• ìectulum t mi in, etyadeindomuin tu am '.s Perhocenim
quod Ule primi tus peccata dimisitr et deinde àb Infirmitale
curavi!, aperte demonslratur, quod Infirmitas ei propter
peccata evenit. Quarto modo Deus hominem flagelìat, ut
sua virtu8 vel Sanctorum sppruin. meri lis demonstretur ;
sicut decaeco nato, de quo ipse in Evangelio dicit : « Noque
»hic pecca vit, ñeque parentes ç)us, ut çæçus nascere tur,
» sèd ut manifestentur opera Dei in lUò *. » His verbis aperte
demonstratur, quod ideo crecus natus fuit, ut a Peo illumi-
naretur, ac per hoc virtus divinitatis ostenderctur. Quinto
modo Deus hominem flagelìat, ut ,hic incipiat tormenta
sustinere, quie post mortem sine liqe sustinebit ; quod
soliimmodò ad malos pertinet, sicut Antiochus et ìlerqdés
inchoaverunt liìc pati, quod postea in inferno passuri crant.
De his scriptum est : o Duplici conlritione contere gps?';, »
id èst, in presenti,et in futuro. His quinqué modis Deus
hominom flagelìat ; idcirco incognilum est quomodo ox his
pnusqiiisque flagellatur, ut timeat et emendet quod fecit
flendò, quatenus flagellum ei ad profectum eveniat. Ad-
monenda est ergo beàtitndo tua, ut hos quinqué modos ,
quibus Deus hominem flagelìat memoriter teneas , quatenus
in omni Inurmitate et Tnbulatiqne semper ante mentis
òculos, quae dicta sunt, habeas. In his namque meditando
flagellum Dei gratan ti animo telerabis. Firmiter.enim.de-
bemus credere , quod nullum peccatum sine vindicta relin-
?iuitur. Aut enim hìc per poeniteniiam unusquisque peçça-
uin suum deiet (i), aut Dominus pie.per suum flagellum
purgat i aut post mortem igne purgatorii purga,bjtur ; quod
si his inoais peccatum hominis non fuer it deletum, post
hanc vitaminignem descend.et æternum. Hsècveroaudierts
et àd memoriam reducens, nequáquam debes de tua desperare
salute! et (2) nequáquam.cum desperatiòne dicere :
«Multa sunt mala et ihnumerábiíia peccata mea. » Scito
prò certo quoa nùllus tantum potest peccarej, quantum
Dei pietas valet dimitiere, si tamen poeniteat peccans) et
¿1 ad ilium se converters shideat!
CAPUT XIV.
De Veniapeccatorum sperando.
Et quia sermo se ìntuìit dp venia peccatorum speranda,
volò, factum Theodosii imperatoris tibi ad memoriam reducere
, per quod,ad spèrandam pècca torumVeniam mens
tua subleve tur, et ad lacrymarb.m fluenta pro lerenda ^
corfuum coinpungatur. Cur
habère Vehiàm , ,si ad Deuin ex toto corde conyertatur ,
cpm supradictus Imperator septein milita occidens, pueros
et(2») màfrès, lamentando eìse reum agnôscenaô.Ÿemâm
infra pauços dies po tu it prómèreri? Ut igitrir manifeste
cogno^cerè possit sanctitas tua, quo modo hèec,£csta sunti
cur viaelicèt septem milita hominum occidens, èt ista òc-
sejet^p agñóyeril j, et qùómqao se nnmiliavent ) et
próinérnèrjt, verìia tiistoriæ Írípártítáé
nie b er ordinem sunt inserenda; per quae vèrbà in muítis
pn>ucere, Domino auxiliante'i virtùtibus poteris; primuìn
quidem in speranda vènia pecca tòrum, qui tantorum no-
thinuìn sanguine reto existonsi facile veniam impefráviti
Delude considera humiíííátem, qiiia coin íínperáípr esset i
per præâic^tiônem béàtî Ambrosii tántuiu se bnmiiiávit)
ht omnibus peccaloribùs i nier io rem se ( esse cògno&ceret;
deinde làcrymis se dedit abundanter, quia cum meccle-
siam intravidi pavimentum ipsius ecclesiali làcrymis riga vit.
1 M a tth , i x , è. — 2 Jo an . 1
( i ) Cod. defeat. — (a ) Deest et iq .co tl. — | 3) ;( ^ d . perferenda. i— f a
Deest et in cod. — ( 5) Sic cod. in te x tu , a t in marg. vergit. — (6) Cod!
germini. •— (7) Id . Theosoiimità. — (8) Id . calti am. — (9) Deest non
Volo igitur, ut hoc tuæ charitali non incognitnm sit, quia
nemo simul in se orn^a valet pxflnguere vilia. Nam dum
quispiam passionerà libidini» effugerit, in avaritiam cur-
rit (5), et cutn. jip. ayaritia decllp^veri^. invidiæ fovea illi
paralur, et si invidiam vicerit, móx vitiuin fnroris, etalios
plurimos laqueos ei apponi t inimicns, per quos capere possit
incautos. Non est ,utiqne_ facile hominibùs vitaré tjiji-
versäs insidias hominis, sed.mejòs in äiyinosqiatiövigiians,
argumenta et machinationes antiqui hostis destriiit! Theodosius
namqiic iinjierator.. Kabtiit passioncm furoris,. sed
cùni furóre immiensam crudéìitatem commisit (flj. QtiM’è
Theodosii pro tua utilitate, ¡3, est, ut..in supradictis viirlp-
tibus ex ejus lectione proficiàs, factum .neceçsàrium est.
Civitas Tbessalonica fy).grandis est et popnlòsa , in qua
cum fuisset seditto intignaquidain ex judicibus lapidati
sunt, atquo tracti pçr '¿¡vitàtem ! et a3 ultionem ¿ecoflaii.
Ista enim de causa indignàtus Theodosius {racùndiæ non
refrena vit infirm jtàtem, sedjussit inìaste gtadiòs super
evaginari, et una cum nocenlibus innocentes interimi;
seplem millia etiäni hominum . Sicut fertur) ocçisa sunt,
judicio non præcedente, sed tanquain ànimalia orahés qùi-
dem occisi stint. Hiijtisinodi biaìeabj plenaai gemitiblìs
audivit Ambrosius; et. cuin priiiceps theodosius Üleàioia-
nnm venisset, et sole inni ter in sanctqm templum voluisset
intrare, occtirrit ei foras ¿g |anuas bealus Ambrosius ! et
ingredièntéin his sermonibiis à tèmpli ingressa prohibujt.
« Nescis, Imperator, |>erpetraiife nëquitiæ a to quanta sit
magnitudo! näin postscandaliim (8) tanti lurons, menshia
Veniam petiisse peccati non Jijjj
(io) pròhibet pofestäs imperil. Dècét tamen ut vìncat ratio
potestatem. Scienda quippenalura ès'tj et ejus mortaiiÌas,
atqne resolniiò, èt pulvis, ex duo |acti atque redìgenti
sunt in eiim Homines; et non ih flòré.pnrburèó cònfiSen-
dum ^ sed oporte( considerare infirmila tes cooperti eorpò-
ris ,èt infirmitales coaèdùaHum hominum. Non ¿si confi-
dendum ih purpura, sed inagis considerandum est!! o
princeps Imperator, quod fi i) unus ést.Ôeus omnium rex.
et omnium crèàtór. Quibiis igitur ¿cults Domini, aspìcies
templum ? qmbtis pèdi bus palpabis sanctum ipsius pàvi-
mentum ? Quomodo mänus extendes(i sj!ae quibus sanguis
justiisadhuc distillât? quomodoh'üîusmodimahibus sanctum
suscipies Domini corpus ? Qua præsürnptiôhe òri tuo
porrigés(i 3)poculnm sanguinis Domini pretìosi, dum furóre
sermqhnm tantus sàngdis injuste sii èfrasus ? Kecedc ergo,
recede; et ne (i4j secundo peccato priòrém nequiliam augmentes
( i5). Tò tandem çusc^pe vincnÌdìp,1 dtm te Dominus
omnium hunic ligavit. Est enim medicina maxima sànitàiis
cognitio peccati. » flis quoque sermonibus .¡mperatòrl’Keo-
dositis obédiëns fuit , äivinis eruditionibus niitrilus ,’ ei
aperte (i 6) utilia moni ta s'àcérdotdm agnóscens', èìdeilèns
ad regàlia remeavit. Cumque peto mensium continuata
transissent tempora, âppropinqnâyît Salvatóri^ nostri ïesti
Christi nativités.- Imperator Theodosias assiduis iaménìà-
tionibus in palatio residens continuas làcrÿrnâs ïncessabi-
liter emitiebat. Ingressns an lern Rufinus magister singulärem
fiduciam apud Theodosium habens , vidit eum in lamentatone
prostra lam ; accessit ut lacrymarum causas
inquireret. Atille amarissime ingemiscens, et vehementius
lacrymans : «Ta, inquit, Rufine, me deludis, et mèa
mala non sentis. Egoadtéin Iamèntòr et gemo calamitatene
meam , quia servornm quidem, et meudicantium, et clau-
dorum est templum Dei, et ipsi ieraplum ingredientes,
proprium Dominum licite exorant; mihi vero ingressus non
est patens ad| Deum ; insurer et çoelLmJhi .dqn^ sunt , qui
sösjipiuntijustorum. * v enim j^pgulaj
3icens, singultibus (ìyfj. yprqa fin^uU jyrtiippep^ Jlufinus
rèspondit : • Vaoof inquit) si tibi placet, et Pontifici prei
, 3.-— 8 Je rem . xvii. 18.
in cod. — ( io ) F o rte legpndnm quod tane. — (x i ) Deos^. quod\a cod. r r 1
ffîvdf— ( hlù tì* gsntekujit u ) i f e »»• 7 ìt.(‘ A ) ^ eeaimi
tasti. — ( i6 ) Id . addit sciens q u o d videtur ab u n d are. — (17) I d . ùngultus.
cibqs persuadevo ,, ut solvat,v^cuÌum^.quo teuligayiU.y
Ait ei ¿1) Tpcpdpsius : »Npn suadebis Ambrosi uni servmn
Pei.^^.Njovi | j u ^ u | j i ?(
credas per ìn^pqrialeni poteptiam ,^quod (.2) Jqgpm possit
pr.^vajrjcarj^divjn?^ ^^Qum.qqt; ìf|q^nuf ^lqyib.uq^Y^is
nileretur, ut prornitteret Ambrosiuui esse fleclendum.,
Theodosius eum porgere cum festinalione pnccepit. Ipso
vero, spe data, post panlum secutns est eum, credcns
promissionibus ipsius. Porrqjniyandum 1 Ambrosius mo£
ut vidit Rufinum, dixlt : « Imitatus es imßudenliuin (3)
canuin vestigia, o Rufine, tantas .pppis. (ìuctor exislens ;
pndoremexistentem detergens, non ernbescis, nec meluis
contra divjnam ima^jjiera latrare. »^Cumqpe s^uppl^Cfiret
Rnfinus, et Theodosium imperatorem diccret esse, venlii-
rnm) superno ^elo Ambrosius djxit : « Rufino, egó^ra^dico
quia ingrèdi Eccjesiam prpnibebp. ^1, vero i n i i n jy -
rànnidis rìjì^tavit vocèiq^j^ègojibente^^u^cijpiaqfy »<|^et
alia plùrima Rnbnus audiens , nuntiavit Imperatori volupi
Àniistitis. ihonèps , ho iortètde palatio, pjfocedqìjèt. Ait
imperator, hoc ili media. plaUìa.cqgnoscèns,: « Pergam t
juslas Q5) et in. iaóièm,.suscipiorh cpnlumolias. » C.unique ad
sacrq limina jfervènisset, in sanctam quidem jjasilicàin non
priesampsit inìrare) sèd venieps, et eum in salutatòriq jp-
veniqns, su j^ lic à v it^ n td ip sq ly c rò t ..A fille crji-
delem dicebat ejus esse prièsenti^am, et contra Deuni venire
Theodosium, éiusquq caìci^è leges. vèruin ibuuìt Impera-»
tor : «Noninsùrgo aaversusécclesiasticas sancliones) nequo
unquam ingredi limina sacra contendo. Sed te solvere viri-
cula mea deposco ; Domini clemeniiam pro me exorare
stude , nec mihi qanuas praecipias claudi , qnas Dominus
ennetis pcenitentiam agcntibus aperhit.» Tane ait Antistcs:
« Quas pcenilentias ostendisti post tantas iniquitates , et
quibusu-medicaminibus incurabilia vulnera plagasque curasti?
» Ait Imperator : « Tunm opus est et docere et me-
dìcamina temperare, mèuìn vero èst oblata suscipere. •
Tunc sanctus Ambrosius dixit : «Quòniàih cum furore tuo
ne'duàm judiciiihi commisisti, ét ratio hon prótulit senteh-
tiam,’ sedpotius iracundia , scribe jegem , quaè decreta furoris
■ evacuet ; ex qua sentehtia antequam executionem
rocipiat ; nullis obstantibus prescriptionis lilteris, triginta
diésexpcctèt; quibus transactis diebus, ratio causam remo-
vensinjustitne, qusé cognoverit, in ventate dispÖDat (6). In
his ènim diebus cognòscètuì* utrhm justa sit sentehtia! quam
protulisti an injusla. Si ihstà fuerit , permaheat ; si aulehi
in justa , dèslruatur; humerus triginta dierum ad hoc exa-
minandum sufficiet. » Hahcadmohitionem imperai or Theo-
dosius iibenti animo suscipiens, et oplimamesse confilens ,
legeih déscribi repènte praècepit,' ét propria manu litlcras
confirinavit. Quo facto , vinculum ejus solvit Ambrosius.
Quaè léx òbsèrvàtur ; in tali nainqué tenóre facta èst ilia
descrip Ciò! ht si quos Imperator morti dàrnhasset) illis lex
triginta dieriiiri servarétnr j et post triginta dies quod, jus-
turo p'erhiberètùr; hoc agèrètur. Sic igitur sacratissimus
Imperator ingredi limina prajsumens ccclèsisè, pro tin us in
pavimèntò jacens , Davidicam vocem proclamavit dicens ;
« Adhiesit pavimento anima mèa; vivifica me secundum
» verbum tuum* ; » mahibus capillosvellens, veniam a Dèe
impetrari poscebat. Cumque tèiihpus accederei, quo munus
ad alla’fe solèCat.offèrte surgéns cum làcrymis ecclèsiàm
ingressus èst. Cum {j) véro obthlissét,- ut soliths éraf ,
intercan cellos stetit altaris. Reversus Ambrosius eum stare
no.n quievit, sed diflèrentiam locorum edocuit, et primo
quiesivit quid ibidem expeqtaret. Imperatore dicente : «Sus-
tinere se sacrorum mysteriorum perceptionem, » per archi?
diaconi! 111 remandavit dicens : «0 Imperator, interiora loca
tantum sacerdotibus sunt collata, quas esteri nec ingredi,
nec contingere permitluntur. Egredere igitur, et hanc ex-
* Piai, cxviii, a 5. — 2 Jo a n , t v , 5. — 3 Jerem. ix , a 3.
(1) Cod. fflim, ,«!Tv(a.} jd.. ni,«t dein^e X$) P i
— (4) Id est ti imperium in tjrrannidem commutatum, jam hoc nomen^tfcj
bet acci pere.— (5) Cod. male injuitai. — (6) Id. disponit, — (7) Id. male
pqqtf^jonqflh..qjujn ticae^©ris; habeto communotn. Pu.rpqra
pji^qup, Imperatoi;qs. non S,qcerdqtpj$.i}\o^.D,.Tnnp fidq fl^jr
uius Imperator etiam hanp traditjpnc.iu.gratanti animo
yu^cipiens, remandavit No.n.nndphi33.pausa inter
CjiJpqp^lps mansi, sed in Constantinopolitana ur,bc.hanc con-
fq clp djn en i ,essq co gp o v i, tjnde ago gr^tias pro.hujusniodi
qip^Cjifta., QnqnYqqiq tali et tanta vir^ute et Pncsul et. lu i—
pei^lor.clarcfyant 1 Egoiianiqne utriusque opus adqiiyQP;^)
j|I|us jitjuciam, hujus, au topi olicdiculi.ani, id egt.„fidpqjhqn
p c c rd o tifS , ,qt qbedientiain impera toris ; i)lius /.pii OffV.o-
rem . Jjujusqiie (ìdei pp^itaten^. ¡4. c s j zeli fervorem in sac
e rd o t e , fidei puri tateni jn : rqgq, Igitu r e x ^qp^qpepp,
quod nunc e$t nqrratnm dalup jntelligi,, quod polest n$s
e x c jta r e , o ^aqgli^sima deoqu.e dicgt.a Ma te r, jn custodia
iiHiltaruni vjrtu lq pi. llasc igitur T hoodo^i chris^ianissiirii
principis,,;«^ jie^ti^inpj, cqntentio sa n c^ pfrqyqpat
hqniinein ad fperandam Veniam pqccatorum. Qu,ani (g)
inaxim^ cura hanc contentionein tjbj,. scribero studili.
Ifl'pvpqal cn in i( i o).cliaritatem, humi|itatem, obedientiam-
quo scpjan d au i, quas yirlu tcs in principio h u ju s admoqij-
tioni.s^ufc dilectioni comniendare cu rav i. De quibu? jgitur
v iriuiibus te in principio hujus e^hqrtatippjs adm o n u i, do
jpsi^ le q t .in.fine commoneo ,. quatenus lionum quod cue-
pi^li, perseveranter perficias. Nani ( i ì ) utrumque c o r lapidati
ni ad la,ci;y^as pqr.l|uqndas
l’eY.yoromv Deprecqr vercp^ilecl.Ì9.peni. luanq., ^t^unc ac-
Imp ^ ac jSancìj^sjHian^j pcpnitentiaip piissimi ^ripeipis,? et
z^iqm^^pc^yiiqii. pontificis crebro legas., quia p^gn^s
nrojepjps .jtaqpe:.e{ipiqpge tuaq spineti tati spripsi,
m’pdcnlj^sùh^jlVipter, perjTiceYq oppyejpqtcyis f et prpr^ng
jinj,c^pn^nipnyijiia11rqpulerisj, e^gu^ jjt> hqc
psirrajjl.ur c t^ lq q b ^ ,j s . , sc{iloi|q.iyyy^.|.qis vjribqj
h^sc non ^ jljijj.aiqpiratc^t , j^juy^ote f
Ey^ngoUq^i^it jt« Siqp.,pte p^hiltpplpstatis faqqrq*^. »ret p,oq
sólu.in .lacere, sed npc eti^ip, d.icqrq ?e(..c.ogi^ai’pi.aljiqui4
póni yalemps., ,ni^i: iUq qpe^yu.tq. et dopante,, a. q,qq. pmflg
bonum procedit; ,A.tt\di quoque quod Dpmjqp^ dje hac causa
per Jerem|ain pr,pphetain.tdj.eìt : «.P^on.glpriqtnr sapiens,. i^ri
» qjhni aàpjenlia sua, et fiorais.in fortitudine $ju^ltipe(c dives
»in divi(iis sms^sed inrjipc,glorietur^ qui gloriaipr
»spire et nosse me^l^^Per^.Jjsec^enim verba qpjpia sqpcrj
bjà ab. anjmo. qqferelur,tqtiia sapienti*!,. et Jp^t.itqdq !,et
potentip in nihilum reputantur ; esista est sola glorialio,
ut scia.t, (tt..j4ì^jiiga^ quqd.ipsq
cium .et jqstitiam ..in, |er^a*. E x .is to epjin ^ c p apostolus
Paùltis spinpsit qx.emplum,, quod, ad C o r in t io 3. scrippH
« Fràlres^ qu i gloyiatur ii}, Domino, g loyjetn yb. » ;l]b i Sunt
e r g q j l li qu i.d jcu q t hominem arhitrio ( i^ ) regjit?rubi supt,
qui d icu pt quo.d .a nphis, pqnum ¡,ncl)0.are po^suipus.f JN©-
quàquam i^lis c red eP®.4?^Pm u s ' cogitarci,, qnanjp
minus pérficere. yalemus bonum , nisi ipso dopante? E rg o
s i Dei gratia largiente,1, bonum onus pprpgeris , et ea qqw
tu se beali Ladini s c r ip s !, cu n c ta p e r le c e r is , non tuis viri bus
a c inérifls attribu as^scd i l f i , q p i jn te opera tu r e t v è lie et
pé r fic e re ) atque bonaui v o lu n ta tem f .
CAPUT XV.
De criminaìibus et incestuosis Peccatis.
S ciendum est -igitur u n icu iq u e , qui gehennam xternse
poenie qtuerit e vad e re , e t ccelestis patriai gloriam acquirere
desiderat, quae sint m o r ta lia , e t incestuosa , e t criminalia
- * Psal. x cv u i, 4 . — s r C o r . , i , 3 x.-— '6 Philip, u , ' r 3.
cqmgyc. (8) là . admirans. — (9) I J . è quAm , e t deiode cauta. :rr- (10)
t h ; ( ii) .J d - it«iUQf etiam,.— .{t») Id . male prò qui gloriatur,
habet solummodo in. — ( i 3) Id . arbitro.