lore, securitas sine timore, vita sine morte; qnam qui
adepti fuerint, « Gaudium et laetitiam obtinebunt, et fti-
»gietab eis dolor etgemitus1 ; » quando (1) implebi tur
quod Domiuus alibi promittit, dicens : « Iterum videbo
» vos, et gaudebit cor vestrum et gaudium vestrum nemo
» toilet a vobis2. » Hanc devotus ille supplicator specia-
liter concnpierat, cum dicebat ; « Unam petii a Domino,
» hanc requiram, ut inhabitem in domo Domini omni-
» bus diebus vitae meae ; ut videam voluntatem Domini,
» etvisitem tempi um ejus8. » Ét iterum : « Credo videre
» bona Domini in terra viventium 4. »
VIII. «Haecin proverbiis locutus sum vobis. Venit
» hora cum jam non in proverbiis loquar vobis, sed pa-
» lam de Patre annun tiabo vobis5. » Proverbia quidem (2),
similitudines dicuntur, quae ad obscuriores quasque sen-
tentias intelligendas, necessarie auditoribus adhibentur,
ut saltera per visibilia invisibilia cognoscere queant.Unde
liber SalomonisProverbiorum nomen accepit, eo quod
parvulorum ignorantiam per quasdam similitudines (3)
ad sapientiam disccndam suadeat. Lodutum ergo se dicit
Dominus in proverbiis, quia prius fra gili tati Discipulorum
condescendens, ut mysterium regni coelorum facilius capere
possent, in suis sernionibus similitudines adbibuit ;
sicut ait Mattbaeus evangelista : « Loqucbatur Jesus cum
» Discipulis suis in parabolis , et sine parabolis non lo-
» quebatur illis6. » Sed cum promittit se non in proverbiis
locuturum, sed palam de Patre annuntiaturum, ad
tan tarn perfectionem per Spiritus (4) sancti adventum.
ostendit dies (5) esse venturos, quibus non necesse sit
jam in proverbiis quasi parvulis loqui (6) ; cum idem
Spiritus sanctusadvenienspalam de Patje annuntiabit(7),
id est, perfecte cognoscere faciet, qualiter Pater in Filio,
et Filius sit (8) in Patre, et quaecumque potest Pater similiter
et Filius ; secundum quod ipse ait : « Omnia quae
» habet Pàter, mea sunt7. » Unde et subditur : « Ilio die
» in nomine meo peletis8 ; » quod est-dicere : Ilio die ,
cum Spiritus sanctus adveniens cognoscere vos fecerit,
quia «Ego et Pater unum sumus9, in nomine meo pete-
» tis, » quia aequalem Patri me esse cognoscetis, et omuia
dare me posse cum Patre credetis. Sive quod ait : « In
» nomine meo petetis, » tale est ac si diceret : Cum Spiritus
sanctus aavenièns terrena vos perfecte contemnere
fecerit, sol ammodo quae ad salutem animarum pertinent
petenda intelligetis (9).
IX. Et quia Christus ita homo apparuit, ut perfec-
tus esset Deus, recte subjungi tur : « Et non dico vobis,
» quia ego rogabo Patrem de vobis10; » quia enim homo
est, alibi Patrem,pro Discipulis rogasse legitur dicens :
« Pater sancte, serva eos (10) in nomine tuo quosdedisti
» mihi“ . » Et iterum : «Pater, cum essem cum eis, ego
» servabam éos; nunc autem prò eis rogo, non pro mundo,
» et non rogo ut tollas eos demundo, sed ut serves eos a
» inalo12.» Et alibi Petro: « Ego pro te rogavi Patrem (11);
» ut non deficiat fides tua. » Nunc autem non rogatnrum
se Patrem pro Discipulis dicit, quia omnipotens est in
divinitate cum Patre. Rogat ergo Patrem per bumauita-
tem, quia omnia postulata cum eo dat per divinitatem ;
siv.e certe quod ait ; « Et non dico vobis, quia ego rogabo
» Patrem de-vobis, » ad tantam beatitudinem Sanctos
ostendit esse venturos in «ternam vitam, ut nullius auxi-
lio vel prece indigeaut, quia ( 12) asterna beatitudine re-
plebuntur ; sicut Dominus per Isaiam (i'3) prophetam
pollicetur, dicens ; « In diebus illis, et in tempore ilio
» non docebif vir fratrem suum, ncque proximum suum
» dicens : Cognosce ( 14) Dominum ; omnes enim cognos-
» cent me a minimousque ad maximum, dicit Dominus18.»
Et ideo non dixit de praesenti, Rogo, sed de futuro ,
Rogabo.
X. Quod autem subjonxit( 15) : « Ipse enim Pater amat
» vos , quia vos me amastis, et credidistis, quia a Deo
» exivi14, non ita accipiendum est, quasi amor Discipulorum
praecessèrit, ut proprio merito a Patre amari me-1
rerentur, sed gratuito dono primum a Patre dilecti sunt,
ut Filium credere et atpare potuissent ; de quibus per
Prophetam ipse dicit : « Diligam eos spontanee15.» Et in
Evangelio : «Non vos meelegistis, sed ego elegi vos16.»
Hinc Jacob apostolus ait ; «Voluntarie genuit nos (16)
» verbo veritatis17. » Eadem (17) enim gratia quae subse-
quitur hominem, ut bene possit, ipsa prascedit utbene
velit. Nisi enim humanam voluntatem gratia Dei praeve-
niret (18), ut bene vellet, nequaquam Psalmista diceret;
« Fortitudinem meam ad te custodiam , quia tu es (19)
» Deus susceptor mens ; Deus meus, misericordia ejus
» praeveniet me18. » Et nisi eadem hominem'subsequeretur,
ut bene posset, nullo modo idem (20) Psalmista diceret :
«Misericordia ejus subsequetur me omnibus diebus vita;
» meae19. »
XI. « Exivi a Patre, et veni in mundum, iterum re-
» linquo mundum, et vado ad Patrem 20. » In hoc versi-
culo Dominus utramqùe suam naturam, divinam scilicet
et humanam nobis commendavit ; quia enim Deus in
forma divinitatis abhominibus viderinon poterat, « Exi-
» vit a Patre, -et-venit in mundum, » quia, ut videripossit
in forma,servi -, visibilem se mundo ostendit ; sicutait
Apostolus : « Cum esset iu forma Dei, non rapinam ar-
»bitratus est esse se asqualera Deo.; sed semetipsum exi-
»nanivit formam servi accipiens in similitudinem(2i) ho-
» minum factus, et babitu inventus lit homo 21. » Iterum
reliquit mundum, et ivit ad Patrem, quando expleto
incarnationis suae mysterio, humanam naturam , quàm
ex nobis assumpserat, in Patris dexteram col locavi t, sicut
ait Marcus evangelista : «Dominus quidem Jesus, póst-
» quam locutus est eis, àssumptus est in cóelum, et se-
» det (22) a dextris Dei22. » Sicut ergo non deseruit Patrem,
cum in mundum venit, sic non reliquit electos, cum ad
Patrem rediit ; sicut ipse alibi ait ; « Ecce enim'ego vo-
» biscum sum omnibus diebus usque ad consummatio-
» nemsaeculi28. » Manens ergo cum Patre per divinitatem,
venitin mundum per humanitatem ; et rediens ad Patrem
per humanitatem, mansitcum electis per divinitatem ;
sicut ipse ait ; «Nemo ascendit incoelum , nisi qui de
» ccelo descendit, Filius hominis, qui est in coelo24. »
XII. «Dicunt ei Discipuli ejus : Ecce nunc päiam lo-
» queris, et proverbium nullum dicis 25. » In his suis
* Isaì. xxxv, 10. — 3 Joan. xvi. 22. — * Psal. x:
9 Id. x , 3o. — » Id. xvi, «6. — « Id. x vn, 1
— « Jacob. *, 18.— «8 Psal. svili, io . kt.fr
« Joan. 111, x3. — 35 Id. x vi, ao.
vi, 4 . — 4 Ibid. i 3. — 8 Joan, x1
I. — 12 ibid. x a -i5 18 jerem. 1
19 Id. xxii, 6. — 39 Joan, x vi, 28.
25. — 6 Matth. xxiv, 34 . — 1 Joan, xvi, i 5 . — 8-ibid. 26. —
si , 34. — t* Joan, xvi, 37. — «5 One. xiv, 5 . — Joan, xv 16.
- 31 Phiüp. 11, 6 , *). — 33 Marc, xvj, 19.— ^ Matth. xxviu , ao]
(1) Sic cod. cxxxvi pro voce quod male posila in cateris c o d d .- (a) Cod. (la ) Sic cod. cxxxvi ; esteri male qui. — (13) Hic memoria excedit auctor,
cxixvi male quatdam. — (3) Sic cod. xyii ; cod. xUn quadam similitudine, aut amanuensis scribendo Isaiam posuit loco Jercmia ; hac enim verbale-'
minus bene. — (4) Cod. x n u male Spiritum. — (5) Sic prorsus legendum ; guntur apud Jeremiam , non apud Isaiam. — (14) Cod. xliii cognosse. —
codd. autem babent eoi. — (6) Sic codd. x im; cod. cxxxvi male habét ne- ( i 5) Sic cod. xtm; cod. xvn subfungit.— (16) Codd. male nobis.— Un) Sic
cesse est; cod. autem xvn graviori errore quibus necesse est in proverbiis cósj, x u i; esteri ea. — (18) Sic cod. cxxxvi; esteri male pervenirci —
quasi proverbiis loqui. — (7) Cod. male annuntiet. — (8) Sic cod. xvn ; (19) Sic cod. cxxxvi ; desunt verba tu es ih cod. u n i . — (ao) Sic cod.
deest vox su in cod. n ò . — (9) Sic cod. xvn ; cod. xtui intelligàtis. — cxxxvi ; esteri babent « a .—(a i) Sic cod. cxxxvi; cod, x u n simili(udi„e,—
(10) Sic cod. cxxxvi; cod, xsw nos nutle. — (11) Cod. male patre. (aa) Cod. xvn sedit.
verbis osteridunt Discipuli, quia in bac ultima confa-
bulatione loquens ad eos Dominus. de bis maxime dispu-
tabat, quæ illos audire delectabat ; et quamvis ea quæ
loquebatur, nondum perfecte iutelligerent, tamen se iu-
telligere putantes , responderunt dicentes : « Ecce nunc
» palam loquëris , et proverbium nûllum dicis ; » quia
eorum ( 1 ) cogitationes frequenter prævenièns , ea quæ
interrogare volebant, non interrogatus in medium pro-
ferobat, divinæ naturæ indicium in eo comprehendunt.
Undo et subjungunt (2) dicentes : « Nunc scimus,quia scis
» omnia , et noD opus est tibi, ut quis te interroget ; in
» hoc credimus, quia a Deo existiL» Proprium namque
est Deo , cogitationes hominum intueri , Scriptura testante,
quæ (3) ait : « Tu Deus solus nosti corda filioriim
» hominum 3; » et iterum : « Quæ sunt in corde hominis,
»oculitui vident, Domine8;» et Psalmista : «Intel-
» lexisti cogitationes meas de longe4. »
SERMO XVIII.
De eo quod ait Apostolus : Ut sciatis, quee sit alti-
tudo, latiludo, longitudo et profundum. Ephes.
in , 18.
Hic sermo non videtur esse complelus, sed inter frag-
menlapolius est computandus. Exlràhilur ex Leclionario
Bibl. Mugeltan. , Cod. xi, fol. 26 b, propiusque accedit
ad ea quas kabentur in Editis tract, cxvm in Joan. n. 5;
scrm. c l x v , num. 4 , ó, et sevm. Append, c c x l v j i , n. 4,
5. Locus ejus post sermonem Maurinensem c l x v .
SYNOPSIS. •
Ex po 'sitio te x tu s A p o s to li d u o b u s m o d is , e t q u id em m y s -
ticis.
« Qui enim cognovit, inquit (Apostolus), latitudinem ,
. » etlongitudinem, et altitudinem, et profundum, et,super-
» eminentem scienti«cliaritatem Christi5,»viditetChris-
tnm , viditet Patrem. Ego h«c verba apostoli Pauli sic
intelligere solco : In latitudine, bona opera ebaritatis;
in longitudine,, perseverantiam usque in finem ; in altitudine,
spem coelestium pr«mioruni; in profondo, ins-
crutabilia.judicia Dei, unde ista gratia in homines venit ;
et huuc intelleclum coaptare edam sacramento crucis.,
ut in latitudine, accipiatur transversum lignum , quo ex-
tenduntur rnanus, propter operum siguifìcatiònem ; in
longitudine, ab ipso usque jn terram, ubi totum corpus
crucifixum stare videtur, quod significat persistere , hoc
est longanimiter permanere ; in altitudine. ab ipso traiis-
verso ligno sursum versus, quo caput eminét, propter
expectationcm supernorum , ne illa opera bona , atque
in eis perseverantia, propter beneficia Dei tcrreua ac
temporalia, faciendacredantur ; sed podus propter illud,
quod desuper sempiternum sperat « Fides qù« per dilec-
» donem operatur6. » In profondo autem , pars illa ligni
qu« in teme abdito defixaìatet, sed inde consurgit illud
omne, quod eminet; sicut ex occulta Dei voluntate vo-
catur homo ad pardeipationem tanta; grad«, « Alius sic,
»alius autem sic7, supereminentem vere (4) scienti«
» charitatem Christi 8, » earn profecto ubi pax ilìa est,
quæ præcellit omnem intellectum.
* SERMO XIX.
De adventu Domini i.
Sermonem hunc habes exlractum e Cod. Cass. x, fol.
196, nec sine voluplate leges, ulpote qui doclis piisque
senlentiis abundet, nec a genere Augustiniano abscedat.
Locus ejus ante sermonem Maurinensem c l x x x iv .
SYNOPSIS.
I. Christus duxnoster. II. Fideliter adimpletæ sunt prophétisé.
III. Cayenduui, ne, sicut in diebus Noè, incauti, de-
prehendamur. IV. Diviliis et rebus terrenis non inliserendum.
V. Quanquamet divitibuspossibili« sit salus. VI. Pauper malus
, et bonus dives. VII. De malis tc.iiporum neino munnuret.
VIII. Dantur ista ad medicinam. IX. A Deo sæpius admonitis
nulla remanebit excusatio. X. Moralis epilogus.
I. F r a t r e s , Christiani sumus,.et omnes iter agere
volumus; et sinolumus, iter agimus. Manere hic nemo
permitdtur. Omnes venientes in hanc vitam, volubilitas
temporum transire compellit. Nulli sit pigritiæ locus.
Ambula, ne traharis. Occurrit nobis iter agcnlibus in .
bivio homo quidam, non homo , scd Dcus, propter homines
hpmo. Et dixit nobis : Ad sinistram ire nolite.
Facilis quidem videtur, et lenis, et deliciosus iste transi-
tus, tritus a mulds, et latus ; sed finis hujus vi« interi-
tum habet. Sed est ilia via qu« habet plurimos labores,
difficultates, angustias, duritias, ubi non solum deliciæ
noninveniuntur, sedvixhumanitas competeusexhibetur
per quam difficile ambulaturi estis, sed difficultate cito
finita, ad magnam gaudiorum aldtudinem venieds, ut
evadads illas insidias quas nemo evadit.
. II. Recolamus præterita tempora et Scripturas sacras.
Nònne ipse homo est Verbum Dei ? Nonne ipsum « Ver-
»bum,» postea «Caro factum est et habitavit (5 ) in
» nobis9 ? » Antequarn caro fieret et habitaret in nobis,
nonne ipsum Verbum locutum est per Prophetas? Locutus
est inique Deus Verbo suo ad Abraham , quod genus
ejus peregrinum’foturum esset, cum ipse, cui dicebatur,
erat senex, et Sara anus et sterilis. Creditum est ; et factum
est : quod ipsum genus, id est, pop ulus inde nascens
secundum carnem, serviturum (6) esset in Ægypto per
annos quadringentos ; factum est. Quod esset ab illa cap-
dvitate liberandus ; liberatus est. Quod esset accepturus
promissiouis terram; accepit. Et longe futura et propinqua
dieta sunt, et peracta ; et nunc aguntur. Locutus
est sermo Domini per Prophetas. Peccaturam (7) illam
gentem, tradendam in manUs hostium suorum,quod of-
fenderint Deum suum; facta sunt omnia : venturam in
captivitatem Babylonicam (8); et hoc factum est : ven-
turum inde regem Christum,; venit Christus, natus est
Christus, quia ipse sermo se ipsum pronuutiabat esse
venturum. Dictum est quod ipsum crucifixuri essent Ju-
dæi ; crucifixerunt. Prædictum est quod resurrecturus et
t Joan, xxi, 3o. — 3 3 Reg. viti, 3g. — 1 Jerem. xx, 12. — 4 Psal. cXxxvUl, 2. - r 8 Ephes. 111, 18, 19. — «Galat. v, 6. — 3 1 Cor. vii, 7..—
8 Ephes. n i, 19. — 9 Joan, x, »4.
(1) Èie cod. xx.111 ; cod. xvn qui vero eorum. - (a) Sic cod. xliii ; cod. qui ; sed qua legltQr in cod. cxxxvi. — (4) Id. vero. ( 5) Id. habitabit.
*vu male subjungent, et prius comprehenderunt. — (3) Cod, xtut male — (6) Id. quod serviturus. — (7) Id. peccare, — (8) Id. Babyloniam.