Vo S. ÀUGUSTINI EPISCOPI
p e c c 'à t t t f Uff» g r à y é d iiT e lY a u fV a g a v i t , é t a g n n s s ie ri t o le u m
s ù p è ìf 'à q iià s flS tR V it • e t « G U n i1 i m p o s u is s e t i l l i m a n u s ; c ó n -
» f e s t im c e c i d e r u n t a b o c u l i s e ju s v e l u t s q u am s e (a). »fA n a -
h 'ia S t a a n u s à c c ó in t a ò c la v i t , s e d D o r a in 'u s i l lu m in a v i t . Q li id
a t t té ta è q ù à tìÌG é in a l l é g o r i a e s s e V id e n tu r ; n i s i ia u t v é s t iu m
s ò r i l i t a è r i t i t ta fffjS?)? à u t p is c ìn h v i r fd u m e n tu t a ? S f à h u s im p o -
S it io d é t b l i t c t e c i t à t èm , è t b u f r i b a p t i z a r e t u r , a c c e p t o c i b o ,
c ò t i f ó r t a t u s e & ; e t pO s t r e t ì iis s io n em p e c c a t o r u m , m a n -
a t ìè r iv i t p à r ié t a A r i g é lò r t ìh i , fet p r t a d i c a t o r f a c tu s e s t r e g n i
c c fe to n im .
SËRMO L.
Dè CÓhvérsìòriè sahcti Pàuli II.
THiIVn Vo'âiê'ù'rri hic döhöordal àuctoritds; Häm
Tègitifr in Cód. Cass. ex vii, fol.'\AQ ; in Cód. Cass.
ci&, j fbl. 41 ; et apitd Biblîoihëèam Lauréntìdnam
Phii. xiV, Cod. i, fo l. 1Ö0. Locus ejiiS ëHt in Editis
fioèl proecèdëriïeih éiirk nuniëro dë Cònvèrsiòhe s'aficti
Pdiili iv.
SYNOPSIS.
f . Griitiaé ChrFsti potentia. I I . Còilvérsionis Sailli historia. II I .
Goiiclusio;
L Sancta Scriptura2 sëmper docet nos et àdmoriet3 ;
et ubi quis Cbristianus sensum suum accommodate vo-
luerit, et integro aflfectu suscipere, etsi. multiplici vinculo4
pèccalorum fuerit colligatus, póterit salvavi, eo
quod talis est Christi6 gratia, ut si lupum invenerit,
ovem faciat et in profundum peccatorum demersum eri-
piat®. Unde ergo quantum Dominus7 dederit precibus
prrecedentium pat rum et vestræ charitatis, dicimus vo-
bis de gratia Cnristi , quomodo oves fecit de lupis, èt
quomodo in profundum peccatorum dëmersos eripuit.
II. Legimus in Actibus ApoStolorum, ubi Saulus qui
et Paulus accessit ad Principes sacerdotum8, et postula-
bat ab eis Epistolas in Dâmascum, ut omnes Cbristianos
vinctos cafenis perduceret in Jerusalem. Sed quid factum
sit in istum virum, qüi adversus Christum contendit,
audiamus. Factum est, inquit, eunte Saulo9 ad còmpre-
hendendum Christianos, « Subito ilium lumen circtìmful-
» sii de coelo40, et vox facta est ad eum desuper41 dicens :
» Saide, Saide, quid me persequeris? Qui ait : Qriis es,
» Domine? Èt vox iterum ad eum : Ego sum Jesus Naza-
» renus quem tu persequeris. Qui dixit : Domine, quia me
» vis12 facere ? et vox- ad eûm iterum dicens13 : Surge et
» ingredere civitatem, et illic require virum nomine Ana-
» niam ; et ipse orabit pro te, ut videas et salvus fias14.
(a) Àct. îx , x8. — (¿j Act. ix,
1 Desunt hæc in Cod. cx ly i ab his verbis : Agnus sicut. — 3 Cod. Cass,
cix male sanctce Scripturce. — 3 Ibid. cxvii mâle immónet; et post ut pro
et. Cod: Laurent, habet étiam ìit; êt pfius nionet. — 4 Cod. Cass. òxvil pès-
s&dé itiSitiäiitadine vincàia. Cod.' Laur. iusceperit, etsi in ràultitudine
v i vinèula peccatorum. -7- 5 Nomea; Christi deest in Cod. Cass. cxvu. —
6 Cod. Cass. cxvrì, èt Cod. Laur. male fa c i t . .. eripit. et post inde. —
7 Duo iidem Codices Deus ; post Cod. Cass. cxvn irralë jsràïsehiiltm... ti/V..
charitati... deest vòtis. Cód. cH Watt. — 8 In Codi Cals, cxvn deesi
säcerdotum. Cod. Laur. postulavi t. — 9 Id. minus bene Petalo ; idem
apud Cod. Laur. — 10 Id. et Cod. Laur. illi lumen refulsit. — 11 Deest
in Cod. Cass. cxvn desuper. Cod. Laur.' babet : Vox facta est de coelo dicens.
— 13 Id. et Cod. Laur. epdd me vis utfaciam. — «3 Ibid. deest ite-
rum dicens. — *4 Id. et Cod. Laur. salitts sis. — «5 Id". Dominus Anania
iti visum. Cod. Laur. in visu. — «® Cod. Cass. cx vn, e t Cód. Laur.
minus bene : O inenarrdbilis poteniia Domini. — ' '7 Id. minus bene soe-
vum... qjffìcit. Cod. Laur. effìcit conversion. — ,8 Sic Cod. Cass. cxvn, et
Cod. Laur. Cod. Cass. cix minus bene iniguissimum. — >9 Cód. Laür.
perfecit. — 30 Cod. Cass. cxvii, et Cod. Laur. perperam : O qui aHqdàn-
do. — 31 Cod. Laur. sacerdotum eorum, male; — 33 Hic Cod. Cass.
» -Viri aùtem qui comìtabàntnv cum éo apprehérrtiéntes
» manum ejus.', perduxerunt fn civitatem. Dixit àutìem
» in visù Dominus Ananiae15 : Surge^et vade in vieum qüi
>> vódatur rectus, et illie invenies Saulum nomine Thar-
» sensem(è)ì » 0 inenarrabilempotèntiaiuDominil61 Inve-
nitpeWersüm 171 et réctum effecit ; invènit perseefttorfem
samitorum, et febit eum pietatis cónífessotem ; invenit vas
lutùlèntum j et exhibuit *eum 4 -Vas purissimum 5 invenit
ministrum iniquissimbrum18 Sacerdotum Jiidseorum j et
fecit eum comparem sanctorum suorum ; inv;enit eum
superbum, et lmmileip fecit19 ; invenit euih blasphemum,
ét Apòstdlum cònstitait.' Olita20 iniquissitaorùm Säcerdo-
tuta21 epistolas pórtabat ad désttuctionem multorum ;
nunc autem pet universum orbem terraruta , ejus saluti-
ferae Epistól* leguntur; et uhiversae Eeclesiae Christo
quotidie adduntur. O sánete Paule, vere cönversus es,
quia digne es glorificatns. Vere convérsils es, quia citai
Apòstolis es connúmeratusi Vere converstis es, 'quia et
doctor Ècclesiariita eflfectus es: Vere conversus es qui et
mentisti äudire : Frater Paule ; Bone Cönsiliator: ■ Vere con-
vérsus eà, qui èt mentisti cum undècim Àpoètolis coiinu-
mérari. Vére conversus es, qhi et fnerhisti thrdnuni duo-
dedmumpossidere; Christo tìicente22 5 ó Amen, Amen dico
« vdBis : in règenèratione, cum sederit Fihùs hohiinis in
» sede maj està tis suse, sedebitis et vos super Sedes dtiö-
» decim, judicantes duodecita tribus Isràél (cp J>
III. Hiijus ergo saneti Palili laudem, hèc immerito, non
Vàlet humana lingua cdhdignè laudare,-qiiem Christus2®
Dóminus nostèr «Vas electíonis» nunciipàvit, èt véte24 eléè-
tlssitìtim ètphrissitaum vás,Übl Ghristüs Dominustiòster
habitare dignatus est26. Idcirco, dilectissimi FrattèS26,
ita nos exhibeamus ut sanctorum vestigia imitantes, a
Christo Domino meréamur habitàtionem invenire, quia
apud Dominum omnia possibilia sunt, ipso adjuvante qui
vivit et regnat in ssecula saeculortini27. Amen.
SERMO LI.
De Conversione sancti Pauli III.
Hic duo ileruni habentür Codices) nempe Cod.
Cass. cxvn, fo l. 140 versoj et Cod. cxiyfol. 41 versò,
et fo l. 44. Prcefigitur utrisque nometl sancti Doctoris.
Locus ejus in Editis post prcecedentem cum numero
de Conversione sancti Pauli v.
SYNOPSIS.
I . P a u lu s , primo S a u lu s , Chris ti p er secu to r . I I . Saulus mane
rap iens , v espere dividens oscam. I I I . S a u lu s , jam P a u lu s , quanta
p ro Ch r is to passus. IV . P au lu s multa sustinu it, sed sola D e i g ra tia
4 - 1 1. — (c) Matth, xix, ad.
Cxvu, et Cod. Laur. continuo errant. Sic enim : Osanctus Paulus vki'è
cowersùs èst, et cagne est, etc... meruit, èt sic sem’pèr in' tertia peV-
sóifa. Déèi/t «Otti iti Có'd. Cass; cxVn ; sèd riòii in' Cód. Laur. memhVum
istud integrum : Dqctdr Ecclèsiaruiq effeclus es/ vere cönversus es,
qui et mentisti. Erravit amanuensis ob repetitioném verbi mentisti. Cod.
Cass. c x vn , Domino dicenté. Gód.' Laur. Domino Cliristó elicente. —
33 Desunt m Cód. Cass. cx'vn, verba èrgo... noe immerìtoi.. Clirilìtts.
Deest in Cód.' Laur: v o i Pàuli. Post àutem ; Non vàlet liumana lingua
narrare quanti etc. — 34 Cod; Cass. cix minus bene verum. Duo alii
Codices melius vere. Id. Cod. cix dilectissimum. — 3* Cod. Laur.
Christi vas ; et post inhabitare. — , .3® In Cod. Cass. cix desideratur
vox dilectissimi. —- a7 Variant hic tres Codices : Cod. Cass. cxvii habet :
À Christo omnium auciòré cum ipsis mereàmiir partìcfpdtionè petyrui,
quia apud Dominum omnia possibilia sunt in Christo Jesit Dòmino nostì'o
qui v itti et regnat cum Deo Patrè ih unitàté Spiritus sàricti Deus pét-
inßnita seecula saculorum. Amen. Cód. amém Làur. a Christo omnittrh
auctore suum vas ipsi mercamur liabitationeni invenirè, quid apudDeùm
omnia possibilia sunt.
hEKMO LI. BE CONVER'SiÔNË S. PAULI IH. Ift
ádjiitüs. V . Sa »Ins ïi'oiYi’cn sù p ë rKæ J 'Phulus 'h'iîrtiilittftis; v l ;. Fà\ilüS
.Ëëclëg ife Gciilfüriî Apfo sïôlüè^VIt. CÓViclubídl"
-(Jasv fifedtnit idu , JRîô idi aohjtji^Hï ,
I: ‘A^stolus áüteta PâÜlus j IFratïëà «hlrissimi, primo
Saulus, eliänl inimîtaiàChristi'fuítAKehriálianosacerrimé
persécutüs êkt, quancio pHmus imartyf, Stèphanüs sáñe-
tusv prâssôs ■ ;est. Ibi i dra-fc \ quandb lapidabatitr '5 lapi-
dandiita^ vöstimefaita' servbbâtl Partup ënim ¡illi vidéba-
tehluta mánibtisiapidhretJñ-'íahniam taambus
érâty ^úoraih iMumenta sérvibat.rPost^ hæc, beoiso bea-
tissimo^ Stephano ^ etf'primo'coroiiatö, qtaa et6 nomen
ejus grtaGo voçabuloï ¡ boron'am indieht^-ifctë- dnhhïcus
acèrrimus Iitteras hecepifc a Principibus sacerdotum, ut in
qu'ocumque7! Ideó iñveniret istànl viam s^ctantes , viñetas
ád supphdiá-'dheéret.elbat8 ergö’fürenS'Dam’a'scum9', an1-
hálanS tóedes idp sángbineta sitiens • sed « Qili habitat in
» fcbehs, securíduñt Ps'almum11, irridebat euril^ et Ddmi-
» mis subsannabat :eum ;(»)■. h QÜid anhelas saevus^ 'quod
eris cito ipse passurús12? /Quam minimum fuit 'Domino
Ghristb salvum íacbre- ihimíeum y i iit una desuj^er Voeë
próstemer’et - per¿ecútorem et enteret praedicátobm !
« Saule, inquit, Saüle^áühhc ßaule j quid mé pbrseque»-
» (¿JP »i Quántkm dígnaübñém', Fratres taei j in voce
DbnÜhi ägnoscimus ! Quis Christubi jam perseqtii possit ad
dexteram Patris jam in ccelo s'edëntem ? Sed ihi cápüt reg-
nabat, hic adhuc metabra láborabáht: Ipse nos Doctor
Gentium, bëatus apbstólús Páulus, docui't adChristum quid
simus 18ï à Vos, inquit, estis corpus Christi et membra ( c ) . »
Tötus ergo Christus, Caput et membra. Videte ; in ñostro
Corpore reí ácciplte sitóilitudineffi14. - Si forte aíBigáris in
turba, èt äliquiä ténuiter pedem15 calcet; ëàptitpropède
clamat. Et qüid est quod clamat? Calcas nie. « Saule;
» Saule, qüid me persequeris? » Quandb 'enim Saulus
persequebatur16 Evangelistas, per quos Dominus toto orbe
ferebatur, pedes Christi ab eo17 calcäbantur. In iUis pnim
Christus ibat ad Gentes 5 in illis enim Christus usquequa-
que currebat. Pes futurus,18pedes Christi calcabat. Evan-
gefium Domini per orbem terrarum portaturus homini-
bus, calcabat quod futtirüs ipse ferát « Quam speciosi
» pedes, » Propheta dicit, ut19 ipse Doctor commémorât,
« ëorùm qui ànnùntiaritpacèta20;qùi£irih.iintiant Bóüa(¿¿)! »
Hoc etiám in Psaltao cantaviniiis « íri bmneta terrám
» exivit sóniíS eorüm » Vis videre quoíñodo Christiis pieV
istos pedes vénerit? « Et iri fines orbis terráé verba
» éórüta (ej? »'
II. Denique Ananiæ Dominus loquens, quando illum
mittit ad Saulum baptizánduffi, äudivit ab ipso Anania :
« Domine, audivi de isto homine, quod ubique perse-
)>' quitur servos tuos(/ ). »Tanquam diceret : Quid ovem
mittis ad lupum ? Ananias autem yerbum hebræum est,
quod latine ovis interpretatur21. De Saulo autem, futuro
Pablo,' de persecutores futùro prædicatote,* prophetiá pi o-
miserat : « Benjátain hipüs fapáx^)] » Uftde Benjamin?
ipsura audi Pauliim apostolum : « Nata et egb Israelita
»' sutay ex genere Abraham,’ de22 tribu Benjamin (hf:
($ Psal. u, 4. — ( jj Àct: ix , i Cor. xviií; 5:— [d) BÓm. x,
( 0 Gen. xLix, 27. — ( f ) 1 Cor. 111, H a. — (*) Act. ix , ií
' Cod. cix male juhgit duas phrases cmn partícula quia. — 3 Id. bene la-
pidantíum¡ Cod. autem cx yii maie omnium. — } Cod. cxvn male tuis. —
4 Deest in eodem vox béatissimo. — f Id. mâle et quia. — ® Vide Serrn.
cccxiv, n. a , cccxvn, n. 1, etEnarr. in Psal. Lvní, n. 5, Serai, i . — 7Cod.
cix male quoscumque. — 8 Cod. cxvii minus bene ivit. — 9 Cód. ene Da-
mascumfurens. 10 Uterque Cod. cedens ¡ error manifestus deprehenditur.
—. «i Cod. cix maie qui habitabat in ccelis, eisecundum. -g S » Cod.
cix quidanhelat scevus quod erat. — 13 Cod, cxvn, sumus. jSjId. pessíme
in nosfram res. accipita ; Cod. cix in nostro corporis accipite è dûobus
fit contextúa ut legitur. — ,s Cod. cix niale te ceu pede. — *® Cod. cxvn
minus bene persequebatur Paulus. — '7 Voces ab. eo desunt in Cod. cxvii:
— 18 Vox Christi in Cod. cix desideratur. — •9 in Cód. cix deest partícula
ut. — 33 Desunt in Cód. cxvn verba qui anhuntiant pàcem. — 3" Vide
” S É ? praaarn , ’et ad vesperum
* f nuS'fc™suitiét , et postea pascet” .
BtvMebat ehrt &ÖS-jato Ule «üvlrat quiB
cui qaret ^ qiiod alimcntüm submmistVwél^ ægrôtô1 è\
infirtoo ; quo » ÿpsceVet. fòrieto ; dmïens e^in'eicïs
noti passim proj'idens"; dividèiis ‘enim fescas, diceBat'”
i Et'e^y-FrattóèvPoii pòiùi Idcpii Vobi's q&a'li spiif-
” ^ ^ ‘ .^nldib'us^Hhquim 'pàrvultì ib
pofum dédi, n'on’eâçàm” ; iondiim
» « f * pdteratä, Séd Hèc 'ädtffic pbtóltft (jj. i Dmèo •
non1 passim projiciò 28.
III. Hujus'èt^Ò lupi nòméH1àudieràt Anaiiias öyis' ä
p e r màiitìs;ÿâslbris trèmebat. Si a tópó ïdrrëtï.rs“’ a
tpfflre autém' confòrtàtiib " ¡ ‘ WÈ SÈ È È I
cdnservàtur. De ipso lupb audit res Ìiicfedibdes, seä, Ve-
a W i B l « fidèles sl, ôuîd'enim réüpoüdit
Botmiius Ahanp trèmehti fàihain taiili? qüid respoädit :
•« Sinej nunc V» äectiönis’est milii Homo ìstè', ut jiòr-
% têt hbmeü mèiim cörairi ’Gëntiiius bl regibus. Ego illi
'» Ôst'ëndâm qü'æ iliüta opoi'téàt prò nòmiiié niëb jiäti (Ä):
» Ego illi ostëhdam3i. i, Vox est minantis, sed epronam
parantisl Dëniqüe iïlë fàctus ex pérsecdtòré prædicator,
quæ siistinuit? \ Pericùlis in mari, periciilìs in flumini-
s j^nedis iti dviiâtë, pénculis in deserto, pèri-
b cubs in falsis fràtribiìs 5 in laBóre et àeriitana, in vigi-
5i liis taultis, in fame et siti, in jèjuniis multis33, in
b frigóre et nudità te , in mòriibus ¿æpe; prætei- illà i^ita
» éxmrisècùs sunt, inciirsùs ìri me quòtidianiis, sòllici-
» tudo omnium Ecclesiarum. Quis infirmatur, et egò non
« mfirmor? quis sèdndàlizatur, ét ego Hòn iiror (l)? »
Ecce illè èst perSèciitòr; patere; sitine; Plus enim pa-
tieris quam fecisti. Sed nòb iràsci; usüràs accepisti. Sed
qüid attéhdebat, quando tàbà tóriebat? Audité alio
löco : « Etenim; iriquit, quod èst leve tribulatiohis nòs-
>> trae, » jata totum hob levé; quarè? « înbrëdibili modo
|> taternuin glorita operàtur nobis poiidus ; rióni respU
» cientibus qüta videntur, sèd quta non vidéritur34! Nani
» qùta ddentür, tèinporaba sürit, quta àuteta non vi-
» dehtur, æternà sünt(m). » Ætèmorum âmorë flagràbàt,
quando fortitèr mala, etsi acerba et pessima, tàméb
tèmporàlia, sUstirièbat. Leve èst otariè cum firié supplicium,
ubi sirie finó prbmittitur præmiüm35.
• Liceat36 audenter dicere, Fratres chàrisàitaì,' dò
Palilo äpöötblö ; quaridö sustiiiebat, quia fidèlibus vòlè-
bat37, non ipse sùstiriebàt, quia virtus Christi in ilio Hàlii-
tàbat. Chriàtris régriàbat, Chriètus vires submiriistrabàt,
Christus hori deserebät, Christus in cùrreiitè currebat ;
Christus ad palmam perducebàt. Nón ergo iàció injuriant
qüäüdo dico : Non1 ifrêe sustìnebat; Dico prorsus, dico
cum fidücià, et Wbà taéà ijisò tèàte cónfiriùo. Aposto-
lum sanctum succensere mihi non sino, quando verbà
ejuä llli recitò. Die Pàule- die Sànbté; die Apostole; àu-
diâht tè fratteà rilèi, qtiià ritìllam tibi iiijüriàta feci;
Quid èrgo ipsé dielt88? Cotapätads sè cbäpbstöhs silìà Ili
labbribùs, riòn timuit dicere : « Plùs otariiBus illis làbò-
) Psal. xu, 27. — ( j ) Àct. i x , i 3 . — (g) Gen. xu x , 27. — (Ä) Róm. xi, 1.
a i6‘ ~.St) 2 Cor' Xl ’ 26~39- ~ (m) Id• >7» l8*
Sérm.cLXxv, n. 8, etccLxxix, n. 2. — 33 là .Cod. cxvii dees't v ó i de. —
33Id. cixprius consumens, etpostea puscens. — 34 Cod. cxvu pcsymeiiró-
ministrare. — 3®Id. non habet non pasrim projiçier^. — ^beest vobis in
Cod. cix. — *7 Cod cix escas. — 38 Id, minus recte non possutn ßrojiccre.
— a9 Cod. cxvu sed a lupo. — 3o In ,CòÌ. .cix non. èst confortatili-. —
3*. G°d cxvn verax e t f de jslenas. — 3a Media, pars fiujus téxtus. in Cod.
cix non legitur. — 33 In eodem Cód. desiderantur hæc vèrba in jèjuniis
multis. — 34 Hæc ultima vèrba desunt in Cod. cix. — 35 Hic dividilur Sermo
in Cod. cix. Quócl sequitur àltefuminchóat. in eodem Cod. cix, fol. 4 4 -
~ 36 Cód. cix, licet. — 37 Cod. çix habet qui non deßeiebut, loco præcë-
dentium ; meliòr Iéctio prior subaudiendo volebat prodesse, juxta Apostoli vei--
bum: Omnia sus lineo propter electos. — 38 Cod. cixmale quid ergo? ipse
didici. Vide Serm. cccxxxm, 11. 5 .