» vicem, siout pastor segregai oves ab hoedis ; et statuet
» oves a dextris. oves autem a sinistris. Tunc cjicet eis qui
» a dextris ejus erunt : Venite, benedicti Batrismei, pey-
eipite regnupi quod vobispàratum est ab origine mqndi^,»
ubi lumen indeiìciens. ubi gaufijum sempiternum, ubi
vita perennis et immortalis, et lsetitia sempiterna cum
Angelis et Apostolis ; ubi lux lucis yt fons lumiqis , ubi
oivitas Sanctorum Jerusalem coelestis, ubi conventus
SJartyrupi et P.atriarcbarum cpni Abraham, Isaac et Jacob
, et ^anctorum omnium ; ubi dolor nullus nec tristi—
tia post gaudium; ubi nox effugiet ,etsenectusnon apparent;
ybi charitas inexplebilis, ubi pax individua ;
flbi assistant Ageli et universa*, Potestates ; ubi manna ,
i& egt, qfei qoelesies (f i ) et yita angelica ; et ut infinita
in brevi comprehendara, omnis dolor et onjne malum
»On yidebjtur, et omne bonum non deesse unquam po-
te§t. Tunc Jqsti ad bsec ìjespondebantdicentes : Domine,
lantani et talem.gloriam nobis, praeparasti ? Tunc et
0£e eia respondebit : Pro misericordia vestra et fide,
prò Qbssitat^ et patientia, prò longanimi tate, et man-
s.HelVtdine et j usti tia, procontinentia et bumilitate, pro
hoepitalitate et affabili tate, prò gaudio ad peregyinos et
ij>®9,lQs 9 prò, j usti tia et sanctitate , pro tristitia vestra in
o?a1q, prosimi» pro lsetitia vestra in bonis ejus, pro gaudio.
vòstro in bis qui nec sermonem otiosum de ore suo
PlUlòCOnt, prò timore Dei in bis quj nec transgrediun-
t.RS P?^UiUI 9 nec (-ft) iotaunum aut unum apicem delege
Pfi©>nJ;r pro qo quoti non accepistis munera super inno-
> 9Ò9 ©endacium pro ventate; pro eo quod vitium
cqfdis Vostri necnon et corporis succidistis, et pro nihilo,
^pr.OY.istis, et non tantum Diabolo renuntiastis
eÌ 9,P<£ribu&òju§, et saeculobuip et pompisi ejus, sed et
yoi)jsn)etips,i.s (3), et tulisfis crucem. Jesu, et secati estis
TW9jrP§pond,ebunt Justi dicentes : Domine, quando
in.nqbis bpua.ista vidisti, velin proximo fecimus, quod ad
ta&np perùnet cyram?, Et dicet illis. ; « Amen dico vobis,
»- quandiu fecistis unideminoribus his, et mihi fecistis3,»
©lì in QQOrpòCfu meo. Et vos quod fecistis in absconso ,
egft, yobis redaam in palam.
i l . Tunc dicet Rex bis qui a sinistris erunt : « Ite ,
” ©aledicti, in. ignem te tern um, quem praeparavit Pater
» diaboli et angelis ejus % ubi erit fletus et stridor den-
» tium * ; » ubi sunt oculi eorum iacry mas, ubi mors op-
taturet non datur, ubi «Vermis eorum non morietur, et;
» ignis eorum non extmguetur® ; » ubi aliud non para-
tur, nisi pcenà ; ubi nullus dominus super servum , nec
senis reverentid , nec juvenis admmisterium (sic) ; ubi
nullum-gaudium nec laetitia post t,risti(.iam ; ubi nullus
honor nec requies post pcénàrn ;'ubi tenebrse aeternales,
et horror pcenae ; ubi ardor sitis’, et terra obliyionis ;
ubi- ardór flammfe, et dolor vermium ; ubi nihil videtur,
nisi poena, et nihil auditur, nisi geipitus ; ubi nulla
consolatio ; ubi infèrnus et profundìtàs geìiqnnas, de qua
Propheta dixit ; « In inferno autem quis confi tebi tur
» tibi6? » id est, nullus ; in ilio loco quis potest conllteri
Domino ? defecit ab eis' omnis materia operandi : ubi
erunt (4) diversa genera poena rum ; ubi est « Draqo
»quem fórmavit Dominus ad illudendum ei7. », Yas,i i§
cum quibus estdracoille, quem Dominus in crucetrium-
phatum alligavit, ut passerei^. Si homines iq muntlo
prihcipatum ejus ferre non poterant, quanto magis hi
curp quibus est? Tane respondebunt qt ip^i dicentes :
Dòmirfe, car tantas (b) et tales nobis praeparasti pcenas?
Tane et illis respondebit.. dicens : Pro nequitia
vestra, et dolo et malignita te; pro avaritia etiniquitate;
pro injùstitia (fij et iraude ; pro furto et mendacio , prò
usuris et cupidi tate ; pro bomicidio et adulterio ; pro ira
et fornicatione; pro superbia et mani gloria ; pro afllic-
tione proximorum, pro fristitia quae mortem operatur,
pro eo quod non récepistis peregrìnos, et laeti fuistis in
mafisproxjmorum yestrprupi, et tris^ fui§tis in bonis
\po blàspWm,ia et pio
somnqleptia ^t Ypr^ciia'te, prp’ inqoqiin^entj^ pt yerbosi-
rk» impudicilia et
lracypdja Y^str^.
III. Pro lalibus nempe malis etiis similibus ibunt pec-
catores et impii in ignen; aq|eypqrp 8 ; Justi autem pro bonis
operibus supradictìs et bis similibus ibunt in vitam
a^ tg y p p u iy s ^ c .^ a s .ae cu lo^ q ni ?.. Amptt-
XCIJ.
De Tribulationibus et prq^y.ris muntji.,
V ic f f i in Bifth ìfatiq., Cgfe, /gA 4 $,
eterutturex tiibl Laurent., Plut, xq, Cq'^. QVyfol. i 65Tj,
toturp sctjnt Jugusiinwn, cujùs ejjfò
postprceceqentém.
SYNOPSIS.
1. Nostia tempora non sunt pifeteritis peiora. II. Quod
e^epipl^, cqnfymatUii;. IU. Et experientia. 1Y. Qui sint dies
boni..
I. QDo,x.nac©^Q.uE pressurae sen tribulationis aliquid
patirn.pr,,aclmonitiohes sunt et simulcorrectiones bostrae.
CÌ flip etipsae sanctae Lifctcras nostras non nobis promittunt
pa.ceift, securitatem et quietem, sed tribulatibnes, pres-
suras, spandala. Non tacet Evangelium : «Sed quiper-
»'sqyeraverjt usque in finem,hio' salvuseril10.»Quidenim
boni aliquando habuit vita ista ab ipso- primo homine,
ex quo, meruit mortem', ex quo malédictum accepit; de
quo maledicto nos Cbristus Dominus liberavìt. ’ « Non
» ergo murmurandum est, fratres, sicut-quidam illorum
» muripuravqrunt, ait Apostolijs , et à sérpentibus pe-
».rfecunt^. » Quid tale modo, Iratrès, genus bumanhm
patitur insolifcum, quod non patres passi sunt ? Aut quando
talja patiniur, qualia iWos passol ferisse cognovimus? Et
ia yenisjb omines murmttFa rede tem p o r ib u s sòis . E t q u an d o
illa tempora bona fuerunbparentum nostrorum? Quid?
si possint revocari ad tempora parentum suorum, et ibi
murmur a rent- Qfuae enim putas tempora bonafiiisSeprfe-
ter^la, ? quia, jsin non tua sun t , ideò bona sunt. Tu (7)
Jm nialedfeto Mberatus es , tu jam in Dèi Filium cre^
d id js tity jam saqiis Libteris vel imbutus, ve! eruditus
es. RJiflor quod putes ^ft) bona tempora habuisse Àdam ;
e| par.entqs; tui Adam portaverunt. Gerle ille est Adam ,
9uj. diptum est ; « In sudore vultùs tui ed’es panem tuum,
" fil 9Rèr.abgris terram de qua sumptus es ; spinas et tri*—*
».bfllps paniet Ubi^2. ». Meruit boc ; hoc (9) àccepit; hoc'
d& Hei j.usfcp judicio consecutus est.
U-. Qujderga putas praeberita tempora fuisse meliòra
quam tua ? Ab ilio A.dam usque, ad bodiernum Adam la-
‘ “ ?*& Wfi- ^°* ^ Albid. 41. — * Id. viii, xa. — SMarc. ix, 4 3 . — « Psal. vx, 6 . — » Id. cftt, a^. _ 8 Matth. xxv, 4,6.'V- 1 Ibid.
—.^ I d .x , 22. 11 x Cor.x, r o ;—- 12 Gen. u i, 18, 19. r
(1) C o i _ ( ,) Dee.t fon. I;ge»da|». m - r l f l l i , ¡miHa. — f c j . ,¿ a ,¡c deinrepi. _ (81 Id. _
, etc. (3) Cod. vosmetiptos. — (4) Id. male erant.— (5) Id. tanta, (g^peest. s^cuqdum Aoc in cod.
bar, gt sudor, tribfljj. ]Excidit ^jlpyipm,
exciqerq Iabpyiqpa teipppr^ faqijs a|quq belloruip, quae
iyleo gcripta s ü q t ne qe pf^egenti temppre cpntra Deum
©Uripurqipu^ p^pidit tepipus ajjquid apud patres longq
a ppstm t^p^ppribqs yeqiQf^issimps, qpan^p caput mpr-
tuj a§ini tanto auro vgpdebatpr1 ; quandqsf.ercus colupi-
binum npn paryo argeptQ pmebatur2 ; quando mulieres
de cpiuedeuqis infaptibus guispactae sunt3; et cum unus
occisgs conspmptps è§se|, et alia guum yjellet uccidere ,
tajìs caliga ad judjcem venit, ad regem venit, ubi se
ipsum repm pptius qparn jpdicem ipvenit. Et quid sufficit
copjmemorare iljju^ temporis aut ¿ella, gut fames ? Qualia
ffgo ijla tempora fuerunt ! qpnpe pmnes audita, pmnes
lects peyborrescimqs , uf babeppius potiys unde gratu-
Ipmgr, quam unde df npstris tepiporibus murmurepius ?
III. Quando ergo Jj.en,efui|; gpperi fiumano ? quando
non timor? quando non dolor ? quando certa felicitas?
quando non vera infelicitas ? Si non fiabes , ardes
ut acquiras ; si fiabes, times ne perdas ; et quod
est miserius , in ilio ardore et in isto timore sanum te
putas. Ducenda est uxor; si mala, erit poena tua; si
bona, vse ne forte moriatur ! Filii non nati torquent do-
loribus, nati timoribus. Quam gàudentes facitnatus, qui
continuo timetur ne plangatur elatus ! Ubi erit vita secura?
Isonne omnis ista terra quasi navis magna est, portans
fluctuantes, periclitantes, tot procellis et tempestatibus
subjacentes, tjmentes naufragium, suspirantes in portum
( t ) ,qui jam seintelliguntperegrinari? Ergo qui dies boni,
dies incerti, dies prasteryolantes, dies ante (2) finiti
quam veniant, dies qui ideo veniunt, ut (3) non sint.
III. « Quis est ergo qui vult vitam. et diligit dies vi-
» videre bonos4? » Hie autem nee vita , nec dies boni
sunt. Dies ( 4 ) enim boni ipsa est aeternitas. Dies sunt;
sine finedicti sunt dies. « Habitabo, inquit, insasculum,
» in longitudinem dierum5. » Item dictum^ t : « Quia
» melior est in domo tua dies unus super mfilia 6 ; » me-
lior. unus sine fine. Tple ergo aliquid desifiereipus ; tple
quiddam nobis promittitur usitatis nominibus, inusitatis
rebiis : « Quis est homo qui vult yitam ? » Qaotidie di-
cituf vita'ei vita ; Sed quid ad illam vit^m ? « Et diligit
» videre dies bonos. » Quotidie dicuntqr et dies fioni; sefi
si' dispuliantur, non inveniuntur. Bonum diem duxisti
hodie, si amieüm tuum invenires ; bonum cum duqeres,
si starp tecum vellet. Nonne semper fipino qperitur de
amicp suo, sieuip videat, et prfetereat ? Talig ergq egt istp
dies bonus, qui te vidqt et praeterib Bpnum duxi ; ubi
est? Duc ilium ad me. Bonum dicmdujd ; que© gaudes
ductum , piange transactum. «Quis prgp bpmq, qui vult
» vitam,‘ et diligit videre djeg bonps ? » Qmnes respqnde-
mus : Ego (5) ; sed post istam vitatn, post ißtos dies. Si
ergo differimùr, quid nobis fiicitur, u); facjpmps pt per-
veniamus ad id quod differimùr? Quid ergo faciam in
hac vita qu^jicumque, ut veniam ad vitam cf dies bonqs?
Qiiod sequitur in éo Psalmp : « Cofiibè jinguam tuam a
» màio, et labia tua ne loquaptur dolum : fiecliqa a maio,
»etfac bonum7. » Fac ergq quod jubetur* et pecipies
quod promittitur. Silaboriosum putas., et dejicqris labore
operis, eiigprp splendore mercedis.
SERMQ XCIII.
De Pcenifentiai f
ad qiiam se omnis Christianus, si post Baptismum
, deliquierit, prò animas siias remedio convertat.
Hie sermo, q u i non adest in B ibl. Laurent. Bandinii, edu-
c itu r e x Cod. Cass, c l x x i i i . fo l. 8 2 , cum nomine sancii A u gust
ini. Locus ejus p o s t prcecedentem.
SYNOPßlS.
I. Utinameadem sollicitudo adhibeatur ad sanandam ammani,
quam ad curandum corpus! II. Remedium animse sau-
ciatse pcenitentia e t confessio. III. Conclusio.
I. O p t a b il e erat, fratres diarissimi, continua corporis
salute gaudere, et nullis morborum vitiiscorrumpi,
neque vulnèribus sauciari. Nam quantum ad voluntatem
sanse mentis spectat (6), nemo est qui velit aut ferro se
obtruncari, àut infirmitate aliqua detineri ; et sicut ait
Apostolus : « Nemo unquam Carnem siiam odit | sed nu- ’
» trit et fovet earn8. » Nam (7) si quando contra voluntatem
evenerit, ut malo aegritudinis laboré tur, aut incur-
ratur in iclum teli, quo non vitalis paTs, sed superficies
còrpóris lsesa (8) sit, continúa sòllicitudiné òninià remedia
conquiruntur, et ligaturis vulnus astritìgitur, üt
illa quse fuerint ferro abscissa , jungantur : coíliguntur
apta fierbaruni genera, quae cura adbibita fuerint, pos-
sint mederi ; et si quid curse necessari um est, e tia ni de
peregrinis petendum est. Non parcitur necunise V non
tenuitas paupertatis aspicitur. Ipsa vitas subsidia pro vita
impenduhtur hominis ; et quidquidvilias est sale, causa
salulis impehditur ; ác mixta cura providetur, ne per
dissimulationem multiplicetur (9) infirmitas, et in pejus
proficiat causa languentis. Ergo f fralres , non deest soì-
licitudo, u t, si amissa fuerit, corporis sanitas reparetur,
et certe illius corporis quandoque perituri (ì o), quod prò
conditioned i)sua in pulvereni redigendum est.Et quam-
visillud(i à)spes resurrectionis manèat, prius tarnen subì-''’
jacet illi sentètitìse : « Terra es ( i3), et in terram ibisK»
Quibus dictisvilkatem(i,'i) ostendit materise temporalis,
cui et egressum de terra, èt regressun\(i 5) in terram di-
citfuturum. Unde, fratres diarissimi, bicaifectusrebus
inferioribus exfiibetur? Inferi us est enim corpus animas
dignitate. Nam anima veluli domina corporis-, servitio
utitur membrorum , et illa ad diversos, quos vult, ap-
petitus sua (16)'volúntate compel jit. lija quoque post
administrationem subjecti sibi bujus mancipji , etiamsi
resolvatur corpus , immortalis niaöet. A n im a s enim con?
ditio longe hièlior est corporecüi eliani usu sermonis
nostri testimonium perhilíemus, Cum dicinius plcrum-
que : Propter animas salutem base nonvultis (17) operari? .
Itaque si'et ratione ; et Communi omnium sententi^ honoris
primatus ad animain refertur, quid nos non facere
oportet ( t 8), ut integrum et illaesum retineat, quod vd
- 2 Ibid. — 8 ibid. »6 , i 3. — ^ Id. ; — fild. 1.5x^111, x I .— 7 Id. i 5. — 8 Ephei
( t ) Cod. habet ipso in textu suspìrans in portii-, alias in portum, quod —(9) Cod. ;
evidenter extra lextum est ponendum. — (a) Cod. autem. — (3) Deest nf qumvis eum
in ood. — (4) Cod. boni ut <fící^~^S) Vide S. Augustin. Enarrai, in Pial, ccctxir, on. :
x x x iii, num. 17, et Serm. xvi, num. i , et seqq. — (Ó^Cod. male expectat.. (16) Id. sui
— (7) Ob /am.— (8) Id. non v italispárils j sed superficiei corporis causa sit»
\ultiplicet.— (10) Id .peritura.— (11) Id. perditione.—(12) Id.
— (x3) Hanc versionem' reperies in Serm. c cc tx ix , n. 2; Sèrm.
S,.et alibi. — (14) Cod. ùtilitàtem.— ?£i5sj Id. egressùtum. —
— ( i 7 ) I d . non ve/uti. — (x 8) Id. quòd nos sole facere. '