176 - s. AUGOSTINI EPISCOPI Al'PENDIX.
chiisqne e t v ocib u s elevati«, dicens : • O vos omiies | qui non tamen incompassibiles. Kodountes autem revertamur
» transiti« p e r v inm1, > an ignoralis qu ia jam mo rluus e st ad oa quaj supra diximns. B H N
A b ime leeh maritus Noemi ? E t s ic dicendo ad Mariam ma- IV . Cum Maria m a le r Salvator.« uxorem P.laU s ic alio-
trein Salvatori« p e rv en o ron t, in vcne run lq oe e am jn x ta q u e r c tu r , e cco (12 ) portar templi ap e r te s en i, e t pro spi- 1
po rlain tempii e xpectanlem si jam fdium rid e re posset. ciens Mario, quia prar mnllitu dme appropinquare non pos-
S tab a t e rg o Maria moltitudini (1 ) Jndarorum società ; a li- s e t , F iliom snum vid it in medio J odarornm, c r o c e poode-
qui d e r id en te s , aliqoi ipsi (2) compatientes. ro s is s im a a n g a r ia tnm .sp .n isu sq u e ad c e reb rom co ron a lum ,
I I . Staba t ergo Maria bra cb iis ele va ti« , c rinib o s disso- pilis barbre p r iva tu ra , gonis e t facio m f la lom ; pam talem
l o l i s , pectore dilaniala , fa cie iam dolore demgrata (5) , alapam in domo Arane receperat ab ilio co i au ncnlam sa-
fancibo s iam ir ra u c a ta , v eslib os dilace ra te , qnam Ma- o a v e r a t ( i5 ) ,q u o d ma x ilte d enl.om omnes movebantor. E t
trem s ic sancta; matrona: aspicienlcs lacrjrmabantur,tristes qu id miraris e x h o c ; quia caro r is ii tcnerrima , quam
in voces prorumpenles. Omissa enim salu la lio n eI d ix e ru n l: ilio crudelis p e rculierat (> 4 ) . quia manus fo r i« e ra t e l lorlo
« O iam non pn lch errima mu licrum, sed Noemi a p p e l l a , fe rrea ch iro lhe ca armata. S .c an g a n a lu r ; s . c lm d o e t san-
qiiid plo ras? Quo abiit d ilectns tu u s , quo ab iit princeps guineo coloro o rn a tu r ; sic spulis in qumatu r; s ic veste alba
Angelorum e tD om in u s ? » Q u ib us Maria a it : « 0 sponsa: desuper ¡n d u ilu r .cu ju s per scissuras ( i 5J| b ra ch ia nuda et
d ilc c li m e i.v e r e non pulcherrimam mu lie rum amp’ ius ino genua Sa lva lo ris vidob antur. Quem s ic «tcn^ ® 01 ** as,P).
vo c a le , quoniam omni turpitudine e t o b scu r ita le hodie c ie u s , ¿die clama re non s a lia b a lu r , d ic en s: « 0 lih mi, U i -
vallata sum. 0 I I Je ru sa lom , aspic-ile e t v id e le dolorem . phas te p c r cu s s itu t puerum , te u tla iro n cm l.g a v it le d e r i -
meum. » A sp ic c , o anima chris tiau a, et sla lìm videbis S a i- sit u t fiituum , te v elavit e t conspuit ut leprosum. An na le
vato rem tn um , fa cie consputa e l denigrata , barba p i la ta , pe rcussit a lap a , e t e c c e mine P ilalu s tc e x p o lia v it , te ver-
spinis co ro n a tum , c ru c e an g a r ia lum , v este fa ln orum in - be ra v it e t ad columnam lig a v it in tantum quod undique
dntum. A sp ic ite , e t mox v id eb ilis F ilium d olen lis Marine video sangninantem, quem tantum aspicio ego misera ma -
exeuntem d e tempio s ic o rn a tum , s ic d e c o ra lum , ad d o- te r : e t e cc e modo te ad cru cem cum lalrombus video
munì Caiphaj (4 ) v el Pilati. Cumqu e Maria haec loq ue retu r, deputari. I leu , fili mi, a c u n e i« d e r e ltc liis . » T u vero anima
e c c e ( ò ) , u t arb itror , uxo r F i l a l i , qua; primo ad cum mi- ch r is tian a , «Respice in faciem Chris li lu i ,» e t considera
s e r a l, u t Christnm d im iU c re t, e t videns quod v erba sua q u à lis e ra t facies Chris li tui ante pa ssion em, e t qualis hodie
P ilalu s non c u r a v e r a t , adluesU ipsa . diabolo in s t ig an leV fa cla e s t , ut opposita jnx ta se posila rnagis elu cescant. Lego
volens Chris li mortem perfeeminam impedire . Qu amMaria enim e g o , o b one Nazarene J e su , ante passionerò , faciem
asp iciensd icenlem : «Multapassa sum ¡sla no cle per visoni*,» tu am sp len d e re lum in o sam , amore desideratissimam. Num-
eam amplectitur, re v e re lu r eam , lu im ilile r e am depreca- q u id , o bone J e su , n o n * ( ì6) in fa cie tua r e lu c eb a t sa-
t u r .u l p ro cure t cum v iro suo q d b d F iliu sn o n o c c id a lu r (6). p ien lia ? n umquid non splenduit facies tua n u p e r , s icu t
III. Sed quis d ic ere po sset : Numquid e t Maria e tA p o s - so l? numquid non propte r cla r ila tem vu llù s lu i e je c is li
to li dolu erunt de mo rte C h r is li? Ornnino s ic c r ed im u s ; vendentes e t ementes de tempio? A liq u id enim igneum e t
omnino s ic e t praedicamus. D o luit e rgo Maria super omnes sidereum d iv in ita l« tu a ;, in o cu lis tuis ap p an n i ; propte r
ma tres ; doluerunt et Ap os to li. Ploremus hod ie e t tris lem u r quod nemo vendentinm e t ementium lib i resistere po -
nos. Cum e rg o d olor sit causa de nolenlibus ( 7 ) , e rg o tu it* . Mensas pecunia; e v e r t .s li, n e c ausus fu it qu.squam
Maria, in qua p e ccalum non fu it, p e c c a v i! dolendo de mo r te Ubi resistere. B o n e J e su , sonare con sueverat v ox tua in aim-
C h r is li ! e rgo et nos pe ccamu s plo rando, tan qu am d e mo rte bus tu o rum , e t e cco hodie mulus fa clu s es.^ l ' acies ergo
C h r is li d olen tes l S ed d ic e l quis : T cn em u r innocentem li- tu a piena g ra tia ru in , hod ie Judamrum sputis m.aculalur.
b e ra re a mo r te, v el d olere sallem si non possumus lib e ra r e , Non amplius d ic et tib i Maler tua : « D om in e , ostende mihi
quia Consentire malum v olen tibus (8 1 . malum est. S ed qui - fa ciem luam d e co ram ’ , ». e t salvi e rim u s , quoniam multo
con senlieba t Ju d ad s , con sentieb a t roalp vo len tibu s ; e rg o opprobrio rep le la e st. Q u id qu id enim desiderari p o t e r a i,
Christum dolere deb emus. S c iro tamen d eb em u s , fr a - qu idquid salu lis v el grati®,in fa cie tua in v en ieb a tu r ,o b o n e
t r e s , quod Maria e t S a n c ii scieb an t Deum velie p a ti, quia D om in e, antequam anima tua esset tris lis usque ad mor-
pe r Sc r iptu ram sallem h o c scieban t. Id eo C h r is lo Petrus tem% antequam tmdere e t pavere coepisses9. S e d h e u ! Do -
dicens : «Absit, Domine; n o n fia t is lu d 5,» volens ipse C hris ti m in e , quia prò nobis a cru cifix o r ibu s ¡Ila facies pu lch ra
passionem im p e d ire , Satanas appellatus est*. Passionsm prie filiis hom in um , v e la tu r con tra c la r ila tem , in flatur
tamen Chris li con siderare po s sum u s, v e l secundum se e t con tra sp e c io sita tem , c o n sp u ilu rco n tra desiderabihtatem.
ab solute, in qnantum e st p a s s io , v e l in com para tione ad fi- 0 Judaee p e r f id e , cu r faciem C h r is li v ela s? A n fo r t e , u t
nera. Primo m o d o , fratres d ia r i s s im i, h a b e l rationem m a li n o n videas e am , an fo rte u t non videaris ab ea. Ula enim
per comparationem ad no cum enlum natura: pa lien tis ; e t facies tantaereverenthe e ra t, quod nisi illam (17 ) velassent,
s ic nolnit Ma ria, e t s ic n o lu e ru n t eam San c ti ; s ic n e c e t nulla ten us e am v erb e ra re v e l con spuere poluissent.
nos velie deb emus. Ideo plo rav i! e t doluit is lo modo Maria, V . V ela v e run t e rg o fa ciem e ju s , pe rcusse run tqu e du-
e t S a n c t i, e t nos. P e r comparationem (9) ad finem C h r is ti cen le s cum festinanter ad c ru cem ; e t dum s ic c ru c e anga-
passio h a b e l rationem b o n i,q u ia ad redemptionem mund i, ria re lu r e t d uc e retu r , ut la tro , audiens. su pe r omnes vocem
quia acLgloriam. S ic vo lu it eam M a r ia , s ic e t S a n c t i , s ic Malris lam en tan lis , volens se Mairi d emons trare , volens
e t fidelesomnos. E t s ic non (10) vo lu it Juda:ornm syna g og a; eam in lu e ri e t con so lari , u t p o te ra t , cum maxima dilli—
s ic n e c diab olus, ne ( 1 1 ) p e r mortem e ju s am iltere t mortis c u lla le convertit se ad Malrcm c ru c e s ic angariatus , e l ait
imperium. S ic au d is tis , fra t re s , e tq u om o d o pa ti Christum caeteris mulieribus : « Filia : Jcru salem , no lile fiere super
d o le r e , et quomodo gaudere debeamus. S ic e tiam A n g e li » m e 10 ; » Mairi vero quid aliud d ic ere po te ra t, nisi ; « 0 Ma-
d olu erunt etlactati s u n t , quia l ic e i ipsi impassibiles s in t , te r, jam non ma le r , aspice faciem F ilii tu i? A sp ic e si sum
* Thren. t , 12, — 9 Matlb. xxvii, 19. — 3 I d . xv i, a a . — 4 Ib id . a 3. — * Psal. l x x x i i i , 10. — 8 Matth. x x i, ta , t 3.T— 1 Cant, ir, r4 . — * Mallh. xxxt,
38;i—■9 M arc, xtv, 33. — 18 Lue. x x iu , a8.
f i ) Cod. mtihitudirie. — ( a ) Id . sibi. — (3) Yoccs omnes, qiiie ¡(aliéis in te n d e re , quod dolor sit ex eo quod réni noìuerimiis e ist, de qua dotemus.
distinguai) tu r , opinando reslituimus, u tp o tc q uæ d iu turnitate lemporis fue- — (8) Cod. male bic itérât malum. — (9) Id . male com passionem, — (to)
riu t consumptoe. — (4) Cod. templi. — (5) Id , et ecce. — (6) Hæc irre - Deest non male in cod. -— ( 1 1) Cod. male nec.— f i a ) Id. et ecce. — ( i 3)
Veren 1er de M aria dicta s u n t, q.uæ jnxta sanctum Bernard 11 ni e t alios docto- Htec viilentur iu te r fabulas'amniidanda, aut saltelli in te r incerlas Historias,
res ila morti Chrisli consensit, ut de ea dici po ssit• : ! Sic maria dilexit — f i 4) Cod. pdrcutiens. — . ( i 5) Has voces addidimus per scissi/ras ad
tnundum ut Filium suum uuigenitum darei. Idem dicendum e t de pluribus complendum scnsuin.— (1 6 ) Deest non iu cod. post iiumqnidl e t sic semper,
sequeutibus. -— (7 ) Sic co d . dictioue multum incorrecta, qua auctor videtur — (17) Cod, ubi etiam.
gens } pro quo ipsi (G) da ri». O sánele Joannes, animad-»
verte, et cum tremore Mariam amplccli festina, reginam
Paradisi, scalam virtulum, Angelorum dominato, fidei
¡Ile , quem in ventre portasti; aspice si sum primogeniti«
tuus, quem in prscscpio reclinasti; aspicc, o Maler, jam
non maler, indulum me non tua tunica, quam in puerilia
mihi lexuisli; sed super ¡Ila indutus sum veste, quam sy- fundamentum. Quid recipis
o sancte Joannes ? Quod donagoga
mihi prseparavit.
VI. Et sic ductus esb» Christus ad locum passionis, ct in
prtesentia Malris, utlatro, expoliatur, nec Maler valct Fi
numi’quod sacramcntum, quod mysterium mirabile! Petro
dalurEcclesia, libi vero maler Ecclesia;; illi datur labor,
libi reqnies : illi conceditur pcccatornm rémissio, tibi vero
Hum cooperire; manibus Ugno aiUgltur, nec vale! Malris ignara Omni peccalo. 0 sancto Joaones, amplcclcro Ma-
auxiliumpostulare ; corpus in croce pendei, nec valct ma- trem Dei omni reverenti«, omni sonctitale, omni c ari-
ter substen lare; corpus in cruco per pedes trahilur, noe tale plenam (7) ; et prò qno Marta; dalus sis aspicc. Nam
valet pia Mater Judteos , ut Filio pM , deprecari. Sic tradilur Maria; prò Jesu Joannes, servus prò domino, d.s-
cnim crucifigilur Jesus, sic suspcndilur ille, qui peccalum cipulus prò magistro, homo prò Deo, filius Zcbcda-t prò
non fccit; et dum sic in cruce penderci B I S S I oculos , Filio Dei (8), piscator prò rege, creatura prò Creatore,
proni pelerai, recognovll inlcc omnes plam Malrem con- Vili. Posi luce aolcm Jesus omissa voce et inclinalo
doleoiem; et si non dixit, tamen Ineo verba dicero poterai : capito, circa horam nonant (9) cmisit spintnm . Et dum
.Orceniina.teslamontummeum feci; Pelro aposlolalùs cn- Mater vidit Filiom exallart « 6)1 a terra, et ipsa eecdit m
rara, Apostolls pacem, Morite peccala dimisi, Jndmls cor- terram velatmortoa (n);et cnmexcitataqnasramorleruis-
nus . DLcioulo lamnalionem . Deo Patri spiritnm. daimo- set. M M M B I I i » dicens : . Obsecro pus , Discipulo damnalionem , Deo Patri spiritum, di vos 0 Judtei, ut
nibus ligalioncm; libi vero fidem meam, ut columna sis in
tempio meo , qua; certior cunclis crealuris me Deum esse
novisti. Tu vero fidelius(t) credidisli, tufervenlius diìexisli,
tu adha;sisti constantius, tu doluisti intcnsius; tu ergo scis
arcana secretorum Dei, tu sola turris forlitudinis* el cly-
peus fidei mete, licet nepotem (2) tuum Joannem juxta
starevidcam. Ideo rogo te, o Immina, ut ipsum in filium
recipias. « 0 mulicr, ecce Filius tuus*. » Nec tu turberis,
si.le malrem non voco, quoniam non dicitur maler, nisi
sit alicujus mater. Cum jam mori me (3) videas, appellare
te matrem non audeo, quoniam cito me es amissura. Non
etiam malrem te voco, ne dolorem super dolorem tibi addato.
Non voco tc matrem, quia materna opera in Filium
non amplius vales excrccre; nam maler dum videt filium
expoliari, consuevit inducre; dum videt filium vulnerari,
consuevit vulnera fasciare; dum audit filium incusari, so-
lel mater cxcusarc. Ilaic autem omnia mihi Filio facere non
vales. Me denique vidisli conspui, et laciem meam non
poluisli lavare ; ine vidisli vulnerari
ciarc ; me vidisli cruce angariatum
no vidisli silibunduni, ncc poluisli mihi porrigere potum;
me vides capite inclinatum, nec vales ipsum suslentare;
me jam mori vides, nec potes me tangere vel osculari. Non
ergo turberis, si fcemitia appellar«. «Stabatergo Maria juxta
* crucem Filii5,»stabat et aspiciebat Filium jam migrare ;
stabat Maria immobilis perseverans ; stabat et expectabat
Filium, si Filius diceret: « Mulier, veni ad crucem, ut sicut
viximus una vita, una tranquillità te, ita una morto moria-
mur. » Stabat igitur Maria, non amplius pnlcherrima mulierum,
juxta crucem Jesu, ut si Angelus, vel aliquis/?ro-
pheta diceret: « Filius tunsnou sufficit ad salutcm humani
generis, nisi et tu ascendas super crucem, ut moriaris
amodo Mairi Christi non parcatis ; suspendile me cum
prole; non pepercislìs Filio, non parcatis et matri. «Dum
Maria hxc loqueretur, ecce (12) Joseph ab Arimalhea civi-
talc cum Nicodemo viro sapientissimo , et pluribus aliis
Discipulis plorantibus, ad deponendum corpus Jesu veno-
rtint. Qtto deposito , Mater irrnit super eum in tantum ut
fere poluerunt eum sepelire. Tandem sepulto(i3)Domino,
inter brachia DiscipulorumMaria portatur , et dum siede-
porlarelur voce rauca loquebalur, dicens : « 0 filia: Jerusa-
lem , aspicite me privataci sponso, desolatalo palre, or-
balam Filio; iletoigilur mecum , liete cum Maria desolala
et privala omni gaudio. » Et omnes qui Mariam vidcbanl,
tpm fideles, quam infideles, cum Maria lacrymas conlincre
non polerant. Sic denique domum Lazari (i4) vel Joannis
intravit, et ibidem cum dolore rcmansilquousquc ipsi(15),
ut arbitror, primo rcsuscilalus apparuit.utfirmiler credo,
et nullatenus dubito (16), volens per omnia Lcgem adim-
plere dicentcm : «Honora patrem tuum et malrem tuam9.*
, c l ì a c i e u i iu o i i iu ujjxa 1 . . . . . . ’. ... .. . j. Quo modo autem ipsi appanni, et quando ipsi apparore
1 fq) , nec po uts i volu¡t, ci-cdo, donec donet nobis Dominus graliam, ut in
, nec potmsti me juvare, ¿¡0 resurrectjori¡s explicare et audire mcrcamur. Amen.
SERMO XLIII.
De Passione Domini Vii.
Hic senno eductusex eodem cod. x, Bibl. JEdil.,fol. 24,
m est sancti Augustini, sed sancti Chrysostomi, partim-
que reperìtur in semi, c l v appendicis. Cum autem inpluriibidem.
Stabat ergo ut et ipsa crucem ascenderei, si ne- différât sivc ab eo qui legitur in appendice, sive ab eo
cesse luisset : stabat immota mater et Filium deprecabatur : ^ ¿n editionibus sancti Chrysostomi, et esse videatur
0 Fili, agnosce me iniseram malrem, voca me ad tc, ut
saltern valeat mater Filium osculari moriendo. Obone Jesu,
o Nazarene Jesu, cur non permittis malrem tuam simul
tecum crucifigi ? Cur permittis malrem tuam vivcre post
mortem Filii? Jube, Domine,. ut in to requiescat mater;
jube ut lollaUir mater, ct ut requiescat cum Filio. Noli ergo
parcere matri. » . . ~ .
VII. Dciode ait Discipulo :«Ecce mater tua*.»0 sancto m, samacmm. III. Ejutdem effectus.
Joannes, aspice quid rocipis, considcra quid tollis, animadvcrle
antiqua versio, operoepretium est illam conservare.Unde
sit post prcecedentem cum numero de Passione Domini xtv.
SYNOPSIS.
I. Lætitiæ causa in Christi passione. II. Christi Dei et liomi-
quid amplccleris. Nam si aspicis quod recipis, I. IIodiehna die, fralres charissimi , Dominus nosier
quid aliud invcnios reccpisso quam Malrem Dei, qua nihil pependit in cruce : etnos feslivitalis eximiiclajtiliam celccharius,
qua nihil dulcius, qua nihil sanctius inveniri po- bremus, ut discamus crucem Domini et spiritual« congratest?
Recipe ergo Malrem Dei, ut vere sis filius Dei. Con- tulationis esse substantiate. Etenim ante Domini passionem
sidcra, o sancto Joannes, quid tollis (5; , de qua curam vocabulum crucis poenam signifieabat, sed nunc ad gloriam
1 psal. l x 4. — 9 Joan, xix, 2 6 .-r-3 Ibid. a'5 . — 4 Joan, xix, 27. — 5 Mallh. xxvii, 46 el seqq. - 8 Exod. :
(1) Cod. fidelis. (2) Quid significet nepotem non satis pátet. — ( 3) «etera quoque repugnanl sancite Malris fortitudini. — ( ,2) W
Cod. male non. (/,) Id. vulnerare. — (5) Deest tollis in cod. ; ct deinde ( i 3) Id. insepulto. — (14) Htec dukilatio conlradicit E
habet de quo. - - (6) Cod. sibi, et sic deinceps , ubi de Pe tro . — (7) ÌJ. et e x illa hora accepit eam Discipulus
plena. — (8)Vidc S. Bernard, de 12 Prser. B. M. n. i 5. — (9) Cod. nona. ccps. — (16) Crcdithoc auctor, de qu
___________ ¿elio, ubi dicitur
— ( i 5) Cod. sibi, ct sic deinvatitff
flnhitandum ex Evangelio di