et non movetur. Ville autem, quomodo moves (a). Ipsa terra. Indulgentiam dabat, sed, cum daret indulgen-
est illa, de qua multi fraudibus studentes, et avariti«; ser- tiara, erigens faciem suam ad lllam : « Nemo, ait, te con-
vientes, cum coeperint de negotiis aliquid agere, ejiciunt demnavit (e) ? Et illa non dixit : Quare? quid feci? Do-
membrum factum ad laudem Dei, et ibi blasphemant mine ! Numquid enim rea sum? Non hoc dixit ; sed ait :
Deum , et dicunt : Per Christum! tantum emi, tantum «Nemo, Domine! » Semetipsam accusavi!. Probare illi
vendo. Quando (b) interrogavi te : Jura mihi, quantum non potuerunt, subduxerunt se. Sed illa confessa est cu-
vendis?.Ego te interrogavi : quantum vendis? Decemfol- jus Doniinus non reatum nesciebat, sed ejus fìdem atque
libus vendo, viginti follibus (c). Per Christum juras? Per donfessiònem qùeerebat. « Nemo te cóndcmnavit? » At
oculos tuos jura, per filios tuos jura, et ipsa bora contri OT : « Nemo , Domine! » Et « Nemo» propter confessio-
miscit conscientia. 0 iriipiétas linguae ! Creatorem con- nem peccatorum, et« Domine!» propter indulgentiam
tempsistì, creaturam custodisti. « 0 inquietum malum, meritorum. «Nemo Dòmine!» Utrumqueagnosco. Qui
»piena veneni mortiferi! In ipsa bcnedicimus Deum, et sis, novi. Quae sim, novi. Tibi enim confiteor. Audivi
»Patrem,» Deum propter naturam, Patrem propter gra- enim : «Confitcmini Domino, quoniam bonus est11. »
tiam, « Et in ipsa maledicimus hominem, qui factus est Novi confessionem roeam, novi misericordiam tuam. Ista
» ad imaginem Dei1. » Attendite, fratres, quid portetis ! dixit : « Custodiam vias meàs, ut non delinquam in lin-
Ecce dico, quid portemus. Et ego enim vobiscum homo » gua mea. » llli deliquerunt dolose agendo ; ista magis
sum. Sed recurramus. v se äbsolvit confitendo. « Nemo te condemnavit? » Illain-
IV. « Exaudi, Deus , orationem meam. » Inde sunt quit : « Nemo. » Et tacens ille iterum scribit. Bis serpilli
Judiei, quos modo in Evangelio legimus. Utiquebn- sit. Hoc audiamus! Bis scripsit : semel indulgentiam
gua illos perduxit ad mortem. Modo enim in Evangelio dando, iterum preeeepta renovando. Utrumque enim fit,
audivimus. Adduxerunt, inquit, Judaei quamdam mulie- cum indulgentiam accipimus. Subscripsit Imperator,
rem licet meretricem ad Dominum, tentantes illuni, et Cum iterum Forma (/) procedit, quasi iterum aliapra?-
dicentes : « Magister, lime mulier modo comprehensa est cepta dantur. Ipsa sunt, per quae primo in Apostolo au-
» in adulterio2. » In lege Moysis scriptum est, ut quae- divimus cliaritatem illam imperatam (g \ Primo enim
cumque fuerit in adulterio comprebensa, lapidetur. « Tu ipsam lectionem audivimus ; inde hoc ipse Dominus
» quid dicis? » Hoc lingua dicebat, sed creatorem non dixit: « Diliges Dominum Deum tuum de to to corde tuo,
agnoscebat. Nolebant isti orare, ut dicerent: « Eripe ani- »'et de tota anima tua, et de tota virtute tua, et diliges
» mam meam a lingua dolosa5. » Dolose enim accesse- » proximum tibi tanquam te ipsum. In his duobus pra?-
rant , hoc enim volebant agere. Venerat enim Dominus »ceptis total.ex pendet, et Prophetae12. »
« Non legem solvere , sed implere4, » et peccata dimit- YI. Ne aliquis nostrum laboraret, duo quasdam suiit
tere. Dixerunt ergo apud se Judrni : Si dixerit : Lapide- dieta : Deus et Proximus, qui te fecit, et, cum quo te
tur! dicemus ei : Ubi est, quod peccata dimittis? Non tu fecit. Nemo tibi dixit : Dilige solem, dilige lunam, dies,
qui dicis : « Donata sunt tibi peccata tua 5? » Si dixe- lige terram, et quaecumque facta sunt. In his laudandus
rit : Dimittatur ! dicemus : Ubi est, quod legem venisti est Deus, benedicendus est Factor. « Quam magnificata
adimplere, non solvere? Videte linguam dolosam ad » sùnt. opera tua!» dicimus. « Omnia in sapientia fe-
Deum. Ille, qui venerai redemptor, non damnator (ve- >, cisti15. » Tua sùnt. Tu fécisti omnia. Gratias tibi ! Sed
nerat enim «Redimere, quod perierat6) » aversus est ab nos fecisti super omnia. Gratias tibi! Sumus enim imago
ipsis, quasi conspicere eos nolens. Non vacat aversioista et sinulitudo tua. Gratias tibi! Peccavimus. Quaesiti su-
ab ipsis. Intelligitur aliquid in hac aversione. Quasi di- mu$! Gratias tibi! Negleximus. Non sumus neglecti.
ceret : Peccatricem milii adducitis, Peccatores! Si puta- Gratias tibi! Cum nos te contemneremus, non sumus
tis, quia damnare debeo peccata, a vobisincipio. Et ipse, contempti. Ne Divinitatem tuam obliti fuissemus, et te
quivenerat donare peccata, ait : «Qui se seit vestrum sine amitteremus , tu etiam nostram humanitatem Susee-
» peccato esse, prior in illam lapidem mittat *. » 0 res- pisti. Gratias tibi! Ubi non gratias? « Dixi ergo : Custo-
ponsio, vel propositio! Si mittere voluissent lapidem in » diam vias meas , ut non delinquam in lingua mea. »
peccatricem, ipsa hora iterum recitaretur: « In-quo ju- Ria enim mulier, cum offerretur causa adultera, accepit
» diciojudicaveritis, judicabitur de vobis8. » Damnastis, indulgentiam, liberata est, onerosum nobis est, quoniam
damnabimini. Illi tamen , etsi creatorem non agnosce- per baptismum, per confessionem, per gratiam accipiunt
bant, conscientiam suamsciebant. Ponentes invicemfa- omnes omnium peccatorum suorum indulgentiam? Sed
ciem post faciem, ut nec ipsi se propter confusionem vi- nemo nunc dicat : Illa accepit indulgentiam; ego adhuc
dere vellènt, a senioribus (hoc dixit Evangelista) usque Catechumenus sum. Faciam adulteria, quoniam accep-
ad minores omnes egressi sunt. Dixerat enim Spiritus turns sum indulgentiam. Pone et ine unum esse, quem-
sanctus : « Omnes declinaverdnt, simul inutiles facti admodum illa mulier (h) confessa est, et liberata est.
» sunt. Non est, qui facial bonum, non est usque ad Deusnoster bonus est, et, si peccavero, confiteor illi, et
»unum8.')> dimittet mihi. Bonitatem ipsius attendis, sed justitiam
V. Et exierunt omnes. Remansit solus, et sola. Re- ejus considera. Quomodobonitatem ad indulgentiam,
mansit creator, et creatura ; remansit misera (d), et mi- sic justitiam ad pcenam. « Dixi ergo : Gustodiam vias
sericordia ; remansit, qui suum reatum agnoscebat, et » meas, ut non delinquam in lingua mea. » Vellem scire,
quipeccatum dimittebat. Nam ipsum est, quod conver- si in hòc tempore, quo sermonem Vestrae Charitati mi-
sus scribebat in terra. Scripsit enim in terra. Quando nistramus, nemo delinquat in lingua sua. In hoc tempore,
enim peccavit homo, dictum est ei : « Terra es10. » Pec- quo hie sumus, forte nemo nostrum aliquid locutus est
catrici ergo cum daret indulgentiam, dans scribebat in mali, sed forte cogitavit aliquid mah. Attendite. « Dixi :
i Jacob, in , 8 , 9. — 2 Joan. vm , 4. — 8 Psal. cx ix , a.— 4 Matth. v, 1 7 M b id . IXj 5. Ma rc , n , S-9 . Loc. v, » 3. — 8 Matth. xm , i t . — 1 Jo an , vm , 7.
— 8 Matlh. vii, a.— 8 P*al. x iti, 3. — 10 Gen. in, 19. — 11 Psal. cv, x. — 12Malth. xxn, 37-40.—=13 Psal. €111^4.
(a ) Vid e tar exci'disse : linguam. — (6) Codex habet : Quare. — (c) A ut rius scripsit : lapidava. — ( / ) Id est, Rcscriptum , Dccretum Priucipis,
pro Marsupiis certam pecuni® summam continentibus, ut est apud Juve- nude etiam Formula , L itle ra Fo rm a ta . — (g) Lecia fuerit ante Sermonem
n a l. e t Pegel, aut pro ipsa quadam Nummorum specie, de qua yide S ir • Epistola Jacobi C. H. ubi v . 8. Legem Charitatis appellai Nopov ßxmhxov,
mondimi in not. a d Sermones A u g u s t.'Opp>T. I . Paris. 1696. còl. 344. quo alludit to imperatam, e t to ta de Imperatore similitudo. — (A) Hic in -
Ipse S. Doctor Foltes memorat T . V . col. a i 9 . e t i 499- — W Numquid tersero : q u a .
» Gustodiam vias meas, ut non delinquam in linguamea.» tantes salutem filiorum ! Sed : Non cst filius meus, ais?
Die vere : « Posui ori meo custodiam, dum consistit Sed est opus Dei, imago Dei, filius Dei. S f contcmnis,
» peccator adversus me 4, » quia non est filius tuus, noli contemnere, quia filius
VII. Attendite. «Posui ori meo custodiam, 'dum con- Dei est, frater tuus‘est. Ergo « Obsurdui, et humiliatus
».sistit peccator adversus me. ».Stat.adversus te aliquis »sum:» Non superbivi, sed «Silui a bonis,ct dolor
iinprobus, conviciatur tibi, dicit, quae nescis. Tu pone » meus renovatus est, » non de me, sed de ipso, quia
ori tuo custodiam. «Dixi: Gustodiam. vias mea, utnon non feci, quod dixit. Habui dolorem, sed, quia ita dixit,
» delinquam i$ lingua mea. » Dicat ille, tu audi, et habui dolorem. Fratris enim mei curitm gerans renova-
tace. Duse enim.res sunt, aut verum dicit, aut falsum. Si tus est in me dolor. Ista est via. Hoc enim fecit ipse Do-
verum dicit, tu fecisti, ut diceret, et forte hoc misericor- minus Pater noster, qui etiam ipse Sponsus dictus cst.
dia est. Cum enim tu non vis audire, quod fecisti, Deus, « Non jejunabunt fihi Sponsi, ait, quousque cum ipsis
qui curamtui gerit, per aliquem tibi dicit, quod fecisti, est Sponsus0. » Vapulavita plireneticis filiis, occide-
ut vel ipso pudore confusus aliquando ad m&licinam re- runt ilium phrenetici filii. Rogavit pro illis. Postea sin-
curras. Noli ergo rependere malum pro malo ; nescis ceraverunt, agnoveruntet crediderunt, et, qui nolueriint
enim, qui tibi per ipsum loquatur. Ergo, si aliquid dicit, curari per medicum, curati sunt per discipulum medici;
quod fecisti, agnosce te misericordiam consecutum, ut per Petrum enim- curati sunt. Cum enim illos Petrus in-
autoblitum teputes, aut ad confusionem tuäm hoc die- creparet, aiunt: «Quid faciem us? » Ait tunc Petrus :
turn esse judices. Si non fecisti, libera est conscientia. « Poenitemini, et baptizetur unusquisque vestrum in
Quid quasris ? Quid irasceris de eo , quod non fecisti? »nomine Domini Jesu Christi 7v >> Modo furebant, modo
Quid enim ait tibi: Fur! Ebriose? Cito tu recurre intus credebant. Videtis, quid facit infirmitas, et sanitas;
ad secreta conscientiae. Vide te intus. Judex esto, discus- Quando infirmi fuerunt, tolerati sunt, quando salvifacli
sor tui esto. Quaere ibi. Ubi putas, posui peccata mea, sunt, redempti sunt. Indeetnos, fratres, quotiescumque
quae feci? Aut, si non sunt, die : Non feci. Si: Non feci, talia patimur, taceamus, quo illa teneamus : Aut verum
dicit tibi conscientia tua, die : « Gloria nostra base est, dicit, aut falsum. Etsi non dixerit, et feci, quid? Quia
»testimonium, conscientiae nostrae2;.» Dixit tibi haec non dicit, et ego feci, optandum est, ut dicat, ut ego
conscientia tua, tace, dole ilium dicentem tibi. Die etiam confundar, quia feci. Ista misericordia Dei est. Si autem
tu Deo: Pater, ignosceilh, quia nescit, quid dicat. Roga hoc dicit, quod non feci,, gaudeam de mea securitate,
pro illo Deum. « D.ixi: Custodiam vias meas, ut non de- doleam de fratris infirmitate. « Caluit cor meum intra
»linquam in lingua mea. Posui ori meo custodiam,, dum » me8, » ferbuit cor meum intra me ex dilectione, quam
» consistit peccator adversus me. » Noli enim putare, habeo in fratrem, sed tempus loquendi non potui modo
quia tunc videris sanctus, si nemo te tentet. Tunc es facere. lnde ipse Paulus dicit: « Non potui loqui vobis
sanetus, quando ahquo convicio non moveris, quando » quasi spiritualibus, sed quasi carualibus9. » Locutus
doles dicentem, quando non curas, quod pateris, sed ta- est tamen. Quomodo locutus est?. Ergo « Caluitcor meum
men doles eum, aquorpateris. Ibi est omnis misericordia. »intra me, et in meditatione mea exardescit ignis. »Ignis
Doles, quoniam et ille frater tuus est, membrum tuum est in me charitatis. Non habeo, cui dicam, quia infir-
est. Insanit adversum te, phrencticus est, aegrotat. Dole mus est. Humiliem ergo me. Erit forte aliquando tempus,
ilium. Noli gaudere; tantummodo de conscientiae turn se- utpossim aliquid loqui. Tarnen «Dimitte nobis debita
curitate gaude; inde dole. Homo es enim; vide, ne et tu » nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris10. »
tenteris. Dictum est enim : « Onera vestra portate, et sic Dimittam ilh, quod non habeo: in conscientia. Parum
» adimplebitis legem Christi5. » Modo,, cum dicit, tace; est, quia nihil habeo in conscientia, sed rogem ilium
postea, gum quieverit, die ei : Frater, per salutem propter conscientiam.
tuam, quare mihi dixisti, quod non feci? Peccasti in . IX. Jam iste percurrerat : «Dixi: Custodiam vias
me, rogo Deum pro te. Ego tibi quidem veniam do, et » meas. Ponam ori meo custodiam. Humiliatus sum, »
rogo pro te Deum meum, cui fecisti injuriam, cum in me et : «yin meditatione mea exardescit ignis. » Nescio quid,
peccasti. Noh ulterius facere, noh superbirc! Non dico : subito educit hic aliud majus, et post tot certamina,
Redde ilh, Deus, qui dixit mihi, quod non feci. Nolo magnosque labores , audite quid. dicat. « Locutus sum
hoc dicere. « Posui ori meo custodiam, dum consistit »in lingua mea11. )i Est enim lingua animee motus ipsius
» peccator adversus me. » • * voluntatis. Quemadmodum enim hngua motus est in cor-
VIII. « Obsurdui et humiliatus sum (hoc sequitur) pore, sic voluntas motus est in anima. Ibi est prima lim
» ettacui a bonis4, Obsurdui. » Non ilium audivi di- gua. Inde est, inde loquitur Deo. Hasc enim hngua
centem. Iste animus quantum profecit, qui etiam intus ministerium exliibet extra positis hominibus; ilia autem
in fratris errore, et conscientiae sum securitate gaudens, hngua, quae est in motu voluntatis, ministerium exhibet
quod förisilatretur, nescit! Qualis ista anima est, quam intus manenti in templo suo. Ipsa est vera lingua. Unde
secura, quam gaudens! Ista est, quae dicit Deo : « Am- dixit Dominus, eos, qui adoranteum, «In spiritu, etve-
»bulabam' in innocentia cordis mei, in medio domus | ritate12 » adorare debere. Ipsa estverahngua. «Dixiin
» turn5 (a). Fores effractores pulsabant, sed idonea erat » hngua mea : Nbtum mihi fac, Domine, finem meum,
domus. « Obsurdui et humiliatus sum , » non adversus » et numerum dierum ihebrum, qui sit, ut sciam, quid
ilium superbus extiti.:^ «-Et humiliatus silui a bonis;» » desit mihi13. »Si attendat Sanctitas Vestra, intelligat
nec enim temporis erat, ut aliquid boni dixissem. Tem- primo sententiam, etsic Dominus misericordia sua, qua
pus est enim; ut taceas modo, posteaquam ille sincera- smpe consiievit, dabit tiobis orationibus vestris, ut pos-
verit (b), loquere, tunc intelhget. Plerumque filii aegro- simus hanc discutere, quia satis est ardua. «Locutus sum
tantes patres suos cmciderunt, tamen illi propter »in lingua mea. Nottim mihi fac, Domine, finem meum,
infirmitatem fihorum et vapulabant, et plorabant. Quem » et numerum dierum meorum, qui sit, ut sciam, quid
affectum .adhibent filiis homines, ne moriantur, expec- » desit mihi., »■ Videte, quid oretv « Notum mihi fac, Do-
I Psal. XXXVIII a . — 2 a Cor. i, i a .— SGalal.vx, a .— * Psal. xxxviir, 3. — 5 Id . c, a . — 8 Luc. y, 34. — 7 Act. i i , 38. — 8 Psal. xxxviit, 4-— 9 t Cor.
,n , , , 10 M a tth . vr, i a . — 11 Psal. x x x vm , 5. — 12 Jo a n , tv , a 3. — 13 Psal: xxxviit, 5, 6 . ■
(a) Eracndo : mea. — (i) Et paulo in fcrius: sincecaverunt. Non reperio in Glossams, nisi participium Smceratus