» tom «st, el habitavit in mobis. Quod in <ea nalum
» .est, (de Spiritu sancto est. » Virgo concepii, sed de Spiritu
sancto; Virgo .partant4, sed eum quern prædixit
Esaias : « Ecce Virgo concipiet et pariet filium, et yo-
» cabitur nomen ejus Emmanuel , quod interpretatur :
» Nobiscum Deus (ai). » Cum xUis homo; et « Maledictus
» homo qui spem suam ponit in homine (¡b). »
V. Audiant qui requiruut quis est .qui natus est de
Maria. « Pariet Filium, inquit Angelus, et vocabunt
Tr initas a u r i oomparationo illu s tra tu r. V . Unus Deus, non tro sD ii.
V I . C h r is tu s , incarna tus e x V i r g in e , pastor, o v is , e t aries . V I I .
Christi Nati,vitas annuntiata Pastoribus. V i l i . Incarnatio dominica
idùncis testibus est confirmata. IX . Deus nasci vo luta , u t mori
possct e t m o rte nos ab inferís salv are. X . Deus conceptus e t natus
e x V irg in e semper .immaculata. X I . U terus V irginis Dco non in-
d ignus. X I I . V irg o con cqpit imma culata, e t p eperii p e r v irtutem
omnipoten lis D èi. X I I I . Deus u te r i contactu foedari uon p o tu it,
quia omnia muiida m undis. X I V . Idem Elite e t co rv o rum exemplo
demonstra tur. X V . E s em p lo solis iterarti con flrm a tu r argumentum
. X V I . U te ru s V ir g in is in p u ritate factus. X V I I . L o cu s üb?
» nomen ejus Jesum(c). » Quare Jesum? Apostolus elicit2 : Dens Moysi apparata sanctus futa; quanto magis Mariæ uterus'
« Ut in nomine Jesu omne genu flectatur., coelestium, XVIII. Filius Dei ut in fornace* ignis, ita in Mariæ uterum in-
» teiuestrium, et infernorum (d). » Et tu quid sit Jesus, . , , - n , , . .. ic i.ll VII galli Aaiuu*a a i.ugtu fcuimiuauiu auvvuu. u,
dolosus cogmtor nunc requins ? •« Omnis jam lingua con- XXI. Virgæ miracrtlum Virgini matri accommodatur. XX
» fitetur ; quia Dominus Jesus3 in gloria est Dei Patris («), » maculatæ Incaraationis modus evolvitur. XXIII. Virgo vii
et tuadhuc modo quid sit Jesus nequiter perscruteris.
YI. Audi adhuc quid sit Jesus : « Pariet4 Filium et
» vocabitur nomen ejus Jesus. Ipse enim salvum faciet
» populum suum a peccatis eorum ; » non alterius,
« salvum faciet populum suum. » Unde ? « A peccatis
» eorum5. » Esse Deum qui peccata donat, si Christia-
nis non credis, crede, Infidelissime, vel Judæis dicenti
bus : « Cum sis homo, facis teipsum6 Deum ( f ) . Ne-
» mo potest dimittere peccata nisi solus Deus (g). » UH
ergo negabant Deum, qui eum peccata dimittere non cre-
debant; tu ab eo peccata dimitti credis,et Deum dubitas
confìtori7. « Verbum caro factum est, » ut homo caro
promoveretur in gloriam8 Dei, non ut Deus in carnis
verteretur injuriant, sicut dicit Apostolus : « Qui se jungit
» Deo, unus spiritus est (Zi), » et(quomodo non)9 quando se
jungit Deus homini unus Deus est?0. Ilumanæ leges11
intra triginta annos liti giosas omnes12 interimunt quæs-
tiones ; et Christas circa quingentos annos naüvitatis suæ
g ressus. X I X . E x V i r g in e nasci p o tu it , q u i sine semine g erm ina re
fe c it v ir g am A a ron. X X . V irgæ germinantis fac tum na rratu r.
X X I I . Im ma
cula tæ Incaraationis modus e vo lv itu r . X X I I I . V i r g o v ir g a n u -
c em pep e r it. X X I V . A d d u cu n tu r in confirroationera Isaïæ v e rb a :
« E x ie t V i r g o de rad ic e J o s s e , e t c . . .» X X V . E z e ch ie lis , necnon
e t rursus Isaue, e t David testimonia. X X V I . Nasci po tu it e x V i r gine
qui primoplasto costam sino passionis v es tig io valu it subtra-
h e r c . X X V I I . Christianis in miraco lo sa Na tivitate lætandum.
I. SAMCTushic cura declinai dicendi laborem15, imperiti*
nostr* ini ponit pudorem. Sed nos postponi inus to-
tum pudorem, ne in hoc tanto devotionis nos trae conventi!,
imo veritatis ac fìdei proventu., quo exhibuistis iestivi-
tati dommic* Nati vita tis honorem, malecautum videamus
palpare torporem. Jussio nobis indixit angariam ; ebaritas
elicit obsequiun ; dies exigit in praedicando frequentiam ;
sanctitas vostra provoca t apparentiam.
II. Jussio, inquam, nobis indixit angariam, et videte
quid Dominus dicat: « Qui te augariaverit mille passus,
» vade cum eo alia duo (*). » Cedo imperio ; dominici»
sententi* succumbo ; judicio colla submitto ; liic me ducit
ad unum milliarium, ego tria offero. Cursum meum .in
causas praestat. Ortus sui li tes pati tur; status suicontinet Trinitate perficio. Ille vocat adunitatem ;ego cum ilio
qu*stiones. H*retice, desine judicare Judicem tuum; et pergo usque ad Trinitatem. Una est ergo et angariati et
adora in coelis Deum tuum13, quem Deum Magus ado-
ravit in terrist4... Cui honor est et gloria, laus et imperium
in ssçcula sreculorum. Amen.
angariantis intentio, quia necesse est ut mecum eat qui
meangariat. « Qui te angariaverit, inquit, mille passus,
» vade cum ilio alia duo. » 0 angaria beata, quæ non
facit injuriam, sed perducit ad gloriam ! Unum et duo ;
tria in unum. Quadra via venitur ad patriam ; quia per
quatuor Evangelia Trinitatis capimus sacramenta. Ab
uno ad tria pergimus, et cum per tria currimus, ad
unum recurrimus. Sed in unitale quæ tria sunt non fìni-
mus. Ecce in hac via, qua pergimus, tres video manate
fontes. En aures erexit hæreticus; quasi audivit quod
vult; audiat ergo et quod non vult. Tres, inquam, video
SERMO VII.
In Natali .Domini I.
Legitur lue Sermo in Cod. xi Moritis-Cassini fol.
262, cum nomine S. Augustini, cui sine dubio vide-
lur tribuendus. Reperiuntur duo circiter numeri in
tur ir «vu6#*u«w. ***"■*“■' ' manare fontes, sed una vena est quæ in tribus exuberat ;
Appendjcts Maur. sermone ccxiv, fot. 402y sed talis . .’ , . 1 . . ’
. .... » -/ .„ - .i - , quia Trmitas in umtate simiutudo non mncit huius nostri auctontatem, cum redundat ; ac sic, q/ui ex uno
« contra probabilités ostendat ilium esse verum A u- blbmt> de °mmb™ ® ɧ VeranHamen nulla rationese
gustini feetum, qui in Appendice nonnisi depravatile satiat, msi e, omnibusbihat, ut emndem sapons gustiim
habetur-, cum nihil ex iis, quibus nititur Maurinorum
sententia, hic occurrat. Aride quod in Sermone nostro
laude tur liber ni Esdrce, et Scripturre nomine de-
signe tur, quod sententire Augustini apprime convertit,
eumdem. librum, ut Scripturam, citantis in
opere d e « v i t a t e d e i , libr. x v m , cap. xxxvx, ubi re-
fert factum aliquod depromptum ea? capii. m .Jn ediin
vena umtatis învemat.
III. Dictum illud Domini evidentius est : « Ite, docete
» omnes gentes, tingcntes eas in.nomine Patris et Filii
» et Spiritus sancti(y). » Quod eygo est nomen Patris?
Deus. Quod est nomen Filii? Deus. Quod est nomen Spiritus
sancti? Deus. Deus unus, quia non dixit: « In nominibus,
» sed « In nomine. » Unus Deus, Pater et Filius et
tione Maurinorum post sermonemcxcsncollocandus Spiritus sanctus, Apostolo dicente, « Quia Dominus Deus
est, et accipit numerum in Natali Domini xiv. » tuus, Deus unus est. Mediator autem umusnonest, Deus
SYNOPSIS.
I . Jussio indicit loquendi angariam. I I . A n g a r ia b ea ta quæ ad
iinita tcm Trinitalemqu c p c rd u c it. I I I . Divinitas una e t trina. IV .
» autem unus est (A:). » Quod individuum est in nominis
unitatc, non discemitur in naturæ æqualitate. Ex Pâtre
Filius; a Pâtre Spiritus ; in Pâtre Filius et Spiritus ; in
Filio et Spiritus et Pater ; totus Deus unus, Pater et Filius
(a) Isai. v u , >4-— (b) J e r.x v n , i 5 .— (c) Matth. i , 2 i . ,— (fi) P h i lip .n ,io . — («) Ibid.
— (*) Matth. v , 4 *. — ■ ( j ) Id..xxvuir fg . — (A). Rom. m , 3o ; i <
■ Sed de Spiritu sancto, Virgaparturit. Haec non legimlur in Cod. Cass.
— » Cod. Laur. dicat. — 3 Cod. Laur. Dominus noster Jesus Christus.—
4 Codi Laur. paries, et clciade vocaA».— 5 Cod. Cass. populum suum unum
n peccatis eorum. — ® God» Laur. te Deum. — 7 Hic dotractis pluribos
ver!, is incxtricabilis est Cod. Cass. sed ex Cod. Laur. comgitur. In priori enim
destini line verba : non eretichimi ; tu ab co peccata dimitti ; unde phvasis
.1 / 7 Jom. i , 33 , — (ff) I me. v. a i . — (A)I Cor. v i, 17..
, 4 ; Galat. in , 20; iT iin . 11, 5 , etc.
sine scnsu remanet.— 8 Cod. Cass. gloria. — fiFIinc vorba videntur nhundarc.
— >® Sic Cod.1 Laur. Cod. Cass. habet eolummodo- : Qui se jungit Deus homini
unus Deus est. — , r Cod. Cass. male legis.— , a Cod. Cass. maleAo-
minis.— ' 3 Tuum deest in Cod. Cass. — *4-Hic plurima desiderantur.— l8Crcdo
hic agi de S. Paulo, cujus,-ut probabile est, lectn fuerant lime verba cxPro-
phuta citata : Gcnerationcm ejus quis cnarrabit? Isai. diii, 8. Act.vui, 3 3 .
SEUMO VII. IN ?
et Spiritus sanctus. Nulla est in imitate divisto, nee ad-
mi ili tu r iu Trinitate discretio, nec est in alio (inferior)1 et
in altero po.tior, sed perfecta, et una, et integra in singulis
plenitudo. Ecce pergimus tria milliaria ; non est ultra quo
pergal angaria.
IV. Adjiciamus tamen aliquid de compaiationis exemplo
in praejudicata fide, ut divinis frivola comparemus.
Si quis enim dubitai pluralem numerum in Deitale non
cadere, aurum mihi declinet in numero, quod pluralita-
tem pcnitus non admiltit ini nomine, cum varias divida-
tur in species, quæ vocabula diversa significent ; ut puta
annulus, torques , brachiale, et cætera quæ una tantum
formantur ex massa auri ; tamen naturam non amittit in
nomine, quia non mutatur in genere. Et annulus aurum
est, et torques aurum est, et brachiale aurum est. Tres
pone massas auri; omnes massæ aurum, hoc aurum,
unum aurum,,totum aurum; aut declina pluraliter, si
potes. Aurum nihil habet in generis appellatione vocabu-
lum ; et quod non debetur in nomine, ;npn separatur in
genere, licet aliud audiatur in specie. Ita ergo et in Trinitate
iquódcumque dixeris Deus est. Patrem dixeris, Deus
est; Filium dixeris, Deus est; Spiritami sanctum dixeris,
Deus est. Deus autem unus est. Non admittit ergo Deitas
numerum, quianihilhabetTrinitas in naturadiversum. Et
sicut non admittit numerum, ita non recipit incremerttum.
V. iPossunt ergo, inquis, dii dici, si tres sunt in sub-
stantiæ unitale person*. Absit a te, Christiane, ut quando
hac consideratone ducaris. Diabolos enim in Origine
mundi principaliter in hac causa damnatus est, quia deos,
cum homines vellet decipere, suhinduxit dicens : 41 Et
» eri tis sicut dii (a), » cum dicere debuerit : » Sicut Deus. »
Futuram eiìim viam sLcrnehat idolis, qui repudio dejectus
fuerat unitatiis. Siveenim hoc de Patre et Filio et Spiritu
sancto, sive de ipsis hominibus tanquam diis futuris
dLxit, utrobique mentitus est, origo niendacii. Et si deos
dicimus, quid inter Christianum gentilemque intererit,
qui multos deos credit; et alios majores, alios minores
esse confìngit; et ab uno Deo vero erratica vanitate des-
ciscit? Si hoc inChristiano deprehenditur, quid in gentili-
damnatur? duos autem vel tres deos ille asserat, ille de-
fendat, qui contra canonis auctoritatem non admittit in
Patre et Filio et Spiritu sancto unitatem: et in ipsa urii-
tate inseparabilem dividit Trinitatem ; et cum separat
Trinitatem, interficere nititur veritatem; et dum dicit
unum esse majorem, alium vero esse minorera, per Falsi—
tatis gradus inducit in ipsa Divinitate diversitatem ; quæ
si viget (sic) tempore et merito, non æqualis natura, sed impar
est. Nobis autem, ut diximus, unus Deus, Pater et Filius
et Spiritus sanctus. Gradum non admittit æqualitas,
nec diversitatem recipit unitas, nec degenerai in nomine
et natura Divinitas.
VI. Verum quidegoinaltitutidine disputationis adduc-
tus, fasti già metuenda per tingo? Aliudest nobis profesti-
vitate diei dicendi propositum. Omittamus interim illa
quæ in sacramentis arcana sunt. De bisquibus dominica
est Incarnatio peracta "tractemus. Hodierna enim die,
Fratres mei, exultaverunt Angeli, fremuerunt coeli, resul-
taverunt elementa mundi, lætati sunt inferi, quorum
ergastulis tenebantur, mortis compede et ditione captivi.
Lætentur ergo hodie populi christiani, quia natus est in
carne Dominus mundi, et deletum est elogium hominis
primitivi. Natus est Dominus in carne vera, et vieta est
in hac Nativitate natura, quia Virgo concepit, et peperit
illibata, et facta est mater vera, quæ permansit virgo perpetua.
Natus est hodie Dominus ; redemptus est mundus,
et elisus est diabolus. Et videte remmiram. Natus esthodie
agnus, et fugatus est lupus. Natus est hodie agnus,
<ìt annuntiatus est Pastoribus pastor bonus et agnus :
pastor ad custodiam, agnus ad victimam. Et quia agnus
dicitur, et aries et ovis esse perhibetur. Ipse est enim arics
qui tenebatur in spinis cOrnibus, cum immolandùs Isaac
béatus fùisset oblatus2. Ille denique subtractus est neci,
hic affixus est cruci. Ille ligatus vinculis super lignà jà-
cuit ; Christus affixus clavis in cruce pependit ; et porta-
vit coronam spineam, cum iret ad victimam, qui jam ha-
buit coronam ex pretiosis lapidi bus, pretiosam manu
Patris, artifìcio pietatis intextam. Arietis quippe omnis
virtus in fronte est; et nobis fortitudo omnis in cruce qua
signamur in fronte. Ac perinde quod per figuram Judæa sigila
bat in postibus, nos habemus in frontibus, pro quibus
aguus innocens docetur occisus. Aries ergo secundùm con-
stantiam , agnus juxta innoccntiam. Et quamvis diverai
sexus sunt in animantibus istis, tamen est natura generis
in uni tatis æqualitate conformis.
VII. Natus est ergo hodie in caine Deus, et « Claritas
» Deo annuntiata est in excelsis, et pax in terra homini-
» bus bon* voluntatis (è). » Claritas Deo præstituitur ad
trinmphum, et hominibus, qui dudümciim Deohabëbant
divortium, pacis redditum est sacramentum, et luctum ac-
cepit diabolus sempiternum. « Fuerunt autem, inquit,
» Pastores in illa regione pernoctantes et custodierites
» nocturnas vigilias super gregem suum. Angelus autem
» Domini astitit illis, ét claritas Dei circumfuïsit illos ; et
» timuerunt Pastores timore magno nimis. Et dixit illis
>■> Angelus : Ne timueritis ; ecce enim annuntio vobis gau-
» dium magnum quoderituniversàè terræ : quia natus est
» vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus, in ci-
» Vitate David. Et hoc vobis signum : Invenietis infan-
» tem pannis itavolutiïm, et positum in præsepio (c). »
Ite, ite, Pastorës, ad stabulum ; currite celeres ad præ-
sepium ; ibi invenietis hodie agnum natum, gaudium nostrum1,
obtectum, ex peccatis nostris, sordidorüm involucro
pannorum ; qui non pro ùnius populi liberatione voluit
mactari, sed pro cunctis debebat gentibus crucifigi.
Infans in præsepio, juvenis pependit in ligno.
VIII.Nativitatisdominicæ « Sacramentum, quod juxta
» Apostolum, manifestatami est in carne, justificatum est
» in Spiritu, visum estAngelis, prædicatum est gentibus,
» creditum pstin hoc mundo, assumptum est in gloria (d);»
quod Patriarch* susceperunt, Prophet* ante testati sunt,
Angeli fundaverunt, Apostoli firmaverunt, Martyres pa-
tiendo confessi sunt, factis veritas dòcuit, fides nostra
probavit, virtus implevit, et ad nos usque per gratiam divini
sacramenti transivit. Habemus liujus fidei testes ido-
neos, assertores probatos, et Apostolos magistros. Quod
enim videri non poterai in Deitatis majestate, innotuit
evidenter in carnis humilitate ; et quod celabatur sapien-
tibus in virtute coelesti, revelatum est parvùlis in infirmi-
tate carnali ; et ut erigeretur infirmitas, coelestis est hu-
miliata sublimitas. Sed ita est humiliataDivinitas, ut non
amitteret quod habet in natura veritatis, et tamen virtutem
sumeret infirmitas ex commercio Divinitâtis.
IX. Factum est ut Evangelista testatus est; virtus in-
firmitate emicuit. Deus carnem ita ex Virginis matri!; vulva
suscepit, ut non præeunte seminatione carnali caro existerai,
sed ex operatione coelesti et conjunctione Verbi; et
cum, nimio affectionis desiderio, vult hominem reparare,
hominem reformavit in homine, et virginem carnem assumpsit
ex Virgine. Amavit te Homo-Deus, et fecit se ,
propter te, hominem Deus. Suscepit te, èt subjecit se,
Apostolo dicente : « Seipsumexinanivit,formam servi acci-
» piens, in similitudine hominis constitutus, et habitu ili