M S. AUGUSTE« EPISCOPI
muliere hodie natus Dominus nosier vinculis Satan» al- itinera respicis et hoa vides homjnibiis fatìgktionié
% at?8 liçentianr nobis tribuit ad superna finëm poiienterii? SedeHtem supër piiteum; et ritientem.
r n n çm p p rp l i t m u am m r n n c t i tn t i m m i c um c tn conspicere, ut qui olim consti luti in miseriis tricsftoeps am- rììk! n — < • r
bulabamus, hodie venientem ad nos medicum suscipien-
, tes, nimirum.(1) gaudeamus (2).
111. Merito ergo gaudeamus, fratres, etc., ut in editis.
SERMO x x n .
Iti Natali Domini XIV;
Hic temókabétiir Ih Cbd. Sii, ftl. 2 3 . ^Tolurh éapit Alig
a Stitium, et qU o ù d èèhlmiiiis', et ijtì.3ad dtòèhdi ftwtttitiì ;
quibus cum et auctoritas codiéis ticccdat, hìhÌl j'aìrì òtibtir-
ritt quod amplius exigi possit. Locus ejus in Editis post
sermonem nostri Supplementi primi x vm cum numerò
in Natali Domini xxv.
SYNOPSIS.
I. Christi Dei et hominis huniilitas et gloria. II. Easdem bea-
tus Doctor evolvere pergit. III. De Deo trino et uno. IV. Epi-
3ibi aquàm poscentem aspicis p et fontem aqu» vivé ex
se ipso profluetitém videre contetonis ? Paucos panes ha-
bentém homineifi paupèrem despicis, sed divitias Dei tdi
millia hominum sattorantem ex ipsa panum paudtate noti
cernis ? Euntem àd sepulórum, et amifcum suum morttium
flentem irrides ; et resuscitantem a mortuis eunl quem fle-
▼erat, Deum èsse fiòn cfedis? Judam Venumdantem ho*'
minem aspicis, etnòn respieia totum sæeulum Dofflihum
redimeutètn ? Tentato resplcis Òhristuffl in custodia ho-
niinum ; et de custodia dtotoOtoito noli vis aspicere ho-
mines liberali tem ? Ligatum unum Filiam hominis aspicisj
et k ligatura fllios hominum eàolventèm Videre cdntémnisì1
Cum considéras irrisum Filium hominis; Ctìr non consi-
deras Dei Filittin ab irrisione doemonum animas homi*
num ëruentem ? Etcümlignum ejus passionis considéras;
cur listititn prievaritatidniâ per (7) lignutn passionis e**
elusimi esSe fiori cernis ? Et qui plorasti in sepulcro cor-*
pos exaiiime ; cùf exufgèhteiti a mortuis, et in ccelos as-
cëfidènteittDô'iflihum vldens (8) nOtt lætaris? Qui totaa
formas considéras sèrvi ; quare utìam formam non con«
sidefas Domini ?
III. Untoti còllmus Deum, sed très consideramus in
lina Dëitaté Concordes 2 ingenitum Patrem, unigenitum
Filium, sanctuiri Spiritimi procedentem ex Patre (9);
Hoc enim' in Evàïigeliis legimttS; Unde et in baptismatis
conSecratiOnë ,■ tiòrA in nomìbibus, sed «In nomine Patris,
» et Filli; et Spiritfis sancii3, » ad filiorum Dei gloriam
pervenimus; ut nos omnes Patrem Deutn habeamus per
grattato, qttàm Jesusi Nàzarenus homo tìatus exVirgine,
I. Omnes causas (3) humilitatis Dominic» non ad
hæresim aspiciunthomines dialectici, sed ad tandem,Dei
eyidentér attendunt. N^tiis est enim ex tempore de Vir-
gine Maria homo in terris, sed antequàm essent tempora,
exDeo Pens est genitus|omnis ergointentio tuajohaere- ____ ______ ____________________
-*£9» ;ad ejus humilitatem sic respicit, ut te prohibeat pet ijisâto stite cttìgifliS gloriato nascendo suscepit Dei Fidivini
ta tem ejus glori» intueri. Çum ergo, légeris (4) » lìus; per riatüiâfti ififcótìCeptUs ; bt in partii sitotil natus
® ? at.®r major pie est/, » lege et hoc : « Ego et .Pater in tetris, qui ante ili Cflélis tiâtus (èst ex Pâtre (1©): Nam
» unum sumus2, » uthunplitatemhumanitatis intelligàsj sicüt ex ÜI10 fobie Sapienti» procedit vtix, verbum ; et
9* ®9u.pit?temDeitatis advert^, Pannis respicisinyolu- verbi ratio; ët siCtit ét tittó meatu COnveniubt fluvius,
tam infan tiam ; et Àngelorum illam non videsexercitihu» sâpot flilëbti ; et reftigèrium, qù» cUth distiheta à se
C|rcumdatam? Yides hominem humilem per Mariaib Yir- persona discreta sìttt; ita tamétt unius sunt substanti»
ginem nat um in terris, et non vides Deum per stellam ëfféctà, lit ünüë bon posSit ab alio discrepare; nec dividi;
fulgenteni in cçelis ? Vides fugientemad Ægy p turn parvu- ad ftiaj Us miflUSVê distingui (it)-.- li .
pim; et non vides angeliçis obsequiis, et enndi, et re-r 1Y. Haüc teiieamils ergo Càtholici regulam , ut ma-
qeundi copiam patuisse (5)? Yides hominem euntem ad j ore ftl, velminofèttl Ü0Ü admittasin eo órdine, sed unam
Joannem (,6), ut ejus manibus baptismatis sacramenta et teqitaletti Dèi gloriam fàteam'ur. Deüs eiiim semper
susciperet, et non yides de coelis paten tibus sanctificâ- idem èst, et immutabilis Dei tate persistebs, nec minor
tionem eum non accipere, sed çonferre ? Neque enim ipse in órdine Crëscit ; ttéc major sfenescit in »tàtem (12), sed
aJordane benedictus est, sed ipse magis alveum bene- vitali silbstantia a se suibebs exordium, Pater cum Filio,
>,.e^.Çonsecrationem mggis ipse illi contulit, quam et Spiritü sàbCtó unUs Deus est ; qui vivit ; et ïegnat in
Dèni^ue Pater Goelis patentibns clamat, et Spi-' sæcüla Steculortntt; Amen.
ntus sanctiis m columb» specie corporalis descendit;
ut baptismatis ìnysterium tqla sanctà Trinitas coQsecta-
^ t.tet,verum Filium suum Pater oris sui testimonio per-
doceret.
H- Item tentatum triplici tentatione hominem vides ;
èi Deum non considéras tentationes diabolicas snperan-
respiç» , et Angelos non considéras mi-
tides hominem marinis tempestatibus subja-
çere, et videre nonpotes imperantem ventis , et super
undas maris siccis pedibu6 ambulantem ? Fatigatum ab
1 Joàta. m Ìè, — h là . 3o<
- ti) mudOUi ssi ìiic âiessè ÏÀ cddStò & ^
qd« ram tb llig i ìtom n t .e l quaètemen pro^ilis ¿tendenti ôiteiiïunt hoc
S S .»Wua.ftftineH, quisequitUr usque U vei*blh»
quo revew terminatur articulus sermonis ante verbà seouentia
Si erfro berMm p iù , ’elei, uniè Kéhémus initiìim senn^nis, quod deest in
Benedictmis. Sic enim scribendum nimirum gaudeamus. Merito ergo eau-
elC- 119 eni“ ^ «o d « nimirum gaudeamus. Merii(,
ergo ad niortem. Si ergo -verbum, etc. Quod ut facili us ¡irteli«« leeloi-
recurrat ad editionem Benedictinam, serin, ç u m . — (3) Cod. sine sensu
inis causa. Nola | U W U | . fe e , ü t impiusapud Augus-
bonam partem accipi, id e s t , veritatis inquisitores. —. (4) yjde
— 3 Matth. xxvm, ig .
habet : omnis
tinum
libr. de diversis Quastionibus octogìnta tribus, qutest. lx ix , 11. 1 ; de Cantico
novo, ni 7, et alibi. — (5) Cod. paruisse, et paulo ante, angelici
obsequii. — (6) Vide serrn. ccxcm, num. 6 , et serm. xxxiv, Append.,
num. 5. — (7) Per deest in codice , sed ipso sensu requiritur. —
_ (8) Desideràtur in codice vox -videns, quam sensus exigit. (9) Vide
serm. ccxiv in traditione Symboli III, ubi dicit : Credimus in Spiritum
iatìTCtuih di Patre procedentem; ù. io , uec illud öbstat quin et à Fili»
procèdete èrédàt cum illud ex professo smpius doceat, et precipue tractat.
x c ix in Joan. cap. xvi ^ n,.6 ej seqq. 7 - (io ) Cod. vitine ; Qui ante ccelos
natus est Patre. — ( i i ) Hic; .^liquid deesse videtup,_ad cbmplendam se-
cundam periodi partem. — ( ia ) Cod. mentem, evidenter pro cetatem.
SERMO XXiìI.
In Nàtali Dòmini XV.
aïc^serrtio ex Cod. Ç'ass- xn, fòt. eriiius, ila sapìt
Äügiistihum, ut, etiàmsi deficèret hòmen, illi ta rn en trl-
buéndus vtdéreiurj quanto àiiiem magis lUÌvindicandus,
curh homeh èjus in manuscripïo perscrièaltir. t'o'cus ejus
pósi pïfaàèdiènUiiïcïtiïi nùmero ih ¡Saìàtì Ùómini xxvf
SYNOPSIS,
I. De aeternitate Verbi inter Joannem aut Arium facienda
electio. II. Ejusdem divinitas a sancto Paulo assèritur. III.
Deus iti se htìffitltaMlls, älifer ätqüe àliter sé fäniiilis siiìs éxHi-
bet. IY. Verba Scripturae non semper secundum btteram in-
telligenda. Y. Sensus jüibihie littévalife funesta; consequentiae.
VI. Ariani Patrem mutabilem et imperfectum effingtmt. VII.
Ariano calcem erigenti riirsus ddeurrit Ptìuluè.YIII. Divinitati
non obstat quod Patrem se majorem dicat, et ipse Filius hominis
dicatur.
I. A s s üm am nunc virgam pastoralem , et très lapides
de torrènte óolligam siìhul ehm beato David centra Go-
liain èxituriis ad plignam (1). Quid est qilòd a'già (a) \
Ariane ? Dìeere àùsus es : « Nön ërat Fili lis, ët ehlt Dèüë H
Séd contra të Evâtlgélista àâdfàtiâëifoüë claihât : t. lü
ä prifìfcipitì m t ŸeéBum: ErÜt; >> dixiï, ètltél-ûrti«Èfât »
adjunxit. Sequitur enim : «Et Verbum erat apud Deiim.îi
Nec contentus est bis dixisse, «Erat, » addit et tertio
« Erat, » dicens : « Et Deus erat Verbum1. » Et quia per
quatuor fcaldines lüundi ôôntrà falsitatem erftt vérilas
prædicanda, etiam qttâriam assertiönettâdjttoxit diceüëi
« Hoc erat in principio apud Deum2. » Arius semel dicit :
« Non èrat, » gëd Joannes quater respondit j « Erat, erat,
» erat , erat (3.)i >1 Quid nunc facimüs ? Unum è duóbus
suscipere nobis est necesse, alterum recusare; Si Ario
credimus; Joannes irascitur; si Joannehi sequimur, Arius
erit pro ipsa desertióne ( 4 ) nostri offensusi Sed quia
Joannes, ut hoc dióeret ; a Christo suscepit, Arius autem;
ut hoe astruat, ab Aristotele consecutus est, sequamur
omnes Christi Diseipulum, et Aristotelis famulum de-
seramus.
Ih Die tamen, Ariane, quæ ratio te çompulit Christum
dicere creaturam ? Hoec qu» illum ex Yirgine estendi
t inter mortalès in terris, an illa qüæ illumjex ore Patrìs
memorai inter immortales (5) in coelis ? Si ista ; qua est
Virginis filius, creatura Deus dici non poterit, quia Creator
creaturam assumpsit. Non enim ipse servus apparuit
inter conserves, séd cum sit Dominus, w Formam servi
» suscepit3,»utpotuisset eum servilisconvèrsatiotolerare.
Aliter enim, si utilitas reipublic» flagitat, inter turbas
latere Imperator non poterit, nisi deposito diademate ;
ac purpureo seposito indumento, plebeìum ac simpli-
cem susceperit cultum; ista itaque comparationeutimur
in (6) præteritum nostri Regis adventum. Hoc 1 inquam,
ordine quo tnagister noster asserit apostolus Paulus:
« Quia cum iu forma Dei esset, non rapinam arbitratus
» est esse se æqualèm Deo4. » Quid agis, Ariane, Aristotelèni
tüum etierVat ista adjectio. Paulus æqualem Deo
didit, tu ittasqualém. Joànnes didt : «Erat, » tu dicis, Non
erat. Sed àgamus, quod agiinus, « Non,inquit, rapiiiam
» arbitrattis est esse se »qualem Deo , sed semetipsom
»i éxitiànivit formato servi susdipiens 5.» Tèneamus omnes
Gathòlici ista duo verba, ut de omnibus boereticorum
objectionibtis rideamus. « Exinanivit, inquit, se ipsum
» formato servi suscipiens. » Qais iste est, qui se exinanivit
? Ille sine dubio qui «In forma Dei positus, non ra-
» pinato arbitratus est esse »qualem Deo* » Ergo aequa-
litatem sóam (^) ; quam cum Deo Patre seraper habuit ,•
non pérdidit assumendo hótoinem , sed ornavit. Habet
ënitti Divitìitas unde Setoper novis laudibus gloriettìr ; 1
nóh tatoeti recipit, tindé vel nebulam aliquam vituperà-
tiònis incttrrat: Quod autem dicimus. Habet unde, novis
laudibus quotidie glorietur, profectus creatur» ejus esse
poterit, noh èjus accessus.
ìli . Detìs 6nim ned augmentum in se reeipit, nec
detritoèntum iiiéurrit, sed pro modo creatur» sii», aliis
së toaguum, aliis sé exhibetparvum; Et hoc facere etim
offlhipótenti» ejus pótestas ostendit. In se enim, et secundum
sè ipstim quod est, penitus nulla creatura est ad
vidèriduiil idònea (8): Et ideirco aliter se ostendit Ad»
cum praèceptUfo daret ; àliter cüm prævaridationem ar-
gûëret. Aliter Sé Abel jusio, aliter se Caïn ostendit in-
justo. Aliter se ostendit Enoch ad transferendum, aliter
Noè adsubvèniendüm mundo patienti naufragilimi Aliter
Abîahæ ad tentaUdum iti filio; àliter Isaac, ut ipse sacri-
ficandUs patri sacrificanti servirei (9), et ad incendium
sui corpòris ; sicut Ghrlstus ad Cfueifìgenduta, sic figu^
rallter ipsa ligna portaret. Aliter se ostendit Jacob dormienti
; aliter pascenti oves Mosco apparuit vigilanti/
Aliter Ægÿptiis pàruit mersis (io); aliter Israël filiis liberals.
Aliter per diem in Cólumna nubis visus est, aliter in
ignea collimila per noetém. Aliter èùrti voces fierent, td-
nitrua, et fiilgura, et montium motus, aliter cum serena
tetoperiés ipsam edam Prophet» faciem çplendidam as-
piéiènlibus exhiberet. Aliter cum apertis coelis mannam
pitteret ad edendum ; aliter cum apertapetra aquamfun-
dUret âd bibendum. Aliter cum ab ictu virgæ maris unda
ad evadenduto liquesceret, aliter Cum ad ictom virgæ
maris unda liquesceret ad necandum. Alitercumad trans-
meandüm Jordanem aqua post se ipsa unde (11) eucurre-
rat remearet • aliter, cum ad vocem tubarum, hostium ( 12)
muri dorruerent; Aliter cum ad signum meretricis casti
mòrtem evaderent, et Sanctorum auxiHum invenirent';
aliter ( 13) cum jubetet homo soli, ne ad occasum pergeret;
aliter cum juberet homo nubibus, né pluvias emana-
rent. Aliter cum jussii bominis ignis de coelo super homines
rueret ; aliter cum oratione hominis ignis de coelo
super sacrificium advenirètv Aliter cum ad ictum melo-
tis, fluvius divisus est; aliter cum quadriga equorum
igneorum , cum curru ìgneo velUti aurigam hominem suo
eursu transfèrreht. Aliter Sâmüëli (14); aliter David, aliter
apparuit Salotooni. Aliter euto Nabuchodonosor, aliter
etim Daniel videre promeruih Aliter eum numerosissimi
Prophet» viderunt ; aliter Apostoli aspexertmt,
IV. Vade tü, hæretice , et quotiescunique eum aliter
legeris et aliter visum; fìnge tibi tot imagines-, tot colóres,
ut ët rnbûto inspicias, et ignem , et nubem, et petram;
et lignum, ét virgam, et maxiilam asini ; Dei Filiuto
memorare. Si enim legas , et hoc inlelligàs, quod littera
1 Joan- x> *• — 8 Ibid- ». — 3 Philip, ir, 7. — * Ibid. 6. — 5 ibid. 7
(1) vìuesérm. xxxii'ét énàrèTn Ps.cxwu. n. i . — (à j Cod. male agts...
Vide lib. vu de Hæres., n. 86; serin, ccxnv, n. 4, et sermonem cccxtr
qui totus agit contra Ariano.?. — (S j Vide Serm. cqclxxx, a . 3, — (41’cod.
d¡Verdone ; et infnrius semper Aris to tiles. — (5) Id. perperam mort aies, ■—
(6) Id. mala verborum 'translationè : In ista itaque comparatone utimur prte•
feritum nosfri regis adventum. — .(7) Cod. perperam : Erga qualitatem Deo
suam. — (8) Vide Serm. v i , n. 1. — (9) Cod. male servarci. — (10) Id.
mercis. ( i t j 1(1, unda'. — (/ a ) Id. ostium, — -(*3) Id, ahum. - - (14)
Id. Samucli,