» riiit os suum (a). » Revera in passione sic tacuit, cum
a pòpulis in cruce laniaretur. Uixerat de solemnitate
paschali, sed dixerat per figuram 5 omne namque myste-
rium sic populis panditur, ut habeant et secrètum.
Dixerat, inquam : « Ovis sine macula, masculùs, annicu-
» bis1 erit vobis; de agnis et hsédis accipietis eum , et
» erit vobis observatüs usque in quadragesima die men-
>» sis bujus, et occidét eum ómnis populus synàgogae filio-
•». runi ad vesperam, et accipient de sanguine ejus (b). »
Nos ipsum Cbristi sanguinem accipimus, quo se ipsi car-
nifices cum sententia2 perfuderunt, hoc se verbo damnan-
tés : « Sahguis hujus super nos et super fibos iiostros (c). »
III. Dixerat iterum Deus : « Ossa ejus non confringen-
» tur (d). » Servàvit Deus creduliiatis fidem ; nam cum
pedes latronum, quos crucifixerant, frangerint, crura
Christi minime confregerant. Non hic error, aut casus
est, aut eventus ; disposite peccai, qui servat in scelere
disciplinam. Agendum nobis dicendo utique, unde vidima
dictus est Christus. Primus homo Adam, id est primitiv
nostri peccati3, sub Dei vindicis maledicto apud inferos
fuit Christi sanguine redimehdus, ut caro carnem,
crux arborem, verus etiam Yirginis Filius mulieris com-
pliccm redimeret4. Inde est Filius Dei pro reo innocens,
pro homine Christus occisus, qui posset pro altero sine
suae vitae periculo occidi. Nihil igitur mortuus est in am*
•bobus, nisi caro peccatrix, cujus vitse scilicet meruit caro
sacra sùffigi. Cum igitur, hominis pro reatu, Christi corpus
riparabile occis'um est, non tarn Christus occisus, sed
erectus*.
SERMO XXXII.
De Pascha XII.
- Extrahitur ex Codice Càss. xn in Redditione Srm-
boli, cufn nomine S.Àugustini, cui recte tribuendùs.
Locus ejus pósi prcecedentem cum numero de Pascha
XVII.
SYNOPSIS.
I .C r e d e n d um in P a trem e t Filium-, utpote unum Dcum. I I .
C h r is ti Nativitas de. Virg in e potius c r e d itu r quam p aganorum commenta..
H I . Christi Nativitas ex natiyitate illaasa. IV.. P ila ti .et Ju daeorum
perversitas. V . Christus in lte su r re c t io n e mortis e t d iaboli
v ic to r .
I. Est fidei nos trae, vel hujus sanctse et venérabilis
Paschse laeta festivitas # quam fecit ex Virgine in homine
assumpto Christi carnata majestas. Haec., FratreS, .vde
Christo fides est nostra, qua peregit cuncta mystéria, « Si-
» cut fortis gigas ad currendam viam (e):6. » Nam. de
Deo Patre omnipotente « Creatore universorum, Rege
.» omnium saeculorum, immortali et invisibili Deo ( / ) 7, »
non sensu, non sermone, non aliquibus grammat-icorum
calculis posset aliquando humanüs intellectüs aliquid
explicare, de quo in ccelis credimus Filium ineffabiliter
generatomi, et in novissima mundi pro salute generis Immani
de Spirito sancto ex virgine Maria in terris singu-
Jariter natum. Tu vero, Christiane, crede primo omnipotentem
Patrem; crede sine initio, sine fine; crede quia
Filium in ccelis .generavit, ut voluit, talem qualem se,
(a)isal. 1111,7. — (A)Exod.xn,5, 6 .— (c) Matth.xxvn, 25.— (d)Exod. x u , 4 6 .
1 Codex male : Masculum agniculum. — » Id. quod... cum sententiam.
— j? Id. nostris peccati* . ,— & Cod. redemisset temporis errore. — ®Cod'.
male rectus. — «Vide Serm. cc x v , n. 2. - 7 Codex male immortalem et
ìnvincibilemDeum. — 8ibid. arculis possit. — 9 Forte filium. — 'o Codex
■ale potentum, — " Id. credentes.— » Vide lib. xx conira Fauslum cap.
omnipotentem, sine initio,, sine fine ; crede utpote? qui
’ omnium teneat potentatum10 in coelo et in terra, quia cum
Patre ipse fecit coeium et terram, sicut ipse per Salomo-
nem dicit : « Cum pararet coelum eram cum illo(g) ; » et
crede etiam11 Patrem et Filium esse unum Deum ; sicut
ipse in Evangelio dicit: «Ego, et Pater unum sumus (/z). »
Sic discutientes credamus et in Jesum Christum Dominimi
nostrum natum de Spirito sancto éx_;virgine Maria.
II. Qualis ergo sit Christos a Patre generatus non di-
citur ; qualis sit autem generatus in terra de Ma tre, quantum
ipse dederit, loquimur. Natos est, inquam, de Spirito
sancto ex utero Virginis ; sed buie nativitati contradicunt
increduli, infideles obsistunt plerumque pagani, qui ridere
nos solent, cum audiunt partum Virginis a nobis
manifestissime prsedicari. Sed si sua, quae colunt, vàna
discutiant, nunquam nostra, quae vera sunt, et integra ridere
audebunt. IllienimMinervam suam de cerèbro Jovis
asseruere natani12 ; Venerem etiam, quam Aphroditem
vocant, de spuma maris dicuntesse progenitam. Et utique
facilius est credendum, quod foemina adolescentula
virgo divinum germen Spiritus sancti obumbratione concepii
, quam illud, quod pagani asserunt, Venerem, quia
de spuma maris corpus accepit, et Minervam dicunt
quia de cerebro suo Jovis18 generavit. 0 pagani insensati,
et miserrimi, si illis vanis assertionibus vestris creditis,
cur de nostris fìdelibits et sanctis prsedicationibus dubita-
tis? Quod ergo de monstruosis, et portentis vestris ita
creditis, quare non virtüte Dei vivi quaerentes facilius
invenitis? Ecce nosvirtute Dei nostri ostendimus Yirgi-
nem concipere posse, et generare. Unde accipite panca,
quae omnibus nota sunt et manifesta14. Apes novimus fee-
tum edere, et conjugia non habere. Si ergo apem credis
esse matrem et virginem, cur non credis Mariam sanctam
foetum sine corruptione proferre? Ergo nemo dubitet
natum Christum de Spiritu sancto et virgine Maria, quod
ab Angelis nuntiatum crédidit universa humana natura.
III. Sed jam cum aliquando convicti pagani erubes-
cunt, addunt et dicimt : Possibile quidem fuit Deo!, ut
Virgo conciperet, et pareret, sed indignimi videtur audire
, quod tanta illa majestas per genitales feeminae tran-
situs pollutionis itinera pertransire voluerit15, ubi quamvis
nulla fuerit carnalis naturae commixtio, fuit tamen Deo per
illam transeunte carnalis polliitio. Audi, insipiens Homo,
qui taha audes loqui de Deo ; tu haec de Creatore dicis ore
temerario, nos formam creatùrae damus inmensuram16, ut
possit in te vanitatis tuae conticescere serralo. Sol certe creatura
est Salvatoris, de quo tu loqueris, qui-transit per
obsccena et sordida loca, in «pia radium suae lucis infulget
et ipse nihil17 ex his pollutionis inquinamentum assumit.
Si ergo sol transiens per sòrdida loca, nullam séntit Vél
patitur contumeliam, quomodo tu Deo transeunti per
Virginfem castam, factam dicis esse ihjuriam ? Accipite ita-
que de ipso sole adhuc àliam formam. Potést fieri ut
aliquando aliqua arbor, habens in se splendorem solis ,
possit incidi. Cum ergo inciditur, non vides, quia ictum
ferientis ferri primus splendor solis excipit, priüs quam ad
lignum pervenerit, ét cum splendor ibi sit , splendor ipse
nec potest incidi , nec aliquando poteritviolari. Illud tamen
lignum subjectum est incisioni, quod in preesenti
videtur incidi. Ita et Christos, et figari potuit, et teneri
potuit, . et crucifigi potuitj, et occidi; tamen in Christo
divinitas Deitatis nulla lenus potuit vitiari.
IV. Testis est Pilatus, qui sedit pro tribunali, et lotis
— (e)Psal. xvul, 6.— ( f ) i Tim. t, 17.— (g) Prov. v ili, 27.— (Ä)Joan.x , 3o.
9, Epist. xv ii, ad Maximum Madaurensem ; et de Civitate Dei, lib. ìv , cap.
10; et lib. x vm , cap. 8. — ■3 Jovis nominative pro Jupiter. Vide de/Givi-
tate Dei, lib: x x , cap. 1 2 .— »4 Vide lib. u ij .d e Trinitate, n. i3. _ i 5Dee8t
in Cod. voluerit, quod requirit sensus. — ,6 Cod. sine sensu immensio. —
*7 Nihil pro nullum.
manibus ait: « Mundus sum ego a sanguine hujus, vos
» videritis (a) ; » tamen Judaeis clamantibus : « Crucifi-
» gator (b), » flagefiis caesum tradidit crucifigendum. 0
judicium perversum! Sedet reus, et stat Deus: jubet Pilatus,
et crucifigitur Christus. O populus Judaeorum ! 0 ,
qui te dicis esse haereditas Dei! « 0 vinea Domini Sail
bao th, quae non uvas, sed spinas et tribulos protu-
>i listi (c). ii Imo ipsam uvam a Pilato suscepisti, et in
praelo crucis tuis manibus expressisti. Haec est ilia uva,
quae expressa sanguinem fudit, et totum mundum suo
cruore perfudit. Sed Christi sanguis in remissionem fusus
est peccatorum, ut damnaretur contumelia Judaeorum.
Veni ergo, Judaep, veni ad Ecclesiam Christi; bibe sanguinem,
quem fudisti, et dele facinus, quod fecisti. No-
n laudabilis nimis (d). Magnus vere Dominus, et magna
u virtus ejus et sapientiae ejus non est numerus (e). » Quis
enim facile vel enumerare, vel digne poterit explicare diei
istius sacramenta? Quem devicto Dominus diabolo,-mor-
tisque dominato compresso, per Resurrectionis sure gloriam
mirabiliter illustravi, eumque nobis in solemnitate salii-
tis perpetuae dedicavit. Quid itaque, Charissimi, hac f'estii
vitate potest esse jucundius? Quid hoc die felicius2? Quid
hoc mysterio sacratius? Quid hoc sacramento mirabilius?
« Hic est nimirum dies quem fecit Dominus ; exultemus
» et-laetemur in eò(jO.u Hic dies estinchoationisnostrae,
diesque reparationis nostrae, dies vivificationis nostrae.,
dies redemptionis nostrae, dies sanctificationis nostrae3,
dies postremo illuminationis nostrae. « Eramus enim alili
quando tenebrae, nunc autem lux in Domino (g). » Eramus
lite timere, quia cruci aflixistis Dominum Christum f ad
hoc ille venit, ut sanguine suo redimat totum mundum.
Cui si credideritis, potestis, et vos, Judaei, indulgen-
tiam accipere peccatorum. Nam cum ipso ligno, id est
cruce Christi non solum unius pomi arbor replantata est,
quae primo homini ingesserat mortejn, sed totus denuo
innovatus est Paradisus, quando introivit Latro ille, qui
cum eo semel fuerat crucifixus.
V. 0 Mors, o Diabole, quid dicis? Quasi de victoria
tua laetaris, quia Christum immortalem conspicis esse
mortalem. Christum quem vides descendisse ad infer-
num, festinato pergit solvere vincula captivorum, et
vacuum reddere in inferno dominium tuum, ut ipse, ut
fortissimus gigas, qui te süperavit in mundum, velox
ad currendam viam penetraret et in inferhum, ut et de
manu tua eripiat, quos tenebas ,, et te ab eodem perpe-
luum damnari videas. Ecce jam tertia die resurrexit a
raortuis, ut veram fidem, quam promiserat, redderet suis
Discipulis, et omnibus in se credentibus manifestam tri-
lmat gloriam regni coelestis.
SERMO XXXIII.
De Pascha XIII ad Neophytos.
Hunchabemusex Cod. Cass. ■%xi, fo l. 1 9 0 . Nomen,
et doctrina et modus scribenai sanctum Augustinum
denotant. Collocetur post prcecedentem cum numero
de Pascha xvm.
SYNOPSIS.
I . Cunctae cre atura e, spc ciatimque Christiani in vitantu r a d c e -
Icbrandam laitanter festivitatem P asclia j. I I . Neophy ti parliculatim
cx citan tur ad gratulandura Domino. I I I . Iidem ad perseverandum
animantur. IV . P ie et honeste celebrandum P a s ch a ; mysticae in te r-
p rc tali ones. V . C one Iasi o.
I. Die s ecce quem expectabamus illuxit nobis; beata
festivitas, quam expectabamus advenit; sanctum Pascha,
quod desiderabamus, Domino donante, suscepimus. Quid
ergo nunc est, Charissimi, nisi ut tantse solemnitatis laeti—
tiam, tantumque divinne dignationis beneficium summa
puritate et gratulationeanimorum, etoptima conversatione
morum, sarictissime ac devotissimecelebremus? Laetantur
plane hodie coeli simul ac terra; congaudent hominibus
sancti Angefi, et omnis pene creatura rationalis1 « Alle-
» luya, ii id est, Laudate Dominum, resonat. Nos quoque
dicamus concorditer ac sapienter •. « Magnus Dominus, et
quondam captivi diaboli, sed nunc confitemur et
dicimus Domino : « Quia redempti sumus de manu ini-
» mici, ac de regionibus congregati (li). »
II. Vobis etiam et in vobis, o novi Homines, sententia
ista vel maxime congruit, qui et veste et mente prae caete-
ris nunc in Ecclesia candidi apparetis. Vos estis « Neo-
» phyti, » id est, novella plantatio4, quos coelestis Pater
dono sancti Spiritus per Jesum Christum Salvatorem nostrum
abluere, ac sanctificare, et novae vitae informatione,
in terrae5 salutis piantario collocare dignatus est. Videant
nunc vos fideles Dèi et Christi, spirituales « Pauperes, ac
» laetentur (/), et exultent quoque fifiae Judae(/)-. » id est,
confitentes Deo animae, quia « Fecit nobis magna qui poli
tens est (k). » Haec sunt piane, haec sunt « Magna in nos
» opera Domini, exquisita inomnes voluntates ejus(Z).,»
Vos estis nunc omnium contemplantium, gratia Dei, pu-
rissimum speculum. Quisquis prudenterconsideraverit, aut
de similitodine conservati in se muneris gratulabitor, aut
de accepti tanti pignoris damno salubriter compunctus
admonebitur. Ufi quoque, qui needum singulare istud ac
praecipuum salutis donum consecuti ^unt, exemplo vestro
incitabun tu rad inquirendum, atque adipiscendum. « Con-
» firme t ergo Dominus hoc quod operatus estin vobis (m), »
et caeteris omnibus, largammisericordiam: suam tribuens,
prout cuique novit esse necessarium.
III. Vos tamen, Charissimi, quos tota nunc omnium nostrum
gratulatio concelebrat et miratur, de quibus etiam
rectissime dictum creditur : « Hic dies quem fecit Doli
minus6; vocavit enim Deus lucem diem (/z); » vos,
inquam , o Dilectissimi, tenete fortiter qùod accepistis.
Sacramenta christianaè refigionis in vobis jilenissime con-
summata sunt. .¿Eterno et coelesti Regi jam militare coe-
pistis. State nunc viriliter contra omnes insidias inimici,
quia ille profecto « Coronabitur qui legitime decertàve-
» rit(o). » In commune vero universi monentèm Aposto-
lum audiamus : « Omnes, inquit, vos filii lucis estis et fifii
» diei, non sumus nóctis ncque tenebrarum (p). » Igitur
intam solemni luce7, tamque darò sanctificationis tempore
«Non dormiamus » somno peccati, sed «Vigilèmus » ad
omne opus bonum ; « Simusque sobrii i\ et mente et corpòre.
Ambulemus sicut fifii lucis. « Fructus autem lucis est in
» omni bonitate, et justitia et verità te (q). Epulemur sancii
tum Pascha non in fermento veteri malitiaé etnequitise,
» sed in azymis sinceritatis et veritatis (r). '■ » Festivitas
enim haec magna spiritualis in nobis est Verbi Dei, et Salvatoris
nostri, qui «In principio apud Patrem Deus Verbum
» erat, et Verbum caro factum est, et habitavit in nobis,
» et ecce vidimus et credimus gloriam ejus (s), » qui cum
sit UnigenitusPatris, dignatus est tamen habere consortes.
(a) Matti). XXVII, 24. — (6) Ibid. 23. — (c) Isal. v , 4. — (d) Psal. :
evi , 2 .; — ( 0 Id. tx v u i, 3 3 . - ( / ) Id. xLvii, 12. — (*) Lue.
n , 5 . — (p) 1 Thessal. v , 5 .s'-— (q)Ib id.9. — (r) 1 Cor. v, 8.
1 Wde Serm. clv, n. 3 . — Cod. vaviat semper circa genus substantivi dies
dicens modo Aie, modo harc,- omnia adunitatem reduximus. — l Vide Serm.
vii» I- — (e) Id. c x lv i, 5. — (y .) Id. 1
, 49. — (f) Psal. e x , 2. — (m) Id. m
I ccxxvr. — 7 Id. c
11, 24. — (g) Eplies. v ,
, 29. ‘—(fi) Gen. 1 , 5.
— (A) Psal.
- (o) 2 Tim.