De Psalmi cxux. vers. i. Cantate Domino canticum novum,
etc. (a).
SYNOPSIS.
I. Canticum duplex : vetus et novum. II. Quæ Sarictorutìi
Ecclesia in terris. Ili. Quæ vera Sion, et quæ ejus conditio.
IY. ln Christo fides et spes felicitatis nostræ.
I. V e n e r ü n t dies, ut cantemus « Alleluia. » Adeste
animo, fra très, ad percipiendum quæ Dominns suggerii
ad exhortationem nostram, et nutriendam charitatem,
qua nobis inhærere Deo bonum est. Adeste animo, Canta-
tores boni, filii laudis etgloriæ sempiternæ veri et incorrupt!
Dei ; adeste intenti, et laudate Deum ; hoc est enim
Alleluia (è). Sed laudate Deum non solum in voce, sed
et in intellectu, et in opere bono, et sicut nos exhort a-
tus estPsalmus, cantemus Domino canticum novum. Sic
enim coepit : « Cantate Domino canticum novum1. »
Yetus homo vetus canticum.. Novus homo novum canticum.
Vetus Testamentum vetus canticum. Novum Testa-
mentum novum canticum. In Yeteri Testamento promis-
siones sunt terrenæ, in Novo Testamento promissiones
sunt coelestes. Quisquis terrena diligit, et terrenis incubât
delectationibus, vetus canticum cantat. Qui vult cantare
canticum novum, diligat æterna. Ipsa dilectionova
est, quia nunquam veterascit, et innovât amantem. Ita-
que, fratres, commendamus vobis, ut Deum diligatis;
imo ipse commendai omnibus nobis. Bono enim nostro
illum diligimus, non bonoipsius, quia malo nostro eum
non diligimus, non maloipsius. Non enim minus habebit
Deus Divinitatem, si homo in ilio (c) non habuerit Cha-
ritatem. Nos crescimus ex Deo, non ille ex nobis , et tarnen
tantum nos dilexit prior, antequam eum diligeremus,
ut Filium suum unicum mitteret mori pro nobis. Qui fecit
nos, factus est inter nos. Quomodo nos ipse fecit?
« Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est
» nihil2. » Quomodo factus est inter nos? « Et Verbum
» caro factum est, et habitavitin nobis5. »
II. Ergo, fratres, si ante amare pigebat, saltern nunc
redamare non pigeat. Foedos nos amavit, quia peccatores
amavit. «Etenim Christus, ait Apostolus, pro impiis,
» mortuus est4. » Qui donavit impiis mortem suam, quid
servat justis, nisi vitam suam? Yidete denique, ubi, vel
a quibus canticum istud novum Domino cantetur. Cum
diceret enim : « Cantate Domino canticum novum, s
subnexuit et ait : « Laus ejus in Ecclesia Sanctorum 5. »
et potest esse in terra Ecclesia Sanctorum ? Dicit enim
Propbeta ì Quia contaminata est terra in sanguine, et
adulteiia, ethomicidia effusa sunt super terrain6. Quomodo
ergo videbitur Ecclesia Sanctorum haberi posse in
terris? Apostolus docet dicens, quia in terris ambulantes
con versa tionem habemusin coelis7. Sic ergo efficitur,
ut in terris positi coelestem Ecclesiam faciant Sancti.
« Lætetur, inquit, Israelin eo, quifeçit eum8. » Israël,
id est, justi et sancti lætentur in Domino, injusti autem
lætentur in sæculo. Finito sæçulo iinitur injustorum
exultatio, qma permanente Domino permanebit justorum
> Psal. c xwx , I . — 3 Jo an , i , 3. — 3 Ib id . 14. — * Rom. v , 1 6 . — *
c x u x , a . — * i Jo a n , iv , 8 e t 16. — » Psal. cxlix, a .— « Psal. 11, 6 . -
(«0 tn Codicelo/. lQ.in sc rip tu s : Scrino sancti Au g u stin i cp. Ad Tempus
pascbale pertinet, amorem e t desiderium fulurorum bonorum inspirans, e t
Editioni post Sermonem X X X I S ', inserendus. — (A) A loco sequenti usque
ad v e rb a : quia nunquam v e te ra s c it, pene xarit Xc^tv se repetit Augustinus
iu En a rra i, dicti Psalmi E d i t T . IV. co/. i 683. — (c) ForUssis : in ilium.
exultatio. Ergo si pertinemus ad Israël, et sijvolumus esse
Israël, non lætemur in his, quæ facta sunt,'sed in eô, qui
fecit, Sit spes nostra Deus noster. Qui fecit*hæc omnia,
melior est omnibus. Quid est Israël? « Yidens Deum (cl).
Quomodo sumiis Israël, si nondum videmus? Est quæ-
dam visio hujus temporis, erit aba visio futuri temporis.
Visio, quæ modo est, perfidem est; visio, quæfutura est,
perspeciem erit. Si credimus, videmus; si amamus, vr-
demus. Quid videmus? Deum. Ubiest ipse Deus? Inter-
roga apostolum Joannem. «Deus, inquit, cbaritas est9. »
Quisquis habet charitatem, ut quid illum mittimus
longe, utvideat Deum? Conscientiam suam attendat, et
ibi videt Deum. Si charitasibi non habitat, non ibi habitat
Deus. Si autem cbaritas ibi inhabitat, Deus ibi inhabitat.
Yult illum videre sedentem in coelo, habeat
charitatem, et in illo habitat.
III. Sed « Et filii Sion exultent in Rege suo1?. » Qui
ibi sint, operæ pretium est noscere. Sion Specula in-
terpretatur (e) ; specula vero est locus excelsus et edilus,
de quo longe prospicitur, quod venturum est. Si ergo et.
nos vitam nostram altius a terra, et longe subhmius ab
humanis vitiis collocaverimus pér virtutem fidei, recte
Sion Filii appellabimur. Rex autem Sion sine dubio ille
est, qui dicit î « Ego autem constitutus sum rex ab eo,
» super Sion montem sanctum ejus11. » Quæ Sion, ipsa et
Jerusalem, sed Sion vera, et Jerusalem vera, non ilia
quæ bello cecidit, quæ nobis in mysterio posita est, sed
ilia, quæ est in coebs : « Jerusalem, quæ est mater nos-
» tra12. » Ipsa nos genuit, ipsa nos nutrivit, ex parte
peregrina in sæculo , ex. magna parte cömmanens in
coelo. Ex parte, qua commanet in coelo, beatitudo est
Angelorum ; ex parte, qua peregrinatur in hoc sæculo,
spes est justorum. De ilia dictum est : « Gloria in excel-
» sis Deo ; » de bac dictum est : « Et in terra pax homi-
» nibus bonæ voluntatis15. » Qui ergo in hac vita ge-
munt, et desiderant illam patriam, currant, non pedibus
corporis, sed affectibus cordis. Non quærant naves, sed
pennas charitatis appréhendant. Quæ sunt duæ alæ cha-
ritatis ? Dilectio Dei, et dilectio proximi. Peregrinamur
enim, dicit Apostolus : « Quandiu sumus in corpore,
» peregrinamur a Domino14. » Sed venerunt ad nos bt-
teræ de patria nostra admonentes reversionem nostram.
Ipsæ nobis leguntur, cum divinæ Scriptiiræ nobis reci-
tantur. Beati, qui ibi sunt! Nullis jam cupiditatibus
sauciantur, nubis iniquitatibus vel propriis, vel abenis
cruciantur, quorum non est negotium, nisi laudare
Deum. Non arant, non seminànt. Opera enim sunt ista
necessitatis ; ibi nécessitas non est. Non furantur, non de-
prædantur. Opéra enim sunt ista iniquitatis; ibi iniqui-
tas non est. Non frangunt panem esurienti, non vestiunt
nudum, non suscipiunt peregrinum, non sepebunt mor-
tuum. Opera enim sunt ista misericordiæ ; ibi nuba mi--
séria est, in qua fiat misericordia.
IV. 0 beati ! Putamus, erimus et nos sic? Eia suspi-
remus, de suspirio gemamus, et quid sumus, etibud, ubi
sumus. Et ubi sumus? In sæculo vano et transitorio. Et
quid sumus? Mortales, project!, abjècli, et sicut quidam
dixit Sanctus : « Terra et cinis15. » Sed qui promisit nobis
immortabtatem, et ,æ terni ta tem, omnipotens est. Si ad
nosattendamus, quid sumus? Si ad illum, Densest, omnipotens
est. Non est facturus Angelum ex homme, qui
fecit hominem ex nihüo? Aut vere pro minimo habet
Psal. ex r. ix, r . — 6 E z fc h .-ix , e t O see. iv , i . -r-1 7 Philip; m , ao . — 8 Psal.
- 13 C a la t.iv , s 6 . — l8 Luc. xr, 1 4 .— 14 a Cdr. v,-6. — 15 Gen. x vm , a 7.
— (d ) Reclius Hieronymus Qu a st. Hebr. ad Genes, c. 3a . v. a8 interpreta-
. tur : Princeps, seu prævalens cum Deo ad hebraicam Gdem. Quo loco vide
annon Nostrum etiam oblique no te t. — (a) F.tiam Hieronymo in Nominibus
' Hebr. e t aliis, licet ¿rvjiov potius locum aridum innuat.
Deus hominem, propter quern mori voluit Unicum suum ?
Attendamus indicium dbectionis, et promissionis, unde
tales arrhas accepimus. Tenemus mortem Christi, tene-
mus sanguinem Christi. Erigat se ergo etbumanafragili-
tas, non desperet, non se aver tat. Qui promisit, Deus
est, et venit, ut promitteret. Apparuit hominibus, venit
suscipere mortem nostram, promittere vitam suam. Ita
enim voluit Deus infirmitatem humanam de sua promissione
esse securam , ut non solum diceret, sed et scribe-
ret. Credentibus dixit, dubitantibus cavit , et ecce omnia
tenentur in quodam Chirographo, in sancta Scriptura.
Venit ergo ad regionem peregrinationis nostrae accipere,
. quod hic abundat : opprobria, flagella, contumebas ,
spineam coronam, crucem, mortem. Hsec abundant in
regione nostra. Attubt commercia, venit, attulit nobis
de illa regione bona, et in regione nostra pertulit mala.
Promisit nobis tamen, quod ibi futuri sumus, unde venit,
et ait : « Pater, volo, ut ubi ego sum , et ipsi sint
» mecum1. » Tanta praecessit dilectio, quia, ubi nos era-
mus, fuit nobìscum ; ubi ipse est, erimus cum ilio. Tenete
ergo Christum , fratres, tenete fidem, tenete viam. Ipsa
vos perducet ad id, quod videre modo nonpoteslis. In
ilio e dim capite apparuit, quod speretur inmembris. In
blo fundamento demonstratum est, quod in nostra sedi-
ficetur fide, ut postea perficiatur in spe.
SERMO XI.
In Natali Joannis Baptistce. (a)
SYNOPSIS.
I . Quis,etGui,.etquaui Iucernam pavaverit. I I . Joannis Baptist
®, modestia. I I I . Joannis Baptist® dignitas. i y . Mysterium
Trinitatis, et Patris, Filiique coaiternitas V . In ChristiBàptismo
manifestata Trinitas. V I . Quinam sint occulti inimici Chjristi,
V I I . Quinam sint aperti inimici Christi. V i l i . AnacepliaUeosis
e t Adhortatio.'
I. Loquimur Charitati Vestres in domo Dei, quod
praesens Psalmus admonuit (b). Qiiis est, qui dicat :
«Paiavi Iucernam Christo meo. Inimicos cjus induam
»confusióne; super ipsum aütem florebit sanctificatio
» méa2; » et quae illa lucerna sit, quam paravit Christo
suo, ét qui sint inimici Christi ejus, quos per ibam lu-
cemam induit confusione, et quae sanctificatio ejus, qui
paràvit Iucernam Christo suo, quae florebit supei°Chris-
tum ejus. In bis enim omnibus verbis ibud tantum vide-
tur plànum, et apertum, quod hic ait : « Christo meo. »
Non enim abud’inteìhgendum est, quam Christus Dominus
ét Salvator noster. Perscrutantes itaque, quautum
largitur Dètìs, altitucÌinern sensus hujus, invenimus hoc
Deiim Patrém dicere. Deus ergo Pater, id est, persona
Dei Patris per Prophetam loquitur : « Paravi Iucernam
» Christo meo. » Fbium autem Dei eumdem esse et Christum
Dei, non est expónCndum Christianis. Inventa itaque
loqueiitis persóna videamùs, quae sit lucerna a Deo
Patre Christo Fbio praeparatai. Dominus ipse dicit de
Joanne Baptista i « lbe erat lucerna ardens et lucens , et
» vos voluistis exultare ad boram in lumine ejus5. » Luceruam
ergo dixit Joannem accensam de fonte luminis,
ut testimonium pirbiberet veritati. In bac enim caecitate
jaeebant homines, et in hac ocub iuterioris iniirmitale,
ut Sol justitiae per lucerpam quasreretur. Nam si quis
haberet mundum oculum cordis, eum ipsum prius intue-
retur, nec ad ejus testimonium lucernam quasreret. Cum
enim de iba lucerna dixisset: « Voluistis exultare ad ho-
» ram in lumine ejus; ego autem, inquit, habeo testi—
» monium majus, quam Joannem4. » Lucerna ergo infir-
mis in nocte accensa cst. Et quomodo ibam accendit?
Pater Christo Filio suo de Joanne dicit : «Ecce mitto
» Angelum meum ante te, qui praeparabit viam ante fa-
» ciem tuam5. » Paravit lucernam Christo suo6.
II. Quomodo inimicos ejus per ipsam lucernam in-
duit confusiöne? Ac prius videte, quod diximus, de
fonte luminis accensam lucernam. Ipse Joannes testatur :
« Nos autem, inquit, de plenitudioe ejus accepimus7. »
Erat autem Joannes tanta excebentia praecebens, ut non
ante Christum missus, sed ipse Christus putáretur. Ibe
autem, si lucerna esset extincta, et nidore superbiae fu-
mida, quando ad eum missum est a Judaris, dictumque
illi : « Tu quis es8? » Tu es Christus?. An Elias? An
Propheta? diceret : Ego sum. Invenerat enim occasio-
nem jaclantiae suae, ultro honorem falsum errore homi-
num deferente. ,; Numquid hoc persuadere laborabat,
quod priores dicebant, qui interrogabant? Sed missus est
humibs ad parandam viam excelso. Inde amicus Sponsi,
quia servus cognitor Domini. Et ait : «Ego sum vox
» clamantis in eremo : Parate viam Domino. Rectas fa-
» cite semitas ejus9. » Ego non sum Christus, nec Elias,
nec Propheta. Et ib i : « Quis ergo es? » Et quid dixit?
« Ego sum vox clamantis in deserto : Parate viam Do-
» mino. » Jam enim ista prsedixerat Isaías10. De quo autem
praedixerit, ibi intelbgitur. Legistis, inquit, hoc in
Isaia, et forte lectum ignorastis, unde sit dictum» Ego
sum, de quo est dictum. Quantum autem se abjicit, qui
tantum erigebatur, ut Christus putaretur, quantum se
abjicit , videte. .« Ego quidem, inquit, baptizó vos in
» aqua; qui autem post me venit, major me est11. » Et
aliquanto posset me major dici (c). Majorem sc illum
dicit. Die, quautö.majorem? « Cujus non sum, inquit,
» dignus corrigiam calceamenti solvere12. ,
III. Jam hinc intebigite dispensationem, quare Joannes
ante Christum praemissus esti Yidetis, quanto sit
minor, quantoque ülum fateatur esse majorem, ut dicat
indignum se solvere corrigiam calceamenti ejus. Quantus
est iste, qui se dicit indignum solvere corrigiam caleea-
menti hujus? Quantus est? Ubi quaerimus? Si ab ipso
Joanne quaeramus, quantus sit Joannes, non invenimus;
humibat enim se., etnihü dese, vel veraciter, jactanter
loquitur. Quantus ergo, sit Joannes * qui non est dignus
corrigiam calceamenti solvere ejus, qui homo putabatur,
a quo audituri sumus? Ipsum Dominum interrogemus,
et dicamus e i: Domine , perbibuittde ,te Joannes magnum
testimonium, et cum ejus magna excebentia inter
homines appäreret, ut Christum esse putaretur,, quaesi-
tumque ab eo esset, quis esset, dixit non se esse Christum,
dixit venturum; esse majorem se,( et tanto majorem,
ut non sit dignus corrigiam solvere calceamenti
ejus. Tanquam lucerna fidebslocuta est de exceben ti lumine
tuo.. Hoc de te Joannes; Videamus, quis sit, qui
de te ista, quantus sit ibe, qui se.ita humibavit tibi,
teque tanto ampborem se confessus est. Quis est? Ibe de
» 4 .— 3 Psal. cxxxi, 1 !. — 3 jô a n . v, 3S ; ^ ' ^ l í i ' i l 36. —
— 8 Ib id . 19. —■ ® Malth. u i , 3. — 10 Isaï. ;
Mal ach. u t , i , e t Matlh. : — 6 Psal. cxxxr, 17. — * Jo an .
In Cod. f o l . 1 6 . inscriptus : Sermo sancti An g u stia i ep. De Festa centesimi trigesimi p rimi .-Paravi Iucernam Christo meo, etc. Locandus post
• „ . — . . . . . . . . . ™ rrArr.111 th\ N.mnp mox cilandus. v. — a i a 5. lntroibimus xnta*
'reati Joannis Ba p t. Proestans et sublimis etiam de Trinitatis