Ergo, Virgo prudentissima, hodie benedicta et venerabilis VI. Quid enim mihi pater venerabilis Ambrosius dixit,
prccd’icaris in tua mirabili Assumplione. Benedicta (i) fratres, audite : « Matrem luam ila videas, ne per illam
anima tuasanotissima simul unita cura venerabili corpore ab alias foeminas videre coneris. Ancillulas, quae ¡Ili obsequio
omnibus generationibus et super omnes generationes in sunt, scias libi esse insidias, et quanto vilior est earum
conditio, faciliorem agnosce tuam ætUerl nfiulimli, det« UulHtrI aU.. “ i* • 1 esse r1u ina• m, . Pulic~\h r*a
IV Nos er^o. dilcctissimi fratres, qui (a) nomen et denique cito adamatur, et fcetida raro despicitur. Vjuis
’ • o ’ . . . * w _• ì.;.___ .__u„i---------— o . ij— — intox
habitum sanctæ religonis patenter portamus, videamus
quomodo caute ambulcmus*; nam totus mundus in ma*
iriabitur castum se habere cor?» Hæc enim fuit inter
caetera venerabilis patris Ambrosii doctrina, quam omnes
li»uo posilus cst1, et adversarius noster diabolus jam rcg- nos usqueadmortem tenere debemus. Adjuvet autem nos,
nare _i•n mundj-q videtur, cxunpniioenncs nnnoos scducere Met ttxroaVhincprAe c.t. intprnp.llet uto nobis Dei Mater fa) alma, ouae meruit
ad se , nunc superbiendo, nunc luxuriando, nunc invici
interpellet pro (7)quae meruit
hodierna die super omnes choros Angelorum exaltari, ut,
dendo, nunc detrahendo, nunc eliam cogitando, nunc destructis vitiis et bravio salutis adepto, perveniremerea-
etiam consentendo, nunc et operando subvertere nos co- mur ad gloriam aeternam. Amen,
nalur. Nos vero, dum hoec omnia patimur, ad Mariam
recurrere non differamus. Habet enim gladium bis aculum,
ut nos ab hoste maligno tam cito dcfendat. Cavere deni- — ------ --
que summe debemus, ne occasionem peccandi diabolo
demus. Nam ideo mundum reliquimus, etin hac vasta solitudine
habitamus, ut peccata fortius vitare possimus. Non
enim sufficit tantum feeminam non videre, sed feemina-
rum memoriam a corde penitus eradicare debemus. Sanctus
namque (3) ille Joannes in utero matris sanclificatus,
matrem sanctissimam habuisse non dubitamus. Numquid
non et magni sacerdotis Zachariae filius cxtitit? Et tarnen
nec patris opibus, nec matris blanditiis et alfe elibus
SERMO LXXII.
In festo sancti Andrete apostoli.
Cum eruatur hic sermo ex Bibl. Mdil., Cod. x, fol. 37 b,
et deinde citetur Avicenna medicus , qui undecimo sceculo
in domo parentum suorum (4) manere voluit ', sed a (5) mortuus est, sit locus ejus in appendice post sermonemMau-
tenerrimis annis, opibus cunctis dimissis , perrexit ad rinensem ccix.
eremum, ne florem suæ foecundæ virginitatis per diabolnm
posset amittere. Samson, virorum fortissimus, leonem SYNOPSIS,
suifocavit; sed foeminam videndo, amorem suum suffocare
non potuit; vincula fregit inimicorum,^ sed suarum non j Andreæ vocatio. II. Discrimen inter vocationem, electio-
solvit nexus carnalium voluplatum; messes incendit alie- nem et assumptionem. III. Omnes vocat Christus, sed non
nas, sed incendium suæ libidinis exlingucro noluit, et sic eugit njsi humiles et pauperes. IV. Andreæ martyrium in cruce,
messem suæ virtulis amisit.
V. 0 fratres, si Mariæ placere volumus, foeminas omnes
despiciamus, ipsamque solam capiamus æternam. Nam
de carbonibus scinlillæ exeunt, de ferro rubigo nutritur,
de aspidc venenum mortiferum; sic et de muliere lnxuria,
qui nobis imitandus proponitur.
I . A udivimus, fratres charissimi, quod dum perambu-
laretDominus juxta mare Galileae, vidit duos fratres , Si-
nunc videndo, nunc loquendo progreditur. Nam foemina monem qui vocatur Petrus, et Andream fratrem ejus , et
super cuncta psallere deleclatur, licet verecunda appa- aitillis :« Venite post me, faciam vos piscatores fieri et
reat, cujus cantum audire imperfectius est et magis morti- ‘ ■
ferum, quam basiliscum sibilantcm. Mcmenlote ctiam,
»animarum5. » Et sic assumpsit eos do aquis multis.*;Vo-
cavcrat enim Dominus prius Andream ; quia dum Joannes
fratres, quod Thamar ab Amon fralre suo cormpta sit diccret de Christo :«Ecce Agnus6,» mox Andreas Christo
propter diurnam et frequentem insimul mansionem. Nihil credidit, et sic, relicto Joanne magistro suo , seculus est
denique, fratres mei, esse senlio, quod magis animum vi- Christum magistrum ; relicto Joanne, secutus est Jesum;
rilem dejiciat et succumbcre facial, quam foeminarum relieta creatura, secutus est Creatorem.Et ait: »Magister,
blandimcnla et convcrsatio nimia; et quanto rcligiosiorcs
videnlur, tanto cilius alliciunt. Sub habitu sanctitatis et
pielalis lalet venenum libidinis. Experto, fratres mei,
• ubi habitas6?» Et ait :• Venite, et videte7. » Et quo
dnxit cos , nisi in lemplum ? lila erat domus Dei, et aliam
aansionem non habebat Salvator. Et visis a Christo miracredilc;
Episcopus loquor coram Deo et vobis, quia non culis, corpore recessit a Christo currens adPetrum,et ait:
mentior. Longas cedros Libani, magnos duccs gregum,
famosissimosque omni sanclilate ornatos .hac peste ceci-
didisse conspexi ; de quorum cnsu non magis suspicabar,
quam do Ambrosii (6) vcl Ilicronymi impudica turpitudine.
Numquam enim mulicres frequenter videre debemus, et
si possibile est nunquam de lalibus loqui, vel disputare
utrum pulchrior hícc vel illa, si María; placero inlendimus.
Invenimus Messiam qui dicilur Christus *.» Et ambo
facti sunt piscatores animarum, sal terrae et lax mundi,
rectores terrae, magistri generales Ecclesiae , senatores
ccelestis curioc.
II. Sed sciendum est quod alia est vocatio, alia electio,
et älia assumptio : 0 Multi namque (8) sunt vocati, pauci
»vero electi0, » sed paucissimi assumpli in atriis Domini.
Denique attendile, fratres mei, quid dixerit magnus ille Vocavit Salvator multos per prædicalionem, elegit paucos
Cato de feeminis : « Si absque foemina esset mundus, nostra per inspirationem, et assumpsit paucissimos per pietatem
convcrsatio non esset absque diis. » Non ergo licet clericis et miserationem in die novissimo. Vocavit enim Salvator
foeminarum conversationem habere. Numquid ipsa diaboli Judam per prædicalionem, et elegit per inspirationem, in
janua non est? numquid non via iniquitatis? numquid tantum quod ipsi (9) dedit potestatem mysteriorum, fu-
non scorpionis pcrcussio? numquid non omnium maio-
daemonia et faciendi miracula. Elegit eum ad aposto-
rum genus est et caput? Nam dum appropinquat, stimulât;
latum, sed non assumpsit ad curiae ccelestis principatum.
mox ignem visu acccndit, flammigero igne lumbos corngandi
Quare non assumpsitPquianon perseveravit in fido. Ideo,
burit, conscie'nliam intuentis destruit, et fundamenta sanc- fratres, cavendum nobis est, ne cum Juda pereamus. Ecce
titatis in brevi evertit. jam vocati sumus per gratiam , jam electi, sed nondum
* Ephes. v, i 5 . — 2 X Joau. v , 19. — * Matth. xv, *9. — * P«al. xvji, 17. — 5 Joan. 1, 36 . — « Ibid. 38. — 2 Ibid. 3«. — 8 Ibid. 4 *- — 9 Malth.
x x , x6.
(1) Dees! vos benedicta in cod. — (a) Deest qui in cod. — (3) Cod. de Ambrosio. — {7) Id. et aima. (8) Id. denique. — (9) Id. sibi, c t tic
denique. —- (4) Id. dum. — (5) Deest a in cod. — (6 ) Cod. vel tantum deinceps.
assumpti sumus in sanctorum consortio. Pensate , fratres
mei, pensemus et nos,'quod soli assumpto beali ludo pro-
mittitur. Solus ille beatus est , non qui dò mondo vocatus
est, non (1) qui electus est, sed qui beneassumptus est :
ille vere (2) beatus est, qui sic in ccblum ingressus est.
III. Tamen ipse animarum zclator semper vocare non
desinit superbos et humiles, diviles ct pauperes, nobiles et
ignobiles; sed non elegit nisi liumiles, et pauperes, et ig-
nobiles, ut forlia quaeque confundat. Non elegit Platonem
philosophum, non Aristotelem dialecticum, non Socratem
et Ciceronem rhctoricum, non Avicenriam mediami (3) ;
nec istos elegit, quia totum tempus vita; suae consumpso-
runtin perscrulandis novità libus naturae. Non elegit mundi
sapientes, sed idiotas et pisCatores , Petrum el Andream,
Jacobum et Joannem. Isti insipientes appellati sunt; sed
quis sapienlior Petro , in cujus umbra sananlur infirmi *,
mortili ad ejus vocem reviviscunt2, Angeli ipsi obediunt?
Insipiens appellatur Joannes, quia piscalor erat ; sed quis
sapiens sit ut ipso, qui coelum meruit penetrare ? Insipiens
et Jacobus dicitur; sed quis eo melius nàturas hominurn in-
vestjgavit ? Confundanlur ergo sapientes mundi .quoniam
insipientes Apostoli et idiotas appellali sunt ab eis, et ucce
triumphatores, quorum «Vita insaniareputabatur, ct vita eo-
» rum sine honore ; et ecce quomodo collocali sunt inter filiòs
»Dei, otinter Sanctos, » et super Sanctos, » sors (4) illorum
• est*.» Sic cnimÀndreas vocatus est, sic in apostolatum(5)
eleèlusest. Sic enim elegit Christus piscatores, ut superbo-
rum cervices humiliaret; elegitdebilem, ut faceret fortem;
elegit pauperem, ut faceret divitem; elegit indoctum, ut
faceret doclum; elegit injustum , ut faceret justum; elegit
superbum, ut' faceret humilem ; elegit mortuum, ut faceret
vivum; elegit de maris tempestale; ut perduceret ad portum
tranquillitatis. Tunc vere elegit, tunc ' vere vocavit, tunc
maxime et assumpsit. Sed per quid assumpsit, nisi per tri-
bulationcs?
IV. Tandem cum esset gloriosus Christi Apostolus fere
centenarius, capilur, verberalur, lame perimitur (6), vigi-
liis maceratur, sacrum ejus corpus per terram trahitur,
tandem crucifigilur, et corpus S a iil a Philislnsis suspendi-
tur, et biduo in cruce, velut in dcliciis vivens, viginti mil-
libus inslanter praedicavit ; et sic, ut ait sanctus martyr
Cyprianus, hora nona , sextaque feria, migravit adcmlum.
Nos vero, fratres, sanctum Dei Apostolum imitari debemus.
Homines namque sumus, sicut et ipse siedi. Sic lit
sanctus Apostolus, et non abiit post aurum6, non abiit
viiiis consentendo; sed sletit vitiis resistendo, sedit indo*
cendo. Nam quidam in praesenti saeculo trahunlur inviti ,
quibus necessaria est forliludo; quidam trahuntur illecti,
quibus necessaria èst temperantia; quidam trahuntur se-
ducli, quibus necessaria est prudentia ; quidam trahuntur
sponle, quibus necessaria est justilia. Si sic fortitudine, tem-
peranlia, prudentia et juslitia armati fuerimus, erimus cum
Andrea, corpore crucifixi ct triumphatores cum eo in
gloria; sed si contrarium fecerimus, necesse erit ut sus-
pendamur cum Achitophel, propter defectum doctrina: ;
suspendamur cum Amon, propter abusum lascivia; ; sus-
pendamur cum Juda, propter defectum poenitentise; suspendamur
cum Absalom , propter defectum', perseve-
ranliic (7). Achitophel indiscretus fuit in consilio, ideo
periit; Amon superbia et lascivia inordinatus fuit, ideo
periit ; Judas periit, quia (8) non poenituit; Absalom sus-
pensus periit, quia post reconcilialionem patris, in pace
non pcrmansit. Igitur, fratres, qui vocati sumus et clecti,
si cum Apostolo cupimus assumi, simus obedientes, attendai
ics quid nobis pracipialur. Quid enim, nisi ut Deum
toto corde diligamus, qui est supra nos; animamnostram
1 Act, v, x5 . — 2 Ibid. 40. — 8 Sap. v, 4, 5 . — ^ Eccli. xxxi, 8. — 5
( i) Mie transpositio evidens est in cod., qui habet : Non qui electus est,>
sed qui bene assumptus est, qui de mundo vocatus est.— (a) Cod. vero, et
sic.deinceps.— (3) Avicenna medicus natus est,anno 980, et morluus an.
xo3 6 . — (4) Deest sors in cod. — (5) Cod. in apostolatu. — (6) Id. pereti-
titur. — (7.) Deest hiec dimidinta phrasis in cod. — (8) Cod. qui. — (9) Id.
diligamus (9), quae est intra nós ; proximum diligamus ,
qui est infra nos ? Sic erimus obedientes, sic viriles, sic
malorum supplanlalores, sic Deo grati, sic corpore et
mente praelecli, ut cum vocaverit, faciat nos piscatores
hominurn Dominus Jesus Christus. Amen.
SERMO LXXIII.
De sancto Nicolao pontifìce.
Hòc sancti Nicolai Pontificis Myrerisis encomium, utpote
erutum ex Bibl. ¿Edil., Cod. \,Joì. 4'9, et ridicula de infantia
Sancti Jacta conlinens, inter apocrypha merito amandatur.
Locus ejus post prcecedentem.
SYNOPSIS.
I. Magnus Nicolaüs, quia humilis. II. Miram Nicolai vitam
debemus imitari. III. Si nonpossumus sequi Christum per viam
rubicundam,illum sequamur per viam candid un. IV. Diversa
humilitatis genera. V. Paganorum testimoniis confìrmatur
doctrinahumilitatis.VI. Humilitatis encomium.VII. Sancti Nicolai
liumilitas.
I . A u d i s t i s , fratres charissimi, nuper in Evangelio quod
« Quicumque non humiliaverit se, sicut parvtilus, non in-
» trabit in regnum ccelorum6. » Verba sunt Salvatoris, qute
nuneme cantantemaudivistisperos meum. Emerseratenim
qurestio inter Apostolos, quiseorum esset major. Sed quia
haec erat Pharismorum petitio , qutamabanl primas calhe-
dras in synagogis, et salutari in forò, et vpcari Rabbi6,
ideo humilitatis Magister ad humilitalem eos rcvocans,
statuii parvulum, Martialem nomine fio), qui postea Apos-
lolorum discipulus fuit, in medio eòrum , et dixit : « Qui
»non- humiliaverit se sicut parvulus iste, non intrabit in
»regnum ccelorum. » Ac si dicat Magister : Qui non erit
humilis (11) beneficio virlutis, sicut hic parvulus beneficio
actatis, non intrabit in regnum ccelorum. Salva tamen omni
reverenda Salvatoris , possunt haec verba solemnilali ho-
diernae congrue convenire. Nam licet sanctissimus Nicolaüs
Myrensis episcopus jam annis centum sint ex quo (12)
a saeculo migravit, gloriose tamen ejus memoria non solum
Chrislianis, sed eliam Judaeis gloriosa habetur. Ecclesia
namque sancta, velut acies ordinala7, in acie praeliantium
praemillit fortiores, in fine ordinai fortissimos, et in medio
(i3)pavidos; sic in nostra sancta primitiva Ecclesia forles
fuerunt(i4),qui primos impelusbelliistiussseculisuslinue-
runt, qui Ecclesiam Dei primo fundaverunt sanguine suo;
infine erunt fortissimi, quorum crii tanta (i5) tribulalio,
quod (16), si fiori possit, movebuntur ipsi elecli8 ; temporibus
vero noslris gens quoedam cst, cujus pars vix credere
sufficit; ideo lanquam debiles et pavidi, posili'sumus in
medio praeliantium, scilicet inter Apostolos, Palriarchas et
Prophetas, el qui nos sequentur fortissimi temporibus Anli-
chrisli. Ad vos tamen, qui debiles eslis, hodic uialer Ecclesia
clamai, siculmalerad filios, lanquamuxor ad virum,
lanquam magister ad discipulos, verba qua; ex ore meo
audistis : «Qui non humiliaverit so eie.,» ac si dicat sancta
mater Ecclesia : Tu qui superbus cs, aspice hunc parvulum
jam sanctilate plenum, jam abslincnlia decoratimi
in cunis (17), jam humililate periodimi in grada.
II. Erigile, erigile oculos mentis vestrse, o vos mundi
Malth. xviii, 5 . — 6 Marc, x i i, 3 8 . — 2 Cant. vr, 3 . — 8 Mattb. xxiv, 24.
diligimus. — (10) Diu crédita est hæc fabula de saucto Martial!, quæ mine
penilus exploditur. — ( t i ) Cod. similis. — (12) Id. quod. — ( i 3) In cod.
deest in medio.— (14) Cod. male/Wirrei:— , ( 1 5) Id. ram.— (16) Ut latinus
foret sermo, scribeodum fuisset ut... moveantur. — (17) Cod. in cttria.