Talcs enim sic Salvatorem imitantcs, a perfidis Chrislianis
so (1) abscondentcs, exeunt de templo corporis sui, et
abscondunt se in cobHs , quoniain verba Dei audierunt, et
scrmonem ejus servavcrunt; ideo «Mortem non guslnbunt
sin sternum',» de quorum numero pergraliam facial nos
ipso Christus Films Dei vivi. Amen..
SERMO VII.
Quomodo Christus flevit super Lazarum.
Joan, x i , 35.
Idem dicendum de hoc sermone ac de proecedentibus ,
eum extrahatur ex eodem cod. x, Bibl. Ædil. fol. 16.
Panca dicuntur de Lazttro , et rnelìor foret litulus, si di-
eeretur : Quomodo Christus flevit super Jer usa lem. Lue.
xix, 4 >~46. Locus ejus post sermonem appendicis Mau-
rinensis xcvi.
SYNOPSIS.
I. Christus, qui flevit super Jerusalem, flet super peccato-
rem. II. Flevit et super Judarn proditorem. III. Flelibus in-
sistendum, ut inala Jerusalem vitentur. IV. Qui sint, quos
venden tes et ementes Christus ejicit e templo. V. Mundanda
corda, quæ sunt tempia Spiritus sancii.
I. Tuie i r t a tribus annis et amplius , fratres diarissimi,
Salvator noslercum hoininibus convcrsalus est, et in terris
visus est, non desislens cæcos illuminare, mori nos suscitare
, infirmes sanare , et ad uiorlein jain pergens, nostra
vulnera non neglexit. Dremones expcllere non pigrescit,
virtutes informât, vìtia extirpât, et peccatores ad miscri-
cordiam continuo revoca . Sed quia «Multi sunl vocali, et
»pauci sunt elccti*; > quibus ipse diclurus est in extremis :
• Vocavi et renuislis , extendi manus, et non fuit qui aspi-
» cerei1 ; > lalibus obstinalis flendo compalìtur, quia «Vi-
• dens civitalem flevit super illam, dicens :Si cognovisses4,»
et tu flevisscs. Flevit assidue, dum ci vi ta li appropinqua-
bat (2). Time super le (3) flet, dum libi misercri optai ;
lune super le flet, cuin te videi et prospicit; lune super
te (4) flet, dum libi appropinquare dignatur; lune super
te flet, dnm te flagellai, uteorrigat. Sic enim flevit super
Lazarnm peccalorem mortuum ; sic enim flevit super Job,
ut mentis augerelur palienliæ ; sic flevit super Tobiam et
Paulum, nt iniirmiorcs in sanctis virlutibus persistèrent ;
sic flevit snper Mariam sororem Moysis, dum percossi team
lepra, quia de fralre suo Moyse nequiler murmuraverat ;
sic flet super omnes amicos, dum in præsenli eos lorquet,
ut ad palriam eos deducat.
II. Super Discipulum eliam flevit proditorem, quia non
potuit eum corrigere, et quia noluit benediclionem, flevit
super ejus icternain damnationem (5). Ideo flevit miseri*
cordiarum Pater, flevit Discipuli damnationem, flevit et
longe fortius Discipuli obstinalionem, quia obstinatus in
malo clamava et dixit : « Peccavi tradens sanguinem jus-
» turn*; » cognovit peccalum, et tanquam desperalus, non
confidens de Dei et Magistri misericordia, «Laqueo se sus-
9 pendit1. » Flevit ergo Dominus Discipuli damnationem,
non carnis passionem, dum ait •« Tristis est anima mea
>usque ad mortem7. » Hoc est quod flevit, hoc est quod
usque ad mortem doluit. Fiere dignatur (6) super le
Christus in mundo, ut et tu rideasin futuro Fiere emi,
fratres, non desistamus in præsenli, ut rideamus cum
Christo in futuro ; « Melius est enim ira quam risus1, * et
• Ire ad domum lue lus , quam ad domum con vi vii*. » Sed
» Joan, tin , 5 a. — 2 Matth. xx, 16. — 3 ProV. t , 94.— 4 Lue. xix, 49. —
9 Ibid. 3. — 10 Alatili, xxvi, 93. — •* Joan, m i, 9 7 .__
( 1) Deest te in cod. — (a) Cod. appropinquai. — (3) Cod. enim. (4)
Cod. enim. — (5) Cod. super eum alterna damnatione. — (6) Cod. male
dedigaatur. — (7) Deest vox non io cod. qui semper tollst negationem post
dicet quis : Nnmquid Dominus fa cere non (7) poterai, quod
tantum ac talem Discipulum non amjtlcrel? Ex quo enim
tantum eum flevit, tanluin super cum doluit, loties in
crcna Christus prædixil (8) : « Qui intingit mecum11, » et
« Quod facisfac, cilitis11?* Videtur enim quod non potuerit
eum revocare a malo. Numquid et ipse non Deus est?
Numquìd non omnia potest? Numquid omnia bona non
vult? 0 fratres mei, omnia bona vult, et nullum malum
fieri permillit, nisi ex ilio malo òptimum prosequalur bo-
num , licet nobis absçondilum sit, sed Deo soli cognitum.
Omnia enim potest, sed contra volunlatem tuamtesalvum
lacere non potest. Ecce in crelo sedet, qui suo cxemplo Here
nos admonet.
III. Si igitur ad ipsnm pervenire volumns, dum licet,la-
crymis insistamus; quia cor nostrum siccum est, nisi lacrymis
ipsum irrigemus. 0 civitas Christi sanguine dedicata, emine
lacrymas cordis et corporis. Ecce « Salvator libi veniens ,
»sedrns mansuelus super asinam'2,» fiere non dcsinit, e t ,
si cognoscercs quæ ventura sunt in to, forsilan doleres et
fleressuper te, eo quod « Vcnicnt dies in te, et circum-
» da bn nt te inimici lui vallo, et ad lerram prosternent te;
»eoquodnoncognoveris leuipus visitalionis ture15.» Factum
hoc audivimus a Romanis principibus, eo quod non reman-
sil lapis super lapidem. Facla est igitur subversio urbis ,
sicut vere prophelavil. Timendum valde est et tremendum
in ¡Ila subversione designation esse periculum mentis nos-
træ et civitatis noslræ Jerusalem, quod male^lg) viventi-
bus iniquitas ac obstinalio parit. Sed quomodo, fratres
cavendum est, nisi ut peccata cognitionecurenlur, et confessione
aboleanlur? Voluntas enim nostra amaritudine
poenitenliæ suflbeanda est. Amarus est enim guslus antidoti,
sed salutare valde et vitale est, quod est faucibus insoave
(10) ; et amariludo inpocnlo displicibilis , sed resli-
tuenda per amariludinem salus placet.- Aspera est enim
poenitenliæ castigatio, sed levis eflìcilur, si modus culpre
et pænæ inferni atlendalur.
IV. Quod si Tacere volucris, o peccator, ingredielur
in lo Salvator, quia • Ingressus civitalem, inlravit lem-
» plum, » id est. cor fidelium, et coepit ejicere vendcnlcs
et ementes14, id est, vilia venalia, quæ adhuc in ipso re-
manscrant peccatore. Ingrediens igitur Dominus civitalem,
non ad forum lendit, non ad amicos primo divertit, non
ad polum recurrit, non ad crapulas refugit; sed (11) regnimi
Dei primo quærit, ut nobis formain sancire religionis
et exemplum exhibeat in æternnm : vendentes et ementes
de tempio Dominus expcllere feslinat, quod tarnen licitum
erat emere et vendere in templo. Sed quid faciet Salvator
de ill is hypocritis/qui animas suas in templo quotidie
vendere festinanl? Tales sunt omnes illi qui Siuioniam
exercent (12) in templo, in confessione, vel ¡11 sacramento,
dicentes se poleslalem Dei habere, ubi nullam forsitan
habent; tales sunl eliam, qui sacramenta douant et lar-
giunlur pecunia prreparata.Tales sunt omnes ¡Ili qui populo
unum dicunt et alimi facilini; tales sunl de lemplo expcl-
lendi, ne adulleria ibidem commillant; talés pcjores Ju-
dreis omnino credimus, fratres, quoniam Judæis , quæ
apla (i3) pro sacrificio crani, vendere bon uni erat; sed
popnlis Christianis prohibetur omnino.
V. Sumus ergo, fratres, templum Dei. Consideremus
qnod^ lune Dominus ad nos inirat, quando suae inspiration!
obedienliam adhibemus. Tunc enim vendentes et ementes
ejicit, quando pravas etsordidas cogilaliones, quibus vita
ælerna auliltiliir, et prcna et mors siile fine comparalur ,
misericordia sua abslcrgit, et mens quæ prius filerai fossa
lalronum et viliorum, mulalionc dexïeiæ Excelsi, filclaus-
trum virtulum. Ilaquc, fratres,pece jam Salvator advenit.
Itaque munda templum luum ; colloca in ipsum miseri-
cordiam et verilalem oralioneet leelione. Assiduishis cibis
5 Matih. xxvii, 4. — 6 Ibid. 5. — 7 Manli, xxvr, 3 8 . — 8 Eccle. vii, 4. —
« Malli», xxi, 5 . — « Lue. x«x, 4 3 . — H Lue. xix, 45.
numquid; et sic deinceps. — («) Cod. sibi dixit. r - (9) Cod. malis. —
(10) Id. suave. —. ( n ) id. ted a d .— (19) Deest in cod. vox exercent. —
(x3) Cod. aeta.
convoleàcit spiritus; ipse alitar cibis; ipse victor efficitnr.
Frticlus ergodoctrinæ Dei est memoria peccatòrum, piena:
inferni, et mortis. Christi passio et desiderimi! ælernæ glo-
riæ de memoria fidelium nunquam debeat senesceref nun-
quam recedere; sed quando recessisse hæc cognoverimu9,
fratres, dicamus lamentantes : «Servi inutiles sumus1. »
Quod avcrtat Deus, qui cum Patre et Spiritu sanclo vivit
et regnat in sæcula sæculorum. Amen.
SERMO Vili.
De Verbis Apostoli : Estote ìmitatores D,ei, sicut
fill i diarissimi, et ambulate in clilectione, sicut
et Christus dilexit nos, et. tradidit sémetipsum
oblationem et.hòstiam Beo in odorerà suavitaiis ;
(Ephes. v, 1, 2), sive quomodo débeamus Deum
imitari.
Sermo iste, qui utiliter perlegetur,non videtur sondo
Angustino tribuendus, cujus tarnen nomen habet prce-
flxum in cod. x , Bibl. Ædil., fol. 20, unde extra liilur,
tum quia codex ¿lie dubiiandi graves proebetansas, ut
supra diximus, turn quia seribendi genus differì ab Au-
guslini stylo, tüm quia, evidens est opus superioris lo-
quenlis ad monachos, non epìscopi loquentis ad populum.
'Hinc ponatur in appendice post sermonem appendicis
Maurinensis ex.
SYNOPSIS.
f I. Dei filii, Deum imitari debemus. II. Hune imitamur,
ambulando in dilectione. III. Dilectio duplex, Deietproximi.
IV. Primus ambulantiumgradus est poenitentia, quæ non utilis
est, nisi injurias condonantibu§. V. Secundus est, vitare peccata,
quod maxime fit per dilectionem. VI. Detractio maxime
est dilectioni infensa. VII. Duo omnia perturbant, lingua et.
voluptas. VlII. Coaclusio.
I. Admonet- nos Apostolus, fratres, ut sicut filii Dei (i)
estis, a tanto Patre non separemini. Ule enim filius dignus
est patre, qui bono patri assimilatur. llnusquisque enim
recogrioscit se esse Christianum : si Christianum ergo et
Christi (ilium. A quo enim Christiani dicuntur? Si autem
Christianus filius:Christi est, et Dei filius est. Cum autem
Christiani omnes Dei filii eslis, « Estote ergo imilatores
»Dei, sicut. filii diarissimi *.» Unde Jesus : « Videte qualem
»charilalcm dedit nobis Pater, ut filii Dei (2) nominemur
»et simus . » Ergo « Qui dicit se in ipso manere , débet
»sicut ambulavit (3) et ipse ambulare.4 »Nunquam enim
Christus ambulare cessavit; semper ambulavit. «Estote
»ergo imilatores .Dei, sicut filii diarissimi. » Non tarnen
jube.t nos Aposlolus imitari Deum in divipitate, quia re-
véra non possumus natura, sed parlicipalione.
II. Non ergo, jubet Apostolus Palrem Deum imitari in
miraculis, nec ex nihilo aliquid lacere. Sed quid? Tantum
ambulare : «In novilate (4) vitæ ambuleoius »
non tantum ambulaiione pedum, sed eliam manuuui,non
tantum gressibus corporis, sed mentis. Ascensuri, lratres,
estis alluni mon tern, et hiç est coelestialis (5). Aliqui tarnen
ascondere diilérunlper ànnoscenlum, aliqui quinquaginta,
aliqui quadraginta , aliqui triginla , aliqui viginti, aliqui
decem , aliqui per diem, quia tanto tempore vivunt. Et
quia forte viam ignoratis, vel forte per viam ambulare ne-
3-Luc. xvii, io ; — 2 Ephes. v, 1. — 3 j 0an.
9 Malli», xxvi, 39. — 19 Ephes. v, a.
(1) Deest vox Dei ih cod.- — (a) Deest in cod. vox Dei;
ambulavit. — (4) Cod. male in votuntate.
auclortm ex Italia oriuudum. Iu Italiana
usque adhuc eeletiiale. —
gligitis, ideo Apostolus nos per viam rectam ambulare
docet, cuoi dicit ¡« Ambulate (6) in dilectioneSHabeatis
dilectionem, fratres, et secure transire poteritis viam,qua
ad montem dirigitur. Ipsa enim habet duas alas, quibus
homines ad montem volare possunt. Quaesunt ha: dure alae,
nisi dilectio Deietproximi? llis duabus alis ascendit Chris-
lus ccelqm : ipse enim Deum dilexit et proximum. Quid-
quid enim Christus in mundo faciebat, non sibi, sedDeo
Patri allribuebat. Dicebat enim :«Et sermo (7), quem
»audislis, non cstmeus,sed ejus, qui misit me, Patris7;»
et iterum : «Pater, fiat voluntas tua*. Non sicut ego volo9.»
De dilectione enim proximi patet, quando « Tradidit se-
»metipsum pr,o nobis10.» Talem èrgo, fratres diarissimi,
Patrem toto corde iinitemur, qui prius viam dilectionis. de-
monstravit, «Relinquens nobis'exemplum , ut sequamur
»vestigia ejus,11. »■
III. Diligamùs ergo Deum et proximum, fratres, et tunc
veram charitatem habebimus. Charitas enim est virtutum
regina ; omnes enim virtutes serviunt charitati. Si enim
aliqua virtus est, qure in charitate non fundetur, omnino
desinitesse virtus. Et quoniam charitas est suhlimior cunc-
tis virtulibus, ipsa sola remanebit in futuro ; licet enim
Sarlcti in Patria fidem etspem semper remanendi habeanl,
in improprio (8) fidem et spem talem habebunt. Sóla'cha-
rilas, crelcris virtulibus pereunlibus, rèmanebit^llree sola
virtus inter homines remanebit in futuro, quia et Deum ,
et se invicem, ut concives et filii ejusdem Patris , ardore
nimio diligent. Diabolus igityr plus laboral odium miltere
inter fratres, quain aliquod aliud vitium ; quanto enim vi-
derit plures in Christi fervore colligatos et confoederatos
ad bellum, tanto minus frameam sua: nequilire mittero po-
terit contra eos. Cum igitur , .fratres , adversarius nosler
semper studeat nos perturbare et pd bella conduccre ,
studeamus et nos tanta pace amare, ut ipsum sine dubio
debellare possimns. Nam odio et discordia nascente, necessario
filiae ejus nascuntur. Qure sunt discordias 1 ili® , nisi
delractio, invidia, coutentio et homicidium ? Quod bène
cognovit ille Theologus, qui dicebat ¡«Qui od.it fratrem
» suum, intcnebris est, et in tenebris (9) ambulat et ncs-
»cit quo vadat, quoniam tenebrie obcrecaverunt oculos
» ejtis11. » Et sic, fratres, exposuimus viam , qua ascendi-
tur ad cre.Ium. Modo videamus, quomodo in ea ambulemus.
Ait enim ¡«Ambulale, dumlucemhabetis,in dilectione15.»
IV. Primus enim ingressus hominum ascendentium ad
Deum est pcénitentia ,eet per earn veniam postulare vernata
postulare non potestis, nisi dilectionem Dei et
proximi habeàtis. Sicut enim veniam postulatis proximo
conira eum peCcanles, contra vos ipsos peccantibus(io) veniam
postulate, yel praebeatis. Ait enim ¡ « Nisi dimiseritis,
»non dimittetur vobis14. » Ecce quomodo est necessaria
vobis dilectio. Sed dicetis : Iste abstulit res meas ; intulit
mihi ihjui-ias, inlerfecit mibi patrem ; suffocavil milii fratrem;
minatur- et me òccidere. O fratres , forlo est tales
diligere, forte est tales recto corde amare , recloque oculo
aspicere.: omnino credimus libi. Sed quia forte est, quia
durimi est, non tameo impossibile. Licet multi hoc inq-
possibile assera'nt, tamèn omnino possibile est ; omnino
nobis necesse est. Nam si impossibile fuisset. Salvator
quomodoinimicum diligereprrecepissel? Impossibile lamcn
forte è s t Secundum nostrum modum corruplum vivendi;
et quia forte est> ideo talibus magnum prremium promilti-
tur. Ccelestisenim haereditasdatur ; reterna pro transitoriis;
perfectum pro insufficienti, maximum pro minimo dabi-
tur. Redncite ergo vobis ad memoriam, quod fecerit ille'
Magnus Alexander, quantam 'conlulit barbitonsori-miseri-
córdiam volenti sibi venenum inferre. Numquid pali vo-
luit, quod in aliquo lrederetur ? Numquid a regno eum
IH» r - — 1 1 Joan; 11, 6. — 8 Rom. vi, 4. — 6 Ephes. v, 2. — 7 Joan, vii, 16.— 8 Lue. xxir, 4 » - t#
1 Pelr. ir, 21. — 12 i Joan. ii, r i . — >3 j oan, xù, 3 5 , et Ephes. v, 2. — HMatti», vi, i 5 .
•—; (3) Deest vox nem. — (8) Vox dura, qua auctor videtur inniiere, non propri^ dictam
— (5) Vox baie indicare videtur fidem et spem sanrtos in coelo habiluros. Pr.o talem, fòrte legendiim l'àmen.
enim lingua remansit isla loculio .- —(9)' Desun't in cod. htec verba : et in tenebrisi evidenti amauuensis incuria.
(6j Cod. male ambulatione. — (7) Cod. termo- — (10) Cod.- peccantes.