*
Et ait Andreas : « Est pner u n u s habcns quinque panes hor-
d d c a c e o s e l d u o s p i s c e s , $ cd q u id in te r t a u l o s 1 ? » Ih e c
e n im responso» e t in t e r r o g a i io s u p e r flu a e s s e v id e t u r ; n o n
c n iu i r e s p o n s io n e in d i g c L a t , 'q u ia sun p o l c s t a le em n ia
c o n d i d i l , om n ia r .o n liu e t in p u g i l lo . D c um i g i lu r in t e r r o g
a s s e D is c ip u jo s a r b i t r n r , u l a p p a r e r e i n e c e s s i la s c x l ia c
r e s p o n s io n e , e t e x m i r a c e lo , qu a : l a l c b a l , d iv in i la s . «Et
» a c c ip i e n s p a n e s g r a l ia s «ig o n s * , » b e n e d i x i i , s e d n o n id e o
g r a l ia s e g i t , n t im p e l r n r e l , s ed n t n o b is fo r in am im p e l r a n d i
jn ie b e r e t . « E t m a n d u c a v e r u n i , e t s a l i a l i s u n t 5. » E x iv i t
D om in o s c o l l ig c r e ir a gm e n la , n e p e r i r e n t .
III. dis. fralres, piielcrinissis, do misericordia et per-
severanlia, aliqoa propter nosdicamus. Allenili) Salvator:
.# Es loie miscricordes * ; » quasi dirai Salvalor : Cupis esse
filius Pali is piei ? vis habere h©redilalem ejus? Eslo nùse-
ricors. Sine (4) habiin monacali, sine grammatica , sine
pbilosophia, sine ciclcris arlibus sah ari optimo possumus;
sed absque misericordia Paradisum ad hue nullum inlrasse
perlegiuius. Ilanc Deus reqiiiret ab omni homine, a divile
qoideiu, opere et voluntalc, a paupere, saltern volunlate,
quia opere adiniplere non polest« Bonum est jejnnare,sed
lunge melius misercri, sicut patet de ilio discipulo Anto*
nii qui valdc compaliebaiur monachis infirmantibus, qni-
bus eliam omnibus scrviebat, prout polerat, sed quia non
jejunabat, ut alii, ideo mundanus quodam 'modo reputa-
balur. Accidit aolern, quod nionachus misericors morilur,
ct cunclis videntibus ab Angelis elevatur : moritur et so-
cius, qui jejunando valde anxiebalur, ncc eliam cunclis
videntibus elevalo/*. Orans sanclus senex Antonins (2)
audivil : «Misericordiaui volo super omnia sacrificio ®. »
Ecce ergo quomodo misericordia eslvirlulum mater; ecco
quomodo regina Paradisi esso pcrbibelur. Sed misericordia
niullis modis frangitur, el uutllisanodis cou.millitur.
Frangitur,enim misericordia judicando proximum, odicn-
do, dccipiendo ipsum. Eliam non corrignre nihil esl aliud
quaui conira Dei misericordiam agcre. «Rccte eniin ju-
» dicale, fllii honiinum *.» Sed sciro, Iralres , debelis, quod
aliud est judicium odii, aliud judicium limoris, aliud judicium
amoris vel charilalis, aliud est judicium veritaljs.
indicium odii fuit Jodaeorum , quando dixerunt :« Legem
»habennis, et secundum legem debel mori7. » Judicium
timoris fuit eorumdem . quando dixerunt : « Si dimiseri-
>mus cum sic, venient Romani et .tollent locum nostrum
»et genlums.» Judicium amoris el charilalis (5) fuit in Da-
vid, quando fllium, qui peccpverpl, cxcusahat, et excu?
sando dicehat : « Parcite filio meo Absalom9. » Judicium
vcritatis fuit in Salomone , de merelricibus duabtis,
eliam in Salvatore dum dixit: «Qui sine peccalo.est,
»primus {4) in earn minai lapidem'0.» His tribus oinnino
exclusis, si vere misericordes esse volumiis, quartuin
capiamus , quod est judicium vcritatis. Sòd quia ali-
quando judicalur de occullis, aliquando de aperlis, ideo
ail Pater ccelestis : Nolite jndicarede occullis, quia soliuS'
Dei est, sed de aperlis ait : «Recle judicate,» vos qui estis
«Filii hominum. » Igilur, fratres mei, misericordia eliam'
est vestire nudos, visitare inflrmos, moriuos sepelirc, er-
rantes revocare, sed eliam longe est perfecliiis Ci (5) di-
mitlcre, a quo laesus es. H©c est ¡ila magna misericordia,
qua: cxccdit omnem aliam ; haec est ¡Ila stimma cleemosynn
quam libi ipsi lacis. Civis coelorum eflicilor per hanc eleo-
musynam Paulus (6) : nam si.Stephanus Paulo non pepcr-
cisset, et pro eo non orassct, Ecclesia Paulum non ha-
buissel.
IV. Sed hoc incipere bonum, modicum est, nisi perse-
veremus in bpno. Ideo ait Dominus : « Si dimisero eos, de-
» flcient in via11, » qnia snblracta Dei gratia , perseverare
in bono nulialenus possumus.
V. Alle.ndamus eliam, fralros, quod in hoc Christi
convivio fuit magna huinililas, qnia non vasorum -argen-
Icorum vcl anreorum curiositas, non est copiosilas cibo-
rum, sed summa moderantia. Oh! quam Peo graia et
Angelorumsoror est fcrculorum pauciläs! solus cnim panis
hordcaceus legitur ibi fuisse , cum uno tantum pulmcnlo ;
et nos miseri Ecclesiarnm pastures dcmuliis et variis adhuc
non conlenlapuir '(7). Vinoni eliam ibidem fuisse non cre-
dimus , quia in deserto vimini non erot. Ncc de vino, sicut
de pane l'acero miraculum vnluit; et nos miseri in noslris
conviviis non solum vina optima sumimusetpolainus , sed
co inebriali poliora (8) habere siepe procurali)us.
VI. Sed si panein Salvatoris, fratres, sumere cupimus,
sublevemus oculos ad Jesura, ut suos quinque panes co?
niedere ncs dignos faciat : aspcrilalcm enim in se habent
exterius, sed inlerius omni suaviiate suntpieni. Isli enim
sunt quinque panes, quorum primus est c.ognitip sui, se?
cundus est pudor commissi, terjius est dolor omissi ,
quarlns est liqior judiciì , quint.us est horror inferni. Isti
eniui snn t quinque panes , quos frangere e.t coni edere de?
kemus. Duo pisces sunt iides .et spcs, qua: quinque panes
comedcre sapido faciuiit. Quis enim , fratr.es, illps panes
comoderei, nisi de venia et dogjoria sperarci? et quomodo
sperarci, nisi Deum benignimi crederei? yel ¡sii quinque
panes sunt dolor conlrilionis. pudor confessioni, ciborum
abslincnlia., vigilia et disciplina. Duo pisccs soni,clcemo?
syna el oralio, yel quinque panes sunt tribulationes, quorum
primus est.infìrmilasa Deo ¡Hata, contumelia proximi,
injuria facia viro saneto, et cordis angustia (9),. Isli enim:
sunt panes iribulalionis , qui animato reficiiml : islos panes
guslavit sanctus Lui (10), dum v.all.alus fuit a Sodomilis
in dofno11. Hos manducuvil Joseph ¡11 carcere coiislilntiis;
hos guslavit Daniel in lacu lconum ; hos manducavi Zacharias
inter lempluiii et-aliare. Omnes enim illi quos in
excelsis crediinus iriumphare, panein doloris et aquam
aflliclionis saepe gustasse nulialenus dubilauius.
VII. Hos igilur panes si cupimus manducaro, oculos
ad coelum levemus, cxemplo Domini Salvatoris armati,
quem saepe oculos ad coelum levasse perlegimqs. Snbleva-
• vit enim oculos ad coelum, quando satiare yoluit quinque
millia homirìmn ex quinque pajuhus. Subloyavjl oculos Jesus
lurbam refeclurus; ,cl In leva ociHps, .benefici,uin pau-
peri daturus. Sublevavil oculos Jesus Palrenri rogalurus ;
diccns: «Pater, clariflca Filium 11111111*J; » et tu leva oculos,
Deum oralurus. Elcvavit Jesus legisperito resppnsuiij da-
lurus14, nt ln D 0 petas quid in vita sis poslulatiirus. Eleva
vii oculos Jesus Discijnilos doctiirus : «Beati paujiercs
»• spirilu s, 0 ut tu popiiluni doclurus , oculos ele.vcs ad
Dcum; cognosceps quia «Omnis polestas a Domino Dep
»est* ..»Elevavi!Jesus oculos sanalurus surdum et mulum,
quia «Suspiciens in coelum ingemuit4,» ut eliam et Ju in-
gcmiscas jieccata popoli, et surdum ad Dei verbum con-
duens. Ideo Deus pi Salvalor ingemuil, insimians quanta
est difliciillas surdum adauditum, et mulmn ad conles-
sionem conducerc. Elcvavit Jesus oculos , dopi Lazarum
resuscita vi t l8, ut et nos semper oculos cjevcmiis pro' ùior-
luis in pcccatis. O fralres 1 quam iiu'g11*1 .difficullas est in
conversione .peccaloris, qui in peccalis cj. in.consuetudine
peccati mprluiis osti Habet cpini supra .80 lapidei!) obsti-
nalionis. Exeinplo enim Salvatoris lui, dum illiquid fac?
turns es, quod inullum habet diilìcullalis, licet uec mnl-
tum, nec modicum sine Dei gratia vpleps (11) aliquid boni
eliam cogitare; lamen in correptionc peccaloris, quod est.
* Joan. VI, 9. _ 2 Ibid. _ 3 Marc. v ,„ , 8 . - 4 Luc. vl) 36, _ 5 Matlh. x u , 7. — 6 Psal. lv h , a. — » Joan, x ix , 7. — 8 Id. xi, 4 «. —
a Reg. x vm, 5. *0 j oan. vi.., 7. — 1» Marc, vili, 3 . - UGen. xix, 4. - ‘3 Joau. xvn, r . - | Lue. x, 3o. - Id. v i, no. - ««Ron.
x in , 1 . — Marc, vii, 3 a. — Joao. xi, 41.
nan* .e* SIC deinceps. — (a) Cod. orante saneto sene aliquid simile. —■ ^7) Cod. male tentamur. — (8) Cod. ea inebriata speatomo
au mt, per manifestimi erra!um , jiisi mavis addere turba audivit. debits. — (9) Hic quatuor tantum iiidicantur tribnlaliones, et quinta nou
—t ( ) Co . ma e carnis. (4) Cod. male primo. — ( 5) Cod. longiits et iiidigltaiur, errore Sane amauuensis. —- fio) Cod. mente Abraham. —m
peifectius est.' (6) Cod. male effieeris... paulum. Misi nliler legai qua ( r i ) Cod. vales,
*iV« coelorum effieeris. Per hanc clccmosinam Paulus est convenus ; aut
maximie dilKcnllatis, eleva ad Do um oculos cordis. Cum indignati Christum prrevancaiorcm Legis appellabont ,
omniiio ignoremos quid agcre debeamns , vel pi'r quem dum dicunt : «Sa ina ritan us es et daeinonium habes; »quod*
modiini cor ipsius pcccaloris'scind.'re jiossiimis , hoc solum lamen non negavit se esso Samaritanum cusiòdem , sed
habomus refugimu, tu oculos levemus ad Douiinuin. Frc- bene non habore dnemonium , -cum ait : « Ego dicmonium
quenter ergo , fralres, levemus ad cicluin oculos ; patria * non habeo ®, » sed vos habetis daemonium , qui.i filii
enim nostra esl (1) .ad quam lendimus , ad quam suspira- diaboli eslis6, non natura , sed opere. Non igilur eraat
mus, ad quam refugirnus, pro qna militamos» : «Non igitur Jndiei amici Dei, sed ¡nitnici Dei et veritalis. Ideo diccbat
»liabomus hie civil aleni maneiileui ¿ sed hanc futuram in- Salvator : « Qui ex Deo' est, yerba Dei .ajidil7 ; 9 et qu©
»quirimus*. » Locus enim noster, ad quem la eli siimiis., sunt verba Dei, nisi verba veritalis ? Ille cnim veracilcr
in quo (2) Palrem nostrum videbimus, sine labore amabU verba Dei audit, qui auribus, corporis audiendo, opere
mus, sine ilcliono fruemur omni gaudio et deleclalionci adimplcl. Ipsi vero nec opero, nec aure verba Dei audire
VIH. Sed si ad hanc recle intrare cupiinus , fralres , cnpiebant, quia veritalem audiendo;, «Tulerunt Judcci la-
cusiodiamus, ne quinque panes et duos pisccs diaboli co- » pides , ut lapldarent eum *, » tanquam blaspbemalorem
medamus. Qui sunt diaboli panos et pisces, nisi seplem Dei. Ideo solila Jadref crudelitííe'ad lapides currunt, et
vilia morUlia , qu* duteia sunt in principio , sed amaris- quem inlelligerenon poterant, lapidare quncrebant. Ideo
sima et morlalia sunt in fine ? 0 fratres, 0 fuleles chrisliani, eum (4) hoc1 genere mortis volcbant occidere. quia vide-
Cbristi sanguine prelioso redempli, gustale et manducale balur eis blasphemare, attribuendo s.ibi verbum, quod ad
de Christi pone hordeacéo. Licei enjin amaros sit et aspe- Deum videbalur perlinerc. Ideo Salvalòr bcnignds et hu-
rus in principio , dulcissimus et suavis eril in fino. Nani de milis clarisil oculos Jiidxorum , et' abslulit eormn potén-
tnrba et do familia Dei eslis f Deum in fido scculi eslis , tiain , « Et sieexivil de tempio, et abscondit se9,» pergens
lai ¡gali estis, famelici estis, et si dimiserit vos Dominus ad dcserlum Eplirem (5). «Abscondit igilur se Jesus , tàri-
sic, deficielis in via. Compalilur nobis Paler coelcslis, cum quaui qui quidem magnus jipp. era.1, ut eos continuo terra
duxitnos ad se; Paler ccelestis ciipit nos reficere , ut per descendente faceret absorbérT. Attendant igitur Cliristiani,
yiiiili non deficiainus : jeccc fácil nos discumbere, facil nos excmplu'm Salvatoris prospiciant, et Icneant in ©ternum,
quiescerc ¡11 mensa Ecclesix , cupil nos saturare poeiiileu- ut duui Iribulainur verbo vel faclo , eliam si resistere posila
,. ut non deilciamus.' ■ sinius (6), irainct furqrem superbienlem declinemos.
IX. E¡?, eia, fralres mei, est puer nnus qni habet quin- III. Proponilur eniin nobis bodie Salvatoris nostri boque
panes et duos pisces. Quis est iste piiec, nisi Dei sa- nilas et exemplum, quod ¡inilari debemtis, et Jud©orum
cerdos qui omni puniate debetésso decora lus ? (pse enim perversi tas quam detestar) debemus. Pasloribus (7) enim
babel quinqué plagas Christi in canistro cordis sui : pelas qui oves ¡nslruere defcent, summe necesse est vil© irrepre-
igiliir c¡ quinqué paues et.duos piscos, qiiibus pos'sis sus.- bensiliililas. « Oportet lalem esse irreprébcnsibilem , mótenla
ri. ne deficias in via. Duo eniin pisces fules et spes »destimi, caslum, benignimi et mansuetuui, » nè ipsi di-,
snnU Per gite , fralres, ad hunc puerum ; discilc quomodo calur :. Medice, cura te ipsum10. » Irreprehensibilitcr ergo
quinque panes frangere debealis et duos pisces ; discile Pastores vivere debent, ut aperta facie dicere possinl cuni
qqpmodo fraugendi, quomodo manducandi, quantum et facie dicere possint cum Salvatore, saltern de peccatis
quolics sint sumendi, ut recipi possitis in ©terna taberna- igravioribus : « Quisex vobis arguetme de peccalo11 ?• Cura
cula. .Amen. er?° prinium te ipsum, anlequam ascendas calhedram
Moysis;, « Curable ipsum exhibere opcrarium irreprehensi-
»bilcm, recle Iractantem verbum veritalis11,» et opera
charilalis. Verbum non recte tractat, qui, quod verbis
©dificat, facto exstruere non curat. Nuuiqnid sordida ma-
SERMO VI nus» et luto fostido plena, lavare poteril faciera? Puritas (8)
igilur vit© et verilas docirìn» pastori summe necessaria
Quomodo Christas se abscondit et exivit de tempio, « » l , «»• <!««>■» regere Lene non potesp, linde valde ti-
J c n vili 48 5 niendtini est regimen eornm , qui non babent vit© puritaoan.
vili, 4 J9 - |em_ se eliam juvare possunt? Quomodo igitur
alios?Talibuseliam PastQribusbnmililas summe necessaria
S ii, ul prcecedentes, in appendine iste scrino, quem est Ecc(J en;m> fralre8 meii Salvatoris nostri exemplum ,
nob’S iter um suppcdilavit Bibl. ¿Edil. cod. x, fol. iò b. Dei Palris gloriam quxrcbal, et propriam ciirnis vo-
Locusrjus.posi prceccdcniem. luntatem dcspiciebat. Ait enim Salvator : «Ego non qn»ro
»gloriam meam18 ;» summe est enim necessaria bumilitas
SYNOPSIS. reclori, ut alios instruendo, non solum sii in eo doctrin
© vcritas , sed eliam inlenlionis purilas, ut in cunclis
I. Christus Samaritani« et dsemoniacus appellatus, secun- qu.-erat gloriam Dei. Qu©rat igitur pastor gloriain Dei,
dum negat,.non primum. II. Abscondens se Christus, nos primo bene vivens, ut ipsuni videntes bonis ornatura, et
docet mansuetudinem, Ili. Christi exemplum maxime pasto- tanquam in speculum inspicientcs, dicant admirantes:
r¡bus .imiiaudum. Ecce homo qui vere gloriam Dei qu©rit. Quaerat ergo pastor
gloriam Dei; pr©dicando, discorrendo gloriam Dei
I. IIoDiE, fratres, sicut andislis, Salvator noster, «Qui enarret. Tunc enim gloriose Deo gloriam Iribuit.Tunc glo-
» peccatimi non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus*,» riain Dei summe qn©rit, cura circa correplionem dclin-
poccalor appella tur, dxmoniacus dicitur el Samarilanus*. qncnliunv proficit cum Dei dilectione et odio viliorum.
Ambiguus enim et incerlus, et Logia adversarius, calura- Talis gloriam suam nóS qu©rit; aliler (9) velut aer cor-
niator°ol l'ractor sancì© Legis dicebatur, quia Samaritani ruplus corrumpit corporum sanitalem. Oportet; eliam et
eliam sic a Jud©is rcpnlabantur. ¿telerai enim jam Salva- pastorem esse iiiansuetum, ut verba non curet, nep vulnera
tor in Samaria , et miilierem babentem víros quinqué ad se timeat jsedpercussus in niaxillam, praebeat et (ipjialiam!4,
Iraxeral4. Miracula multa ibidem foceral, et ab cisdcm primo corde et postea corpore. MiLiqest enim Salvalor, qui
dileclus crai; eum (4) filium Dei essedicobant. IdcoJudffii rancorovtliranoñmovcbalur, cum dxmoniacus diccrotur.
» Hebr. XIII, X4. — 2 I Pelr, it, a a: — 3 Joan, viti, 4 8 .^ - 4 M tv. — 5 Id. v a i-,49- — 8 Ibid. 4 4 . — 7 Ibid. 47. — 8 Ibid. 5g. — 9 i Tim. in , a.
— 1® Luc, iv, a 3. -jr,b Joan, vnt, 46. 12 a Tim. 11,n 5 . — 13 Joan, vm, 5o. — 14 Matlh. v, 3g.
( 1) Decs! in cod. vox est. — fa) Cod. in quern. Forte addendum est post —(8) Cod. male veritas, et ita inferios vitas veritatem. — (?) Cod. absque
noster.— (3) Cod. c«m. Forle quem.— (4. C« d. ItVrtfm cum pro eum. — sensu taiisqne forte ahquid deest, verbi ---- i - . . . _ ... , gratia qui aatem qucerit, pic. —
( 5) Cod. scribrt E/fren,— (6) Id. possumus.— (q)Id.pastores..,summe eu. (xo)Coci. stbt, absquesensu.