erroris trahebat animas miserorum; nunc charitatisvinculum
rederoplos ducit ad coelum. Erubuit diabolusin,
furoribussuis. Christus occiditur.ctmundus aberroribus
liberatur. Christus rcsurgit, et boslis cvanuit. Miracula
virtutum apparucrunt, non ut homines perfidi confun-
derentur, sed ut perdili redimerentur. Quantum mceret
luctibus synagoga Judaeorum, tantum jucundatur Ecclesia
Christianorum. Triumphemus in Christo , quia
nobis donavit misericordias medicinali!, per lignum. Per
lignum tropaea gloriosa (i).
II. Judasvendidit Dominum suum; Petrus negavit
Magistrum ; Latro confiletur Christum. Judas desperavit,
Petrus titubavit ( q); Latro Paradisum meruit.Inter tradi—
torem mercatoremque sanguinis Christi, et negatorem
Magistri, et confcssioncm Latronis , signaculum merui-
mus Rcdemptoris. SuiTiciant Charitali vestrm , quae pro
eruditione vestrarum(3) animarum dedit Dominus Deus.
SERMO LVII.
In die Paschte XYIII.
Sèrmo spqiiens legilur in Bibl. Laur., Plut. xni, fot.
ìòo, et diavi commcmoraiur inter Codices Venelianos
Catalog, fol. 5o, cod. l x i x , fol. a5o b. Talia sunt ejus
doclrina el dicendi modus , ut ad sanctum Auguslinum
non im proba biliter referatur, cum prmscrl im in ulroque
codice nomen ejus prteprat. Ponalur post preecedentem
cum numero in die Pasclia; xxm.
SYNOPSIS.
I. De resurrectione Christi dicturus orator, terretur diffi-
cultate sennonis. II. Christus resurgens, nobis viatn aperit
resurgendi, comparaturque phscnici et grano tritici. III.Christus
resurgens, leo et catulus leonis, nos vocat ad resurgendum.
IV. Christi resurrectio figuratili- per Eliseum, quando ejus ossa
suscitaverunt niortuum. V. Eliseussuscitando filium Sunami-
tidis reprsesentabat Christum, Giezi Moysen, et haculus Elisei
legem. VI. Paschale festuin cuin laetitia celehrandum est,non
miindana,sed sancla,et prsesertim renovatione vitae.VII. 'Modus
celebrationis Pascliae j uda'icae, figu ra modi celebrationis Pascine
christianae. VIII. Tali celebratione merehimur intrarein
regnuin ccelorum.
I. Resurrectionis Dominicae veneranda solemnitas
cunctis hodiepcr orbem gloriosa resplenduit;cujusquanta
sit dignitas, quantaquc majcstas non est ojius nostri ser-
monis patrocinio praedicari. Neque enim hoc habent
caeterae festivi tales. Non (4) in aliqua tantum mundi
parte Celebris habetur,. nec aliquibus quasi peculiaris
laetitia inducitur earn (5) recolendi; sed tolum quid-
quid usquam cernam, complectitur, tolum tenet ac
possidet, et generali quodam gaudio coelum, terras, tar-
tarumque perlustrai. Non ergo, ut dicimus, mortalis linguae
eget commendatione , quae per se coelesti est predicata
virtute. Succumbit enim ejtis celsitùdini humane
vocis preconium , que laudibus ineffabiliter extollitur
Angelqrum. Ne tarnen hujussancte multitudinis devo-
tiouem ct fidelissimam pietatem debita verbi divini consolatone
fraudemur conemur aliquid de tanta loqui
feslivitate; quia etsi' mirari possumus , digne tarnen de
ea aliquid dicere non possumus.
II. Resurrexit hodie Christus. Exultet universus
mundüs: Par enim est, ut sicut omniscreatura luclivago
doluit ploralu in morte Greatoris sui, sic gaudeat in resurrectione
Domini sui, et que funere non obstante (6)
prosecuta est exequiasin cruce morientis(7), nunc triumphalem
ab inferís reditum leta (8) suscipiat resurgentis.
Christi enim homihis resurrectio maledictum solvit antiquum
, quod per Adam ad omnes ejus ppstcros tristi
mortis sententia decurrit : « Terra es et in terram
» ibis1. » Ecce surrexit ab antro scpulcri rediviva caro
phenicis, quam cinnama decoxerant pietatis ; gran um
frumenti, quod solum in terra mortificatomi est in passione,
multum fructum attuli tin resurrectione1. Mortuus
enim est solus, sed solus minime surrexit ; nam ad inferna
descendens, infcrorum claustra abstùlit, eumque qui
habebat mortis imperiuni superávit (9), et quos servos
(10) reperii, victor exemit (11), sicque spoliato tartaro,
cum sanctorum multitudine resurrexit. Quorum
enim sepulcra in ejus passione sunt patefacta, horum
corpora, Christo resurgente, sunt de pulvere suscitala.
Decebat enim ut ille primus resurgeret, deinde illi, sicut
apostolus Paulus dicit : « Jesus resurrexit a mortuis,
» primilise dormienlium 3, » et sicut (12) cum Domino re-
surrexerunt, ita cum eo ascendente et ascendisse cre-
duntur.
III. Ferunt autem physici natum leonis catulum tribus
dormire diebus, tandem die ter iiù magno parentis
rugitu excitatum exurgere. Solet vero ; divina Scriptura
Christum catulum appellare leonis. Denique Jacob pa-
triarcha sub hoc typo ( t3) de Christo valicinatus est :
« Catulus leonis Juda ; ad praedam, .fili mi..( 1:4).,; ascen-
» disti; requiescens accubuisti ut leo, et quasi lesena ,
» quis susciíabit éum4?'» Christus enim quasi leo i ri passione
accubuit, et in morte requievit, quia alacriter et
magnse constando? fiducia, passionis agonem pcregit,
utpote quiipsam mortem in potestate(i;5) habuit. Non
necessitate, ut cseIeri homines, sed volúntate , mortem
suscipiebat. Collocatus est ergo in sep.ul.crum ( 1 ft) subjec-
tus. Triduo, quasi leo robustusulque imperterritu5,,ja-
cuit, securus de mox fu tura resurrectione. Sèd « Quis
» susci tabi t eum? » Quis enim-pater validissimo rugitu
a somno ilium excita vit (1.7) mqgtis? Qualis vero fuerit
isle rugilus Psalmista dqeet in Bsalmo;, ex persona Pà-
tris loquens ad Filium : « Exurgè, gloria , exurge psal-
» terium el cithara5. » Exurge, inquit, fili, qui es gloria
mea, ettuum exurgatpsalterium ct cithara , id est, omnium
chorus virtutum. Moxque illi respondet : « Exur-
» gam diluculo6. » Mane prima enim sabbali, Dominus
resurrexit, et nobis membris suis spem resurgendi quan-
doque donavit. Omncs siquidem fideles verissimecredunt
membra se esse Christi, qui èst caputxorporis Eccle-
siae7. Si ergo membra Christi sumus , liquet profecto,
quia cum eo moriente mortui sumus, cumque eo surgente
surreximus, Apostolo dicente : « Si mortui sumus cum
» Christo, credimus quiasimul vivemus cum ipso8; » et
iterum : «Si consnrrcxistis cum Christo, quae sursura
» sunt quaerite9. » Omnium enim revixil saluti!, qui pro
omnium peccqtis addictus est passioni.
IV. Omnium quidem est miraculum surrectio Salva--
toris, sed multiplicibus figurarum symbolis in Sancto-
»4, etc. — 3 i Cor. xv, ao. — * Gen. x u x , 9. — 5 Psal. i
9 Coloss, in, i . .
- 6 Ibid. — 7 Coloss, i , x8. — 3 Rom. s
' «(f) Sic C0(^. cxxm; eadem verba habet cod.
(a)Vide August. Serm. ccx.xxx1
Cod. ’entditionibus animarum. — (4) Deest
Deest tarn in cod. — (6) Cod. noctis obstauro.
sed illa radiavi!. — monentis. — (8) Cod. male ¡oca. — (9)-Cod. superai. — (10), C<jd: tuo
, et Serm. ccxxxu, num. 6. — (3) — ( i t ) Id virvictorem emit. — (sa) Cod. male si. — ( 13) Deest )ipq :
cod., sed male. — (5) cod. — («4) Cod. ma le //« mei. — ( r5) Qod. inpotesiatem, -.•(*$) Id. ¡
• (7) Cod, male iptrare sepulchro, — (17) id, excitaos.
rum actibus ab ipso est, na3centis mundi exordio, prae-
signata. Ut enim uno de multis utamur exemplo, Eliseum
prophetam accipimus jàm defunctum , jam tumulo (1)
conditum, suscitasse mortuum. «Cum enim cadaver de-
» furicti " ad sepulcro ferretur, territi funeris bajuli re-
» pentino làtrónum superventu, projecerunt cadaver
» hominis insepulcrum (2) Elisei; quod ut tetigit ossa
» ejus , revixithomo, et stetit super pedes suos^.wQuem
in hoc facto. Eliseus, qui interpretatur Deusmeus Salva--
tor, quem (3) alium, nisi Dominum designai Salyatorem,
qui humano generi resurrectionem sua morte largitur, et
vitam sepultus paravit?
V. Igitur quia Elisei prophetaè semel fecimus men-
tionem, aliquod quoque factum ejus, non tam mirum ,
quam mystieum,vbreviter nos retexere non pigeat. Cum
enim, absente Eliseo, filius Sunamitidis mulieris fuisset
defunctus , et mater ad eum profecta, miserie orbitatis
querelis sanctum virum òbrueret, ille Giezipuerum suum
cum virga. misit, praecipiens ut super cadaver exanime
virgam poneret. Sed cum mortuum non assurgere (4)
idem Giezi viro Domini nuntiasset, venit ille , e t , sub-
làta virga, incurvavit se super puerum, èt reversa pueri
est anima in vispera ejus, et revixit2. Quid in hoc facto
mirabili Eliseus, nisi Dominum Salvatorem praemons-
trat? Quid Giezi, nisi Moysen designai, qui « In omni
» domo ejus fidelissimus fuit3 ? » Quid vero virga, nisi
legem designai ? Misit Eliseus Giezi cum virga ; misit
Dominus cum lege Moysen ; quas peccantes severissima
ùltione ferirei. Posuit Giezi virgam super puerum mortuum
, et Moyses legem peccatis opposuit ; sed mortuus
non resurrexit ; quia lex Moysi peccata ostenderepotuit,
non sanare. Venit postea Elyseus (5) ; virgam sustulit ;
super mortuum se inclinavit ; quia illa majestas, illa inef-
fabilis gloria, Filiùs videlicet Dei, aequalis Patri, ad
terras descendit, servitutem legis abstulit, gratiam mi-
sericordiae et poenitentibus prorogavit, formam accepit
servi, contemperavit se per omnianostreefragilitati, ipsam
quoque mortem, quam peccatum induxerat, absque peccato
sùscepit. Sed morte sua mortis imperium destruxit,
sursum sunt ; omnemque nostrani intentionem ad aeterna et
coelestia dirigamus, eteursu prompti, de hujus peregrina
tionisexilio ad Paradisum , illam nostram lelicissimam
patriam festinemus, ubi concives-Angelos, ubi sanctos
omnes socios et consortes iùveniemus. Nam Pascha he-
brasa lingua, Transitus dicitur esse latina.-Ergo, fratres,
transeamus de vitiis ad virtutes, 1 de temporalibus ad
aeterna, de caducis ad perpetua. Tali enim modo Hebraei
dici et esse merebimur; quia Hebràeus, Transitus interpretatur.
et die tertio resurgèndo, carnem. jam immortalem atque
incorniptibilem (6) de sepulcro levavit.
VI. Exultemus ergo,fra tres, in Domino, et mortis trium-
phatori mentis gaudio (7) omnique sensuum j ubilo gratias
agamus, « Qui riòs de ténebris vocavit in admirabile lu-
'»men (8) suum 4, et de potestate diaboli érutòs transtu-
» lit in regnum filii (9) claritatis suèe5. » Sed haec nostra
lsetitia non debet similis esse mundante vel saeculari lseti-
tise, nec more vulgaris turbae plausibus insanis etluxu-
riosis exagitari conviviis. « Etenim , ait Apostolus, Pas-
» cha nostrum immolatus est Christus6.» Cum ergo,
Christus sit nostrum Pascha sanctum et divinum, sanctis
et divinis gaudiis est,(i o) celebrandum. Ait alibi idem
Apostolus : « Si consurrexistis cum Christo, qumsursum
» sunt sapite, non quas super terram7. » Ergo et « Nos
» spiritalibus spiritalia comparantes8 ( 1 1) , expurgemus
» vetus fermentum 9, » id est, « Exuentes veterem homi-
» nem cum actibus suis, et ìnduentes novum , qui se-
» cundum Deum creatus est in justitia et sanctitate veri-
» tatis^0. » C on tèmùemus igitur mundum, et cune ta terrena
et humo jacentia despiciamus, et enitamur ad ea quae
Et tune digne Pascha-celebrare poterimus , si
hunc transitum in nobis ipsis perficere studuerimus.
VII. Modus sane quo Pascha solemnizandum sit, in
lege Moysi Judaeis praescribitur observandus, sed et nobis,
si spirituali ter verba ipsä discutiainus , quid agen-_
dum et quaüter verum Pascha celebrandum sit nihilo-
minus intimatum est. Ait enim inter caetera : « Sic autem
» comedetis (12) illud, » haud (r3) dubium Pascha ;
« Renes vestros accingetis, calceamenta ( i '4 ) habebitis in
» pedibus vestris , tenetìtes bacùlos in manibus, et co-
» medetis festinantes11. » Qui ergo Pascha digne vull
agere, renes cingat, hoc est, placita carnalium volùp-
tatum , castitatis zona coérceat, Calceamenta in pedibus
habeat, hoc est, sanctorum patrum exemplis gressus
suorum operum muniat, quo impedimento obviantium
tentationum , tanquam asperitates itinerum, illassus per-
transeat, et ( 15) venenata animalia calcaneo nostro insi—
diantia , securo pede proculcans , innocuus evadat. Ba-
culum in manu ■ teneat, hoc est, pastorali moderamine
sibi et his quibus praeest, invigilare satagat. Consideran-
dum vero attentius quod sequitur f « Comedetis festinan-
» tes » prsecepta enim dominica non desidiose (i6) aut
negligenter, et quasi transeundo sunt audienda , sed studiose
memoriae commendanda, et tota bòni òpèris festi-
natione implenda sunt. Scriptum est enim : « Maledictus
» qui facitopus Domini negligenter12. » Hoc per Prophetam
de conversis gentibus , et panem Verbi Dei summa
aviditate gustare quaerentibus dicitur :« Aperient ora
» sua (17), sicut pauper edens in occulto13. »
Vili. Taliterergo nobis Pascha celebranti bus , ipse
quoque Dominus ac Redemptor noster nostris gaudiis •
delectabilur interesse, ipse sacrosanctùm corpus suum
Còrpori, nobis videlicet, dignabitur salubriter ministrare.
Curemus ergo hasc,. qui ( 18) summae buie festivi-
tati Dominicas resurrectionis intersumus, ne ab ilio coe-
lestis lastitias gaudio separemur. Quid enim pròderit
interesse festis hominum , si, quod Deus avértat, deesse
contigerit (19) festis Angelorum. Omnia quae tempora-
liter celebramus, imago quaedam sunt illius supernae so-
lemnitatis, et gaudii quod ab Angelis in coélis colitur ,
non anniversarii temporis recdrsu, sed continuo semper
manentis lastitias statu. Nam et ideo resurrectionem Domini,
vel reliquas solemnitates celebramus, ut his ad-
monitus animus, illam aeternae Patrias beatissimam feli=>
citatem cogitare incipiat, ubi est piena et perfecta laetitia
et gaudium indeficiens ; quia nullus timor deterrei, nulla
soilicitudo confundit, ubi requies secura, securitas certa
et omni delectatione pienissima. Ibi dicettir : Cerno Regem
nostrum ad paternae majestatis dexteram conseden-
tem ; tuncque ad thronum glorias ejus cum fiducia pole-
rimus accedere, in quo carnem nostram immortalem
- 9 id.
, et seqq. — 8 Hebr. i
1 7. 10 Eplies. ìv, a
1, 5 . — * i Pelr. i
i-a4 . — 11 Exod. >
— 5 Epbes. X, x3‘. — *
, — i2 Jerem. xi.mii,
i Cor. v, 7. — 7 Coloss. n
io. — iSHabac. n i , 14.
(x) Cod. tello. —I (a ) Cod. in sepulcro. ^ ( 3) Cod. mate quare.
(4) Cod. assurgerei. — (5) Vide August. Serm. xxvi, nUm. li ; conira
duas litieras Petiliani libri iv, num. 11; Serm. xtux Append., num. 8. —
(6) Cod. male hic itera! jam. — (7) Còd. absurde necio. — (8) U . nomen.
— (9)Cod. absque sensu filium in regnum claritatis sitai. — (xo) Cod. esse.
— (xx) ìd. cooperantes. — (xa) Cod. per errorein comniendetis. — ( i 3)
Cod. aut. -^-(r4) I d •. 1 calciamenta, et sicdelucteps. — (¿*5 ) Deest et io
cod. — (16) Cod. male desidioiie. — ('«7) Vide quoad huué'lextum sancii
Ilieronymi Commentarium in istud Habacuc verbum. — (x8) Vérba hcr.c
• qui desunt in cod. — (19) God. contingent.