s at
i
HI
11
a prima , vel a secunda nativitate suscepit, id est (1) » deleo injustitias tuas, et non recordabor 8. » Tu autem
vel gratise sanctificationem , vel innocentiam naturalem? recordare : « Die tu injustitias tuas prius, ut justificeris 9. »
In horum enim custodia consistit anima? pulchritudo ; in 0 mira Domini bonitas ! o mira dementia J JNon poenam
bis formse integritas ; in his mentis est sanitas ; in his postconfessionem peccati, sed justificationem secuturam
species collocatur (2) ; et sicut in corporibus ilia sunt promittit. « Die, ihquit, injustitias tuas prius, utjusti-
pulcbra maxime quas nullo naevo (3) , nulla- cicatrice, » ficeris. » Quod merentur boni opere sanctitatis, hoc ,
foedantur,ita anima primae beatiludinis decore gaudet, inquit, confertur tibi per poenitentiam peccatorum.
si nullis turpetur maculis, nullis peccatorum vulneribus III. Amplectamur ergo, diarissimi, tantam benig-
asperetur. nitatem invitantis nos medici, nec erubescamuserratorum
11. Scd quia rara est apud homines ista felicitas , ut nostrorum vulnera denudare, ut sanitalem reciperepos-
perpetuam animae rctineahtsanitalem, ut inoffenso gradu simus , ut non dissimulatis, in longum protractis mori-
vita? iter peragant, ut (4) nullo iuvolvantur ludibrio, ad- bus, morbis ( 14),'incipiamus ad mortis periculum perve-
hibeatur saltern ilia recuratio, quae sauciatis corporibus nire, a quo nos liberare dignetur ille qui dixit : « Nolo
exhibetur. Admoveatur (5) manus consilii animae vulnera- » mortem peccatoris; tantum convertatur et Vivat10; »
ta?. et perfossam telo peccati, poenae medicina suscipiat; cui est potestas omnis carnis. Ipsi gloria , qui vivit et
jacentemque asgram refoveantfomenta lacrymarum. Non regnat in ssecula sasculorùm. Amen,
crescat dissimulatione morbus, et noxia securitate geminetur.
Non intercidat despera tiospem sanandi, et volenti- ____________ .. t
bus curari (6.) ad sanitatem recursum (7), teste Pro pheta,
qui dicit : «Numquid quicaditnon adjiciet utresurgat,
» aut qui aversus fuerit non revertetur1 ? » Nos ergo de
stulta verecundia, qua cecidimus, resurgere Deo secte-
mur, nec jacere infelidter libeatpost ruinam. Non ope-
riantur ulcera amictu pudoris, ne putredine latius irrepente
(8), ad ipsa vitalia veniatur. Relevet spes (9) me-
dendi eaquas verecundia contegebat ; quanquam stulta
est ista contectio, cum oculos ( 1 o)ejus non possiteffugere,
cujussolius est notitia formidanda. Quidjuvat homini-
bus abscondi, quod Dei conscientia continetur ? Quod
novitjudex, quidprodestsi ab aliisignoretur? Ipse est
judex de quo inPsalmo canitur : «Scrutans corda etre-
» nes Deus2. » Et ab Apostolo de eo dicitur : « Quia sit
SERMO XCIV.
De Confessione.
Legitur lue sermo in B ibl. Laurent., Plut. x i i , cod. xv,
f o l . ^ ò b, cum nomine sancii A u g us ti/ li, nihilque occurrit,
quod illuni abjicere cogat. Hinc locus ejuspo st prcecedentem.
SYNOPSIS.
I. Deus misericordiam impertiri volens hominibus, eos ad
conversionem exliortatur, sed non auditur. II. Exhortatio ad
, . . . relinquendam srcculi transeuntis vitam. I I I . Poenitentise et
» discretor cogitationum et intentionum cordis 3; » et quod conversionis excellentia demonstratur exemplo Jona» et Nini-
« Nulla creatura sit invisibilis in conspectu ejus ; omnia vitarum. I Y . Pcenitentia amplectenda , ut simus digni meri-
» enim nuda et patentia sunt in oculis ejus4. » Quid ergo toram Christi passi pro nobis,
miserabilis error latere se credit, cum ab hominibus abscondit
pecca tura suum , cum ita Dei oculis operire non I. O m n i p o t e n t ! s Dei misericordia ab humano genere
possit?Perniciosms, fratta, cam anima agit, «pi ( u ) non deerit.^iprseceptis ejos mente credula obedierit.'
suum aut non vult prodere, àut stndet occultare delie- Donabit nobis Deus cito peccatum, si nos habeamus con-
tum. Nonpotest sanari, qui testibus vulneribus optat sai- fitendi cor paratum. Cupit Deus semper delicti esse dona-
vum videri ; illi vero proximus reditus( l u) est ad salutem, tor; sed non Se sentiat (sic) malis operibus pcccator. Cla-
qui abjicitinutilem pudorem, et curritad medicum , et mat Deus prophetico carmine : « Ecce convertar ad vos,
dicit: «Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum; .s i veniatisadme14. »Misit prmeones,et contemnuntur ;
» sana animam meam,quoniam peccavi tibi5; » qui rer, hortatur ad se peccatore;, et non convertuntur. Veniat
.velat pudenda operum suorum, et in hac voce publica- diesjùdicii, utpetant et non audiantur, Dominus dicit:
tionis erumpit :« Delictum meum cognitum tibi feci . et « Redite a malitiis vestris42 ; » illi dicunt : Permanebimus
»iniquUatemmeam non abscondi. Confitebor adversus innequitiis nostris. Jam utpote contemptores, reservan-
. me injustitiam meam, Domine, et tu remisisti impie- tur judicio mortis. Dicat utique aliquis nostrum Domino:
» tatem peccati mei». » Videte, diarissimi, quis fructus «Peccavi43, „ quia et ipse statim dicit : Ignovi.Consueta
confessionem(i3)peccati, quffiutilitasconsequatur. Dixit: bonitate vult Dominus delinquentibus veniam tribuere;
« Confitebor adversus me injustitiam meam Domino;» sedeonsueta iniquitateparatusest rens indulgentiam re-
et quid statim secutus est? «Tu remisisti impietatem cosare.
» peccati mei. » Quam velox medicina! quam non tarda II. Fons pietatis viverevolentibus patet. Fratresmei,
enratio ! Ostendit vulnus medicot et confestim sanitatem vivamus, et bene vivamus; isla enim vita temporalis est)
recipit; indicat quod dolebat, et fugatur continuo vis futura ab eo mternalis est. Sed vos istam vitam amare
doloris ; ad vocem emissam confitentis, indulgentia non videmini, nibil aliud nisi ut Salomonis dieta sequamini :
moratur. Quis talem medicum despiciat, qui sine ulla «Feci., inquit, mihi cantores et cantatrices, vini fusomora
« Sanat contritos corde, et alligai contritiones eo- » res et vini fusitrices 44, » et ctetera ; « et nihil melius in-
»rum7; »qui nullum pratendit fastidium, nec aliqua » veni, nisi quod manducavi et bibi45. » Hunc libenter
accedentem ad se curationis diificultate deterrei, sed ultro amplecteris ; quod postea loquitur, quare non sequeris ?
invitane, dicit per Isalam prophetam : «Ego sum qui Quod enim sequitur : «Nihil melius inveni nisi quod
: fta l. 1», 9'. — ? Id. wi, io. — 3 Hebr. r
» Ibid. a6. — » Ezecb. u n i i , i ,
a . — * Ibid. i 3 . — 5 Piai, vi, 3 . — 8 Id. x
- 11 Zach. i, 3 . — « Ibid. 4 . — 13 a Reg. xi
li , 5 . — 1 Id. CXL'
: ¿3. — 11 Eccle. il
I. — 8 Isaï.
— »5 Id . VII
( ;) Cod. idem. - (a) Sic opinando correximus. Cod. habet absque _ (7) Id. recursus. — (8) Id. rcpcnu. — (9) Id. rcvelet. — (to) Id
.eosu : In hit doccns ex.sanitatem ucnit specie, collocates. - (3) Cod. oculis. - ( r .) Id. agitur quo. — (xa) Id. redditus. - (x3) Id. eonfessionulla
nova. — (4) Id .qu od . — (5) Id. amovetur. — (6) Id. curandi. num. — (14) Id. dissimulatos... mar bos.
» manducavi et hibi, Et hoc, inquit, vanitasvanitatum1;»
et vere, quia vanitas é^t. Vivere enim et bene âgere, hoc est
vivere; nam vivere et non bene agere, non èst jam vivere.
Ita hoc ipsum mödieüm vivamus, ut migrantes multum
vivamus. In hac enim terrà peregrini sumus ; veniet
dies ut hinc ambulemüs ; et sospirasti quasi nescias unde
hue venisti. Caro taÿ mutuata est mundum , et anima
tua carnem accepit domicilium. Caro enim propago est
mundi, et anima advéhà est carni. SusCipit terra càrnem
tuam ; suscipit coelum animalm tuam ; quia « Quod na-
» tum est de terra caro est, et quod natum est de coelo
» spiritus est2. » Caro de terra est1, et ip terram ¡bit ; Spiritus
de coelo venit;' abs’olütus itertira in coelum (i‘) mi-
“grabit. Sed durus sërmo est migrare ; èt ubi vadis migrare?
De mundo in coelum. Si îgnotæ majoris personæ
domum (a) ingredi metus est,' coeïesles transgrediendi (3)
scàlasquæ facultas est? Et si'terrcnisin judiciis bene sibi
coriscii voces et officia timent judicis (4), quid facient (5)
pëccàtores, quos Angèlorum tantum terrent aspectus ?
111. Ut arbitrar, fratres mei, non indissonanter de
hac re proposui comparationem, sed si expavit timendo
cor nostriim , festinet orando os nostrum ; et quod diuturna
corn misit ignorantia , in momentum perdeleat poe-
nitentia. Crédité mihi, fralres, siquidem non mihi cre-
ditis, sed Domini præcepto creditis, quod audistis. Ni-
nivitarum populus vivebat (6) quidem , sed non bene.
Unde a Domino (7) Jonæ prophetæ dictum est : «Vade
» ad civitàtem magnani, et prædica in eam, quia ascen-
» dit clamor malitiæ eorum ad me 3. » Missus est veluti
humilis prædicator, et invenlus est velut immanis con-
temptor. Ninive mittilur, etTharsisinvenitur.Conlempsit
Dominum et fugit ad havem , quasi Deus in mare non
haberetpotestatem. Fugitivus vero dormiens, utpote se-
curus stertebat. Jactum fecerunt omnium vasorum ,
quæ in navi erant, et se miseri nautæ perituros lugebant.
Surge, inquiunt, sciamus cujus beneficio (8) mala pali-
mur. Sorte publicatus non nega vit; sed suæ culpæ ipse
sibi sententiam firmavit. « Tollitc, inquit, et mitlite me
» in mare, et sedabitur tempestas a vobis 4. » Prophetam
desursum nauta (9) projècit, et cetus eum deorsum ex-
cepit. Piscem habuit in aqua tumulum, quem imputri-
bilem custodi vit in triduum. Ita ut suscepit integrum ,
ita rejecit illæsum. Tune Jonas quod primo contemnendo
non fecit, postea audiendo perfecit. Deinde populus et
civitas agebat poenitenliam cum lacrymis, et Jonas de
longinquo expectabat interitum civitatis. Igncm missum
ad combustionem Ninivitarum magnitudo exlinxit lacry-
marum. Deus populis delicta donavit, et Jonas statim
mente doluit(io) : Sciebam, inquit, Domine, quod cito
misereris ; propterea dimittens fugeram in Tharsis. Con-
tristavit animum ejus modica fatigatio , et non est gavi-
sus quia mutata est magna damnatio. Unde rediens cito
dormiit, quodvidit cucurbitam magnam multiplicifron-
dositate contextam, quæ eliam sole urente æstùs[l f) im-
petum ab eo repellebat; quam Dominus sicut nasci jus-
serat antea, sic arescere fecit postea. Subito convaluit,
et subito non paruit(i2). Nonerat nécessitas, ut cucurbita
nasceretur, nisi quia Dominus veniam promisitpec-
catoribus, ut converterentur ( i3). Sed ais mihi : Unde
doces ista? Lege ipsum Jonam, et invenies cucurbitam
plangentem ; et cum secutus fueris, invenies Deum civi-
tati parcentem. « Jona, inquit Dominus, tu doles super
1 Eccle. 1 , a . — 2 Joan. 111,6. — 3 Jon. 1, a. — 8 Jbid. ta . ■
(1) Cod . i h cu lo , et sic postea. —- (a) Iü. donuin. — (3) Id. Irans-
gredere, (4) Id. tirreat habitus. — (5) Id. faciunt. — (6) Iti. vivebant.
/j) Id. doetndo Dominum,— (8) Id. bencjicii.— (y) Deest nauta in cod.
— (io ) Id. mentem donavit, ( l i ) Id. attuatili. —* (m) Id. paravit.
»cucurbitam, in qua non laborasti, quam ncque plan-
» tasti, quee sub una nocte nata est, et sub nocte periit ;
» ego autem non parcam Ninive civitati magnse , in qua
» sunt plus quam centum viginti millia hominum5? »
IV. Fratres mei, unum Ignosce multos liberai a morte.
Suntplures, imo quin ( i4 ) et innumerosi, qui utuntur
perfidia loquacitatis : # Manducemuset bibamus 6, »quoniam
hoc nobiscum por tara us ; nam sepulti nec vitam
nec poenam senlimus. Non sentisquidem poenam, si con-
vertaris ad veniam. Ante passionem Domini tui, non vi-
disti lamentationem patris tui? nescis prorsus, quoniam
si Jesus Christus non veniret, Adam in inferno; perirei ?
Homo propterea Jesus Christus venit ; coutempsit se
propter te, ut inveniret te. Primo ignorans pcccaveras,
et sanguine suo te mundavit; si admonitus iterum deli-
queris, judicio suo tedamnabit ( i5). Ergo, fratres mei, in
iis omnibus obediamus praeceplisejus, ut participes in-
Yeniamur promisso (t6) praemioejus. Amen.
SERMO XCV.
De Reconciliandis poenitentibus I.
Senno iste et duo sequentes leguntur sub nòmine sancii
Augustini in Cod. Cass. c l x x u i,Jol. 6i a tergo. Piilcherri-
mas continent etoptimeconcinnatas sententias, quas non sine
'voluptate percurret lector. Allocutiones sunt presbiteri pce-
nitentes Episcopo offerentis, ac proinde huic tempori conve-
niunt, cum sanctus Augustinus coram Vederlo prccdicare
consueveral. Locus ejus post prcecedentem.
SYNOPSIS.
I. Poenitentise vis. fll. Precatio ad episcopum ut suscipiat
pcenitentes. III. Ejusdem sequentia. IV. Conclusio.
1. I r r e p a r a b i l i s esset bumana fragilitas, morsu peccati,
tanquam serpentis ore, venenata, nisi poenitentise
medicina succurreret, et misericordiam Dei confèssionis
humilitas impetraret. Sicut autem in corpore putredinetn
vulneris medicinale fcrrum cxsecat, sic animam iniquitate
sauciatam, poenitentise recreat cruciatus, dolor magno-
rum dolorum ampulator (17), et trihululio salubris, et
brevis amaritudo aeternam dulcedinem comparans, poena
liberans a poenis, et cura maler securitatis. Noluit enim
Deus misericors mortem peccatoris, quantum ut rever-
tatur et vivat7;et rursus noluit judex justùs impunitum
esse peccatum. Punitergo sepoenitens, et Dei prasveuit
manum, ut subventura veniat, quse damnatura veniebat.
Qui conterendo spiritum suum in luctu et gcmilu, dolore
ac lacrymis, de se has peccatorum suorum exigit
poeuas, Deo judici quod exigat non relinquit, et patri
quod donet exponit (18). Hinc jam incipit operari jusli-
tiam, quia se odit primitus peccatorem. Consentit Deo,
dum talis sibi displicet, qualis et illi displicet. Et quam
parum est, quod sibi ingerit tormentorum ! sibi irascitur,
seque ipsum excruciat poenitendo. Hoc enim quid est,
quantum est, si aeternis ignibus comparetur? Tantum
- 8 Id. iv, 10, i r . — 6 Isal.xxii, x3, — 1 Ezecb.xxxux, i t .
— (i3) Id. converteretur. — (14) Id. quia. Legendum videiur quin imo.—
— ( t 5) Id. 11ninnavit. —• (16) Id. promiuio, — (1 j ) Id.*male ampuiatur.
— (18) Id. opponit,