hie ex incorrupta (1), illc ex intacta. Nullo enim adhuc sicut omnes deesse ostendam (4 l). In Eva jam tunc et
semme, nec vomere (a) fuerat sauciata (3), nee imbre. Maria inerat, et per Mariam postea ieleVata (42) est
Per primum vita amissa, per secundum reddita. Primus Eva (43).
acceptam perdidit gratiam , secundus cum vita tribuit
gratiam. Primus suasu virginis cecidit, secundus partu
Virginia, quod jacebat, erexit. Primus peccando, mor- ' ,“ M n , ij^ iif' lini 1
tis pcenam protulit ; secundus (4) patiendo, indulgen-
tiam contulit. Primus pro culpa , de Paradiso ejectus
SERMO XXXV.
secundus pro gloria (6), crucis trunco (6) affixUs. Ergo
malum per fceminam (7), imo per fceminam bonum.
De Unitate Trinitatis, et de Incarnatione Domini.
Qliia si per Evam cecidimus, per Mariam stamus (8).
Per Evam prostrati, per Mariam erecti (9). Per Evam
Sermo hic ex Bibl. Laur., Plut, xiv, cod. 1, fol. i 3 6,
servitati addicti(f o), per Mariam liberi etiecti. Eva nobis erutus, soepius a Bandinio laudatur tanquam sancti
sustulit diuturnitatem (| 1), perpetuitatem nobis reddidit -dugustini foetus, sive in tomo I , fol. 4^9, § x v i i , el fol.
Maria. Eva nos damnari fecit per (12) arboris po- 67a, § vmj m ton*, § xjqx.f fok ^8? §
mum ( i 3), absolvit nos Maria per arboris donum, quia IT»‘ fpk § IX» ibidem foi. 206, fgi. 11 anqeb
Christus in bgnopependit, ut fructus. Igitur sicut per nym° iribualur; $ive demurn in suppl. i,fol. 3^, § lx^xii,
arborera mortui, ita vivificati per arborem. Arbor nobis f f l §4$? § W * f?k § IV- ¿WËm Ùoçtpna,.
nudi ta tem ostendit, vestiit arbor indulgenti« M is (14). * W ; ponatur post serrpppepi
Arhor peçcatorum incussit (15) ardorem, refrigerium (16) Proeced?nt?m- .
delictorum yestibùs ( 17) præparavit arbor scienti«. Inaienti
« arbor ( 18) spinas, et tribulos genuit ; spem et sa- SYNOPSIS.
Intern arbor sapienti« pcperit( 19). Arbor südorem attulit
et laborem ; quietem et pacem contulit arbor. Arbor lumen
corporis patefecit, disclusit(20) cordis oculosarbor.
I. Precatur Christum üt doceat nos quid ipse sit. II. Christum
esse Deum ex ipsiusmel verbis probatur. III. Et-ex testi-
monio divi Pauli. IY. Itein’ex testinioimo sanCÎi Pétri. Y. Et
ex yerbis sânefi Joânnis. Yl- IrivdCàtur parite'r testiindiïium
Pati’is deFilio. VII. Trinitas unus est JDeus. YÎII. Hæreseos
pertinàda obtunditur. Virga Pastoris. IX. Imitàiidà omnibus
Aïbor mondi insinuavi! astutiani ; divina arbor demons-
travit prüden lia m (21). Malum arbor, bonum arbor os-
tendit ; etntadoriginem delictiredeam, et Deo annuente,
quod sentire conceditur, dicam , Adam nisi corporaliter Sanctorum exempla.
cecidisset, Christus nos. in ista vita spiritaliter suscitare
non k ü s s e t (as). 0 s^cramentorura, nt dia, immane I. Vim , Domine Je'Sii Ghriste, Sdlvatof ttfeter, dai
ipys eyium ) Q. conclusam perfidis (24), et manifes- æqualem potestatem clim Patre habes ; veni et coriterè èam
" * disciplinam i Immortalis mortalem put draconis magni, et die ftobis quid és, quoniam AriUs
ædificatjpant immortalem morta lis (26). Incorporai« iste'aliud docet quam és. Die, die ; äUdiainüs unde
conçïuditur; corporal* inhabitat (27) -eoelos. hæreticos cónvincamus. \
Deus homo e^cttur, redhibetur (28) Deus ; et totum H. Audité, fratrés Chétissimi . quid Dominusdicats
m i m eommittitur, et lavatur per Mariam. « Ego stim via , veritas, et vita ; n e L vénit ad Pattern
f l ^°vr6 * * ’ Per a est occasio ; imo » nisi per me1. »Secundum divinitatera, veritas et vita;
e « aria , per quam tributa est curatio I Felix Eva, secundum bumanitatem, via.Tu autem, bæretice Ariane,
per quam na us estpopu us; felicior Maria , per quam qui minorem vis esse divinità te vitam et veritatem , sèna
us es ns us ( 0). gitur altera altera (3 i)melior, quitur ut non perveniàs ad Patrem. Sed adhuc, Dòmine
» 3 8 PWPSa ntraque ( 2), quia (33) non beatificasse« Jèsu, conterè Caput dracónfe, die quid si's cum Patre ;
“ “ i 1 r .riStU/S„’vxmsi prmr, de qua nata est te audiamus doCêntem, non hæreticum blaspbemantem.
ipsa Maria, defecisset (35); nec venisset ad populum, nisi
prins ilia deliquisset in saecnlo. Hsec mater bumani generis
dicitur, ilia salutis. Eva nos edncavit (36), Maria
robqravit (37). Per Evam crescimus, per Mariam regna-
mu§. Per Fvanv deducti (38.) ad terram, ad coelum ele-
vftiper Mariam. Et ut totum breviter Legis patefa-
oiam, (39) sgcramentqm , et duas in unam (4o) fuisse ,
Die quis sis- cum Patre. « Ego et Pater, inquit, ununi
» sumus2. » Die adhuc i a Ego1 in Patre, et Pater in me
» est3. » Adhuc die ¿ «Qui videt me , Videt et Patrem
» meum \ »
III. Credis jam. haeretice, tantae auctoritati ? An
ipsius testimonium1 de ipso non admittis? Sed alios testes
inquiris ; ecce introdueuntur adVersiim te , qui convin-
11 Joan, xiv, 6. — 2 id, X, 3d . 3 Id. x i . — * Ibid. <
( i) Cod. cxvn male ex incorrupto, et deinde omittit ille ex intacta.__
(a ) Id. pessime nec in ovem.— ( 3) Sic cod.' cxliii ; cæteri male sancita. —"
(4) Cod. cxyii ex hac voce secundus subito transit ad eamdem vocem inferios
positam, cæte'rïS prætèrmissis. —" (5) Forte pro gratia. — (6) Cod.
mundo. — (j) Sic cod! cxvn; codd. x tt e l.cxttii malepro foeminam; et
male etiam cod. cxxxvnr p?o foertiinà.— (8) Haec phrasis deest in cod cxvn.
—"(Ö) fSccod. cxiini; cæteri'eHàti per Mariam. — f io ) Cod. c^xxviu male
dicti; e t antea omnes codd. servitute, excepto cod. cxvn qui' ¿abet servituti '.
— ( h ) Sic codd. cxiiii et cxvn; cæteri male diumiiatenti — (r"a) Deest
per in cod. cxvn. — ( i 3) Id. diale bonum , et item pro donum inferius. —
(Í4) Id. p«simej/ÍK«; — ( ¿ 5)* Sic codd! i t i , cxvii et exrm; cod. cxxxvm
indaxit. — (16) -Sic cod. cauti';' cæteri refngerii. — (17) Forte legendum’
nob,s pro nristibus. -^ (18) Sic cod. ctvn ; rox inscienti* deest in
cateris codd. — (19) Cod. cxvn genuit. — (ab)' Sic codd. cxni etf
cxxxyin ; caferi discludit. — (a i) Hæc désuni in cod. cxvn, qui deinde
haber malus árbor... bonus arbor. "(aaj1 Sic cod. cxvn ; cod! cx u ii
desissef, cæteri male dedisset. - (a3) Cod. cxvn Morite minûterium.
— (>4) Id. male per fideles. — (25) Codd. manifesta ßdelium. —
(a6) Cojh cxvn absque sensu immortale mortalem ; «etera desunt. ‘
(*'?).Codd- corporali inìtibeiur. — (a8) Sic omnes codd., excepto cod.
e^v.11, qyi babet redimi tur. — (ag). Sic cod; cxvn; esteri male Adam.__
(3o) Cod. cxvn mal e feline Eva per quam natus esc Ohristiisl estera de-
su n t,—;.($!,) Codd. alter alteri ;. cod. cxvn, altare melior. — (3 a) Codd;
gloriosa: utreeque, ex.cepto cod, cxvn qui bene babet gloriosa utraque. —
(33) §jccq.d. c x u i i ; esteri male qnj,.-— (3 ^) Sic codd, x u et cx u u ; cod.
~ (35) Codd. male definxissft; imo et cod. oxvn de-
finxisse. — (30) Sic cod. cx v ji; esteri edqettit. — (39) Sic cod. c x u u ;
esteri rqfipravii Maria; imo et.cxvij rqborayit et jla r ia . — (38) Sic omnes
c?$(d<y c*,v|1» qui babet defuncti, et deinde levati. —; (3g). Cod;
C^VI| pessime per te Jaciam. ~ (49), Sie.cpd. cxyn; estati in unum; forte
in una. — (41) Omnes sic codd., quorum sensus non facile potest.qccipi;.
excepto cod, cx y ii, qui aon cjafius babet sicifti onìneg sua esse ostendam.
“ (*.?ii.9 pdd,-. ma*e revelata est; dees.t e t.iq cpd'. c^vn. — (43) q 0d;
cxvn addit per Christum Dorninum nostrum, citi est honor ct gloria in see-
cula stecidorum.
cant te. Die , testis , domine Paule, qui usque ad sanguinerà
pro isto testimonio accessisti, etnefalsae doclrin«
lùcciipiberès, àiiimam posuisti; die, audiat, qui convitici
fofipidat. « Singuli (ji) quique , a it, hoc sentite in yobis
» quod et ii) Christo Jesti, qui cum in forma Dei esset,
» nòli rapinati! arbitratus èst èsse se séqualem peo1. »
Audis «jEqualem Deo,»audis « Formam Dei,» et tu aqcjes
dicere minorem Filium Dei?
IV. Yeniat et àlias tèstis , et in dùpiras vel tribus tes-
tibiis cònfirmèttir «quitäs verità tis. Die, et tu, sancte
Petre , quid « Tibi revélaverit non caro et sanguis, sed
» Pater coelestis2. Tu ès^ inquit, Filiiis Dei vivi3. » Et
in Epistola sua ad gèiites sèciinda : « Notam facimusvo-
» bis , inqiiit, Dphiirii nostri ¿fesii Christi virtutem , et
» pr«scientiarii (2) et inàgnitudinem4. » In quo.hae-
rétìce, Christum difcis èsse ininorem ?
Y. Sed jngrediatur et tertiùs tèstis, et tres unum verum
testjmonìum dicàntuni Trinìtati et trinae Unitati. Die et
t ì i, sanctè Joannes, (jüi Super pectus Salvatoris discum-
bèbas , et yidebas sqper còelestia mirabilia Yerbum Dei;
die et tu quid noveris Filium Dei : «In principiò, in-
» quit, erat Yerbum, ét Yerbum erat apud Deum et
» Delis èrat Yerbum3. » Et in Epistola sua : « Scimus,
» inquit, quoniim Filius Dei venit, ut (3).det nobis in-
» tfelécfcùrii, qt sciàmus quid yerum est, et simus in vero
» Filio ejtìs. Die est eninì verns Deus et vita «terna 6. »
Tu autem minorem dicepdoFilium, qui ést«Yerus Deus, »
non habebis vitam se,ternani.
YI. Spd ad coiìfùtandam contumaciam tuam , ipse
Pater testimonium dicat Fiìio, ut nihil amplius quaeras,
nihil amplius credas. Dicit enim per Propbetam : « Te-
» cum principium in die virtutis tu«7. » Principium
Pater, principium Filius, Ergo Pater et Fiiius principium,
sine ulto principiò^, « Técuró , inquit, principium in die
» virtutis tu«, in splendoribiis Sanctorum ex utero (4)
» generavi te8; » tanquam dicéret : Ut Sancti illumina-,
rentur, processisti ex me. Necfuit, dilectissimi, alia
càusa, cur ve! ipsa-nòmina Patris, et Filii,‘et Spiritus
sancti sejupcta viderentur, nisi ut sanéti homines
instrucrentur. C«terum quid dictum est lYIoysi* ab ipsa
substantia Trinitatis? « Ego sum qui sum , et sic dices :
» Qui est misitme9.» Ergo, ex ùtero in splendoribus Sanctorum
genératus est Filiùs. Sed ne hanc generationem
carnalilcr Vel temporaliter acciperes factam, àudi quo-
modo 6um généràvit : « Eructavit, inquit, cór meum
» verburnbonumt0,» Joannes testis quid dicit?'«In pfin-
» cipio erat Yèrbùm.» Deus Pater dicit : « Eructavit cor
», meum verbù.m • » Propheta Habacuc dicit : « Àmbulà-
» yit Verbùm 41.» Audis Yerbum , et hoc esse « In prin-
» cipiò apud Deum, et Deus erat Verbum.» Testimonium
Trinitatis per toturn muùdurn contra te clamat; et tu ,
Ariane , velut canis rabidus, contra tolum mundum la-
tras ?
VII. Sed. aùdi (6) adhuc unde pleniùs cónvincaris,
quod Trimtas unus sit Deus. Patris vox est per Prophe-
tam ad Filium : « In splendore Sanctorum ex utero ge~
» nui te. » Patris vox est per Isaiam propbetam de Spi- "
ritu sancto : « Spiritus, inquit, a me exiit12 ; » et Filli
vox est in Evangelio ostendens Patrem in se esse et sein
ipso, ubi ait : « Palér in me manens facit opera ipse13. »
Filii vox est de Spiritu sancto, ostendens quia quomodo
pròcedit ex Patrè , ita èx Se ipso, ubi ait ad Discipulos
suos \ « Accipite Spiritum sanctum,; si. cui remiseri tis
1 Philip, ir, 6 , — 2 Matth. xvi, 17 . — 3 ibid. 16. — • * a Petr. t , 16. — i
in-; i4‘. — l0 PsaI, xtiv , a. — ••'Forte Habac. 111. 3 . |— 12 Isai. t v t i,
xVxi, 5-. — 17'Exod; vii, la . — 18 Jöan. x i , ¿6; — 19 Psal. 11, gfd?''1
(1) Cod. singulis. — (a) Forte prcesentiam. -7- (3) Cod. et. •— (4) Vul-
gata ante Liiciferum, — (5) Cod. audis. — (6) Cod, profichuitì forte legeaf
» peccata , remiltuptur e i14. » Unde est et illud apostoli
Pauli ; « Si quis spiritum Christi non habet, hic non est
» ejus15. » Si ergo Filius in Patre et ex Patre, et Spiritus
sanctus simul est et in Filio et in P^tre, non est divisa
Trinitas, ubi perfecta est Unitas. Discedat ergo Arianus
confusus reus, quia Trinitas unus est Deus.
Vili. Sed quando tibi, peryersa h«resis, verba mea
proficient (6), cum sis « Asp is surda , obturans aures, ne
» audias vocem ihcéntantium16 ? » Noveris te tamen a
virga serpentis esse comedendum17, cum pyes quas tenes
captivas ad suum ovile ille Pastor abduxerit, yt sit «Unus
» grex et unus pastor18, »filepastor noster, dilectissimi,
qui in virga ferrea19 pascit etregit, ipse pastor est, ipse
rector est, ipse fabricator est, ipse architectus noster.
Magnum te pastorem video, Domine Jesu, oves pascen-
tem, errantem requirentem , inventam cum gaudio ad
gregem tuis bumeris reportantem. Magnum te architecture
video virgam portantem , etde ista virga multa mi-
racula facientem. Multum expàvèsco, fratres, expositio-
nem virg«. Sed dum loca divinarum Sqripturarum
considero, virga sancta Maria, virga ipse Christ.us,virga
crux, et in ista qui magna et mira fecit bic Architectus,
et arborem facit crucis, et sealas coeli per quas lapsum
hominem levavit ad Patrem. Perbas scalas ascenclerunt
omnes $ancti, continentes, conjugati, atque fideles,
non gradibus pedum, sed via morum.
IX. Boni ergo mores acquirantur ; ipsi in omnibus
inveniantur. Uterquesexus et omnis rntas habet in hoq
sanctorum bominura coetu (7) imitationis exemplum.
Imi ten tur senes mores, Tobi« , qui cum cascus esset
corpore, viain vit« filio demonstrabat in qorde: Ille
eum manu ducebat in terra, et pater monendo eum
perducebat ad coelum. Imi ten tur adolescentes Joseph
sanqtum, pulchrum corpore, pulchriorem mente
qùem qastitas sic possederai. ut irruentes min« do-
mip«, mulieris impudic«, non possent ejus violare
corpus , cujus jam Deus possederai mentem. Imitentur
virgines sanct« beatam Domini sui matrem Mariam.
Imitentur viduas religiosam viduam Anuam ; imitentur
et conjugal« castam Susànnam ; quia virgo Christi mater
Maria quod novit implevit ; Anna vidua in orationibus et
jejuniis usque in fìnem perseveranti a m tenuit; Susanna
casta pro pudicitia coniugali usque ad periculum mortis
accèssit Intendité, conjugat« , qualis bujus vobis a (8)
Scrip tura sancta imitatio proponatur. Non enim pr«dir
cat quod fuerit auro , monilibus, vel veste pretiosa fo-
rinsecus compta, cum fuerit intus pudore castitatis ornata.
Omnibus vitam donayit, quibus bonos mores in-
stituit. Propterea namque ipse vir de foemina est nasci
dignatùs, quia ab ipso uterque sexus estliberatus (9).
Multa diximus, fratres, intentissime audistis, epulas do-
minicas libenlissime comedistis. Rependite vicem ministra
tori vestrO;, ut si non verbo, ves.txis tamen orationibus
pascar.
Joan, x, r . — 6 x Joan, v, 20. — 7 Psal. cix, 3 , — 8 Ibid. — 9-Exod.
x6. — 13 Joan, xiv, xo. — •• Id. xx, a a .,— •* Rom. vili, 9.,-r- *6Psali
dum quomodo prò quando. — (7) De est ctetuin cod. — (8) Cod; ab. —-
(9) Id. liberatuT,