Mariæ scdet; ecce hodio jam demonstrator qui inter bo-
vem et asinum collocatile ; et ideo hodie clauduntnr ora
Prophelarum ; ecce datum est promissum, et imposition
est promillentibus silenlium. Sileas , o Moyses legislator,
qui lioguam impeditali) habere dicebaris1. Obmulesce, o
Isa'ias, qui labia polluta fatebaris2. Sileas, o Jeremias ,
qui puer esse dicebaris*. Obmulesce , o Ezechiel qui.pol-
luto pane vescebaris4. Sileas , o Daniel , qui post visiones
infirmaris6. Sileat Osee , qui fornicariam duxit uxorem*.
Silcat Amos, quia jam Prophela non est, sed simplex pastor.
1. Sola vox ilia jucundilalis in auribtis meis audiatur ;
sola vox ilia tubatica audiatur; solus vas electionis auscul-
telur; solus præco præconuin intelligatur ; « Apparuit be-
»nignilasct humamlas Salvatoris nostri Dei*. »
III. Ecce ergo, fratrcs, nobis hodie Salvator noster ap-
paruit, veniens non lanlum cum vino et oleo , sed etiam
in purpura et sacco Christus quidem Deus et homo. Nàin
quaedam Tacere voluit, in quibus verushomo apparebat,
quasi more histrionum ludens (1), et in varias species
se alternalìm transformans. De quo ludo dicebat Sapien-
tia : « Dcleclabatnr per singulos dies ludens coram ipso in
» orbe terrarum9. » Die siquidem nativitalis apparuit homo
flens in cunabulis; sed hodie Deus adoralur, durn Palris
vox super eum intonai : «Ilic est Filius meus1*; » dum ex
aqua factum est vinum ad nuptias. Dicamus ergo Salvatori
nostro Christo : 0 Domine, io tua nativitate a Inventus es
»ut homo11, paulo minor eiFectus es ab Angclis12;» sed
hodie sedens super Cherubim , Dominus Angelorum apparasti
«Coram Ephraim, Benjamin, et Manasse1*. » Ac
si diceremus, fralres : Domine, jam vidimus teiu presepio
reclinatimi, pannis involutum, vagientem inter ani-
malia. Numquid (2) le non sic vidit Maria porta.Paradisi?
numquid non sic Joseph? numquid non siepastores?
IV. Et nunc Iredecim dies sunt, quod hæc omnia facta
sunt; sed hodieapparuit aliter qui sedgt super Cherubim 14;
nam tripliciler hodie nobis appardit,' non tamen eadem
die, nisi secundum temporalem revólulionem. Nam decimo
tertio die a nativitate apparuit Regibus Gentium , stella
ducente supra ubi (3) erat puer15, et stalim hæc videnles,
oneratis camelis auro , thure et myrrha , ad Christum vénérant,
et sic apparuit Ephraim, Baldassar scilicet primo
regi, Benjamin secundo regi, Manasse tertio regi, et sic
copulàtur Genlilitas, quæ erat elongata. Trigesimo vero
anno, eadem die apparuit Joanni Baplistæet lurbis quæ ad
Joannem vénérant. Sequenli anno eadem die apparuit Mairi
etDiscipulis ejus in mutatione aquæ in vimini; et per has
très, appariiiones significantur très Pcrsonæ , quæ bîc no-
minanlur, scilicet Ephraim , Benjamin, et Manasse; sed
si ordine retrogrado isti 1res profurantur, diem sequcmur(4)
historiæ. Dicamus ergo apparerò coram Manasse,Benjamin
et Ephraim. Nam Manasses oblivio : isti sunt Gentiles ,
obliti Dei, de quibus dicitur : « Rcminiscenlur et conver-
tenlur ad Dominum “ .«Benjamin Filius dextre inlcrpreta-
tur : isle Jesus Benjamin a Maire fuit vocatus , id est Filins
doloris; nani pre dolore mater Benjamin in partu
Benjamin uiqrtnu est; el Maria fere morlua fuit in passione
Filii. Ephraim aillent frnciiiicatio inlerprelatur : isti sunt
Christi Discipuli. coram quibus in miracolo niipliarum ap-
paruit. Vel sic in novissimo die apparebit coram Ephraim,
Benjamin et Manasse, Jioc est coram judicantibus , judi-
candis cl judicatis. Apparuit ergo Dominus cunciis, et ve-
nit Samaritanus ille ad medicandum nos, seenni portans
vinum correptionis et oleum miserationis.
V. Tu ergo, «DeusDeorum, qui sedes super Cheru-
«bim17, «scientiaé plenitudine perfectus venire digneris, et
apparerò nobis non difieras , dando singulis , dando universes,
» Exod. 1», Isai. vi, 5 . - 3 J e rem . 1, 6. — * Ezech. îv, t a . .— S Dan. x
v in , 3o , 3t . .— '0 Matlh. u t , 17. — h Philip. 11, 7. — «2 fieb r. 11, 7.
a®. — 17 Id. t* * « , 18 Id. cxxxu, a, 3 . — >9 Ezech. xiv, t4.
23 Mich. Vj a .
dando cunciis tuam pleniljudinem uDguentorum ,
quod dcsccndat de barba usque in oram vestimenti18. Apparare,
o serene Jesu, digneris illis iribus viris, quos vidit
Ezechiel salvandos, scilicet Noè, Daniel et Job19. Festina,
et noli .tardare apparerò Ephraim, scilicet activis , qui tuo
amore infiammati, te duco, fructus miscricordiae faciunt :
festina , Domine, apparerò coram Benjamin, id est (5),
prelalis , quibus pofestalem ligandi et solveudi tradidisli :
festina, Domine, visitare Manasse, id est, contemplativos,
ut cognoscant latitudinem, longitudinem, altiludinem et
profundum scienliaj tu» charitalis 20. Quid cnim, fratres ,
intelligo per latitudinem, nisi opera ebaritatis ? quid per
longitudinem, nisi perseverantiam usque in finem? quid per
altitudinem.nisispem divina; patri»? quid per profundum,
nisi inscrulabilia opera Doi? Veni, Domine, visitare d o s
in pace. Visita actiyos, inebria contemplativos, et rege
quibus regere precepisti. Sane scimus, Domine, quia hodie
apparuisli pucr parvus, quem adhuc speramus te videro
omni magnitudine circumdatum.Tunc,Domine < Memento
«mei, cum, (6) veneris in regnimi tuum21,»ut non cum
hoedis, sed cum .ovibus ad dexteram tuam nos collocare
digneris. Àmen.
s e rm o xxr.
In Epiphania Domini V.
Ilic sermo, qui educilur ex Cod. Cass: evi, fol. 3i .rt
tergo, litcnomen habet sancii -dugusiini. Sed a Bandinio
tribuilur anonymo Bibl. Laur. Suppl. tom. 1, fol. 619,
nec.immerito, cum. nihìl habeat, quod beati Docloris sapidi
ingenium. Ponalur ergo in appendicem post sermo-
nem prcecedentem cum numero in Epiphania Domini xiv.
SYNOPSIS.
I. Bethlehem civitatis felicitas. II. Herodis furor. III. C»dis
infantium ridicula descriptio. IV. Magorum numera.
I. Audivit nobiscum Charitas veslra Evangolistam di-
cenlem : «Cum natus esset Jesus in Bethlehem Jud» in
»diebus Herodis regis, ecce Magi yeniunt ab Oriente Je-
» rosolymam dìcenles ; Ubi est, qui nalii^est, Rex Judxo-
«rum? Vidimus enim stcllam ejus in Oriente, et venimus
»adorare eum Ji.»Felix illa civitas, fratres diarissimi, cui
civis natus est Deus , qu» singulare meritum ante adven-
lum Salvatoris accipieus, primum laudari meruit per Pro-
phetam,quam discerct quem sumebat (7). «Felix civitas
»Bethlehem, qu» non es minima in principibus Juda. Ex
» le enim , inquit, prodict Rex , qui regat populum meum
0 Israel . » Quid, agit Jud»orum c»citas mentium, qui ad-
venlum Salvatoris nec intelHgcremeruerunt, nec noscere?
Implelum est cunctorum Prophelarum respoosum; Sal valorem
nostrum prodidit codimi. Quando enim lalere po-
l’uerat, quem Deus ante prxdixerat? Bethlehem civitas de
aslriferis, patri» civem et novum incolam, grande meri-
lum sumpsit, quia non potest finiri, quod meruit.
II. Sed poslquam partus ¡Ile, ccelesli signo monstranle,
repertus est visusque Magis, Jud»os (8) veneranda turba-
vitinfantia. Nihil ibi omnino conlemplibile in illis vagitibus
fuit, quia humanus servus Dei aspexit prxseutiam. Sed
posteaquam probarunt (9) ipsius siderisfidcm, fallentes
6:Osee. 1, 2, etc. — 7 Amos. 1, 1. —;8 TU'. in, 4. — 9 Prov.
— 16 Matlh. 11, — 18 Paal. x x i ,
, 1 6 . —
— « Psal. u x i x , 2 * 5 i* Id. xcvin, i.
, — » Ephes. n i , 18, x9. — 21 Lue. x x in , 4 a. — » Matlh. 11, 1
(1) Hæc comparado parum digna ridetur, quæ accommodetur Domino, ¡n. — (6) Id. dum. — (7) Id. sumebant. — (8) Id. mágicos. — (9) Id.
qui semper histriones per Ecctesiam suato detestatus est. — (2) Cod. nunc; probant.
deest non in cod, — (3) Cod, super qua. — (4) Id. sequamur, — (5) Id,
SERMO XXII, IN EP
Magi regale preceptum, exteras nationcs tenuerunt. Herodis
regis vitantes aspectum, noluerunl monstrarepenitus,
quod timèbat ; majorem enim stimulura sentit, cui non
oslenditur, quod veretur. Sed cum splÌicitus rex, transacto
tempore veniendi, fallentesMagos cognosceret, atqueejus
animimi incognitos infantis aspectus diversis moli bus dis-
siparet, hoc providit crudelitate cousilii, ut ad invenien-
dam successore infan tiam, occidendo quxreret, quod la-
lebat, sicut scriptum est : «Cum vidissètrex, quia delusus
» esset a Magis , irafus vehementer, misit ut occiderentur
»omnes infantes in Bethlehem et in omnes terminos ejus ,
»a bimalu et infra1. » Felix erat in illis parvnlis moriendi
conditio, qui pro Christo quxrebantur pati. Furenlis regis
vesana sxvilia morienlibus profuit, qui dora successorem
suum diligenti crudelitate perquirit, dignos martyresfecit
iratus (1). Nam Ilcrodem ¡slum tantum rabiHus sensus
furoris facibus erigebat, quantum amor dulcqt potestalis
accenderai. Carnifìces suosad inquirendum miltit infantem,
quasi qnidem posset inveuire cum vellet.
III. Perguntin civitatem ministri regis, crudele porlan-
tes imperium, et dirum preceptum portantes in gladiis ,
ad malres lacrymautes festinabant. Infantile bellum in do-
mibus gerebatur, et solasecum pugnante s»vitià, orbilatis
crudelitas imminebat. Mactabanlur in cunis infantes, in
quibus nondum erat nascondi conscientia, et illud mem-
brorum inilium, primum funiis discit esse, quam corpus.
Occidebantur initia membrorum minutissima; laetantes et
accepli a matribus parvuli in duritiam lapidum vibranlur,
ut ad execrandum malum , saxorum aspera moles artus
spargerei, et nec acciperet volens terra (2) -collisos atquo
interemptos. Ipsamortalibus se prxbuit, qu» pridem natos
testes (3) suscepit. Sub couspeclu matrum premebantur
vagitus infantium , et lacrymas suas in matcrnos oculos
reportabant. Salvator noster inter infantium funera qusrs-
batur, qui ad hoc permisit pro se infantes occidi, ut exteri
pro sé ipso discerent mori. Natabant domus saDguine par-
vulorum, nec fuit qui consolari alterum posset, quia non
erat, qui lacrymas non haberet. Nam luclum (4) orbitas
cunctorum xquaverat, et commune malum ubique lucti-
bus gerebatur.Oppressi vagitus màjóres gemitusexigebant.
Nulla domus, nulla orbitatis restaveratlocus, ubi non dim
regis crudelitas fuerit (5). Jacebanl brevia vulnera membrorum,
et velato vullu, tristi colorai» pallore cunctorum
mortibus (6) lacrymas dabant. Min.utis mortibiis tota civitas
replebatur, et omnium posteritate truncata , hoc solum
evasit, quod vagitum habere non meruit. In illa
matrum (7) perniciq, in tanta grandine libcrorum, una
feemina felix evasit, qnx fuit virgo-post partimi. Quid juvat
replesse tot funeribus terram ? Quid profuit tanta verba
fluentia siccasse, cum futurum malum Deus ante prxdixit?
Constat èrgo Judaic am gentem nascenti Domino preparare
perniciem, ideoquoeodem tempore Dominus voluit docere,
quia Judxus non noverai, quod ferirei. Sed quia Deus passioni
prohibitus .vel dilatus est, maluit virtulibus disci,
quam ante tempus occidi. -
IV. Sed ad proposilum redeamus. Obtulistis grati» illa—
cescenti piam congregalionem. Dedistis (8) nobis vestr»
intentionis dolce solameli. Sequimini stellam ccelorum
summa (9) suleantem, ut veniatis ad Christum ubera materna
laclanlom. Ista est gloria, quam coeli enarrali 12. Ista
est misericordia, quam Magi venientcs adorant. Benedic-
tus Dominus; hodie psalmus cantatus magnum acccpit
augmentum, ut jam videatur bonedictus Dominus. Quod
narrabant coeli, jam videntMagi; cernunt sine timore pas-
toros, quod cùm magno timore canlabant angelic» Poles-
tales, et sapienti» lerrenx disquisilioevanuit. SeÌuri ergo
munera preparemus ; et ab aliis prxparanda discamus, ne
forte quod ollcramus, nos ipsi nostris viribus nonhabeamus;
ut discipulus, a Magis qui obtuleruntaurum.thus et uiyr-
rham. Quid sib» isla munera volunt ? quod nobis aperiunt
sacramenlum? Aurum, vide coelestia; llius, vide lerreslria:
myrrham , vide inferna; quia «In nomine Jesu omnegenu
»flectitur coeleslium, lerrestrium et inferoorutn *. » Tria
ista munera videamus, sietuliamhabentratiouem. Aurum,
videfidem; thus, adora spern; myrrham, intellige chari-
talem. Et linde (tu) myrrba charitas?Sicut eniin -myrrha
bene tegit et condit corpora mortuorum , sic et« Charitas
» coopcrit multitudioem peccatorum4. » Quid facit myrrha?
cuslodit sepulturam, etdcfunctorum corporum compagem
non patilur dissolvi. Myrrha ergo charitas. Tegat corda
nostra, ut ofFeramus Domino munera placitura , et dicat
ad nos :«Exultct Jacob, et lxtclur Israel5, »quia Deus natus
est Emmanuel.
SER MO XXII.
Ì11 Epiphania Domini VI.
Magna contcntio est inter eruditos cujus sii sequens
sermo. Combcfisius in Homiliario, sive ßibliot. PP.
Concionatorum Iribuit Origeni aul'dlii velcri, tili videre
liquet in tom. i.fol. 5ig ; sed esldelruncatus. Editor
sancii Maximi enumerai inter liomilias hujus Palris,
Edit, li onice 1784 » fol. 4.15. Allamen brevior el discrepai
aliquantisper a nostro codice, necnon aplat Natali
Domini quee sunt de die Epiphaniorum. Dominions Valiar
sius ilium conjichtinier opera spuria sancti Hieronymi.
Bandinius in Bibliolh. Laur. tom. 1, fol. 78, Ambrosio ilium
deputat. Codex vero nosier, nempe cxvi, fol. 1 bo, con-
numeral sermonibus divi Auguslini. Hinc propter varias
discrepantias illumkic in Appendice rursus in lucememil-
tere operas pretium duximus, quanquam plura dcsumpta
sint ex alio Auguslini sermone.
SYNOPSIS.
I. Christi per Incarnationem revelatio. II. Nostra folicitas
major est veterani. Patrum felicitate. HI. Crucis potenlia. IV.
Christi baptismus. V. Moyses extensis man i bus orans, figura
fuit Crucifixi.
I. H o d ie verus Sol ortus est mundo, llodie in tenebris
s»culi lumen exortum est. Deus factus est homo, ut homo
fieret Deus. Form am Dominus servi (i 1) accepit, 111 s^rvus
verteretur in Dominum. Hodie ccelorum habitator et con-
ditor habitavit in terris, ut homo colonus terre migraret
in coslum. 0 dies omni sole lucidior! 0 lempus a cunciis
sxculi's expcclatum ! quod prestolabanlur Angeli, quod
Seraphim , et Cherubim» et ccelorum miuistcria (12) nes-
ciebant, hoc in nostro tempore revelalum est. Quod illi
videbant per speculum et per i.m'aginem, nos cernimus in
ventate. Qui loquebatur in Israelitico populo per Isaiain,
ct Jcremiam , et reliquös ( i3) Prophetas, nunc nobis per
Filium loquitur.
II. Videte quid sit inter Vetus et Novum Teslamentum.
In ¡Ilo (14) loquebatur per nubilum; nobis loquitur per serenimi.
Ibi Deus videbatur in rubo , hie de Virgine Deus
ifascitur. Ibi ignis erat popnli peccata consumens, imo
Dominus ignoscens servis suis, hie homo est populi pec