SERMO VII.
De Sanato Joanne Bap ti sia.
I
lì
E x ta t h ic Sermo in quatuor cod ic ib u sM S . C as s in en s ib u s ,
in Cod. v id e lic e t n . 1 2 , et in tr ib u s lectiona riis soe-
c u li X I I . conslanter A u g u s lin o nuncu patu s . In b ib lio -
theca v e ro L eopold in a B la n d in i i tr ib u itu r a u c lo r i
a nonym o, Se rm o n is e x o r d iu m e x c r ip s i e x cod. 1 2 ,
brevia tum e n im le s i tu r in L e o p o ld in a , et lectionariis
fo r sa n e x éo , quod a lien um tantisper v isum f t ìe r ila b
hoc fes tivita te . A t cla u sulam a le c tion a r iisp o s itam r e-
t in u i , ne m u li lus p r o d ir e i serm o; C o d e x en im 12 c la u -
suloe loco subdit quoestionem de v erbo e t v o c e , quie et
lacunis in te r c ep ta , et insoluta om n in o ab in cu r io so l i bra
rio relie ta fu i t . Coetbrum h u ju sm o d i im m u la tio -
n um in lec tion a r iis freq uent ium ex em p la passim affe-
r u n t E d ito r es M a u r in i, q u i in serm . 4 4 - d e verbis
Isaïoe c. 55 . hoec scite a nnota nt :» N am q u i in Eccle sia
leg end ies sent A u g u s t in i traetatus .n e c es sar io p le rum -
que d e c u r la b a n lu r , iisqu e e x o rd ium a p ta b a tu r ì et
idonea conclusio. » P o s s id ii ln d ic u lu s p lures en umerai
( e. 8. 9. 10. ) d eh a c festivita te sermones, quos in te r ac-
censendos esse h u n e , et sequentem con firm a n t ja m édifia
M a u r in is T om . V . n . 288,290. e ls e q q .; n am c um iîs
soepe cohoerent horum serm onum v e r b a , et s en ten tioe .In
ilia autem ed itione h u n e inseres post Serm. 2 9 5 , erit-
jque V 111. de N a tiv ila te S . Joan n is Baplistoe.
Q ü o n ia m (a), volait Dominus hodierno die reddere
Charitati Vestrae vocem et prassen tiam nostram , et hoc
fecit ipse non secundum disposilionem nostram, sed secundum
voluntatem suam, agimus ei gratias vobiscum,
et reddimus vobis sermonis obsequium, quod est mi-
nisterium nostrum, in quo nos servire vobis et oportet,
etdecet. Yestrum est autem, charissimi, dispensationem
qualemcumque servorum Dei accipere cum charitate,
et illi gratias agere nobiscum (b), qui nobis donavit hunc
diem simul agere vobiscum. Unde ergo loquimurhodie,
nisi de ilio cujus natalis est hodie? Joannes ergo sanctus
natus de sterili, Praecursor Domini nati de Yirgine,
factus est Domini sui salutator, ex utero annuntiator.
Huic Joanni mater sterilis, quae parere non novera t ,
Salvatoris autem mater virgo unde parerei non habebat :
genuit sterilis prasconem, virgo peperit judicem. Sed
mtiltos praecones Dominus ipse Jesus Christus ex utero
virginis venturus ad homines praemiserat ante se. Omnes
Prophetae ab ipso prasmissi sunt, sed ipse, in illis loque-
batur; qui venit post illos erat ante illos. Cum ergo mul-
tos praecones ante se miserit Dominus, quid tantum iste
meruit ? quid tanta excellentiae amplius' habuit, cujus
natalis hodie commendatur? Nam neque hoc sine sigiio
cujusdam magnitudinis est ut nonlateat dies natalis ejus,
sicut non latet dies natalis Domini ejus. Alii Prophetae
quando nati fuerint ignoramus, de Joanne nescire non
licuit quando natus sit. Etiam hinc magnum ipsius me-
ritumapparuit, quiacasteriprasnuntiaverunt Dominum,
et videre desideraverunt, et non viderunt, et si viderunt
in spiritu, futurum viderunt; präsentem autem non hie
fuerunt ut viderent. Dicit autem ipse Dominus de illis ad
Discipulos silos, quia « Multi Prophetae, etjusti voluerunt
» videre quae videtis, et non viderunt, et audire quae
» auditis, et non audierunt4. » Numquid non ipse illos
mittebat ? Sed erat in omnibus desiderium, si fieri posset,
videre hie in carne Christum. Sed quia praecesserunt mo-
riendo, sicut prascesserant nascendo, non hie eos Christus
invenit, sed tarnen eos in aeternam vitam Christus
redemit. Et ut noveritis quale circa omnes desiderium
erat videre hie Christum, recordamini senem ilium Si-
meonem, cui non pro parvo bono nuntiavit Spiritus Dei,
quod non esset exiturus de hoc saeculo, nisi vidisset Christum.
Natus est Christus ; cognovit ilium infantem in
manibus matris, accepit, tenuit in manibus, cujus Di-
vinitateipse portabatur; et tenens in manibus infantem
Verbum, benedixitDeum dicens: «Nunc dimittis, Do-
» mine, servum tuum in pace, quoniam viderunt oculi
» mei salutare tuum 2. » Prophetae ergo alii non hie viderunt
Christum, Simeon infantem vidit; Joannes con-
ceptum agnovit, et salutavit : Joannes annuntiavit et
vidit, digito demonstravit, et dixit : « Ecce Agnus Dei,
» ecce qui tollit peccata mundi 3. » Excellentior ergo iste
omnibus caeteris. Audi de ilio testimònium Domini, ubi
se illi praetulit, neminem ahum. Valde magnus erat cui
qui se prasferretur, praeter Christum , non erat. Proinde
ipse Dominus ita dicit : « In natis mulierum nemo exur-
» rexit major Joanne Baptista A. » Et ut se illi praepone-
ret, secutus adjunxit : « Qui autem minor est in regno
» ccelorum major ilio est. » Se dixit minorem, et majo-
rem ; minorem nascendo, majorem dominando; minorem
astate, majorem vero majestate. Post Joannem natus est.
Dominus. Sed in carne, sed de Yirgine, ante illum autem
« In principio erat verbum. » Magna res post Joannem
Christus -, et tarnen Joannes per Christum : « Om-
»nia enim per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est
» nihil 5. » Quare ergo venit Joannes? Ostendere viam
humilitatis, ut prassumptio hominis minueretur, gloria
Dei augeretur. Venit ergo Joannes magnus commen-
dans magnum; venit Joannes mensura hominis. Quid
est mensura hominis? Plusquam Joannes nullus homo
esse poterai : quid quid Joanne plus erat, jam plusquam
homo erat. Si enim mensura magnitudinis humanas fue-
rat, terminata in Joanne, non inveniebas jam hominem-
majorem, et tarnen invenisti majorem, confitere Deum ,
1 Matth. ) tórr12 Lue. i, 29. — 3jo c
(a) In Leopoldina, e t lectionariis exordiom sic se liabet : ' Solem nis dies
» h o d ie , fralres charissimi, de Nativitate S. Joannis Baptistæ , e t præcurso-
» ris Domini illuxit. Quid, inquam, e t primum admirer, 0 charissimi. nati-
>• vitatem Salvatoris, an Præcursoris ? Huic Joanni mater ste rilis, quæ pa ■
e hase verba indicant si
:nim officiose dicerct, si
quem profecto homine potuisti invenire majorem. Joannes
homo, et Christus homo ; sed Joannes solum homo,
Christus Deus et homo. Secundum quod Deus est, ipse
fecit Joannem; secundum quod homo, natus est post
Joannem. Sed tarnen ille precursor Domini sui Dei et
hominis quantum se humiliat videte : quo nemo exur-
rexit major inter natos mulierum interrogatur, utrum
ipse esset Christus? Tam magnus erat, ut possint falli
homines : dubitatum est de ilio, utrum ipse esset Christus,
et ita dubitatum est ut interrogaretur. Jam si esset fili us
superbi®, non doctor humilitatis, apponeret se homini-
bus errantibus, et non ageret u t'id putarent, sed jam
quod putabant, acciperet. Forte nimium illi erat velie
persuadere ho minibus, quod ipse esset Christus? Si co-
naretur persuadere, ei non crederetur: remansisset ab-
jectus et dejectus, et inter homines contemptus, et apud
Deum damnatus. Sed non illi opus erat persuadere homi-
nibus, jam videbat eos hoc putare ; acciperet errorem
illorum, et augeret honorem suum. Sed absit hoc a fideli
amico Sponsi, ut se pro illoab sponsa diligi vellet. Con-
fessus est se non esse quod non erat, ne perderei quod
erat. Non enim erat ille Joannes sponsus ; nam cum interrogaretur,
ait ; « Qui habet sponsam, sponsus est ; ami-
» cus autem sponsi stat, et audit eum, et gaudio gaudet
» propter vocem sponsi. Ego quidem baptizo vos in aqua
» in poenitentiam; qui autem venit post me, major me
» est4. » Quantum major? « Cujus non sum dignus cor-
» rigiam calceamenti solvere. » Yidete quantum minor
esset, si dignus esset; quantum se humiliaret, si hoc dice-
ret: Major me ille, cujus ego dignus sum corrigiam calceamenti
solvere; dignum enim se curvare ad pedes
ejus dixerat. Nunc autem quam multum commendavit
humilitatem, quando et ipsis pedihus, imo calceamentis
ejus indignum se dixit! Venit ergo Joannes docere su-
perbos humilitatem, annuntiare viam poenitentiae. Venit
vox ante Verbum. Quomodo voxante Verbum ? De Christo
enim dicitur: « In principio erat Verbum, et Verbum
»erat apud Deum, et Deus erat Verbum; hoc erat in prin-
» cipio apud Deum 2. » Sed ut veniret ad nos, Verbum caro
factum est, ut habitaret in nobis. Ergo quia Christum
Verbum audivimus, quia vox Joannes est audiamus.
Nam dum dicereturilli': »Tu quis es? respondit:« Ego
»sum vox clamantis in eremo: parate viam Domino, rec-
»tas facite semitas ejus. » Audiamus Joannem claman-
tem, et paremus viam Domino, veniat ad nos Verbum
(a) , quoniam « Omnis caro foenum, et claritas
» hominum, utflos foeni. Fcenum aruit, flos decidit;
» Verbum autem Domini manet in aetemum 3. »
1 Jo an m , 2 9 . — 2 Id. x, t . — 3 Isaï.-xx, 7 , 8.
.. , («) Quæ sequuutur ex.lectionariis, e t ex Leopoldi. 0 Codice exscripla foe- » p e r quod facia sunt orauia; de verbis nostri» aliquanlum loquamur, si posruiit.
Codex enim n . r a loco hujus clausulæ hæc subdit ; « Paululum e rg o , » su mus de his ad summa capere gradus aliquos simili tini inis. Verbum D e i,
» charissimi, paululum., quantum dal Dominus, de verbo et voce tractemus. » per,quod facta sunt omnia, quis comprehendit ? quis dignus, qui vel cogi-
» Christus verbum e s t, Verbnm quod non.sonat et tran s it, vox e s t, non v er- » gitare possit, nedum eloqui paululum ? Ergo illius Majestatem ineffabili
bum ; Verbum ergo Dei, per quod facta sunt omnia, Dominus noster Jesus » lem , æternitatem , e t cum Pâtre coælernitatem ponamus, u t credendo vili
Christus est. Vox clamantis in eremo, Joannes est. Quid e st prius, vox, an » dere mereamur. » Quis porro non videt to t lapides hic sine calce positos ,
» verbum ? Videamus quid est verbum, e t quid est vox, e t ib i videmus quid si t et confusim in aggerem redactos, ne imaginem quidem tugurii mentis oculis
» prius. Quid putatis esse verbum , fratres ? Omittamus illud verbum D e i, exhibere?