De Epiphania Domini II.
Hunc sermonem suppeditavit Cod. Cass. xxi, fol. 6 5 ,
qui nihil ferme cominci, nisi foetus Augustinianos. Dura
quoedam in principio occurrunt, sed in retiquis Augusti-
niana manus datur agnosci. Locus ejus post sermonem
nostri primi Supplementi xix cum numero de Epiphania
Domini mi,
SYNOPSIS.
cisti. De Christo enim, et pro te et pro nobis crucifixo
caplatur in Psalmis quod principaliter in chrisma dicitur
baptizatis : « Unxit tq, Deus, Deus tuus, oleo exultationis
»prae participibus tuis5; »non, cum participibus,sed,prae
participibus tuis. Quod exponens Petrus apostolus (3),
ait:« Hunc Jesum a Nazareth, quem unxit Deus Spiritu
» sancto6. » •
IV. Scio, semel et iterum sancte, ter quaterque beate,
scio, quoniam labor tuus ebaritas, fuga tua pietas , via
tua veritas , sopor tuus divinitas, merces tua aeternitas.
Quid est ergo illud , quod in aquariis illis, mysticis prae
sepibus tuis agebas7, et mirabilis mirabiliter faciebas?
Quid est quod virgas illas viridés tres alveis ovium super-
ponebas, viridemque colorem ex certis locis radebas, et
picturam candidissimam faciebas, easdemque virgas tres
tempore (4) Gonceptionis pecorum, alveis aquariis infun-
debas ; gregi tuo, et foetum desideranti et poculum tuiim
virgas in aquariis prophetico sensu (5) ostendebas, etin as-
pectu virgarum gregem tuum candidissimum multiplici-
ter acquirebas? Audile jam , fratres, magna responden-
tem, non carnali prudentia (6), sed sancti Spiritus om-
nipotentia. Quando, inquit Jacob, ego tres virgas una
manu tenebam , Trinità tem catbolicam ostendebam. Sicut
I. Illuxit gentibus Christus, Gedeonicis signis figuratus. II.
Marise gloria, quæ generavit Agnum immaculatuin. III. Jacob
ungens lapidem Christi figuram præbet. IV. Ita et in ramis
qùas anté ovium aspectus posuit, Trinitatis præstitit figuram.
V. Unitas baptismi et efFectus. VI. Tempora nostra quanto
meliora temporibus Jacobi. VII. Conclusio per hortaüonem.
I. Epiphaniorum diesiste, diarissimi, proprie nobis
est, id .est, gentibus, coelo enarrante, sacratasi sicut
octavus decimus loquitur Psalmus : « Coeli enarrant glo-
» riam Dei, et opera manuum ejus an’nuntiat firmamen-
»tum1. » Ideo est etiam gentibus sermo prophetantis
impletus : « Populus gentium, qui sedebat in tenebris ,
» vidit lumen magnum ; qui sedebant in regione umbræ
» mortis, lux orta est eis*. » Namque gentium populus,
id est, nöster populus, pro tenebrispeccatorum suorum
cæcus remanserat in animo suo, nisi lumen g'ratiæ ho-
die ingratis irrorasset de coelo. Deus enim ubique sem-
perque mirabilis. Nostris itaque pulvèribus siccis, id estj
sine justitia animis, Verbum divinilatis, tanquam im-
bremcoelestem , Gedeonicis signis, castissimæ Virginis
lanam complùit óvis. Etenim, sicut nostis miraculnm
Gedeonis, tunc area sieca érat, in qua positum yellus
laneum in area sieca complutum madebat. Nunc vero
mirabilius pectus Virginis tanquam vellus laneum lactem
fundebat, et caro Virginis tanquam areasicca fontem m5s?
culi nesciebat.
II. Merito ergo inter omnes puellas Maria sancta una
est et sola, ideoque Agnum immaculalurn tanquam ros
de veliere, de ove virgine generatum Angelus praecona-
vit {sic), pastor osculavit, stella monslrayit, et ovem vir-
ginem fcetamHérodesgemraatus expavit, etMagùs alireus
adoravit ; et quoniam Mariam castani ad ovem compara-
vimus sanctam, ejusque Filium agnum diximus immacu-
latum, juxta Joannis Evangelium, in quò ait : «Ecce
» Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi5. »
III. Ad te nunc, Jacob sancte, sermo dirigendus est
meus. Vigiliti'enim annorum es ovium pastor egregius, et
per te nobis significatus est pastor Deus, Agnus virgineus
adorandus. Dicito (i) ergo mihi, Jacob sancte, etenim
plurimum obsecro te , dicito mihi, et bum illime et altissime,
quid est quod in somno vidisti scalamillam (2),
quæ perveniebat incoelum , agnumque virgineum super
eam procumbentem cognovisti, et a somno résurgens
lapidem, quem sub caput babueras, erexisti, atque
unxisti4? Et in quo video, quia mysterium crucifixi fe-
« Psal.xvm, 2, |g 2 Isai. a, a. — 3 Joa'n. 1, 29-36. * Gen. xxvm, 12
■ li, tS. — 9 Psal. XXVII, 7. 10
(1) Cod. male dicitò èrgo. — (a) Vide Augnst. Serm. cxxn, num. 2 .__
(3) Non hæc a solo Petro dicta sunt, sed ab omnibus discipulis simul
precantibus. — (4) Cod. male temporum. — (5) Id. absque sensu : Gregari
tttum et fatum detiderantem et poculum Cium videlicet in capavili (sic)
enim virgse tres de ligno erant, et sjngulae qualitates
pi*bprias obtinebant, ita etiam in Trinitate , Deo vero in
singulis persona est propria ; nam in tribus non potest
diversa inveniri natura. Prima ergo virga storàcina erat,
secunda nucina, platani tertia. Primam storacinam Deo
Patri comparemus, nucinamejusFilio, platani Vero Spi-
ritui sancto. Quare autem storacinam virgam Deo Patri
comparamus, nisi quia virgulta storacina storaCis prin-
cipalem gignit odorem ? Sic et Pater Deus odoriferum ge-
nuit Salvatorem. Dicentem audi Apostolum : «Christi
» bonus odor sumus Deo in ornili loco in his qui per-
»eunt, et in iis qui salvi fiunt8. » Quare? nisi quia et
ii qui pereunt et qui sàlvantur, uno chrismatis odore
•'signantur ? Nucinam vero virgam Deo Filio comparamus.
Quemadmodum enim virga Aaron nucina, dudum
arida reviviscens (j), floruit in tempio , ita etiam Christi
caro reviviscens, floruit de sepolcro. Virga arida caro
mortua ; virga reviviscens, caro reviviscens ; virga flo-
resceris in arca Testamenti, caro reviviscens de lapide
monumenti. Nam quia flòruit in resurrectione monumenti
caro Domini Jesu Christi, habes ex persona ejus
cantatum in voce Psalmi : «Refloruit caro mea, et ex
» voluntate mea confitebor illi9.» Platani autem virgulta
umbfpsum lignum est et opacum , tanquam in monte
sancto generatum ; unde Deum Spiritum sanctum yenien-
temintelligo, dum cum Propheta canto (8) : «Deus ab
» Africo veniet, et Sanctus de monte umbroso et opaco10.»
Virga ergo platani, lignum scilicet umbrosum atque
condensùm , ab asstu refugienti praestat refugium quiescenti
(9). Et ideo virgam platani refrigerio comparamus
Spiritus sanctiquoniam ab Angelo dictum est Virgini
concipienti : « Spiritus sanctus superveniet in te, et vir-
» tus Altissimi óbumbrabit tibi11. » Jam vero, quod tres
.virgse certis in lócis superficieradebantur, eorumque candor
interior ostendebatur, illud est quod figurabatur,
quia sequalitas divinse Trinitatis, nisi quis a carnàlibus
sensibus exuatur, a nullis prudentibus contemplàlur.
Deus enim veriis unus, et Trinitas solus (10), et sequalitas
a spiritualibus intelligi potest, a carnalibus autem in-
-18 ’- — 8 Psal. xx.iv, 8. — « Act. x, 3 8 . — 1 Gen. xxx, 37-43. — 8 2 c or<
Habac. *11,% — 11 Lue. 1, 3 5 .
prophetieoque sensu, etc.— (6) Id. praventia.— (7) Cod. male refloresoent.
— (8) Vide August. Serm. xmv, num. 3 8 , 3g._— (9) Hic quiescenti videtur
abundare, aut refugienti. — (io ) Sic cod. per manifestum errorem, q,ui
difficile sanar! potest. Forte legendum trinitas simul et aqualitas.
telligi non potest. Carnalis enim homo, quem animalem
dicit Apostolus alio modo , « Non intelligit quae sunt
» Spiritus Dei ; stultitia enim est illi1. » Quod etiam va-
rietastriumapparuit cum cfecore virgarum, illud est quod
diversitate mysteriorum , et diversitate tractatuum ( 1 ) ,<
sequalitas divinse. Trinitatis desiderantibus animis, cum
summa demonstratur varietate pulchritudinis. De qua
gaudet Ecclesia (2) catbolica, sicut sancta resonant cantica
: «In fimbriis aureis circumamicta varietate2. »
V. Quod Qliam in aquariis alveis sancti gregis tres
virgse ponebantur, sed una aqua a gregibus potabatur,
illud est quod Ecclesia veritatis et in Trinitate baptiza-
tur, et unum ei baptismum prsedicatur, sicut ex ore Pauli
baptizatis annuntialur : «Unus, inquit, Deus, una fìdes,
» unum baptisma \ » Quod etiam de alveis aquariis ab
ipsis ovibus vitalis sumebatur potus, illud est , quod
omnis fìdelis, ipso fonte, quo baplizatur, tanquam qui
nuper nascitur, vitali lacle nutritur; quemadmodum
nuper de baptismo renatis a Petro dicitur : «Tanquam
» modo nati infantes, rationabile et innocens lac concu-
» piscile, ut in eo crescatis in salutem*.» Quod etiam de
virgis tribus ultra humanos sensus hauriebatur ab ovibus
mirabiliter visus, illud est quod quisquis fuerit fonie
Catholicorum potatus, ad videndam unius Dei Trinitatis
mqualitalcm, quam non videbit impius, sed cor mundum,
eflicitur idoncus : « Beati enim mundo corde, quoniam
» ipsi Deum videbunt®. »
VI. Attamcn, Jacob magne, in tribus magnis virisore
Dei laudatus es (3) : « Ego sum , inquit Deus Abraham,
»et Deus Isaac, et Deus Jacob6. » Unum est ultimum
quod postulo a te : Confer mecum, quaeso, cum pa-
tientia tempora tua, et tempora nostra, <quia ampliore
gratia ditata sunt tempora nostra, quam tempora tua.
Ecce nunc melior est ovis nostra, Virgo Maria, quam
ovis tua. Meliora ergo sunt tempora nostra, quia sine
masculo impregnata est Virgo nostra ; et quoniam sine
masculo est Virgo sancta mirabiliter imprsegnata, ideo
bodie muneribus Magorüm est in Christo adorata.
VII. Unde, fratres diarissimi, gaudeamus die ho-
dierna de fide catholica, quse in trinitate virgarum est
demonstrata. Gaudeamus et ad stellam splendidam, cujus
fulgore universa terra est illustrata. Gaudeamus et ad Ma-
gorum munera , quae Trinitatis demonstrabant figuram,
ut viventcs in Trinitate munerum Magorum , aureum fi-
dei possideamuspèctusthus vero contriti cordis nostri
offeramus sacrificium, et (4) myrrha nobis proficiat ad
charitatem proximorum, et ad indulgenliam peccatorum
per Jesum Christum Dominum nostrum.
SERMO XXXVII.
De Epiphania Domini II.
Hic sermo, quieruilur ex Cod. Cass. In , fol. 96 , de
cujus auctoritale sccpius dicium est, multas prcefert sen-
tentias sancto Auguslino dignissimas, nihilque habet
quod dubitandi locum prcebeal. Ponatur post prccceden-
tem cum numero de Epiphania Domini ix.
SYNOPSIS.
I. Stella; nomine Maria designatur. II. Necnon et per virgam
de radice Jesse egressam, et per virgam Aaroñis florentem.
III. Adeamdemaccommodantur Salomonis verba de amygdalo,
cappari et locusta. IV. Stella ducti, Christum Magi adorant,
et per aliam viam ad sua revertuntur. V. Adhortado moralis.
I. «Orietur stella ex Jacob, et exurget homo ex Israel,
» et pcrculiet ducem Moab, vastabitque omnes filios
» Seth(5); et erit Iti umica possessio ejus 7. » Sicut sacra
Veteris Testamenti narrat historia Balaam prophetà a
Balach Madianitarum rege vocatusest, ut Dei pojfulo
malcdicerct, qui mox , ut multitudinein filiorum Israel
in campestribus et corum tentoria longepositus vidit,
tàctus a Spiritu, providens ex eorum stirpe de intemerata
Virgine Dei Filium nasciturum, intcr caetera, quae illi
populo futura pracnuntiavit, repentecxclamavit, cldixit:
« Orietur stella ex Jacob, et exurget homo ex Israel. »
Quid stellae nomine, dilectissimi, nisi sancta Dei genitrix
designatur, quae prae filiis et filiabus bominum , quasi
coeleste sidus emicuit, et virginilatis, et humilitatis radiis
rutilavit interris? Haec est enim stella maris, et lucifer
matutinus., quae « sedentibus in tenebris, et umbra mor-
» tis 8,» Solera justitiae protulit,ethumanum genuscaecae
noctis caligine involulum, ciarliate superniluminisillustravi!.
Haec est stella fulgida a totius peccati nébula depurata,
quae sine sui corruptione cn.isit radium, et abs-
que suae virginilatis laesione pepcrit filium. Haec stella
nobilis,et praeclara, micans mcritis, illustrans exemplis,
caecos illuminans, infirmos recreaos (6). In hac stella ve-
rus Sol ille justitiae, sub nube carnis opertus latuit, et
de hac, salva pudoris inlegrilate, processit. Sed haec stella
oritura ex Jacob esse dicitur, quia immaculata Virgo de
Patriarcbarum progenie generationis lineam traxit.
II. Unde Propheta : « Egredietur virga de radice Jesse,
» et flos de radice ejus ascendet9. » Ecce eamdem Virgi-
nem, quam Balaam stellam ex Jacob orituram nominat,
Isaías virgam de radice Jesse, ègressuram appellai. Bene
autem utrumque Virgini convenit, ut stella diceretur et
virga : stella quidem, quia superno lumineillustrata prae
cunctis mortalibus miro virtutum fulgore radiavit in ter*
ris; virga autem , quia in virtutum robore et perfectione
firma et inflexibilis permanens, sinedamno pudoris, flo-
rem coelestem, Dei Filium protulit. Unde etinbujus rei
figuram a bealo Moyse duodecim. virgas in tabernáculo
Teslimonii sunt locatae, inter quas una erat, quae Aaron
fuerat sacerdotis. Sed reliquis in sua ariditate permanen-
tibus, virga Aaron flores et frondes protulit, et nuces
produxit. Haec autem virga beatam Yirginem figuravit,
io a * 9»i « d. ffiÊ m m Ê m S Ê S m S m »». - m n M H S j
qui dtiod* resonat. — (3) Cod. laudate. — (4) ld . ut. — (5) Cod. male ^ ^