I. P e rm o t o s ( i ) esse vos (2) credo, fratres dilectissimi ,
enr (5) a superiore Dominica quadragesimam procurri-
mus (4), et cum hodie sii ejus exqrdium , cur festivilatem
ejus ante imam (5) hebdoniadatn celebrare cceperimus (6).
Reprehendí non polest observatio isla praepropera^ì.De-
Yoii011 is enim (8) indicium est, prius legcm exequi, quam
legis statuta cognoscas, et ante obedire prteceplis, quam (9)
obedienti* prtecepta compellanl.. IUud enim amori,s est,
hoc limoris (10); hoc imperativo (11) exigitur, illud religiose
defertur (12); hic dobilumsolvitur, ibi donum munerisex ■
hibctur. lindeet nosreligiosissiitiummunus exhibemus (¿5)
Deo , dum amplius jejunamus (i4). Reprehendí enim non
potèstIcs li nata (i5) festivitas. Semper enim gaudii in sò-
lemnilale (i6) vola prieveniunt, et(i7)futuraml*litiam(i8)
devolio, dum exoptat, anlicipat. Non solum igitur non re-
prehensibiliter, sed et (19) caute factum est (20). Semper
enim in rebus ambignis oportet adderò aliquid ampli us ad
cantelam, quia quod (21) cstamplins, recidi potest, quod
minus est (.22) non potest prolongan, sicut in hac obser-
valione factum est. Namquod(23) praeter (24) quadrage-
simam plus jejunamus, nou (25) minuimus quadragesimam ;
integra enim nobis (26) manet. Quod si minus jejunassemus
a numero , redintegrare (27) eam non poteramus ad nu-
merum.
• II. Sed fortasse illud in causa est, cur (28) jejunium
quod jejunavimus, non proiiciat nobis ad quadragesimam.
Proficiet piane nobis, quia et si non proficit ad quadragesimam
, proficit (29) ad salutem. Si non proficit ad nume-
rum, proficit ad mcritum. Cui enim unquam non profuit
orare , legere, jejunare?Cui (5o) non profuit castitas, so-
brietas, mansucludo? Nisi quod illos magis reprehenden-
dos(3 i) puto, qui cum parati fuerint jejunare, posteaquam
deerint solemnitates (52), ambigunt et negligunt (33) jejunare.
Demonstrabunt (34) utique se non volentes religiose
vivere (35) sed coactos (36). Veriti sunt, credo, ne quinqué
dierum jejuniis prolongatis, caro eis (57) corpusquc
deficeret (38), et exiles ac-tenues (3q) quadragesima; abs-
linenliam tolerare non possent (4o). Audiant igitur réfecti
pariter ac robusti, tonnes atque pallentes , quia hodie est
quadragesima. Audiant illi , inquam, ut (4 t) jejunare in-
cipiant , isti ut abstinore non desinant, ot commùni ter in
arcam (42) Christi intrare feslinent. Imo festinent amplius
qui ‘ tardius abstinere emperint (43), ut castigatiores et
puriores introeant, qtrta arca (44) Domini in periculis jejunum
sustontare praevalet (45), temulenfum sustinere non
novit. Admonemus ergonos(46), sicut antea diximus, nostri
temporis homines, ut, in his mundi turbinibus, ad domum
Dei certatim unusquisque confugiat, sicut et feui temporis
homines (47) Noè justus admonuit. Admonuit enim illos,
et futurum (48) diluvium predicare non destitit ; et licet
vox prsedicationis (49) nonsit audila, lamen (5o) si tacebat
lingua , opere loquebatur; et si silebat voce (5 i), actuper-
sonabat. Cum enim.mdificabat lam grande opusarcm-illius,
causam (52)curfieretipso opere testabatar. Testabalur(53)
enim'ipso apparatu, nova tabernacula novis periculis pro-
fulura. Sapiens enim quisque inlelligere poterai, naufragii
nescio quid imminere (54), cum domus talis fieret, qu® non
h®reret (55) in terra , sed nataret in gurgite ; cum hospi-
tlum (56) hujusmodi pararetur, quod nec pavimento solido
figeretur(57)j! nec fluctibus unda submergeret (68).Quis,
inquam, sapiens'(5g) non intelligcret adesse diluvium ,
cum videret tale domicilium fieri, quod susceptos intra
se non tarn ciauderet, quam portaret ; quod non tam plu-
viarum imbres (60) repellerei, quam naufragii procellas
arceret? Quis, inquam, ex hospitio non adverteret (61)
periculum hominis, in quo hospitio non habitandum essèt,
sed potius exulandum ; in quo et pater mundi futurus esset
cum ipso habitaculo peregrinus (6h). Ipse ergo sanctus
Noè opere populis pr®dicabat, et dicebat illud evangelicum
Domini dictum (65) : « Si mihi (64) non creditis , öperi-
>bus (65) credile1 (66). »
1 Jo a n , x , 38.
(i) Cod. evi male pnemonitos, et deinde vos esse. — (a) Deest vos in
cod. xli ; cod. cMXTi ponìt credo post fratres diarissimi. — (3) Cod. ìv
male cum. — (4) Sic cod. cxxxvi ; codd, 1 a et evi male procuramus
Deinde cod. evi hoc die, pro hodie, et quod pro cur. — (5) Sic codd. ìv,
et i t i ; cod. 1 a male una. — (6) Cod. ìv male ceepimus. — (7) Omnes
cod'd, male liane vocem scripserunt, nempe codd. 1 a et evi per opera ; cod.
xr.i per Operata devotionis. indicium ; cod. cxxxvipra opere-, cod. ìv preparata.
Correctionem fecimus, ‘quia patens est. In edit, male punctum po-
suimus ante per opera. — (8) Deest enim in cod. xi.i-j cod. evi judicium.
— (9) Cod.. evi male qnoniam. — (io ) Hsec desunt in cod. x l i ; sed
leguntur in cod. 1 a. — (11) Sic codd. ìv , xli, et evi; cod. 1 a, im-
pe tracine. — ( ia) Sic codd. 1 a, et evi; cod. xli mal e defertur, quod
habet etiam cod. ìv. — ( i 3) Sic cod. cxxxvi ; codd. ìv, xli et evi,
- nos religiosum munus exhibuimus. Codd. autem 1 a male nobis religio—
sum munus exhibuimus. — (14) Sic codd. 1 a et cxxxvi; cod. ìv , exf.i et
e vi jejunavimus ; cod. 1 b jejunabimus. — • (¡85) Sic cod. 1 a; cod. cx li
festina. Edit, per errorem typograpbicum / estivata.— (16) Sic cod. cxxxvi;
codd. i a et evi in gaudiis solemnitatis ; forte legendum in gaudiis solemni-
tatis.— (17) Sic cod. r a et evi-; .cod. x l i ut... anticipet. — (18) Cod.
exxxvi male futuras latida. — ( 19) Deest et in cod. x l i , sed legitur in
cod. i a. — (ao) Hac desunt in E d it., quia desunt in cod. evi. — (a i )
Sic. codd. ìv, x li , evi et cxxxvi ; cod. 1 a, quid. — (aa) Hac verba, qu®
sunt in cod. 1 a, desunt in cod. x l i ; cod. 1 a habet quid, sed quod legitur
in codd.cxxxvi, iv e tc v i.— (a 3)Sic cod. cxxxvi ; codd. x l i et 1 vite quod;
cod. ta, ne quid-, cod. evi nec quod.— (24) Sic cod. cxxxvi ; codd. 1 et evi
propter.— (a5) Sic cod. iv , x li , cxxxvi ; deest non in cod. i a.— (26) Sic
codd. ìv et cxxxvi ; cod. x l i in nobis; cod. 1 a, vobis.— (37) Sic coJ. 1 a ;
cod. x l i servare integrata ; cod. ìv redintegrare eum- cod. evi non habet
eam; deinde cod. cxxxvi poterimus. '— {p8) H»c verba desunt in codd. x l i et
evi, sed hahentur in cod. 1 a ; cod/cvi cum pro cur; deinde omnia trunca
sunt in eodem cod., ac consequentcr in Edit., ubi supplevimus negationem
non, qu® necessaria non e st , restituì» qu® deerant.— (29) Sic codd. ìv,
x l i , cxxxvi ; cod. 1 a,proficiet. — (3o) Sic iidem codd.; cod. 1 a, cur; in
cod. evi legitur cui, sed desuní verba solrietas, mansuetudo. — (3 i) Sic
cod. i a ; cod. 1 b , reprehendendum ; codd. xli et evi reprehendendi.__
( 3a) Sic codd. 1 b, ìv, xli et cxxxvr; cod. 1 a, audierint solemnitatis ; cod. evi
audierint solemnitates. — ( 33)- Sic cod. cxxxvi ; codd. 1 a, ìv, 1 b, xli, et
evi ambiguum negligunt, vel neglexerunt. — (34) Sic codd. iv, xli, evi et
cxxxvi ; cod. i a, demonstrabitur. ■— (35) Sic cod. 1 a; cod. xli male i taque
nosse volentes religiose vivere, sed coacte veriti sunt ; cod. evi i taque et
coacti. — (36) Sic.codd. ìv et cxxxvi ; cod. 1 coactos. — (37) Sic
c d d .a .1 et non habet m i , etdéìnde
ejus. — (38) Sic cod. 1 a ; codd. iv et i n defecerit. — (39) Cod. evi ,
exiles hactenus. — (40) Sic cod. i a ; cod. x l i possint. — (41) Sic codd.
iv , x u , evi et cxxxvi; cod. r a male t p . i t ut. — J4 2 ) Sic codd. u .
et cxxxvr; codd. iv et x l i aream. — (43) Sic cod. 1 b; c*teri cape-
runt ; cod. tv quia tardius. — (44) Sic omnes codd., éxcepto cod. x li , qui
habet area.;— (45) Sic cod. x l i ; cod. 1 a,jejunium sustentarepravalet j
cod. iv qui arcam ; cod. CXXxvi , pessime qui arcam Domini in periculis je -
junio sustinere pravaluit, se temulentnm. eie. ; cod. xxx et temulentum.—
(46) Sic cod. 1 a, et evi qui habet monemus ; cod. cxxxvi yos ; deinde codd.
x l i etcxxxvi antea prò ante, quod habent codd. 1 b et evi.— (47) Sic codd-.
i v , x l i , cxxxvi et evi; cod. 1 a non habet homines. — (48) Sic cod 1 a ;
cod. x l i male sed in futurum ; cod. evi sed futurum. — (49) Sic codd. 1 «
et evi j.cod. xxx preedicatoris nostri, — (5o) Cod. 1 a addit et, quod tollit
cod. iv ; cod, evi et non. —, (5 1) Cod-. cxxxvi vox; deinde cod. x l i detti
prò ascia quod habet cod, l a , aut prò. arca quod habet cod. evi (5a)
Cod. cxxxvi , male causa. — (53) Cod. evi testabamur. _ (54) Sic
cod. 1 a ; cod. iv male eminere; cod. x l i naufragiis nescio quid innuere ;
cod. cxxxvi naufragium nescio quod; cod. evi emcrc.— (55)3io cod. 1 a ;
cod. x l i adheererat. Dciude deest sed in cod. 1 a , sed hàbetur in codd. iv ,
x n et cxxxvi ; cod. evi haberetur, prò barrerei. — (56) Sic cod. 1 a ; cod!
x l i hospitio ; deest utraque iu cod. evi. - , (5 7) Sic cod. cxxxvi; cod. 1 a , .
quid nec pavimentimi solo defigeret; cod. iv quod nec pavimento solo defi-
geref. cod. x l i quod ned pavimento solo deficeret; cod. evi quod non pavimenti
solo. — (58) Sic codd. omnes , cxccpto cod. cxxxvi qui babet sub-
mergeretur. (59) Sic cod. r a ; cod. cxxxvi ari quisqtiam sapiens.— (60)
Sic codd. 1 a, et evi; cod. c xxw i imbrein; cod. i b , imber, et deinde>b-
ccfia. — (61) Sic cod. 1 a, codd. 1 b, iv et cxxxvi male avertene, cod x l i
averterei ; cod. evi animadverteret. — ,(6a) Sic cod. cxxxvi; càsiori omnes
mendis sunt reietti ; codd. 1 a et evi in qualibet parte mundi futurum essei
cum ipsis habitaculis peregrinum , quod satis bene starei ponendo peregri-
nandum ; cod. iv non habet in, et mutai ossei in esse; cod.-i b inepte, in
qua habet partem mundi futurum esse cum ipsis habitacttlum peregrinum ;
cod. x n periculum hoinini, in quo hospitium non aptandum esset, sed potius
exultandum. Deinde cod. «vi 11011 habet sanctus Noe. — (63) sic
codd. 1 a et evi; codd. iv et x l i , dominicum dietimi; codd. 1 et cxxxvi
illud de Evangelio Domini dictnm.— (64) Sic oodd. iv, x l i , .evi et cxxxvi j
cod. 1 a , mei. — (6 5 ) Codd. x l i et evi, v e l o'peribus. — (66) Hic
desiuunt omnes manuscripti codices, excepto cod. cxxxvi, qui pergit exvm-
plaudo sermenem, qui incipit per liajc. verba Moyses quadragli,tu diebus.
quem videsis inferius, sermonem xxvi.
SERMO XXV.
In capite Jejunii.
Pulcher hic sermo ex Cod. Cass. ccoi.xxxvn , fot. 99
extraclus, sed quisancto Auguslino tribuinon potest, cum
agalur de ciñere capili imponendoin capite jejunii, quod
solummodo poslerius statuitila est in concilio A&alhensi,
habito an. 601. Vide Marten, de antiquis Ecdcsicp-riti-
bus , torn. 1, fot. 294 , ord. 19. Sii ergo locus'ejus in Append.
post sermonem Maurinensem cxxxix.
SYNOPSIS.
I. Memorial»mortissspiushominirevocat Deus ad compri-
mendam superbiam. II. Christus imago Dei ; homo ad imagi-
nem Dei factus. HI. Rominis lapàus et peena. IV. 3fortiscogita
tionis effectus saluta lis. V. Adhortado ad poenitentiam.
I. Me m e n t o , fili, «Quia pulvis es, et io pulverem re-
. » verteris1. » llumani generis Conditor, dilectissimi, providens
carnales homines vitió pr®varicalionis anliqu® in
magna cordis superbia elévalos, et elatione mentis erectos,
condilionis su® memoriam perdidisse, volens eos ad hu-
militatis viam reducere, et manstietudinis semitam revocare,
legem human® miseri®, hornini propter pcenam
transgressionis impositani, eis ad memoriam revocat, ut
in quanta gloria beneficio Crealoris sui conditi fuerint,
recolant, et ad quantam miseriam su® superbi® culpa de-
venerint, recognoscant, sicque superbire desinant, qui et
Paradisi gaudia ex Dei muñere perceperunt, et in hanc
convallem miseri® et lacrymarum peccati sui vitio sunt
expulsi. Ut igitur omnipotens Deus, qui creatur® su®mi-
sereri potius eligit quam irasci, tumorem (1) superbi® in
nobis comprimèret, et elationis ventimi ab humanis cordi-
busremoveret, anliquam sentential» in miserum hominem
culp® su® merito promulgatane, ad menlem ejus non cessai
reducere dicens : « Memento, fili, quod pulvis es. ■>
II. Sciendum est aulem , dilectissimi, quod , sicut ge-
nealogus noster Moyses, Spiritu sánelo ei revelante, nobis
significavit, primus homo de limo plasmatus est, et ad
imaginem sui est conditus Crealoris. Dei enim Filius , de
Patris essentia genilus, in nullo ei dissimilis, sed per omnia
co®qualis Palris imago est, et patern® subslanti® figura ,
et gloria. Homo vero divino imperio ex pulvere animatus
in carne, imago Dei non est, sed ad Dei imaginem legitnr
procréalos, ut in eo divin® bonitatis et sapienti® siniih-
tudo et forma tanquam in speculo resultaret, et ex creatur
® bonitate, decore et gloria, Creatoris virtus, majestas
et potentia nasceretur. Si autem in hac gratia sibi collata
coelitus, et virtutum decore firmiter homo mansisset, si
Conditoris sui léges tradi tas fideliter observasset, Paradiso
deliciarum in gaudio et felicitate, longo tempore fruere-
tur, et completo dierum suorum statuto numero, de limo
fieret aurum, de imis transferretur ad summa , de terris
assumeretur in ccelos (2), et ad societatem angelicam nullo
mortis dolore interveniente transiret.
III. Sed quia infelix homo, divin* legis oblitus et nov®
conjugis amore illectus, Conditori suo inobediens fuit, et
contra ejus imperium pomum velitum degustavi!, de Paradiso
deliciarum in hoc oxilium corruit, de felicitate in
miseriam, de gloria in ignominiam , do beatitudine est delapsus
(3) in poenas, et de tanta gloria su* creationis re-
dactus est in pulverem corruptionis. Unde et ei post pec-
catum a Deo dicitur : « Quia audisti vocem uxoris tu* »
plps quam me, « et comedisti de ligno ex quo pneceperam
» libi ne comederes, maledicta terra in opere tuo , spinas
xei tribulos germinabit libi, in sndore vultus tui vesceris
»pane tuo, donec reverteris in terram, de qua sumptus es,
Bquia pulvis es et in pulverem reverteris1. b Audislis, dilectissimi
, in quanta felicitate et gloria creatus est homo.
Ecce andistis in quantam calauiitalem et miseriam (4) sua
culpa dejectus est homo. Creatus enim est de terr* pulvere,
ut ex merito obedienti® contra cursum natur* terra
levaretur in ccelum. Sed factum est ex culpa inobedienti®,
ut homodepulvere factus, generàtione reciprocarevertalur
in pulverem, cinis in cinercui transeat1, et tèrra carnis
human® in terram de qua sumpta est revertalur, qu* in
pritfio parente maledicta , inalediclionis viliutn derivavi!
in posteros ; unde étspinas libidinamet tribulos tcntationum
in nobis germinare non cessat.
IV. Qui igitur nobilitate generis gloriantur, et se non
ex hominibus, sed ex deorum stirpe genitos arbilrantur ,
conditionem snam recolant, et unde nati sint recognoscant,
quia ex pulvere facli sunt, et in pulverem revertentur (5).j
Qui aulem de divitiarum copia et honoris culmine extol',
luntur, et propter subditorum multitudinem, quos violenta
dominatione oppriinunt, propler deliciarum copiam, -qui-
bus afiluunt et abundant, homines se esse nesciunt,,, ac
mpri (6) nequaquam credunt, legem human* miseri* ad
mentis oculos revocent, conditionem suam agnoscant, et
superbi* tumore deposito , prò certo sciant et intelligant
quia pulvis sunt et in pulvcnem revertentur.Quod si divin®
senteqti®, oblurata aure, more aspidis, conlradicunt,
oculata fide sepujcra patruui aspiciant, et .salitili curiosi-
late inquirant si purpura eos a vertnibus, si auri et argenti
copia a putredine eos et corruplione defendit, et lune
cxperimenlo cognoscent quia omnes homines, Iicet princi?
pes , licei imperatores., et de pulvere conditi sunt, et in
pulverem revertentur.
V. Vos autem, dilectissimi, condilionis human* nie-
mores, superni Judicis scntentiam per primtim hominem
in omnem posterilatem ejns prolalam ante mentis oculos
ponile, miseriamfragilitatishuman* sernper admemoriam
revocate, de pulvere vos factos esse et in pulverem redi-
turos agnoscite, et quia cinis et favilla estis, superbi® et
elationis ventum a cordibus vestris expellite, carnem ves-
tram in cinerem redituram cilicii et cinoris ’Esperitale domate,
libidinis fluxum restringile, et sicut cinerem capiti,
sic memoriam cineris iif corde repouite, et vos in proximo
morituros et credile, et timete, et antequam redeolis iu
pulverem, peccata vostra (letibus expiate, districtum Ju-
dicem jejuniis, orationibus eteleemosynis vobis propitium
reddite, ut in die obilus vestri eum pium et misericordem
sentiatis, qui vivit et regnat, etc.
(1) Cod. male tihtorem, — (a) Cod. minus bene calis. — (3) Cod. tur. — (6) Cod. t'icscìatti amo-i.
olapsus. — (4) Cod. in quanta calamitate et miseria. — (5) Cod. revemm