t if i S . A U G U S T IN ! E P I S C O P I
juvonìs »ninnuu lucilo mchiiaro ; aroinatibus proüosis
vosloin fumigat ; unguento mortifero corpus inundul ; ita
ut, antoquam oculis viderotur, si homo ferrous esset,
odoribus facile nioverotur. Sed ipsius athletic luetamen,
Frates, primitus declaromus, quoniodo pugnavi!, vel
qualiter adversa tentanienta fortissiinus superávit. Primi—
tus oum juvcntus propria provocabat 5 secundo libido
intrínsecos tìtillabat 5 forìs vero nnilier expugna bat,
oinnìunupic liouoruni copiam proniìttebat, quando adversos
euin aditimi ìnquiivbat, quia desiderio suo satisfaeero
eupìeliat. Cuinque se ìinpudens foeniina tantis ìllecebm
cìrouindala, mimmo cernerot juvenem capero posse, ìpsa
edam per se ipsani in cubiculuni ingrossa, dum intran-
tom intrìnseeus cernìt, conclusit juvenem, solitarium
coniprohendìt 5 stetìt in fauce libido ^ fit longa ccrtatio,
in qua Angeloruni et diemonuni presto est expectatio.
Expectant utrìque exeroitus, utrìque certatim1 libidinem
et castitatem pugnantes sustìnent, quìs de duobus vincero
potuìsset. Joseph desursuni Angeli confortabant, dEgyp-
tìam deorsum diemones provocabant; ìlli juvenem prote-
gebant, illam dieniones conipellebant. Et quantum in
illa ardoreni corporis damiones suscitabant, tantum
Christus suo mìliti duplicata arma desuper niìnistrabat.
Nec poterant pestìfera hlandìmenta casta concutero fundamenta
; quìa ut non moverentur occidta secreta, Joseph
fundatus fuerat super petram. Alloquìturìtaque impudens
foeniina conclusum in cubìculo juvenem, primit-us verbis3
minaci luis terrens, et sic postea blandimenta osten-
dens : Domina sum, ìnquit, tua, et maxima pecunia te
inibì in fimiulum comparavi ; qui nisi consensual dederisj
vincula te manebunt. et carceres, atque exitus implacabile
« ; sì vero consenserìs, in honore máximo eris, et omnia
in tuo domìnio obtinebìs. Sed forsitan domésticos
times, aut vìrum meuni inetuis ; non timeas, non verearis;
nullusvidet, nullus inquiret. Ignorai vir meus quid co-
gitavit animus meus. Cognosce e um latere ; tantum festina
quie postulaos ìmplere. Nullus scire potest secretum,
nullus negotium, cum fuerit adìmpletum. Accommoda
jam anìmum, et meo desiderio praibe solatium. Omne
tibi tradam imperium, si meum modo impleveris deside-
rium.
IV. Et Joseph : Omulier, inquit, pestifera, serpens
et vìpera, quid blandimentìs laqueum preparas, et mei
animi devotionem exagitas? Quid dicis? quid quseris? ad
quid hortaris? Per quid in tantis illecebris fatigaris? Regina
vocaris, et cum servo te commiscere delectaris? Si
serrani comparasti, exerce dominatimi ; si pre dilectione
amplecteris, sestima tanquam ex tuo utero procreatum,
aut computandum3, aut dilige comparatum, et vivente
marito, noli irruere in pecca tum 4. Servus equidem
ego nunquam fui, sed sum nobili genere ortus, nepos
Ab rahm et Isaac, qui cum Deo familiari fiducia loque-
bantur. Pater mihi Jacob, qui cum Angelo colluctatus
est. Nam quod venundatussum tibi, fratrum fecit invidia;
fratemitas mihi contulit omnia, sed animas libertas non
tenetur obnoxia : quia etsi in nomine servi tus comproba-
tur. sed occulta libertas intus in pectore conservatili’
Yenondatns som tibi, et ego fateor, dico, non denego qui
som5 : qnse jusseris obedio et observo : ad istud vero non
acquiesco. Impone quaecumque volueris gravia, et fa-
ciam.Exerce dominium, habeo mecum divinum auxilium.
Ostende potes tatem, injice feritatem, nam meam non
polines casti tatem. Sine causa tu pugnas mecum, non
dormio tecum, quia est Deus vigilans mecum6; desine, Mu-
lier, desine; quid dicis maritum absentem, de tuo crimine
* Codex male utrosque certatio. — » Deest in Codice vox verbis. —
3 Pferasé b z c omiBDO ritiosa; scriptum fhisse primitas altro crederein :
jtoa cum pudore dilige comparaban. — 4 Vide Senn. cceux n. 3 . _
3 Codex naie qua — 4 A g a d ó n » io Sermone «extra, n. 5 , eadem verba
iieseìonlom7, et non vide» Donni nliìqno presentemi1 Clausa
Q8t janua, sod cognosce, Domina, quia l)co nota sunt omnia.
In omnì loco oculi ejus spoculantur bonos ctmalos.
Omnia cornìt, omnos discernitj omnium prospicil dosidc-
rìnm, sub cujus astamus imperium ; et priesen le ipso habeo
comminerò adulterìunii’ Silo jam, Midier, sile ; recordaro
virimi tiium, et limo Dominum tuiim. Ilabeto prie oculis
cuneiorum pnesentiam, et noli provocare ad lacinus in-
noeentìam. ’fimejudieium Dei ; prfiesentessunt Angeli Dei.
Jam non polos maculare deeorem corporis mei. Quiesce,
quiesce, et in tali opero obmutesoe, aut absentes homines
orubesce, aut pricSentes Angelos contremisee. Sed ecce
jam tabs sum, et consentìo libi ; quomodo jam domina
eris, aut quale dominium adultera oblinebis? Qui bus ocu-
lìs maritum Muftì post factum aspicies, cui insidias pre-
paras? qui bus amplexibus solito more constringes, quom
interlìcero cogitasi1 qui bus sernionibus alloqueris, cujus
cubile ìnfelìx violare eonaris? Imitare, Mulier, imitare
turtùrem, castani, pudìcam, veram, quomodo lìdem servai
integram. Illa eniffi uni viro conjuncta, alterum non
roquìrìt ; etsi morte preventus fuerit, ad aliuin non acce-
dìt. Aves fidem diligenter possunt servare, et mortuo
primo marito, non patiuntur ad alterum declinare ; et tu,
Midier infelìx, torum regalem festinas ab extraneo violali?
Attende ad avem pudicam, et serva fidem marito.
Imitare, Impudica, turturis casi il a lem, et immuta ab
sedere volutila lem ; nam meam non poteris seducere tuis
blandimentìs ®etatem. Ista Joseph dicebat, et plus in
.Egyptia ardor libidinis exurgebat 5 cumque jam fixum
juvenem cerneret, et nullum alfectum suis seductionibus
carperet, aniplìus quam coeperat soevit. Et dum verbis
perseverando concludit8, conclusum sibi stans mani bus
appreliendit. Tuncathleta Christi9 detentus, dum non in-
veniret qualiter posset mulierem impudicam evadere, ves-
tem, qua opertus erat, in manibus ejus fugiendo dimisit,
nudusque ab scelere foras exivit, et mulierem inanem
intrinsecus derebquit.
Y. Remansit dEgyptia rea, vestemin manibus ferens, et
earn pro falso testimonio tenens ; stetit piena confusione,
reatui obnoxia, inanis et vacua. Evadit Joseph, vestimento
relieto. Exultant Angeli, laetantur Arehangeli, tripudiant
coelestes amici, et torquentur de victoria daemones inimici.
Angeli in coelis exultant cum Isetitia, et daemones in terris
remanent cum tristitia. Cumque se illa videret in omnibus
superatam, conversa ad virum suum, quod vincere
non potuit, aliud simulavit, et castum juVenem marito
mentiens accusavit. Yertit crimqn in alium, quod habebat.
Dicit de ilio quod ipsafacere cupiebat ; et inauditum con-
demnat, quia non potuit perfìcere quod quaerebat., Audi-
vit maritus falsam uxorem, et facile vertitur in furorem.
Minatur, furiatur, ad magnam iracundiam excitatur, et
jubet ut in carcere includatur. Intrat ligàtus in vinculis
praeliator, somniorum mirificus declarator. Intrat bilaris,
laetus, mundus etpurus, de castitate semper secuhis. Fit
tarnen tarditas, dum probatur 5 sed ut jam oljlivio repel-
latur, Pbaraoni regi somnus datur, ut Joseph de carcere
velociter reducatur. Creditur ut somnium disseràt. Dicit
futura, pronuntiat et ventura ; omnia declaravit, et Pharao
principerò per omnem terram Joseph in famis tempore
collocavit. Per castitatem Joseph liberatur, per castitatem
hum il is exalta tur, per castitatem innocenS corona tur ; per
ipsam imperat, per ipsam exultat10, per ipsam justus efHci-
tur in terris, quia per ipsam11 nunc tripudiai corottatus
in ccelis.
r ep e tit : Stepe enim abseits est maritus , semper esl prasens Deus. —
7 Codex male marito absente... nesciente. — 8 Codex male condit. — 9 Non
immerito dicitur athlela Christi venturi. — 10 Codex male exaltat. — " Id.
■per ipsa.
8 E R M O X L V I D K Z A G I L E O ,
SERMO XE VII
Dè Zudlìtoó.
' EruitUr eiv. CodiwCctss. xv.snx^fol. 3 1 1 , ubi repe-
ntnncunv ri.omuio sanoli Angustiai ,■ tut certo tri-
bueadus. Locus ejus in EäUisppst prtocedeatem.
S Y N Ö P S I &
f . Zachtoua ex a c to r , v o c a lu r ad ('hrtstnm siisciplcurlnrn. I f , Za -
climus reddit aliena , et sua dona t. I I I . Zachiuus filetti* flliusAb rahtc.
IV . E x lio r ta lio ad ejus imltatloncm accenderli.
I . « Imoiubssus J e s u s p e r am b u l a b a t J e r i c h o ; e t e c c e v i r
» n o m in e Z a c h o o u s , e t c . ( < t ) .» A u d iv im u s m o d o E v a n g e l i i
c a p i t o l im i , Z a c h n e i g e s t u m ; u t e x ip s o « ju s m e r i t o , e t
C h r i s t i D o m in i l ib e r a l e p r o f e r am u s e x em p lu m ? . A s c c n d i t
in a r b o r om .Z a c h a e u s , u t C h r i s tu m D om in u m e x a l t o c o n s -
p i c e r e t q u em ;h u m i i i s i n . b r e v i s t a tu r a , v i d e r e n o n p o te r a t *
c u p i t i i o s s e a s p e c i u , q u e f t i n o v e r a i s e n s u * v id e r e f a c i e ,
q u e m . v i d e r a t m e n t e . I n a r b o r e s t a b a t , s e d im p e n s u r u m
C h r i s tu m in a r b o r e c r u c i s , o c u l i s f id e i p r a iv id c b a t . T r a n -
s e u n tem . D o m in u m v i d i t , s e d p lu s e u m D om in u s v id i t ;
d e n iq u e jq u o d ip s e p e t e r e no r t a u d e b a t , D om in u s o f f e r e -
b a t . C u m i n a r b o r e d iv in a m a je s ta s * a s p i c e r e t , e t e nm
v id e r e t , d ix i t : « Z a c h i e e j f e s t in a n s d e s c e n d e , q u i a h o d ie
» in d o m o t u a o p o r t e t m e m a n e r e (b ) . » P r o m i t t i t s e
G h r i s tu s a d e ju s d o m u m v e n tu r u m , c u j u s d e s id e r a n t i s ja m
p o s s e d e r a i a n im u n i . V e n i t a d Z a c hm u m D o m in u s , s p i r it
u a l e s e p u la s .p r a e p a r a n tem , l i t c u j u s f id em j a m ( n o n ) s o lu s
n o v e r a i , e ju s m e r i t u m c u n c t i s p r e e s id e n t ib u s d em o n s t r a -
r e t . S u s c e p i t D e u m g a u d e n s - , in t r a v i t D om in u s in d o m u m
e ju s , q u i j a m in t r a v e r a t in c o r e ju s .
I I • 0 f e l i c i t a s s a n c t i Z a c h a e i3 ¡ .q u e m d e a r b o r e c u p ie -
b a t , p r a e s e n tem h o s p i t em i n d o m o g a u d e b a t . D e n iq u e a d -
v e n i e n t i m u n u s g r a t i s s im u m o f f e r t : « E c c e , in q u i t , d im i -
» d iu m r e r u m m e a r u m d o p a u p e r ib u s ; s i c u i a l i q u i d d e -
» f r a u d a v i q u a d r u p lu m r e d d o ( c ) . » T o tu m q u o d h a b u i t
Z a c h a e u s o b t u l i t . O m i r a n d a Z a c h a e i d e v o t io ! S u b s t a n t i am
s u am . in d u a s d iv i s i t p a r t e s ; p a r s p r o f i c i t in m i s e r i c ò r d ia ,
p a r s r e d d i tu r p r o r a p in a 4-. N o n v u l t e n im a p u d s e q u id -
p ia m r a p in a r u m r e t in e r e , u t p o s s i t C h r i s t i ju d i c i o p lu s
p ia c e r e , q u i e x f r a u d i b u s v e n ia m , e t e x m i s e r ic o r d ia p r o t
u l i t g lo r iam . U n d e D om in u s C h r i s tu s e ju s p r o s e q u i t u r
l a u d em , p r o b a t f id e m , h o n o r a t e ju s in m u n e r e d e v o t io n
em : « A m e n , i n q u i t , . d i c o v o b i s , q u o n i am s a lu s h o d ie
» h u i c d o m u i a D e o f a c t a e s t , q u o n i a m e t h i c v e r e f i l iu s e s t
» Ab r ah se (d ) : » A c c e p i t d o m u s s a lu t em p e r f i d e m , q u am
p e r d i d e r a t a l iq u a n d o p e r f r a u d em .
I I I . L a u d a e t e x u l t a , Z a c h s e e , q u ia h o c t ib i p ra e s t it it
s y c o m o r u s ; s y c o m o r u s g e n u s e s t p om o r u m n o n i t a in A f r i c a
n o t u m 6. S y c o m o r u s e n im f i c u s fa tu a e s u n t . Q u a r e e r g o v i d
i t Z a c h a e u s C h r i s t u m ? Q u i a n o n h o r r u i t c r u c i s o p p r o b
r iu m : h o c e n im t a n q u a m s tu l t u m e t f a t u u m a b h om in i -
b u s v id e t u r , D e u s s u s p e n s u s , D e u s c r u c i f ix u s ; s e d Z a c h a eu s
n o n e x p a v e s c i t , q u i a « Q u o d s tu l t u m e s t D e i , s a p ie n t iu s
» e s t h o m in ib u s (e). » F u i t Z a c h a e u s A b r a h a f i l iu s f i d e ,
n o n g e n e r e ; m e r i t o , n o n s o b o l e ; .d e v o t i o n e , n o n s t i rp e .
P r im o Z a c h a e u s , u t v id e r e t D o m in u m c o n c u p i s c i t ; u t c o n -
c u p i v i t , i t a e t v id i t . S i c e t « A b r a h a m p a t e r v e s t e r c o n c u -
» p i v i t v id e r e d iem m e u m , v i d i t , e t g a v is u s e s t ( / ) . »
Z a c h a e u s D o m in u m s u s c e p i t , u t e x c e p i t A b r a h a m ; s e d
Abraham numplt ccm Angclla, eam A Alllis.
I lo porgerli™ ari Sodoma01', hi«! transoorilem per Jo.
droam r ani Abralnn btmodictio • meruit (ilium ; Zaebioom
vio-o m liioriim Him,tulit nomorum -, Abraham »omino
(ilioin oldnJitj Zacliimia aiibslnnliiim oblnlii • ilio boro-
dem bio liioroditalom i illdqtiod baboit pig,,,,, oomola-
V i t ; h ie patrimoni/ s u i substantiam exhibult. A nifi n-rurn
ginirum cam Christo partitus est patrimonium, et, sie >rnm
Dominus Abrahaj fecit fili um. Si ergo iste merito lauda-
tur, qui antequam aeciperet hcnciictam aim Domino
Christo partitas est patrimonium, quantum debet jostifi-
catus et redemptus sanguine Christi.
IV. Ecce priedixi : tu vero, quieumque es, hoc imitare :
si vis pertinere ad patrem, fac quod Zaehmus fedt, et
mereberis qu» ipse meruit. Similitudo enim oflieiorum
similitudinem exhibet meri torum. Non potest esse fili us,
quem diversi separant actus ; non potest censeri nomine ]
qui fuerit di versus in opere. Primo unde tibi nomen impo-
nis, quem nec actus, nec natura commendai? unde tibi
filli nomen imponis, quem nec fides me genus probat, nec
prosapies-indicat? Munere enim Dei et dono in te est. ut
possis, quia in te est, ut velis, quia Zach*eua idcirco Deo
donante potuit, quia ipso jubente voluit. Ergono», Fratres
charissimi, de sua quisque substantia non habentibus lar-
giatur, nec excuset se aliquis dicens ; « Aurum, argen-
» tumque non habeo (g). » Deponite istam excusabiJem
rationem ; misericordia parva est, sed corona sublimior,
quam, si quìs ve! modicum pania esurienti et calicem aquse
sitienti porrexerit, tantum in nomine Domini, merebitur
quod Zachmus meruit.
SERMO XLVII.
In Natali martyris Yincentii I.
Habetur in Cod. Cass. xn fo l. 317 nomen sancti
Augustird prcefigilur, cui minime videlur abnegan-
dus. Ponatur inter Editos post Serm. c c x x x v n ,
cum numero in Natali Martyris Vincentii v.
SYNOPSIS.
I . Vincentii fo rtitndo . I I . F o r titu do M a r ty r is a Deo. I I I . A Domino
petenda. I V . Passione» transenn i, minime transit gloria-
I. Vis cestii, martyris sancti, fortissimam et gloriosissi-
mam passionem celebrare Christus solemniter jubet, et
segni ter predicare videmur. Animo et cogitatone ams-
peximns quanta pertnlerit, quae audierit, qum respondent,
et quodam modo ante oenlos nostros mirandum spec-
taculnm constitutum est7. Jndex iniqnns, tortorcruentus,
martyr invictus, crudelitatis pietatisque certamen. et
hinc insania, inde victoria. Lectione personante in anri-
bus nostris, exareit charitas in cordibus nostris : ampleeti
et osculali, si fieri potest, dilaniata membra vellemus. qnse
tantis pcenis snfficere mirabamur, et inexphcabili afiectu.
qui erneiari nolebamns. Qnis enim velie smvientem videre
carmficem, et hominem in corpus humanum. hamanita te
amissa, furentem ? quem cernere deceat3 divarica tots artns
macbinatione tormenti, nature figuram arreptam. ossa
ex tendendo separata, exarando nudata? qnis non adver-
setur? quis non exhorreat? et tamen haee omnia et hor-
renda justitia Martyris pulchra faciebat ; et ipsa pro fide,
pro pietate, pro spe futuri sseculi, pro charitate Christi tarn
, (a) Luc. xix, i et seqq. — .($) Ibid. 5 . — (c) Luc. :
' Vide Serm. ctxxrv, n. 3 , 4 , 5 ; et Sena, cxnt, n. 3. —
- id) Ibid. 9. — (e) i Cor. ¡n, 5 6 . — (-1 Act. 1
divina majestatis. — 3 Vide Serin, xxv, n 8 — 4 Id ° C°d ‘ l* n“ £ct,onam--- Fdihs: tt p w t & c L , « . —
Senn. xx x.x, n 6 — 5 1,1 r , v „ „ n % k , , ’ ’ 7 VK,eSerm-, ’ ' • *“ • c,-xx,v j n- 3 . Nota scrraonem hunc in Africa n- * ~ s ~ Codex