I. De praesenti capitulo, fratres dilcctissimi, sancti secutio omnibus Christianis, quando pro veritate certa-
Evangelii quod nos Dominus docere voluit, certe Ecclèsia tur(i 6) ? Modo singuli probantur, et in causa sua unus-
Christinon ambigit quod martyr sit Joannes, et ante quisquetentatur.
passionem Domini niartyrium meruit. Ante natus, ante IH. Quid ( i!7) tibi autem, minans ca?dem (18), sitiens
passus, non tamen salutis auctor, sed judicis precursor. sanguinem, inflatus potestate,.elatus ut fumus, quid tibi
Praeibat enim ante Dominum sumens ipse obsequium faCturus (19) fuerat inimicus tuus, qui te ad peijurium
humile , dans altitudinem cedesti Magistro. Unde dici- etfalsum testimonium compellebat, quid erat facturus ?
mus martyrem esse Joannem ? Numquid a persecutoribus Respondit infirmitas : Occideret (20) me, inquit. Non te
Cbristianorum comprebensus, abductus (1), interroga- occideret. Prorsus ego scio, occideret. Si ita est, et ego
tus, Christum confessus, et passus est? Hoc enim caeteri respondeo (21): Tu,frater, animam (22-)occidis, qui fal-
martyres post Christi passionem possunt dici. Iste ergo sum testimonium dicis. Occideret autem ille, sed corpus
unde martyr? quia decollatus est ? non enim facitmar- tuum. Quidfaceret anima? tuse? Domus dejiceretur, co-
tyrem poena, sed causa. Quia offendit potentem mulie- ronaretur habitator. Ecce quod (23) tibi facturus fuerat
rem? unde offendit? qua de re offendit? Dicendo verum inimicus tuus , si stetisses in veritate , etfalsum testimo-
regi, marito ejus facto(2), quia nonliceret(3) ei habere nium non dixisses. Occideret utique, sed corpus, non
uxorem fratrissui. Yeritas odium meruit, et odium me- animam. Audi Dominum tuum dantem sòllicite securi-
rendo ad passionem, coronamque pervenit. Hi sunt fruc- tatem : « Nolite, inquit, timere eos qui occidunt corpus,
tus futuri saeculi. Saltat denique luxuria, et damnatur » et postea non habent quid faciant (24), sed eum tímete
innocentia , sed ab hominibus damnatur, a Deo omni- » qui habet potestatem corpus et animam occidere et in
potente coronatur. »gehennam mittere. Ita dico vobis : Hunc tímete5. »
II. Nemo ergo dicat : Non possum esse martyr, quia Hunc timuit Joannes, noluit tacere veri tatem, et pertulit
persecutio non est Cbristianis. Audi (4) quia Joannes malorum (25) hominum iniquitatem. Meruit per impudi-
martyrium tulit; at si vèrum consideres pro Christo cam mulierém regis odium, et pervenit ad martyrium.
mor tu us est. Quomodo, inquis (5), pro Christo, qui non IY. « Omnes enim qui (26) volunt in Christo pie viest
interrogatus de Christo , nec coactus negare Chris- » vere4, » tali persecutione concutiuntur. Nam persecu-
•tum. Audi ipsum Christum dicentem : «Ego sum via, tionem patiuntur pro lucro sasculi, aut pro timore damni,
» et veritas, et vita1. »Si Christus est veritas, pro Christo aut pro vita praesenti, aut pro comminatione mortis,
patitiir quisquís pro veritate.damnatur, et legitime coro- quia hoc speculum (27) sine persecutione non est. Sed
natur. Nemo ergo se (6) excuset; omnia tempora patent discernendum est, quis, pro quo (28) patiatur. Et erunt
martyribus. Nec aliquis dicat persecutionem non fieri martyres veri, si pro veritate, quod est Christus , certe-
Christianis. Sententia Pauli apostoli revocari (7) non po- tur (29), et legitime coronen tur. Nam qui pro hoc sa?culo,
test, quia vera est. Christus per eum est locutus , non quod (3o)in malo est, patitur persecutionem, supplicium
est mentitus. Ait enim : « Omnes qui pie volunt vivere temporale sustinere potest.
» in Christo Jesu, persecutionem2 patientur (8). »Omnes V. Ergo, fratres, hoc (3 i ) , didicimus in lectione
ait, neminem exclusit, neminem separavit. Si vernm vis praesenti pro veritate usque ad mortem dimicare, et fai—
probare quod dixit, incipe pie vivere in Christo, et vi- sum testimonium non dicere, non perjurare, tenerejus-
debis verum esse quod dicit (9). Numquid quia persecutio titiam in periculis. Nam non est magnum tenere (32) jus-
a terrenis regibus conquievit (1 o), ideo diabolus nonsaevit. titiam in securitate, aut in deliciis. Semper existimemus
Ille hostis antiquus semper contra nos vigilat ; non dor- vigilare adversum nos diabolum, tentatorem et persecu-
miamus ; illecebras suggerii, insidias, cogitationes malas torem nostrum, et in nomine et in adjutorio Domini Dei
immittit, uttc (11) deteriori lapsu provocet; lucra ponit, nostri vigilemus ferventius contra iUum, ne in aliquo nos
damna minatur; Yenitur (12) ad articulum ejus, et cum per cupiditatem , qua(33) solet tentare, superet; quia
labore malum suggestionis respuitur, ut prassens mors quem non (34) vincit cupiditas et (35) timor, quae sunt
libenter suscipiatur. Intelligite, fratres ; si quis te co- tela inimici ? unde homines, qui (36) in hoc siculo spem
gat (13), verbi gratia nobilis quidam , et habens in po- habent, variis laqueis implicantur, ita ut non praevaleant
testate (14) sanguinem tuum, cogat te falsum dicere tes- obtinere veritatem. Duas denique janüas habet diabolus,
timonium , et non tibi dicat : Nega Christum ; quid per quas pulsat, ut intret : primo per cupiditatem, pòs-
. putas eligeres(i5)? Falsum, an mori pro vero? Et tamen tea per timorem. Si ambas januas clausas apud fideles
nihil tibi aliud dicit persecutor quam : Nega Christum, invenerit, transit. Et quae est, inquis (37), cupiditas ?
Si enim Christus est vejitas, ut jam diximus, profecto Quid timor ? Audi, quas est, ut non cupias (38) quod prse-
Christum negat, qui veritatem negat. Omnis autem ne- -terit, et non timeas quod in tempore deficit et perit (3g);
gat verum, qui mendacium loquitur. Ipse qui dicit fai- et tunc demum nidum. ubi inimicus inhabitet (4o), non
sum testimonium, unde ? quia timet ? certe. Non est per- inveniet ; quia certamen nobis positura est usque in finem ;
1 J oan. xiv, 6 /— 2 a Tim. « i, xa. _ 3 Luc. xn, 5 . — * a Tim. n i, a.
il; Ci) Cod- il, male adductus. (a) Ila cod. 11 ; cod. xxxvi, male marìtits c x n respondebo. — (aa) Sic cod. n ; cod. xxxn tu te , J rater, occidìs. Coti.
ejus factus. — (3) Cod. it non licet. — (4) Ita cod. 11 ; cod. 'xxxvi minus exit tu, frater, òócidis. — (a3j Ita cod. cxr,i ; cod. xxxvi quid. — (04)
bene audis. — (5.) Ita cod. cxti ; cod. xxxvi, inquit. '—- (6) Hanc vocem Sic cod. 11; cod. cxli. quod faciant \ cod. xxx vi quid faciunt. — > (a 5) Cod.
addìi cod. cxli, q u a deest in cod. xxxvi. (7) Ita cod. 11, pro vocari, cxitmàlignorum. — (a6) Ita cod. xxxvi ; cod. cxr.i quicumque volimi. —
quod male scriptum est in cod. xxxvi. —'(8) Sic cod. c x li; cod. xxxvi (07) Sic cod. xxxvi ; cod. exit quia in hoc sáculo.— (a 8) Ita cod. 11; cod.
patiuntur, qui et paulo post omnis habet pro omnes, quod legilur in cod. xxxvi male quis pro qui. — (ag) Sic cod.* u ; cod. xxxvi certentur. — (3o)
cxii. — (9) Ita cod. xxxvi ; cod. autem 11 quod dico. Cod. cxu qua dico. Ibid. qui. — (3 i) Ita cod. 11 ; cod. xxxvi addit ante hoc conjunctionem
— (10) Cod. c x u , quievit, et postea ita pro ideo. — ( r i ) Hanc vocem ad- quoniam, qua redundat; deinde cod. cxu male dicimus pro didicimus.
dit cod. 11, qua desideratur in cod. xxxvi. — (la) Sic cod. cxu ; cod. autem (3 a) Cod. 11 male tenete.— (33) Id. cxuit male quam.—! (34) Ita legendum
xxxvi venis. — ( i 3) Ibid. ; id xxxvi, .cogit. ■— (14) Ita cod. 11; cod. xxxvi cum cod. cx u , addendo negatiouem non, qua desiderátur in cod. xxxvi, et
in potestatem. — ( i 5) Sic cod. 11; cod.' c u i quid putas ? eligere. Cod.xxxv1 ponendo interrogationis punctum.—'(35) Cod; cxint nec.— (36) Sic cod. ir,
quid putas? eligeres, etc. — (16) Ita cod. 11; cod. xxxvx certantur. — in quo deinde deest hoc. Cod. autem xxxvi habet vocem hoc, sed ili eo qui
(17) Sic cod. xxxvi; cod. x u quod. — (18) Cod. c x u ii cadere, — (ig). ; desideratur. Cod. cxu habet qui in hoc.^—,.{ l’]) SK cod. xxxvi; cod. cxu
Hanc vocem addit cod. c x u , qua deest in Cod. xxxvi. (ao) Sic cod. inquit. — ( 38) Cod. cxli male inconcupias. •— (3g) Sic cod. c x u n ; cod,
Xxxvi ; cod. 11 occidere. Deinde cod. c x u inquis pro inquit. — (31) Cod, x xjvj piale per Ut. — (40) Id, xxxvi ; cod. f i habitet.
non solum nobis quidem (1) , qui in superiori loco sla-
mus vel sedemus, et ad ad vos loquimur, sed in omnibus
membris Christi certamen positum est.
YI. Pro qua (2) re usque liodieiu Numidia consue-
tudo est sic adjurare (3) servos Dei : Si vincas. Vides
quia non sine causa pugnantis , talis conjuratio dicitur.
Nam, et bic ubi loquimur apud Cartbaginem, et omni
provincia proconsular! etBizacasna , sed et Tripoli, iste
est sermo consuetudinis adjurare se invicem servos Dei:
Per coronam tuam, Quam coronam nullus accipiet, nisi
vicerit. Et ego vosadjuro per coronam vestram, ut contra
diabolum toto corde pugoetis, et si simul vicerimus, si-
mul et coronemur (4). Ut quid nobis dicitis : Per coronam
vestram, et male agitis, male vivitis ? Bene vivite,
bene agite , et foris et intus bonam conversationem ha-
bete, et corona nostra vos eritis. Plebem Dei, quod estis
vos, Apostolusinstruebat, cum dicit:« Gaudium meum (5)
» et corona mea, state in Domino1. » Quod si prosperitas
temporum arriserit, state in Domino ; quod si prosperitas
temporum infremuerit (6), stabiles estotein Domino.
Nolite ab illo cadere qui semper stat, et stans pugnan-
tem expectat, et adjuvat vos, ut stando et pugnando
vincatis, et tunc demum ad ilium corouandi veniatis.
SERMO YTI.
De Verbis Evangelii secundum Matthaeum : Egress us
inde Jesus secessit in partes Tyri et Sidonis. Et
ecce mulier Chanancea a finibus illis egressa,
clamavit illi dicens ei : Miserere rnei, Domine
Fili David ; filia mea male a dcemonio vexa-
tur, etc. Matth. xv, 22-28.
Sermo iste prodii ex Bibi. Laur., Blut, x v i i , cod. x i .i i ,
fol. i 55. Codex est steculi undecimi, et sancti Aususlini
profert n om e n . Nihil ineo invent quod huic titulo obstare
videatur. Vide August, serm. l x x v i i , n. 9 et seqq. Locu
ejus post sermonem Maurinensem l x x v i i .
SYNOPSIS.
I. Judaeorum error et duritia. II. Cbanan<eaefides. III. Ejus
precatiouis ad Christum explicalio. IY. Christi responsum exau-
dieutis eam, et conclusio.
I. Domini et Salvatoris nostri henignitas ìwjuabili ter
omnibus iter salutis ostendit, nec aliquem vult esse segre-
gatum , dum cunctos ad se venire hortatur, et perditos
revocat semper. Usque adeo eos duritia mentis invasit,
ut hunc sequi nolint qui illos revocare cupiebat errantes,
quorum causa descenderat (7) ne perirent. Adhuc,! p^
pule Judaee , pro te dominici inquisitionis sollicitudo
pervigilat, et Dominum tuum non vis quierere, dum
quaeraris. Vere perditi, qui adhuc se perisse non sen-
tiunt. Grandis confusionis eum hebetudo;(8) circumdat,
qui proprium non agnpscit errorem , et dum revoca tur,
spernit. Quid tibi amplius facere potuit, nisi ut ad (9)
te perditum ipse veniret. Ipse enim intelligebat cordis
lui profundam indomabilemque perfidiato , nec aherum
1 Philip, i.v, 1. -rr * Joan, vm, 48. — 3
( t ) Sic cod. cxli; cod. 11 tollit vocem quidem, et cum ea cod. xxxvi
vocem etiem nobis.Vr-^ ( i ) Sic cod. c x li; cod, xxxvi mulo addit de re. —
■ (3) Sic cod. xxxvi; cod. autem 11 et c x li adjuvare, quod et pai-iter
legitur infra. — ( 4 ) t-'od. 11 coronabimur ; cbd. cxìii ’ctìronainiir. —
( J ) Deest meum jn cod, 11. — (6) Cod. ufremuerìt. — (7) Id. male des-
9
misit, ne forte dubitares, Ipse venit, et non crcdis ;
perisse te clamitas, et non reverteris. Ytdete ergo quam
.larga est misericordia Saivatons. Quid enim virtus divina
laborabat, nisi hoc solum possit acquirere, ne dispersus
populus penitus deperirei? Volebatenim eum(10) reparare;
dum eum monitis ad se non posset adducere ,'
rebus ccepit et mirabilibus revocare. Nec hac tarnen ra-
tione flectuntur. Dicunt enim : « Samaritanus est, et
» dæmonium habet2.» Grandis patientia miserationis
divina? ; injuriam patitur, et non movètur.Vere animum
liberatoris ostendit. Non tibi sufficit, multitudo vesana ,
quod Dominum tuum non vis agnoscere, nec hoc bene-
ficii loco ponis, ingrate? Vere scriptum est : « Gens prava
» et perversa, hæc.Domino reddidistis 5.» Quid tam pra-
vum ? quid tam perversum ? iter suum perdidit Deum
deseruit ; qui dabat remedium , recusavit.
II. Prætereundus est ergo iste populus qui perdurai in
æterna perfidia. Habemus alteram partem quæ magis de-,
beatprædicari. Inducenda est ergo mulierühananæaquæ
ritum barbaricasferitatisemolliens, confitetur vera. Quam
feritas genuina possederai, dicit ei : « Miserere meì, fili
» David 4. » Confitètur, quoniam alia ralione (11) filiam
suam non posse purgari credebat. Quem gens barbara David
filium confitetur, populus non credebat, nec aliud
credula mulier postulabat, nisi ut verbum Salvatoris au-
diret. Hoc enim solo filiam suam judicahat posse sanari.
Ait enim mulier : Nec aliter filia mea sanitatem poterit
invenire, nisi vocis tuæ potuero impetrare responsum. Cui
nihil Jesus dicendo respondit ; nec tamen fidem creden-
tis sprevit.Volebat, ut.multiplicaretur credulitas mulie-
ris. Post longum silentium , hæc verba J[esus reseravit,
dicens : « Non est honum accipere panem filiorum , et
» mittere canihus 5. » Israël populum filios èsse respondit;
adhuc enim apud Deum filiorum nomen, quod hæserat,
permanebat, hcet in illos tanta periisset affectio. Nomen
perdidit filii, dum patrem contemnit agnoscere. Nescitis
vos, infelices populi , hoc sermone jugulari. Patrem res-
' puis, filium dum vocaris. Panes suos negavit canibus
esse mittendos.- Quod si filii nomen amiseris, canes in-
cipient te esSe meliores. Vide misericordiam Domini ; fidem
tibi èervat. Nec canes te vincant. Canem mulierem
Dominus nuncupavit; tamen nec satis eam præsens hic
sermo 1 aceravit. Non enim omnium canum una conditio
(12) in ipsa.quidem natura est, sed aliquanta discredo,
ita ut mansueti et’ sapientis generis natura laudetur, quæ
agnoscatDominum suum, nec ab ejus vestigiis aliquando
discedat, quæi si se diligi senserit, limen domini pervigili
ohservatione custodii, quam ( i3) nonfames effugat, non
cædes expellit. Semper dominum suum quasi quæstuosus
latratus inquirit ; habet obsequium säum ; licet voce ex-
plicari non póssit, tamen corporis communione distia—
guitur ( 14). Ait enim : « Miserere meî, » quam cauem Dominus
imneupavit.
III. Ait mulier : Quare sic me divina voce, castigas ?
Soient et canes de dominorum reliquiis gratulavi ; nam
et de mensis soient fragmenta cadere, quæ canum famés
subter speculando suscipiat. Canis mihi nomen imponis ;
nonquæro panem filiorum tuorum , sed tantum miseri-
cordiæ tuæ verba desidero ; nec me rabidus ardor invasit,
ut in Deum meum dentium venena converta ni. Çanis
sum, fateor; latratum meum jam frequenti debes insi—
nuatione suscipere; latro, et non audior, nec mihisæva
rabies mentis intelligentiam abstersit; non quæro, sicut
xxxn, 5,'— * Manli. XV, aa. _ 5 Mallh. xv, a6.
cenderunt. — (8) Id. bis eum, el deinde ebitudo. — (9) Id. male a te.
— ( iti)' Id. eos.■ - '( x i) TextìiS evidenter niendosiis. ubi absque sensu
legitur, quoniam oratione, etc. — (itf) Cod. condition*- * 3 male
7,,i^. — ( I 4) Id. distinguili