adjutorem. Superbi autem quidam, peccalis sibi remis- pediant carnali affectu bona opera filiorum. Si enim vo-
sis, si pr*sumpserunt ad bene vivendum de solo libero luerint impedire, et agentibus sic irruerint, ut saltem in-
bumanae voluntatis arbitrio, ipsa superbia a se excludunt terpolent, quod differri non oportet, contemnentur a
Spiritum sane tum, et remanet domus quasi mundata a fìliis. Audeo dicere: Contemnentur, pietate contemnen-
peccatis, sed inanis omnibus bonis. Dimissa sunt peccata tur. Et quando erit filio suo bono operi mente intento,
tua, caruisti malis, sed non te nisi Spiritus sanctus im- et ideo matrem venientem contemnenti, quando erit
plebit bonis. Hunc repellit superbia. Pr*sumis de te, iratamulier, sive maritata, sive vidua, quando contempta
dimittit te. Confìdis tibi, donaris tibi. Sed illa cupiditas, est Virgo Maria? Sed dictura es mihi: Ergo filiuin meum
qua maluseras, repulsa ab bomine, boc est, a mente Christo comparas? Nec illum Christo comparo, necte
tua, quando remissa sunt peccata tua, vagatur per de- Mariae. Non ergo Dominus Christus maternum damna-
serta quasrens requiem, et non inveniens requiem redit vit affectum, sed contemnendae matris pro opere Dei
ad domum illà cupiditas, invenit mundatam, « Adducit magnum in sedpso demonstravit exemplum. Et in lo-
» secum alios spiritus septem nequiores se, et erunt pe-* quendo doctor erat, et in contemnendo doctor erat, et
» jora hominis illiUs novissima, quam erant prima. Sep- ideo dignatus est contemnere matrem, ut pro Dei opere
» tem alios adducit secum. » Quid est, « Alios septem? » te contemnere doceret et patrem.
Ergo et ipse immundus spiritus septenarius est ? Quid est IV. Non enim poterai Dominus Christus homo fieri
hoc? Per septem universitas significa tur. Totus ierat, sine matre, qui potuit sine patre. Si oportebat, imo
totus venit, et utinam solus veniret. Quid est : a Addu- quia oportebat, ut homo fieret propter hominem , qui
» cit secum alios septem ? » Quos non liabebat, quando fecit hominem, considerate et recolite, unde ipsum pri-
erat malus, habebit alios falso bonus. Intendite, u t, si mum hominem fecit. Primus homo factus est sine patre,
possum, quantum adjuvor, explanem quod dico. Spi- sine matre. Quod potuit primo humanis instruendis re-
ritus sanctus operatione septenaria commendatur, ut sit bus aptare, non potuit postea tale aliquid ad reparandas
in nobis « Spiritus sapienti* et intellectus, consilii, et res humanas sibi coaptare ? Difficile erat Sapienti* Dei,
» fortitudinis, scienti*, et pietatis, et timoris Dei1.» Verbo Dei, Virtuti Dei, unigenito Filio Dei, difficile erat,
Huic septenario bono constitue a contrario septenarium quem sibi coaptaret, facere hominem, undecumque vo-
mal uni : spiritum stultiti* et erroris, spiritum temerità- luisset? Angeli se homines hominibus pr*buerunt. Abra-
tis, et ignavi*, spiritum ignoranti* , et impie tatis, et ham sanctos Angelospavit, ettanquam homines invita vit,
spiritum superbi* contra timorem Dei. Isti sunt septem nec tantum vidit; sed et tetigit; nam pedes lavit3. Num-
nequam. Qui sunt « Àlii septem nequiores? » Alii septem quid illa, quasi per pbantasmataludicra, ab Angelisfàcta
nequiores in hypocrisi inveniuntur. Unus malus spiritus sunt? Si ergo potuit Angelus humanam speciem , cum
stultiti*, alter pejor simulai io sapienti*. Spiritus malus voluit, veram exhibere, non potuit Dominus Angelorum,
spiritus erroris, alter pejor simulatio veritatis. Spiritus undecumque vellet, quem susciperet, verum hominem
malus spiritus temeritàtis, alter pejor simulatio consilii. facere? Sed noluit hominem habere patrem, ne per con-
Spiritus malus spiritus ignavi*, alter pejor simulatio cupiscentiam carnalem veniret ad homines, voluit tarnen
iortitudinis. Spiritus malus spiritus ignoranti*, alter pe- matrem, ut matrem haberet inter homines, quam pro Dei
jor simulatio scienti*. Spiritus malus spiritus impietatis, opere contemnendo doceret homines. Voluit sexum viri-
alter pejor simulatio pietatis. Spiritus malus spiritus eia- lem suscipere in se, et muliebrem sexum honorare dig—
tionis, alter pejor simulatio timoris. Septem non fere- natus est in matre. Etenim antiquitus et foemina peccave-
bantur, quis ferat quatuordecim ? Necesse est ergo, ut, rat, et viro peccatumpropinaverat4. Utriimqueconjugium
■cipn maliti* fuerit addita simulatio veritatis, sint pejora diaboli fraude deceptum est. Si veniret Christus vir non
hominis novissima, quam erant prima. cum foemineisexus commendatione, desperarent.de se fee-
III. « H*c eo loquente ad turbas ( Evangelium sequor) min*. maxime, quia per illam lapsus est homo. Utrum--
» mater ejus, et fratresejus stabant foris volente« loqui que honoravit, utrumque commendavit, utrumque sus-
» cum ilio. Nuntiavit ei quidam dicens : Ecce mater tua cepit. De foemina natus est (a). Nolite desperare, viri. Vir
» et fratres tui foris sunt, loqui tecum volunt. Et file: esse dignatus-est Christus. Nolite desperare, fcemin*.
» Qu* milii mater est, aut qui fratres ? et extcndens ma- De foemina nasci dignatus est Christus. Ad salutem Christi
» nun* super Discipulos suos ait; Hi sunt mater mea, et sexus uterque concurrat. Veniat masculus, venjat fi*-
» fratres mei. Et quicumque fecerit voluntatem Patris mina. In fide nec masculus est, nec foemina 5. Docet ergo
» mei, qui ip coelis est, ipse mihi frater, sprqr., et mater te Christus contemnere parentes tuos, amare parentestuos.
» est K » Hinc solum vellem loqui, sed, quia superiora Tunc enim ordinale et pie amas parentes, quando Deo
nolui preterire, non parvam partem temporis, quantum non pr*ponis parentes. « Qui amat ( Domini verba sunt)
«enfio, consumpsi. Hoc enim. quod modo proposui, mul- » qui amat patrem aut matrem plus quam me, non est me
tos habet sinus, nodosque quaestionis, quomodo pie Do- » dignus 6. » His verbis quasi videtur admonuisse, ne
minus Christus contempserit matrem, non qualemcum- amares. Imo, si attendas, admonuit, utamares. Potuit
que matrem, sed quanto magis Vuginem matrem, tanto enimì dicere : Qui amat patrem aut matrem, non est me
magis talem matrem, cui sic attulit fòecundi tatem, ut non dignus. Non hoc dixit, ne loqueretur contra legem, quam
adipieret integritatem, matrem Virginem cancipientem, dedit. Ipse enim legem illam per Moysen famulum suum
Virginem parientem, Virginem perpetuo permanentem, dedit, ubi scriptum est « Honora patrem tuum, et ma-
Talem matrem ille contempsit, ne operi, quod agebat, » trem tuam7. » Non contrariam legem promulgavit, sed
matemus se insereret, eumque impediret affectus. Quid illam commendavit, et ordinem te docuit, non pietatem
enim agebat? Populis loquebatur, veteres homines des- subvertit. « Qui amat patrem aut matrem, sed plus
truebat, novos *<fificabat, animas liberabat, vinctos » quam me. » Ametergo, sed non plus quam me. Deus
solvebat, c*cas mentcs illuminabat, bonum opus facie- Deus est, homo homo est. Ama parentes, obsequere pa-
bat, in bono opere actu et sermone fervebat. Inter h*c rentibus, honora parentes ; sed, si te Deus ad aliquid am-
nuntiatus illi est camalis affectus. Audistis quid res- plius vocat, ubi possit impedimento esse parentalis affec-
ponderit, ut quid ego repetam? Audiant matres, ne im- tus, serva ordinem, noli evertere charitatem. ,
4 Isax. *1, 2 , 3. — ? M atth. x u , 46- 5o. — ? Geo. xv iii, — * Id. u t . — 5 G alat. iy , 28 . — 6 Matth. x, 37 , — 7 Exod, x x , i a , e t Deut. v, ifl.
(a) Addo : vir. Ita videntur exigere, quas sequuntur.
V. In tanta véritatè doctrin* Domini et Salvatoris
nostri Jesu Christi quis credat calumniam qu*sivisse Ma-
nicli*os, qua conarentur asserere Dominum Jesum
Christum npn babuisse ullam matrem ? Hoc enim sapiunt,
imo desipiunt, kquod Dominus Jesus non habuerit hominem
matrem, contra Evangelium, contralucemipsius
veritatis. Et, unde argumententur, attendite. Ecce, in-
quiunt, ipse dicit. Quid dicit? « Qu* est mater mea, aut
» qui suntfrares mei4? » Ipse, inquiunt, negat, et tu ei
vis imponere, quod negat. Ipse dicit : « Qu* est mater
» mea, aut qui sunt fratres mei ?» et tu dicis : Habet matrem.
0 stulte, 0 contentiose, 0 merito odioseIresponde
mihi, unde sdas dixisse Dominum : « Qu* est mater
» mea, aut qui sunt fratres mei? » Tu negas Christum ha-
buisse matrem, et quod intendis, per hoc docere conaris,
quia dixit : « Qu* est mater mea, aut qui sunt fratres
» mei ? » Si alius existat, et dicat hoc Dominum Christum
non omnino dixisse, unde convinces? Responde, si potes,
ad hominem negantem, quod hoedixerit Christus. Unde
convinces, inde convinceris. Numquid enim, hoc se
dixisse, in aurem tibi Christus ipse indicavit? Responde,
ut ore tuo convincaris. Responde ut, hoc Christum
dixisse, convincas. Novi-, quod dicturus es. Godicem
sumam, Evangelium aperiam, verba ejus recitabo scripta
in sancto Evangelio. Bene, bene! Ipso Evangelio te-
nebo te cum ipso, Evangelio alligabo te, de ipso Evangelio
suffocabo te. In ipso Evangelio recita, quod pro te
putas. Aperi,lege. « Qu* est mater mea? » Quare hoc
dixit, supra leges. Nuntiavit ei quidam ; « Ecce mater
» tua, et fratres tui foris stant 2. » Nondum premo, non-
dum teneo, nondum suffoco, Adhuc potes dicere : Ille
quidem falsus nuntius fuit, non verum dixit, mendacia
suggessit. Propterea Dominus falsum nuntium refutavit.
Post nuntium quippe ejus respondit : « Qu* est mater
» mea? » Quasi diceret : Tu dicis : Foris stat mater tua.
Ego dico : « Qu* est mater mea?» Cui vis, inquit, creda-
mus? Nuntio suggerenti, an, quod nuntiaverat, Christo
respuenti. Audi ergo. Adhuc interrogo te. Tantum
Evangelium tene. Noli mihi codicem projiceré post te.
Tene, da auctoritatem Evangelio, quam nisi dederis,
non erit undeprobes Dominùm dixisse : « Qu* est mater
» mèa? » Cum vero auctoritatem dignam tribueris Evangelio,
vide quid interrogem. Paulo ante interrogaveram,
unde scires utrum dixerit Christus : « Qu* est mater
»mea?» Quid pr*cesserat? NuntiUs quidam dixerat
Christo : Mater tua foris stat. Antequam hoc diceret
nuntius, vel, ut hot diceret nuntius, quid pr*cessit?
Cogo, (a) ut legas. Video te jam timere, ne legas. « Res-
» pondit Dominus, et dixit. » Quis dixit? Non dico, quis
dixit : « Qu* est mater mea? »respondebis enim : Dominus
dixit. « Respondit Dominus,» quis dixit? Responsu-
rus es : Evangelista dixit. Evangelista iste verum dixit,
an falsum ? Dicturus es, quod verum dixit, aut (b) falsum.
« Respondit Dominus,, et ait illi, » quod Evangelista
dixit, verum dixit, an falsum? Si dicturus es falsum
dixisse Evangelistam, Dominum respondisse, unde scis :
« Qu* est mater mea? »Dominum dixisse? Si autem pro-
terea convincis : « Qu* est mater mea? Dominum dixisse,
quia hoc eum dixit Evangelista dixisse, non convincis
hoc Dominum dixisse, nisi credideris Evangelist*. Jam
si credis Evangelist*, quia nihil dicis, si non credideris
Evangelist*, legesuperius quid dixerit ipse Evangelista.
VI. Quandiu tibi moras facio ! Quandiu te suspendo !
Beneficium est, ut cito vincaris. Attende, inspice, lege.
Video te nolle. Da codicem. Ego lego : « H*c eo loquente
» ad turbas. » Quis hoc dicit ? Evangelista, cui si non credis
, nihil Christus dixit. Si nihil Christus dixit, « Qu*
» est mater mea? » Christus non dixit. Si autem, « Qu*
» est mater mea? » Christus dixit, verum est quod Evangelista
scripsit. Vide, quid ante dixit. « H*c eo loquente
» ad turbas, mater ejus et fratres ejus foris stabant, volen-
» tes loqui cum eo. » Nondum aliquid nuntius ille nuntiavit
, quem potes dicere fuisse mentitum. Quid nuntia-
verit vide, quid Evangelista pr*miserit attende. «H*c
» Domino loquente ad turbas, mater ejus, et patres ejus
» foris stabant. »Quis hoc dicit? Evangelista, cui credis,
Dominum dixisse : Qu* est mater mea. » Sed si h*c
dieta non credis, ut illa, Dominus ergo non dixit : « Qu*
»est mater mea: »Sed vere Dominus dixit : « Qu*estmater
» mea ? » Crede ergo ei, qui dixit, Dominum dixisse : Qu*
» est mater mea: » Qui enim dixit, Dominum dixisse:
« Qu* est mater mea? » ipse dixit : « H*c eo loquente ,
» foris stabat mater ejus. » Quare ergo negavit matrem
suam? Absit! Intellige. Non negavit, sed aliquid, quod
faciebat, matri pr*posuit. Postrema sola (c) causa est
qu*rere, quare Dominus dixerit : « Qu* est mater mea? »
Prima causa est videre, quod habuerit, de quo diceret :
» Qu* est mater mea? »Habuit, foris stabat, loqui cum
eo volebat. Die mihi, unde scis? Evangelista dicit, cui
si non credidero, nihil Dominus dicit. Ergo habuit matrem
; sed quid est : « Qu* est mater mea ? » Ad ista,
qu* ego facio,. « Qu* est mater mea? » Si dicas alieni
periclitanti, et patrem habenti: Liberet te pater tuus;
quem seit ille non esse idoneumliberando filio suo, nonne
respondet tibi summa pietate, integra veritate :. Quid est
pater meus ? Ad hoc quod volo, ad hoc quod mihi nunc
opus esse sentio , quid est pater meus ? Ad illud ergo,
quod agebat Christus, quod vinctos solvebat, c*cas men-
tes illuminabat, interiores homines *dificabat, templum
spirituale sibi fabricabat, qu* est mater ejtts? Sed si
putas ideo Christum non babuisse matrem in terra, quia
dixit: «Qu* est mater mea? »necDiscipuli ejus habue-
runt patres in terra, quia dixit eis ipse Dominus : « Ne
» vobis dicatis patrem in terra. » Domini verba sunt :
« Ne vobis dicatis patrem ; unus est enim Pater vester
» Deus 3. » Non patres non habebant, sed ubi venturum
est ad regenerationem, qu*ratur pater regenerationis,
non damnetur pater generationis, sed ei pr*ponatur pater
regenerationis.
VII. Ecce illud magis attendite, diarissimi fratres
mei, illud magis attendite, obsecro vos, quod ait Dominus
Christus extendens manum super Discipulos suos :
« H*c est mater mea, et fratres mei. Et qui fecerit vo-
» luntatem Patris mei, qui mé misit, ipse mihi et frater,
» et soror, et mater est. » Numquid non fecit voluntatem
Patris Virgo Maria, qu* fide credidit, fide concepit,
electa est, de qua nobis salus inter homines nasceretur,
creata est a Christo, antequam in illa Christus creare-
tur? Fecit, fecit piane voluntatem Patris sancta Maria,
et ideo plus est Mari*, discipulam fuisse Christi, quam
matrem fuisse Christi. Plus est felicius discipulam fuisse
Christi, quam matrem fuisse Christi. Ideo Maria beata
erat, quia, et antequam parerei, magistrum in utero
portavit. Vide, si non est, quod dico. Transeunte Domino
cum turbis sequentibus, et miracula faciente divina,
ait qu*dam mulier : « Felix venter, qui te portavit (d).
» Beatus venter, qui te portavit. » Et Dominus, ut non
felicitas in carne qu*reretur, quid respondit? « Imo
» beati, qui audiunt verbum Dei, et custodiunt4. » Inde
ergo et Maria beata, quia audivit verbum Dei, et custo-
1 Maltli. xu, 48. — 2 Ibid. 47. — 3 Id. xxni, 9. — 4 Luc. xr, 27, a8.
(a) Forlasse : Rogo. — (b) In membranis : an, quod «Xoyov videtur. — (c)' Numquid : solum ? — (fi) Videtur redundare luce senlentia.