ß. AIJ(VIISI-I5SI KIM SCO PI
» ravi («)., » Japi bic \niln rcspoudülur : Corte port1 ipso?
Die ergo quod sequitur, ne ista dilatio mca sit inflafio:
«Plus omnibus illis laboravi. » Jam nubi pasci ccepe-
ratisa, sed intcrcedit pro me; etquodammodo alloqqi-,
tur : Vos nolite irasei. « Nop ego autenix spd, gratia Dei
» mecum (b). » Sic ergo et dp passione r à imminent^,
cujus dies hodiernus solqmnissimus agitijr, quid dixit3 ?
« Ego enim jam immolor, et teippus resolufionis mene
» instat. Bonum certamen certavi, cursum consummavi,,
» pdem servavi. De cietero superest mibi corona j usti tue,
» quam reddet mibi Dominus in illa die justus Judex (c). »
Est enim cui reddat. « Bonum certamqncertavi, cursum
» consummavi, fidem servavi4. » Debetur quod redditur;
sed non es^et cui deberetur, nisi ei proerogare.tur, quod
non debebatur6. Certe audis modo de Dei debito prsesu-
mentem ; audis. modo Christum reddentem ; audi per
ipsumPaulum indebita proeroganteni. « Non sum, in-
»,quit, idoneus vocari Apostolus, quoniamG perseeptus
» sum Ecclesiam Dei (d). » Modo attende quid debebatur,
cui vides jam parali coronam. Prius illuni attende
et vide nisi7 factis dignam invenit poenam; persecutus
est Ecclesiara Dei, qua cruce non dignus est? quse illi
puniendo tormenta suilieiant7? «Non sum dignus, in-
» quit, vocari Apostolatus. » Ego scio quid mibi debebatur
; Apostolatus mihi « qui persecutus sum Ecclesiam
» Dei ! » Vide ergo Apostolum9? « Sed gratia Dei sum
» id quod sum (e). » 0 gratia Dei, gratis data10, non
merces reddita11 ! Invenit quod puniret, fecit quod co-
ronaret.
Y. Videte quod sequitur : « Gratia Dei sum id , in-
» quit15, quod sum, nani et ego Apostolus non sum ido-
» neus, quia persecutus sum Ecclesiam Dei. » Supplicia
expectabam, proemia inverno13. Unde ergo hoc mihi?
quia « Gratia Dei sum id quod sum, et gratia ejus in me
» vacua non fuit; sed plus omnibus illis laboravi14. »
Iterum te erigere ccepisti? « Non autem ego, sed gratia
» Dei mecum (/'). »Bene, optime, non jam Saule, sed
Paule ; non jam superbe, sed parve. Saulus ideo superbia
nomen fuit, quia ille rex procerus, et tanto invidentior16
quanto clarior, Saül vocabatur, qui sanctum David per-
sequebatur16, inde iste17 nomen accepit, a Saüle Saulus
congruum nomen persecutoris. Quid postea Paulus18?
Quid est Paulus?Modicus, minimus. Recolite 10 verbum
qui litteras nostis; recolite eliam consuetudinem, qui
liberales qui vocantur20 libros non nostis. Paulus modicus
est ; post paululum te videbo ; paululum post te vi-
debo21. Paulo post, modicum post22. Ergo Paulum videte
23, jamdudum Saulum, sanguinem sitientem, e t.
csedes anhelantem, modo autem Paulum24. «Ego autem
» sum minimus26 Apostolorum(g). » Prorsus minimus,
sed saluberrimus.
VI. Forte in veste Domini minimus iste, fimbria fuit26;
hanc mulier illa tetigit, et a fluxu sanguinis liberata est,
in qua erat Ecclesia; Gentium figura. Ad Gentes enim
missus est Paulus, modicus cum salute. Denique hoc
sciatis ; ipsa mulier quae tetigit fìmbrìam Domini, ignorata
est a Domino, sed ignoratio27Domini figurata est. Quid
(a) i Cor. xv, io . — ( i) Ibid. — (c) 2 Tim. ìv, 7 ,8 . .— (d) 1 Cor. t v , 9.
— (OPsal. x v i i, 4. — (jf) 2 Tim. ì v , 7 . — (A) 1 Cor. xv, 5j . Rom.
’ In Cod. cxvn abest non. — 3 Id. male cteperas. —- 3 Tota phra-
sis in Cod. cxvn desidera tur. — 4 Deest media pars textos in eodem Cod.
cxvn. — 5 In eodem Cod. male ponitur punctum post verbum prorogare
tur; et post, non minus male scribitur interrogative quid non debereturJ
— 6Cod. a x quia. — 7 Id. nisi quod. — 8 Id. male quia... sufficerei :
male item Cod. cxvu punienda. — 9 Id. male apostolus. — v ' ° Vide Senti,
x x n , n. 14. — 11 Tres ultima voces desideranti» in Cod. cix. —- 13 J«-
quit deest in Cod. cxvii. — : ,3 ,Cod..ax invent. — '4 Vide Scrm. clxvui,
n. 7 . — ,s Cod. a x elatior. — :6 Vide Serm. cclxxv , n. 5 , Serm. ccxcv,
n. 7, et Serm. ctxxv, n. 8. —■. '7 Cod. cxvu per errorem est. — >8 Cod.
a x sine interroga tione qui postea Paulus. — >9 Vide Serm. c i , n. 1. —
9® Qui vocantur desunt in Cod. a x . — 31 Cod. cxvu male video. — 33 Vide
enim ille nesciubat ? Et. .hupen quia illa mulier ■•Ecclesiam
Gentium significabatv ubi .Rominus priesen Lia corporali
non erat98, sed per Discipulos ibi erat, ubi fimbria vestimenti
ejus tangeretuv;„ (ùl ; iQujg me,tetigit? » Et Apos-
toli : «, Turbi« t»IOoitìpt,ìmunt,;,et,aiMiguntet dieia :
» Quis me Ht'ligit^i [Et ille : Tetigit me, aliquis<;(7i). »
Turbae premufit ! fidbs tangiUu Fràtres, estote de tan-
gentlbus, non de .prementibusao. « Quis me tetigit? et
» tétigit me aliquis. » Ignoranti similis Christus signi-
fìcans; non mentiens, sed significans. Quid aignificans?
« Popidus quem non cognovi servivit mihi ( «p »
VII. Die èrgo, Apostole81, imminènte passione,laboris
impensor,eo tonte jam exactor, dic: « Ego enim jam do-
» libor32, et tempus resolutionis mese instat. ; bonum certa-
» men certavi* cursum consummavi(/)33 » Quid prodesset
certamen, nist vietoria sequeretur ? Dicis quia cerlasti, die
unde vicisti ; alio loco interroga.,«Gratias Deo qui dediti
» nobis victoriam per Domiuura ; nostrum Jesum Chris-
» tum (k). Cursum cònsummavi;; » tu cursum corisum-
masti ? Recognoscc illud : « Non vblantis, nequè currentis,
» sed misèrentis est Dèi (¿)* » Die aliud : « Fidem serva-
» vi. » Fidem servasti85, custodisti P,Sed « Nisi Dominus
» .custòdierit civitatem, in vanumvigilant qui custodiunt
» *eam (m). » Ut ergo fidem servares, ille adjuvit30 ; ille in
te servavit, qui ei Apostolo tuo, cum quó unum37 passio-
nis habes diem, dixit, quod in Evangelio legisti : « Ego
» rogavi pro te, Petre, ne deficiàt fides tua (n). » Exige
ergo ; paratum est proemium ; die; « Bonuin certamen cer-
» tavi, » verum est ; « Cursum consummavi, » verum est;
« Fidem servavi, » verum est38; « De caetero superest mihi
» corona justitice quam reddet mihi Dominus in illa die,
» justus judex(o). »Exige quod debetur. Parata est prorsus
corona tua, sed memento quia Dei dona sunt merita tua.
SERMO LII.
De Conversione sancti Pauli IV.
E mi tur ex Cod, cn x i,fo l. 226, et tribuitur, nec
immerito, sondo Augustino. Unicus nobis oocurrit
Codex et quidem in multis dejìciens, atque ideo corr
rigendus in multis. Locus ejus in Editis post prcece-
dentemeum numero de Conversione sancti Pauli vi.
SYNOPSIS.
I . D e duobus nominibus bea ti Pauli e t ejus Conve rs ione . I I .
D e mirabili cQectu grada: Dei in illa Conve rs ione . I I I . D e g r a d a
e t meritis in b e a to P a u lo . I V . Conclusio.
I. P hocedat nobis, Fratres charissimi, et beatus Paulus,
ut paiilulùm aliquid de Paulo dicamus. Etenim propterea
Paulum si volueris nominare; nam prius Saulus, postea
Paulus, quia prius superbus, postea humilis, recte pri-
mum nomen, et in eo persecutoris agnoscitur nomen39.
Saulus a Saiile cognominate est 40. Saiil inde appellatus
— (e)Ibid. io . — ( f ) Ibid. — (g) i Cor. xv, 9 . — (7t)Luc. v u i, 45, 47 -
x, 16. — (ni) Psal. cxxvi, 1 . — (n) Lue. xxi, 3 2 . — : (o) 2 Tim. ìv, 7 , 8. •
Serm. clxvui, n. 7. — 33 Cod. cix male paulo post modico ; post ergo
paululum. Videte jamdudum Saulum. '■— a4 Vide Serm. cclxxix, n. 6,
et Serm. sequentem n. 2. — aS Cod. cix novjssimus. — 36 Cod. cxvi
male Jimbrium... hoc. — 37 Cod. cix ignorando. — 38 Vide Serm. ccxlui,
n. 2. — 39 E t affligunt: haec duo verba in Cod. cix non leguntur. —:
3® Id. Cod. male praisumentibus. — 3l Vide Serm. ccxcviu, n..3. — 33 Cod.
cix ego jam ìmmolor. — 33 Id. non babet cursum consummavi. —■ 34 Id.
dal. — 35 Vide Serm. ccxcvn, n. 7 ; et Serm. cccxxxm, n. 5 . — 38 Cod.scix
adhibuit. Non legitur in te. — 37 Id. unus. — 38 IIa:c verba Jidem servavi,
verum est desunt in Cod. cxvn. — 39 Sic Codex ; plura verba viden-
tur abundare; legendum esse crediderim : recte piimum nomen in co per-
secutoris agnoscitur. — 4® Vide Serm. cccxv, n. 7.
.S L itM O 1, 1 1 ! . D E C O N V E R S IO N E S . P A C I .
est, quia persecutus sanctum David1, in quo sanctus David
figura erat Christi venturi ex semine David, per Virgili
em Mariam secundum cameni2. Implevit partem Saiilis
Saulus quando persecutus est Christianos ;acerrimus fue-
rat persecutor, quia quando beatus Stephanus lapidiate
est, ipse lapida oli uni vestimcnta servavit, ut omnibus,
manibus lapidaret. Post passionem vero beatissimi Stephani,
dispersi sunt fratres qui erant Jerosolymis ; et
quia lumina erant, Spirita Dei ardebant. Tune videns
Pa.ulus Evangelium Christi crescere, impletus est zelo
amarissimo. Accepit litteras a principibus Sacerdotum, et
p^rrexit a,d Doctores, legatus ad puniéndos3 quoscupique
i nvenj^set .confiteli nomen Cliristi, .et ibat anhclans cae-
des4, sitiens sanguinem.
II. Sic,sic cum; i-ret-, cum sanguinem sitiret, cum.quos
adduce^, et,(faseret) oceidi quajreret, sicprae suisG quo-
modo erat persecutor, audivit vocem de coelo. Fratres
rapi ; -quidnyipt'uerat boni? et tamen de coelo una voce
pqrcussus pstj jpersecutor, erectus. est prsedicator :■ ecce
Paulps posit. Sauliiin ; .eece jam prsedicat ; ecce jam nobis
quid ; fuisset et quid, esset indicat: « Ego,inquit, sum
».rainim\is Apostolorum (a), .,)) Merito Paulus; recolite
lptinum verbum ; paulum., modicum dicitur;.sic certe
loquitur post Paulus. Videte ergo; Paulus minimus se,
confitetur tanquam in veste Domini fimbriam, quam tetigit
languida mulier. Quippe illa, quse fluxu sanguinis pa-
tiebatur, Ecclesiam Gentium significabat ; ad quas Gentes
emissus est Paulus et minimus et novissimus ; quoniam
fimbria vestimenti et minima pars est et novissima. Utrum-
quede se cpnfessus est,Paulus, et minimum se dixit et no-
vissimum6 ; « Ego sum novissimus Apostolorum (è), et,
» minimus Appstolorum (c). » Ipse dixit7, et si quid aliud
dixit, ipse dicat,ne nosfacerevideamus injuriam, quan-
quam non est ullo modo Pauli injuria, ubi commendate
Christi gratia: tamen, Fratres, ipsumaudiamus: « Ego
‘ » sum, inquit, minimus Apostolorum, qui non sum dig-
» nus vocari Apostolus(d) ■ » ecce quod erat; « Non sum
» dignus vocari Apostolus, » quare ? « Quia persecutus
» sum Ecclesiam Dei. » Et uu.de est Apostolus ? « Sed gra-
» tia ©ei sum id quod sum,; et gratia ejus in me vacua
» non fuit; sed plus omnibus illis laboravi (e). »
III. Rogo te, sancte Paule ; non intelligentes homines
putant adhuc Saulum loqiii. : « Plus omnibus illis la-
» boravi; » quasi benedictus8 videtur, tamen vere dictum
est. Quid autem sequitur? at ubi vidit se dixisse quod
in celsitudinem quamdam eum posset afferre, « Plus Ulis,
» inquit, omnibus illis laboravi, » et continuo: « Non
» ego autem, sed gratia Dei mecum ( f ) . »Cognovit, sed
humilitas ; tremuit in firmi tas ; confessa est donum Dei
perfecta charitas ; die ergo, jam tanquam plenus gratia ;
tanquam plenus grafia, tanquamyas.electionis, tanquam
factusquod non eras dignus, die; scribe ad Timotheum et
denuntia diem justum. « Ego, inquit, jam immolor (g). »:
Modo lectum est de Epistola Pauli ; hic lectum est quo-
modo dico : « Ego enim, inquit, jam immolor. » Imminet
mihi immolafio ; occisio enim Sanctorum Deo fecerat sa-
crificium ; « Ego enim jam immolor, et tempus resolutio-
» njs mese instat; bonum certamen certavi, cursum con-
» summayi, fidem servavi ; de caetero reposila est mihi
» corona justitiae, quam reddet mihi Dominus in illa die
(a) i Cor. XV, 9. — (b) Ib., ìv, 9 , et xvj.8. — (c) Id., xv, 9. — (d) lbM.
" \ — (i)i Cor. x v , 10. — (7) 2 Tira, iv , 7>.8.W(/t) Ibid. — (7) .lC o r : xi
(p) 1 Tim. 1 , i 3, 14.
* Cod./ malo punctum babet post^ nomen. Saulus. Male itera Saülem, et
post sanctus David, ut patet ex sensu. — 3 Male ponuntu^puncla in Cod
i c e Christi venturi. E x semine David secundum carnemimplevit partem
Saiilis. Saulus, etc... Error est manifestus. -,— 3 Codex evidenter male.
legatos puniéndos. — 4 Cod. male catderis, snìens sanguine. — 5 Cod.
male pro suis. Desidcratur ctianv vox faceret. — 8 Cod. malo minimus...
» justus, Judex(/i). » Reddet meritum qui fecit merita, et
factus pst Apostolus qui non erat dignus, etnoncorona-
bitur nisi dignps. Ibi enim quando accepit gratiam ut non
debitara, « Non sum, inquit, dignus0 vocari Apostolus, sed
» grafia Dei sum id quod sum(i); » modo autem debitum
exigit10: «Bonurn.certamen certavi, cursum consummavi,
» fidem servavi, de caetero reposi la est mihi corona jus-
»• fitiae (/). » Debitum mihi; ut sejas quod debitum :
« Quam reddèt mibi Dominus ; » non dixit, Dat mihi
aut> Donat mihi, sed « Reddet mihi Dominus in illa die
» justus Judex(£). » Misericors donavit mihi, justusred-
det mihi.
IV. Video., beate Paule, quibus corona debetur mentis
tuis11; sed respiciens qiiod.fuisti, agnosce; Dei dona
sunt ipsa merita tua. Dixisti: « Gratias Deo qui dat nobis
» victoriam per Dominum nostrum Jésum Christum (l).
»] Bonqm eertamen certavi (m) ; sed misqrenlis est Dei (ri). »
Dixisti ; « Fidem servavi (o), » sed tu ipse dixisfi : « Mise-
» ricordiam consecutus sum, ut fidelisessem(/?), » Vide-
mus ergo Dei dona esse merita tua, et ideo gaudemus de
corona tua.
SERMO LIIÍ.
De Conversione sancti Pauli V.
Sermo, qui sequitur, jam cum quibusdam discrimi-
nibus stampatus est in Appendice Maur. cum numero
cciv. Maurinorum judicio saneto Doctori abjudicalur
Io quia in uno veteri Codice sancto Leoni tribuitur ;
2° quia horumDoctorum eruditione et gravitate indi-
gnus est / 3° quia nonnulla habet Sermonis alicujus
subsequenhs. Pailones ilice infirmai videntur et invali-
dcs:\uqu.idem unus Codex nomen habet sancti Leonis,
sed prceter alios,, quos legerant Maurini, cum titubo
sancti Augustini, titulum hunc expresse reperire est
in nostro Codice, riempe c x l v i , fo l. 225. Quid faciet
unus contra multos? 2° Nihil in Sermone Maurinorum
abjectum et sancto Doctore indignum occurrit
prccter exordium; exordium autem, quod non legitur
in Codice nostro evidentissime adventitium est,
et male ab ignaro amanuensi sup eradditum; reliqua
autem magnam eloquenliam sapiunt, ut patebit omni
legeriti; 3° Sermo sequens in Editis ex plurimis di-
versorum Sermcnum fragmentis coalescit, unde non
mirum est in eo plures hujus veri Sermonis senten-
tias reperiri. Non remanet igitur dubitandi locus
quin Sermo iste ad sanctum Augustinum pertineat ;
unde hunc emendatimi hic repreesentamus. Pona-
tur post prcecedentem cum numero de* Conversione
sancti Pauli vn.
S Y N O P S I S .
I. Mirabilis Dei gratia in conversione sancti Pau li. I I . Mirabiies
in sancto Pau lo .co n v e r s io n s effectus. I I I . Conclusio.
I. SicoTÜi lectione Aetuum Apostolorum, cumrecita-
retur, audivimus, beatissimus Paulus ccelesti voce pros-
— (e) Ibid., 10. — ( f ) Ibid. — (g) 2 Tim. iv , 6. — (A) Ibid. 6 , 7 , 8.
, 57. — (m) 2 Tim. iv , 7. — (nj Rom. ix , 16. — (o) 2 Tim. fv , 7. —
novissimus — 7 Vide Serm. c c lx x ix , n. 5 . — 8 Sensum esse crederem:
videtur quasi benedicens, id est, laudans seipsum, tamen vere dictum
est. .Alludi! sanctus Doctor ad verba benedictus, et vere-dictum est. —
9 In.Cod. non. legitur dignus. — 10 Vide Serm. ocxax, n. 6. — *» -Cod.
male corona debetur merita Jiea.