cerent, scdata est et quievit tempestas saevitise Judaeo-
rum.
V. Jamvero peraeta universa mysteria passionis; se-
pulturam veri hominis Christi, peragentes cognoscamus.
Nam cetus ille, qui Jonam suscipiens triduo vivum in al-
veo sui ventris servavit illaesum, significant Dominum
Christum descendentem vivum in infernum. Sic enimipse
Dominus in Evangelio dicit : « Sicut fuit Jonas in ventre
» cetitribus diebus, et tribus noctibus1, ita oportet.esse
» Filium hominis in corde terrae^ («); » cum hoc sacra-
men turn numero dierum ki passione Domini completum
manifestum est. Inde mnltorum minus intelligentium
sensus conturbatur, eo quod in sepultura Domini nume-
rus ipse dieriftn quasi minime impleatur; non attento
corde audientes, quod ipse Dominus dixerit, in quo ait:
« Sicut Jonas fuit in ventre ceti tribus diebus, et tribus
» noctibus, ita oportet esse Filium hominis in.corde ter-
» rae. » In corde enim terrenorum hominum, et terrenis
cogitationibus studentium, quos saevitia sui cordis in per-
niciem occisionis Christi succenderat, apud illos Christus
jam. quasi oefcisus et sepultus erat.2. Hinc ergo a die ilia,
qua est traditus, et alia die crucifixus, et tertia die in.
6epulcro quietus, tribus diebus cum suis noctibus, nu-
merus dierum, qui in.Jona fueratpraefiguratus, in Christo
adimpletus esse cognoscitur. Quod nulli videatur incer-
tum, quia ipse locutus est Dominus dicens : « Ita oportet
» esse Filium hominis in corde terrae ; •» sed qui de hoc
dubitat ostendat cor terrae, quod aliter quam dictum est
esse non potest.
VI. Sed vomuit cetus Jonam, et exemptis tribus diebus.,
ad lucem de novo egressus est vivus. Ita Dominos<
Christus, peractis mysteriis secretorum, novo lumine de-
coratus apparuit, resurgens cum tcstibus, qui cum eo
surrexerunt, etinejus obsequiumexcubantes,ab inferisre-
meantem demonstravemnt; qui etiam « Ingressi civita-
»> tem multis apparuerunt (b). » Divina enim sacramenta
in mysteriis antiquis abscondita, in Christo Domino Sah-
vatore nostro videntur mirabihter revelata, quae salvan-
dishominibus ita sunt demonstrata, ut omnibus creden-
tibus salutarem conferant medicinam.
SERMO XXXYII.
In diebus Paschalibus II.
Stylus aliquantisper durus;phrasis una integra re-
peritur inSermone sequenti xxxix, et ideo videtur efus-
dem esse auctoris, id est, D. Augustiniad quemmani-
feste est referendum. Extrahitur ex Codice Cass, x i i ,
fo l. 1 6 0 , qui S. Augustini foetus reprcesentat. Concordat
exordium cum exordio Sermonis c l v i i Appendi-
cisMaur. et cum exordio Sermonis sequentis; ccetera
autem differurit. TJtrum parva styli duritas, et ilia variorum
exordiorumsimilitudo sufficiat ad rejiciendam
Codicis antiqui etauthentici auctoritatem Lector video
t; ego nec rejiciendum credo, nec audeo rejicere,
cum stylus D. Augustini aliquando durus evadat, et
orator christianus scepius atque ex abrupto loquens
idem exordium bis aut etiam ter usurpare potuerit.
Ponatur post prcecedentem cum numero in diebus
Paschalibus xxxi.
SYNOPSIS.
I . O ra cu la v c tera a Chris to impieta. I I . S o l Chris to mo rientc
obtenebratus. I I I . Christus P atrem in vo cans. IV . lu c r ep a tio Ju-
d seorum, e t antiquorum beneüc iorum commemoratio. V . Comme-
mo ratio recentiorum beneficiorum. V I . Mors C h r is t i, descensus
ad inferos e t R e su r re c t io .
• I. M u l t a sunt et magna 3, diarissimi Fratres, hujus
S. Paschae veneranda mysteria, quae, divinis libris conse-
crata, in antiquis aedibus et vetustissimis Judaeorum ar-
chivis fuerant cfindita -, quae universa a Patriardhis et
Prophetis de Christi Domini Passione praedicta, necesse
erat ut adimplerentur omnia. Et quoniam uno tempore
semel peractis omnibus, Christus «Exultavit sicut gigas ad
» currendam viam (c), » tarnen solemni circulo haec
anniversaria vota celebramus, ut deinceps futura aeterna
usque ad consummationem saeculi mancant monumenta.
Nec taceri possunt Judaeorum scelera, quousque veniat
ipse qui pertulit omnia, ut «Yideant et cogtioscant in quo
» transfixerunt (d) » jacula.
II. Hie jam de eorum saevitia, quam in Domini Passione
exercuerunt, aliquanta dicamus : unde postmòdum
ejus Resurrectionem constantissime demonstremus. Ne-
que enim mundus ipse scelera Judaeorum., quae Christo
ingerebant, libere conspicere potuit, qui cum elemento
suo4 fugiens lucem quam habuit, cum Domino de mortali
conversatione simul ad inferos demigravit. Nihil in-
congruum6, nihil incertum est 5 inferi Deum sine luce
videre non possunt, sicut scriptum est : « Quoniam
» Deus lux est, et tenebrae in eo non sunt ullae(e). »
Quoniam ergo lux de mundo migravit, sic scriptum est
in Passione Domini : « Ab hora, inquit, sexta tenebrae
» factae sunt in totam terram, usque in horam nonam ( f ). »
Quid agitis , Judaei, inficiandum6 sacrilegium vestrum?
Quod tarditas pigra lentescere posset, per totam terram
vestrum scelus nox de medio diei jussa est nuntiare.
Currunt per totum mundum nigrescentes umbrae, impii
facinoris praecónes, et, irruente chaos, novum nefas
loquentes tenebrae nuntiarunt. Sic pro nobis Passio Domini
oportuit nuntiari, ut totus mundus sub obscuro
miraretur abscondi. <« Ab hora, inquit, sexta tenebrae
» factae sunt in totam terram, usque in horam nonam. »
Confusa sunt dementa; imperiali verbo dirupta sunt
fcedera. Dies horas perdidit, dum dominico corpori sol
exequias praebuit7, removit sol cursus suos, et abscondit
luminis globum ne videret in Christo fieri homicidium.
III. Digne, Fratresmei, lugethie mundus, cujusnegatus
est Deus. Exclamavit igitur Jesus: « Heli, Heli, lama
» sabacthani, hoc est: Deus meus, Deus meus, quare
» me derehquisti (g)? » Damnat vos miseros Judaeos
querela coelestis, et quod assiduis clamoribus frangitur
ccelum, digni reatus in vos adducitur piaculum. Rogo,
quale est facinus, quod adversus homines Deum Patrem
contestatus est Filius ? « Deus meus, inquit, quare me dere-
» liquisti? »Nonhie sensus humanus, nec christianus fal-
litur animus; non a Patre relinquitur Filius, sed ideo dictum
est : « Deus meus, quare me dereliquisti? » ut ostende-
retur, quia corporalibus poenis non tangitur Deus. Tunc
quidam de astantibus dicebant : « Eliam vocatiste (A). »
Ipsa est consueta interpretatio juda'icae mentis ; sic adversus
Deum prava semper et falsidica pronuntiare norunt
(a) Matth, xd, 4o. — (J) Matth, xx v ir, 53 . — (c) Psal. x vm , 6. — (d) Joan. x ix , 37. — (e) 1 Joan. 1, 5 . — (_/") Matth, xx vu, 45 . — (g) Ibid. 46 .
— (ä) Matth, x x vu, 47.
1 Eusebius ejusdem sententüe patronus est in Homilia ferias iy post domi- scepissimc dictum est. — 3 Mira forte videbitur de. Passione commemoranicam
Quadragesimse, Bibi. Patrum tom. v i , fol. 7 1 8 , l i t .D .— a Vide dis- tio in Pascha. Sed videsis S. Joan. Chrysostomum Homil. ix x x v i u in
crimen horum dierum in lib. m de Doclrina Christians D. Augustini n. 5 o ; Matlh. cap. xx vu , n. 2 7, et Combcfis. tom. 111, fol, 557. — 4 Elemento
Serm. ad Catechumenos de Symbolo, n. 6 ; lib. iv. de Trinitate n. 10 , suo, nempe sole. Forte aliquid desideratur. — 5 Vide eadem verba infeet
prasertim in Epistola seu libro ad Deogratias ubi agens de tribus rius Scrm. xx xix, n. 5 . — ® Cod. insinuandum. — 7 Vide D. Ambrosium
diebus hsec a it: Longum est disserere, et in aliis Sermonibus jum Exposit. in Lucam lib. x,tom. 11 ,n. 12 7 ,Edit.’ Bcncd.
S E R M O X X X V I I I . IN D I E B U S P A S C H A L I B U S I I I . 5 7
loquela, dum dicunt : « Eliam vocat iste. » Nunquam ut
discipulum magister rogaret, aut servum Dominus invo-
cet1, aut in auxilium suum Deus hominem postulet, sed
Patremcontestatur in ccelis Filius, qui fiigabatur aterris.
IV. «Tune acceperunt spongiam plenam aceto, et ponen-
» tes arundinijDotabant eum(a). » Quid agitis, Homines ex
limo terrae plasmati ? Numquid in principio fabricae ves-
trae, dum adhuc molle opus corporis vestri, inter initia,
conspersi pulveris needum durata materie, quando in
novam formam ipse Deus Christus tuam hominis corporavit
infantiam, hoc ab eo didicisti, qui acetum pro tua fa-
brica propinasti (sic). Cum vero adhuc rudis nutriri foveri-
que quaerebas, et paradisi limen tener hospes, et delicatus
possessor intrares, haec erga2 tuum Creatorem operati
ante didiceras. Die et tu, Judaica gens, quando inter
medios Rubri maris contremiscens fluctus, et inter diver-
sas undas platealis viator incederes, siccique piilveris
molli dem algis8 halecibus sicca pianta calcares, hoc tan-
tae4 impietatis crudele opus didiceras, quod in tuum
Dominum exercebas ; vel etiam cum in eremo quadra-
ginta annorum per spatia, miraculis perspieuis pastus, te5
ccelesti pane sine labore cibares, et corporali salute sine
infirmitate gauderes ; neque vestimentonun aut calcea-
mentorum trituram, vel sordidatum aliquid defoedari vi-
deres ; vel etiam cum petra illa virgse ictu percussa, durai -
silicis cute dirupta, beatus Moyses nova fluenta sitientibus
propinaret ; aut cum amaras salsasque aquas ligno medicante
dulcasset, et hoc poculo deficiens turba satiare-
tur ; tunc in his miraculis tantorum beneficiorum didicisti
caput erigere contra Dominum, ut ejus caput
circuires spinis peccatorum tuorum, sicut scriptum est:
« Populus iste spinis peccatorum suorum circumdedit
» me(è). »
V. Sed nec de veteribus jam aliquid nunc necesse
est quaerere, cum de sua corporali praesentia tanta perfecit
miracula, quanta, si requirantur, explicari non possunt.
Tu, judaicae gentis populus, acetum felli commixtum Domino
dedisti, qui sanctis galilaeicis nupliis vinum de aqua
factum mirae suavitatis cum eo convivasti6. Quod vero
caecorüm oculos ad lucem perfectam artifex pius induxit ;
quod surdarum aurium conclusiones aperuit; quod bal-
butienti linguae nodum absolvit ; quod leprosorum cutem
corruptam7 humorum varietate in pristinum sanitalis
colorem revocavit ; quod paralyticorum soluta membra
construxit, etpristinae saluti restituii; quod claudis exi-
lire jussit, quibus plus cura, quam natura praestitit;
quod contra furorem vestrum, quatriduanumetfeetentem
Lazarum vitae pristinae revocavit. Pro his ergo tantis, ac tali-
busbonis, qualia8 vobis Judaeis praestitit, talia in ejus morte
exercere debuistis,ut euhi, quem colere debueratis,
turpissima morte impie cruciaretis ? quem etsi morti
jam destinatum decreveratis, vel simplici ac rationabili
occisione consumeretis.
VI. Noverint ergo crucifixores ejus in quem impie
grassatae sunt manus, non esse leve commissum, in
quo et terra movetur, et ccelum. « Velum templi, inquit,
» scissum est (c) ; » contesta tio facinoris luctusest templi ;
nimirum domus ornari non debuit, cujus hakitator abs-
cessit. « A summo, inquit, usque deorsum (d) , » hoc est
quod uno corpore Christi, et hominem expulistis et Deum.
Quid amplius dicam? sepulturae japi traditur, ut infernus
visitaretur, in quo divina ejus majestas descendens cunc-
tos, quos ipse absolvendos et liberandos censuerat, eri-
(a); Matth, xkvii, 4 8 . — (5) In Scripturis hunc textum non reperì. — (c'
* Tempora verborum erronea sunt, et correctionem expostulare videntur.
T" a Codex qua.— 3 Id. algis habenibus. Sensus esse videtur pulvcrem
möllern evadere propter algas et haleces In Cod. littcra b dubia e s t , et ad
formam 1 accèdit. — 4 Id. tun te; — 5 Id. nt. — 6 Forte eonbibisti. —
7 Cod. male cutis Corruptonnn. — 8Cod. quibus. — 9 Id. èst. —-10 Stampatili
habet occulebant; post hddit : E t prisci antistites adumbrata cornebant
puit et absolvit, et sibi in obsequio Resùrrectionis suie
comi tes junxit, qui « Multis in civitatem apparuerunt (e) »
notissimis viris, qui testimonium perliiberent dominici»
Resùrrectionis, m qua Resurrectione nos spirituali gaudio
solemniter exultantes, hunc diem honeste et sobrie cele-
bremus, ut cum ipso Domino et Salvatore nostró in
aeternam vitam vivere mereamur ; qui vivit, etc.
SERMO XXXVIII.
•In dìebus Paschalibus III.
E (e dem. lue recurrunt annoiationes quee Sermoni
superiori prcefiguntur; has revìsat Lector, attentius-
que perpendat. Legitur in Cod. Cass. xn, fo l. 163.
Locus ejus post prcecedentem cum numero in diebus
Paschalibus xxxii.
SYNOPSIS.
I . Mysteria legis novaj in le g e v e te ri pnelib ata. I I . Christus, lux
no s t ra ,v e tiic t rego a turus . I I I . Christi reg is ornamenta. IV . Christi
descensus ad in fero s , v icto r ia e t Re su rre ctio .
I. M u l t a , et magna sunt, Fratres diarissimi, htfjus
S. Paschae veneranda mysteria, quae divinis libris conse-
crata, in antiquis aedibus et vetustissimis Judaeorum ar-
chivis fuerant condita; quorum admirabilis ratio, vera
fides, pura et sincera religio, velutiquodam tecta velami-
ne saeculorum, sanctitatem suamin abditis occultabant10-
non poterant, nec audebant contegere11 pulchram, et ve-
nerabilem imaginem veritatis. Hanc artifex Christus non
diversis, nec terrenis coloribus, sed coelestibus atque
distinctis virtutibus in nostris mentibus clypeo devotionis,
auro coruscante, depinxit ; animo etiam tenaciter defigens
in ipso tempio humani corporis dedicàvit ; amorem ejùs in
corde conclusit, integris et acerrimis sensibus officia distribuii.
Et cum ille claruset illustris Angelus; rectoras-
trorum, poli gubernator, dux diei, et luminis impera tor,
inteijector germinis, veris temperatbr, autumniqüe tem-
periesad salutares vitalesque usus annuum cursùm et
quadripartita temporum • spatia compösuit12, diei hujus
soleinnitatem Deiis nos celebrare jprsecèpit.
II. Quanta nòbis bona dominica Passio13 vel contulerit
nova, vel amissa restituerit, mortah et fiumana vóce'nec
predicare magnifice, riec memoriter enumerare prarvaleo.
Sicut ipse ìDominus Salvator noster in Evangèlid; ait :
« Nemo ponit lucernam sub modio, sed super candela-
» brum, ut omnibus luceat qui in domo sunt ( f ) u ; »
lucerna candelabro crucis superposita est primo adventu
quo venit etpassusest; secundo adventu veniet clarifica-
tus, ut regnet16 lucerna, inquit, candelabro crucis superposita.
Christus lucet tam Gentibus quam Jucbeis, ut ex
Gentibus et Judseis colligat ad Ecclesiam venientes. Lux
nostra Christus èst, qui licet éxpectetur ut veniat, tamen
jam venisse credendus est. Venit in humilitate, veniet in
regno ; venit in bonitate, veniet ad judicium ; yenijt in passione,
veniet in ditione ; venit medicus curationum, vi-
tiórum veniet ampùtatòr. Nemo sic sperei esse ventürum,
I Matth, xxvu, 5 i . — (d)Ibid. — (e) Ibid. 5 3 . — (/ ). Matth, v , i 5 .
et sacrijìcia cruenta,, muperibus ojßn bata. ..y^c ,&ym. Append. Maur.
clvii, n. i . — 11 Codex contegi. — '» Editus co»v>towx<. Variat in aliis
qoibusdam.1 — • ,3 Cod. doininica;'Passiòriis. — '4 T)ó hocqiriiiip é l éeeiindo
adventu loquitur Augustinus Tract. rv in'Jbiih! 'cap.' i,' ri.' 11 et Tract- xxvni
ni.v o'. — ■ 1 s DC lucerna in candelabro, videSerni.1'¿cCxvn, n. 4.