erranti, committis te humano consilio, non ut adhibeat
cataplasma, quod leve est, aut emplastrum, unde tibi
dolorem non faciat, sed plerumcjue ut urat, ut secet, ut
auferat membrum tibi, et tecum natum, committis te ilh,
non dicis : Hic forte errat, et ego minus babébo unum
digitum; permittis ut tollat unum digitum, ne fòrte
iride totum corpus putrescat, et non permittis Deum secai
«', ut tollat aliquid de fructibus tuis, si forte in ipsa
moderatiotìe habeas disciplinam ?
IX. Ergo, fratres, estote recti corde, id est, ut in
nullo vobis Deus displiceat. Non dico, ut eum non roge-
getis. Rogate, quantum potestis, in afilictione. Suspendit
imbrem ; rogandus est, sed et, si pluerit, laudandus, sed
et, si non pluerit, laudandus, tarnen rogandus. Non enim
dicimus, ut non rogetis. Aliquando enim flectitur, et
concedit rogantibùs, et non vult concedere non roganti-
bus. Arrogans est Deus, ut non concedat, nisi roganti.
Sed tane anima parvula ad magnitudinem Dei proficiet,
si ei in tribulatione subveniat, ut nobis rogantibùs et
tribulatis dèt consölationem. Dulcescere nobis vultbono
nostro, non suo. Videte enim, quid mali est, ut tibi dul-
cis factus sit mundus, et amarus sit Deus, quifecit mun-
dum. Nonne mutandus es, nonne corrigendus es, ut habeas
rectum cor ? Imo sit amarus mundus, et dulcis sit
Deus. Misceat itaque Dominus Deus noster amaritudines
mundo huic. Misceat piane! Hic feuere (a), circum-
fluere, abundare deliciis, oblivisci Deum delectat. Si
habet aliquid amplius pecunise, nugari inde vult, non
vult inde aliquid utile facere, aliquid coeleste comparare ;
perdere vult et pecuniam, et se, et caeteros, in quosim-
pendit pecuniam. Non vultis ergo, ut resecet Deus superflua,
ne de putredine totum putrescat? Novit ergo,
quid agat. Dimittamus illuni, tantum nos curandos de-
mus, non medico, consilium prasbeamus. Conversi ad
Dominum, etc.
SERMO XXII.
De verbis Psalmi l ì . oers. i o . Speravi in misericordia
Dei (b).
SYN O P S IS .
I . Quandiu debeat durare Spes nostra. I I . Spes human®
long®, inanes, fallaces. I I I . Quaenam vera Spes nostra.
I . P r im o xespondeam Fratri et Collegae meo. Ego
mane inquietam dixi debere esse charitatem, non pigram,
sed quia hoc voluit, nos obaudiamus et illi; et Deo per
iQum, et vobis, et det (c) in vobis obedientiam. Canta-
vimus : « Speravi in misericordia Dei1. » De spe nostra
panca dicamus. Et verba quidem sermonis nostri com-
petentèm tempori finem babebunt, Spes autem ipsa, de
qua sermo est, perdurare debet, et non Cum sermone
nostro cessare. Nos loquamur, et desinamus, illa semper
clamat ad Deum. Sed et ipsa Spes ( durum erit fortasse,
quod dico , sed non offendei, si ostendéro, quare dico,
« Psai. l ì, * 0 . - 2
(a ) Mendum Librarli prò fr u ì . Sequens ■ntptxórrri : S i habet — impernia
pe cu n iam , intrusa videtur. — (Jrj in Cod. f o l . 7 4 . inserì ptus : Scrino
sancii Au g u stin ì ep . De Spe humana e t divina preclare disserti. Habitum
fuisse in Officio vespertino docet Exordium. Quia fu crii Episcopus ille, qui
Charitatem quietam inquietai praetulit, ignoro. Sermonem Àugustini d e Cha-
ritate inquieta notat Possidius in IndicuTo Opp. c. 8. reperiendum forlas.se,
et credo, quia non offendei ) sed et ipsa spes non erit
sempiterna. Cum enim res venerit, Spes non erit. Tan-
diu quippe dicitur Spes, quandiu nondum tenetur res ,■
dicente Apostolo : « Spes autem, quæ videtur, non est
» Spes. Quod enim videt quis , quid sperat ? Si autem
» quod non videmus, speramus, per patientiam cxpecta-
» mus2. » Si ergo Spes, quæ videtur, non est Spes, quia
quod videt quis, quid sperat, et ideo vocatur Spes, quia,
quod non videmus, speramus, cum venerit, quod videa-
mus, Spes non erit, quia res erit* Nec tilnc maledictum
erit, esse sine Spe ; modo vero cuicumque sine Spe esse,
maledictum est, et opprobrium. Et væ illi, qui sine Spe
modo est ! Male est enim sine Spe esse, quia nondum est
cum re. Tunc esse desinai Spes, quando tenebitur res.
II. Res ail tem ipsa, .quæ est, quæ tenebitur? Quid
est, quod succedet Spni?, Videmus enim modo homines
multa terrena sperare, et>secundum sæculum. Ipsa. vita
nullius bominis est sine Spe, et, donec moria tur, quisque
non est sine Spe. Spes in pueris, uterfesçant, ut erudian-
tur, ut aliquid noverint. Spes in adolescentibus, ut uxo-
res dùcant, ut lilios generent. Spes in parentibus filio-
rum, ut nutriant, ut étudiant, ut grandes videant, quibus
parvulis blandiebantur. Ut ipsam vitam Sp.ei bumanæ
polissi muni (d) nominem, quæ quasi naturalior, et excu-
sabilior, et tristior (e) est. Sunt enim îpùltæ Spes vul-
gares, multum reprehensibiles ; sed haneiteneamus, quæ
civilis et naturalis est. Ad hoc enim quisque nascitur, ut
crescat, ut conjugetur, ut filios procreet, ut erudiat,
etiam ut pater dicatur filiorum. Quid amplius quærit ?
Et nondum est finita spes. Optat conjungere fiKis suis
uxores, etadhuc sperat. Et cum et hoc adeptus fuerit,
optat nepetes. Et cum bos habuerit, jam ecce tertia suc-
cessio est, et piger est senex dare locum pueris. Adhuc
quærit sibi quid optet, quærit quid sperèt, et benevo-
lus videtur. Utinam, inquit, vocet me puer ille avum, et
audiarn hoc de ore ipsius, etmoriar ! Crescit puer, vocat
avum, et ille nondum se cognoscit avum. U tique enim,
si avus est, si senex est, quare non agnoscit, migrare jam
debere, ut succédant, qui nati sunt? Et cum audierit a
voce .parvuli honoris nomen, vult ilium ipse erudire.
Numquid deest, ut speret et pronèpotem ? Sic moritur,
et sperat, et sperat aliud atque aliud, cum illud, quod
Sperabat, acceperit. Sed accipiendo, quod sperabat, non
satiatur, inhiat in aliis. Quare venerai, quod sperabas?
Certe jam, ut finias, quo pergis. Non finis extenditur. Et
quantos fallit hæc firmes , Spes trita ! Primo non satiat,
ciim venerit, et quantis non venit! Quanti speraverunt
uxores, et ducere non potuerunt ! Quanti speraverunt,
cum quibus eis beneesset, et duxerunt, a quibus crucia-
rentur ! Quam multi optaverunt filios, et suscipere ne-
quiverunt ! Quam multi de sùsceptis malis gemuerunt !
Sic omnia. Speravit ahquis divitias ; non adeptis crucia-
tus est cupiditate, aut adeptis tortus timore. Et nemo
est, qui sperare desinat, nullus satiatur. Tarn multi fal-
luntur, et ab spe sæculi non quiescunt.
III. Sit aliquando et Spes nostra non fallax, sed sa-
tians, et aliquid taro bonum, ut amplius esse non possit.
Quæ est ergo res, quam speramus, quæ cum venerit,
cessabit Spes, quia succedet res. Quid est illud? Terra
est? Non. Aliquid, quod in terra nascitur, sicut aurum,
argentum, arbor, seges, aqua? Nihil borum. Aliquid,
Rom. Vili, »4, 25.
si Bibliothecarum scrii tatorés non contenti fnerint Elcncbos Mss. percurrere,
au t sola Codicum terga lustrare. Eodem C. Possidius et prtesèntem memorai,
qui Edit ioni post Sermonem X X inserì possit.— (c) Eortassis cxcidit : Deus.
— (d) Lego : Ut ipsam spem v i ta h uma n a potissiriiam. — (c) I’olios :
. tritior, ut paulo infra : Spes trita.
quod in aere volitet? Abhorret anima; Numquid forte
coelum est, tam. speciosum,, omatumque lurainibus?
Quid enim in bis rebus visibilibus deleçtabilius, quid
pulchrius ? Neque hoc est. Et quid est? Delectant ista,
pulchra sunt ista, bona sunt ista. Quære, qui fecit.
Ipse est Spes tua. Ipse est modo Spes tua, ipse erit
postea res tua. Spes est credcntis, res erit videntis. Die
ei : <f Spes mea es tu. » Bene enim modo dicis : « Spes
» mea es tu..» Credis enim, nòndum vides. Promittitur
¿hi, nondum tenes. Quandiu es in corpore, peregrina-
ris a Domino, in via es, nondum in patria. Ipse recto^,
et conditor patriæ via factus est, ut te perducat. Die
ergo illi modo : « Spes mea es tu, » Quid postea? « Porli
tio mea in terra viventium1. » Quæ modo Spes tua est,
postea erit portjo tua. Sit Spes tua in terra morientium,
et erit portio tua in terra viventium. Conversi ad Dominum,
etc.
SERMO XXIII.
De verbis Psalmi c x l v , vers. 1. Laudabo Dominum
in vita mea, etc. (a).
SYNOPSIS.
I . Dei laus producenda ultra hanc vitam. II . Nihil in hac
vita diu. Christiano non iinponat felicitas transitoria. IV . E x trema
Divitis et Lazari nos erudiant.
I. De verbisistius Psalmi, quem modo cantavimus,
donet Dominus, ut vobis loqui vafeamus. Diximusenim •-
«Laudabo Dominum in vita mea. Psallam Deo meo,
» quandiu vivo2. » Quibus verbis hoc primo admonea-
mus Charitatem Vestram, ne, cum auditis, vel dicitis :
« Quandiu vivo, psallam Deo meo ; » existimetis, cum
haec vita finita fuerit, finiri nobis laudem Dei. Magis
enim tunc laudabimus, quando sine fine vivemus. Si
enimlaudamus in peregrinatione, xmde transimus, quo-
modo laudabimus in domo, unde nunquam migrabimus?
Sicut dicitur, et legitur, et canitur in alio Psalmo :
« Beati qui habitant in domo tua. In saecula sasculo-
» rum laudabunt te3. » Ubi audis : « In saecula saeculo-
» rum, » finis nullus est, et vivere beata vita, ubi Deus
sine dubitatione conspicitur, sine offensione amatur,
sine fine laudatur. Prorsus hoc erit nostrum vivere,
Deum videre, amare, laudare. Si ergo laudamus, quando
creclimus, quomodo laudabimus, cum yiderimus. Quo-
modo laudabitur species, si sic laudatur fides. Dicit
enim Apostolus : « Quandiu; enim sumus in corpore, peli
regrinamur a Domino. Per fidem enim ambulamus, et
»non per speciem4. » Modo ergo per fidem, tunc per
speciem. Modo credimus , quod. non vidimus, tunc vi-
•debimus., quod credebamus. Non copfunditur, qui credit
, quia verum est, quod videbit ; Dominus autem noster
prius in nobis àedificavit fidem, ubi (A);, si merces
fidei»reddatur, non prmpostere ante quasratur.
Ili Dicit ahquis : Cur ergo Psalmus dixit : « Psallam
•»Deo meo, quandiu vivo, » et non dixit: «Psallam
» Deo meo semper? » Ubi enim dicitur : « Quandiu vivo,»
quasi finis significatur, sed . si (è) non intelhgatur. Si
1 psai. c x n i , 6 . — 2 Id . cxlv, r. — 3 Id . lxxxiii, 5. — * 2 Cor. v.
; (a) l a Codice fo l . 74. P- É ¡nscriplus : Sermo sa n c iiA u g u s tin ìep . De
vilic brevilate, e t felicitate transitoria egregie rursus exemplo Divitis e t
Lazari illustratus. In Editione locandns post Sermonem XXXIII. — (/>) Pro
putas de .hac vita dictum : « Quandiu vivo, » discute
vitam istam, utrum sit diu. Quantumcumque hic vixe-
ris, diu non est. Quomodo est diu, quod te non satiat?
Dicit piier diu vixisse hominem, quem videt senem,
sed cum pervenerit, quo ille pervenit, tunc videt, quam
non fuerit diu. Prorsus sic volat setas, ita in se momenta
trauscurrunt, ut videàmus , nudiustertius fuisse nos
pueros,jlieri juv'énes, hodie senes. Ubi ergo putas de
hac vita esse dictum : & Quandiu vivo, psallam Deo
» meo, » ideo, quia dixit : « Quandiu Viver, » ibi verax
intellectus est', de hac vita non esse dictum , quia dixit :
« Quandiu. » Nunquam enim diceret Veritas : « Quan-
» diu, » de ista vita, ubi nihil est diu. Potuerunt hoc
videre Sapientes hujus mundi, et non hoc possunt videre
Christiani? Quidam Sapientum mundi eloquentis-
simus homo dixit : « Quid est enim hoc omnino ipsum
diu, in quo est aliquid extremum5? » Omnino negavit
diu esse, quod ad finem ejuandocumque pótuerit pèrve-
nire. fProrsus quandocumque, non quousque tu vixisti,
si forte ad senectutem ultimam pervenisti. Uniils enim
hominis vita, praesertim hoc tempore, « Vapor est ad
» modicum apparens. » Hoc, quod dixi, Scriptura dixit
exultantibus hominibus, et per superbiam multam pol-
lentibus, et, an continuo moriantur, nescientibus, Scriptura
divina dixit, et eos ita superbientes, et in vanis
confidentes sua transitoria fragilitatis admonuit. « Qua
»est enim, inquit, vita vestra? Vapor est ad modicum
» apparens, deincepsexterminabitur6. » Qui ergo se erb
git in elatione, confìdit in vapore, extollitur inhonore,
etperit cum vapore. Reprimenda est ergo superbia, et
quanta possumus, intentione calcanda, et intelligendum
nos in hac terra mortaliter vivere, et cogitamdum esse de
fine, ubi non erit finis. Homo enim, si tu, ut dicere
cceperam, quicumque senuisti, valde extolleris, si putas
te diu vixisse, qui aliquando finiturus és:, sed ipse
Adam, si adhuc viveret, et non' modo, sed in fine sa-
culi moreretur, nihil liaberet diu , in quo aliquid esset
extremum (d). Et verissime dictum est, et prudenter in-
tellectum est ,-et verum esse non tantum pradicatur, sed
etiam ab auditoribus agnoscitur.
HI. Referamus animum ad Psalmum, quem cantavimus,
et inveniamus, quia ille non diceret : « Psallam
» Deo meo, quandiu vivo, » nisi de illa vita, ubi diu est.
Si enim in ista vita ideo nihil diu, quia estraliquid extremum
, non ad istam vitam desiderandam vocamur,
quando Christiani efficimur. Non enim propterea Christiani
efficimur, ut bene nobis sit in hac vita. Si enim
propterea putaverimus nos fieri Christianos, ut hic nobis
bene sit secundum vitam istam temporalem, secundum
felicitatem voladcam, et vapoream, valde erramus, et
nutabunt pedes nostri, videntes aliquem tanta dignitate
pollere, ut .emineat caeteris , cum quibus vivit , sanum
esse corpore , ad senectutem decrepitam pervenire, Videt
hoc Christianus pauper, iguobilis, in gemitibus quotidiano
labore suspirans, et dicit forte apud semetipsum :
Quid mihi prodest, quia Christianus sum factus. Numquid
ideo melior sum, quam ille, qui non est ?:Quam ille,
qui in Christum non credit? Quam ille, qui Deum meum-
blasphemat? Admonet eum Psalmus. « Nolite fidere in
» principes. » Quid te delectat flos feeni? « Omnis caro
» foenum, » Propheta loquitur, non solum loquitur, sed
cxclamat. Exclamavit illi Dominus. « Exclàma, » inquit.
Et respondit : « Quid exclamabo ? Omnis caxò foejium ,
6'“ 7.; !—'5 cicéro, Orai. pro M. Marcel'ò.’n. 2 8 . — 6 Jacob1, iv, i 5.
ubi videtur reponendum : u t, q, d.,,non.debeve qp®ri mercedem fidei ante
ipsam fidem. — (c) Videiur lcgendum : etsi. — (</) Incptum
quod sequitur, 0 margine ir r e tis s e puleoi.