SERMO II.
(a) De
Codex MS. num. 17 , dcquo supra, discerptosexlioc uno
indicat Sermones 339 4°* Editionis Maurinai. Conjectanti
mihi qui factum quod in Gallia prxserlim
distractum, et mane um habcant hunc Codices, juxta
quos Amerbachius, Erasmus, Parisienses, Lov an tenses,
et Maurini editiones suas concinnarunt, hcec subit
cogitatio fort asse minus absonas fidei; quoniam scilicet,
iisdem Maurinis fatentibus (prcef. tom V.), Ctesarlas
Arelatensis jam gravis astates j ubere sohlus erat
a Sacerdotibus, et Diaconis recitari non modo Sermones
proprios, verum etiam Auguslini, aliquando mu-
tilos, quandoque etiam novo exordio , et peroralione
donatos, poluit quispiam illorum disjungere prascipua
Sermonis argumenta, prout opportunitas tpsieral, his
posthabilis, qutB partem redditam ex omissa necte-
bant. Id autem cum non fueril, qua decebat sagacitate
prcestilum, supersunt adkuc indicia, quibus (ir ma tur
auctoritas nostri Codicis copulantis in unum partita
ilia membra, lnterea Sermo Arelate concisus, et ita
perlaius in publicum, Codices primum Gallos perva-
sit, deinde regiones dissitas, ad quas Ccesarius, ut
lib. 1 ejus vita: legitur, iransmiltebat per eosdem Sacerdotes
quid in Ecclesiis suis predicare' facerent.
Operce prelium liinc erit pristinam inlegrilalem vindicate
Sermoni in editis haclenus Bibliothecis desiderato.
rio Natali.
non voluptati ; laudari autem a bene viventibus, si dicam
nolo, mentior, si dicam volo, timeone sim inanitatis ap-
petentior, quam soliditatis. Ergo quid dicam? Nec
piene volo, nec piene nolo. Non piene volo, ne in laude
humana perìditer; nec piene nolo, ne ingrati sint quibus
I. H o d i e r n o s dies (1), fratres, admonet me altentius
cogitare sarcinam meam, de cujus pondere etiamsi mihi
dies, noctesque cogitandnm sit, nescio quo tamen modo
anniversarius dies iste impingit earn sensibus meis, ut ab
ea cogitanda omnino dissimulare non possim, et (2)
quantum anni accedunt, imo decedunt, nosque propin-
quiores faciunt diei ultimo, utique quandoque sine dubi
tat io ne venturo, tanto mibi est acrior cogitatio, et stimu-
ìis plenior, qualem Domino Deo nostro rationem possim
reddere pro vobis. Hoc enim interest inter unumquem-
que vestrum et nos, quod vos, pene de vobis (3) solliciti
estis reddituri rationem, nos autem et de nobis, et de
omnibus vobis. Ideo major est sarcina, sed bene portata
majorem comparai gloriam, infìdeliter autém f 4) gestata
ad immanissimam prsecipitat pcenam. Quid ergo mibi
hodie maxime faciendum est, nisi ut commendem vobis
periculum meum, ut sitis gaudium meum? Periculum
autem meum est, si attendam quomodo laudatis, et dis—
simulem quomodo (5) vivitis. Ille autem novit, sub cujus
oculis loquor, imo sub cujus oculis cogito, non me
tam delectari laudibus popularibus, quam stiraulari, et
angi quomodo vivant qui laudani. Laudari autem a male
viventibus nolo, abhorreo , detestor, dolori mibi est,
prædico. Sarcina autem mea est, quam modo audis-
tis cum Ezechiel propheta legeretur. Parum est enim
quia dies ipse admonet nos eamdem sarcinam cogitare ;
insuper talis lectio (6) recitatur, quæ nobis incutiat
magnum timorem, ut quid portemus cogitemus ; quia
nisi nobiscum, qui imposuit, portet, defìcimus. Ecce
audistis : « Terra, inquit, super quam {b) induxero gla-
» dium, et posuerit sibi exploratorem, qui videat gla-
» dium supervenientem, et dicat, et denuntiet (7).
» Yeniente autem gladio taceat ille explorator ; superve-
» niens (8) 'gladius super peccatorem occidat ; peccator
» quidem pro sua iniquitate mórietur, sanguinem autem
» ejus de manu exploratoris inquiram. Si autem vidcrit
» gladium supervenientem, et tuba cecinerit, et (9) nun-
» tiaverit, et ille, cui (10) nuntiat, non observaverit, ille
» quidem in sua iniquitate morietur, explorator autem
» animam suam (11) liberaverit. Et tu, fili hominis, ex-
» ploratorem posui te filiis Israël4. » Exposuit quid
dixerit gladium, exposuit quid dixerit exploratorem, ex-
posuit quam ( 12) dixerat mortem : non nos permisit in
obscuritatelectionisexcusarenegbgentiamnostram. « Po-
» sui ergo te, inquit, exploratorem. Si dixero peccatori :
» Morte morieris, et tu tacueris, et ille in peccato suo
» mortuus fuerit, ille quidem in peccato suo morietur »
digne et juste « Sanguinem autem ejus de manu tua (13)
» inquiram. Si autem tu dixeris peccatori : Morte morie-
» ris, et ille si non observaverit, ille in iniquitate sua mo-
»rietur, tu vero animam tuam liberasti. » [ Et addit
verbo, quæ voluerit dici populo Israël. « Dices itaque
» filiis Israël : Quid est quod dicitis apud vosmetipsos :
» iniquitates nostræ super nos sunt, in peccatis nostris
» contabescimus, quomodo vivere possumus ? Hæc dicit
» Dominus, quoniam nolo mortem impii, quantum rc-
» verri impium -a via sua perversa, et vivere. » Hoc voluto,
ut nuntiemus vobis. Hoc si non annuntiamus ma-
lam rationem hujus speculationis reddituri sumus. Hoc
autem si nuntiamus, egimus quod ad nos pertinet. Yos
videte; nos j am securi sumus. Sed quomodo securi ? vos
périclitantes, et morituri. Nolumus sit nostra gloria cum
vestra poena. Data est quidem securitas, séd facit solfici -
tos ebaritas. Ecce dicimus, et scilis me semper dixisse,
scitis me nunquam tacuisse : « Hoc dicit Deus, nolo
» mortem impii, quantum reverti impium a via sua pesp>)
Editio inscribit : J n die Ordinationis suee : Nalalem dici Anniversa-
h 2 , e t seqq.
Ser. t . e t 3. Hilarus P P . epist. 2 ad Episc. Terracon. E t Augustinus ipse
epist. 255, e t alibi. — (5) Ita sepluaginta In terpretes E<p w «v Eirccyu q u i-
buscum sæpissime Itala.
( io ) E d it, an n u n tiat. — ( n ) E d it, liberavit. ( in ) E d it, dixerit. —
ium Cousecrationis Episeopi, eiimque solemnem diem esse testantur S. Pau-
inus epist. 2 0 ad Delphin. Sixtus P P . epist. ad Cyrill, anno 43o. Leo M.
(1) E d it, dies iste. — (2) E d it, quanto. — ( 3) Ed it. Solis p ro Solliciti.—
(4) E d it, gesta. — (5) E d it, vivatis. — (6) E d it, recitata est. — (7 ) Edit. ( t 3) Edit, reqiiiram.
Si v en ien te .— (8) E d it, e t snperveniens. — (9) E d it, annuntiaverit
» sima, et vivere. » Quid est quod dicebat impius? Quibushoc dieitp qui dicuut : Bonus est Deus, noil red.
« Dixit Verba impiorum, et iniquorum : iniquitates nos- det. Reddet prorsus unicuique secundum opera cjus. Tu
» tríe super nos sunt, in peccatis nostris cotitabescimus, quid facis? Tbesaurizas, quid ? Iram. Appone iram su-
» quomodo vivere possumus? » ig e r desperat, sed me- periram, auge tbesaurnm ; reddetur tibi quod tbesau-
dicus' spem promittit. Homo sibi dixit : « Quomodo rizas,' non defraudai cui commendas. Si autem in alittm
» possum vivere1 ? » Deus dicit, potes vivere. « Si omnis thesaurum mittas bona opera fructus justiti®, vel conti-
» bomo mendax, Deus solus verax » deleat quod. dixit nentiam, vel virginitatem, vel pudicitiam conjugalem ; a
homo, et scribat quod dixit Deus. Noli desperare, potes fraude, ab homicidio, ab sedere alienus sis ; memineris
vivere, non de prateritis malis tuis, sed de futuris bonis egentis quia et tu eges ; memineris pauperis , quia et tu
tuis : delebis mala si recedis a malo. Omnia sivé bona, pauper es; quantumlibet abundes divitiis, panni} carnis
sine mala mutatione delentur. De vita bona inclinasti te indutus es. Sibaec cogitans, et häec agensmittis intimad
malam, delesti bonam ; de vita mala proferisti ad bo- saurum bonum per diem judicii, ille qui neminem frau-
nam, delesli malam. tide quid attendasVquid percipias, dàt, et reddet unicuique secundum opera sua, dicet tibi :
thesauri duo sunt tibi prseparati ; quod miseris, hoc in- Tolle quod misisti, quia abundat : Quando mittebas,non
venies fideiis custos est Deus, reddet tibi quod feceris. videbas, sed ego servabam quomodo redditurus eram.
Sunt autem alii, qui non desperatione pereunt, non sibi Quia et revera, fratres, unusquisque quod mittit in the-
dicimt : « Iniquitates nostra super nos sunt, in peccatis, saurum quia mittit seit, neo videt cum miserit. Pone
» nostris contabescimus, quomodo vivere poterimus? » thesaurum in terra obrutum habentem unum aditum, vel,
Sed alio modo se fallunt. De nimia' misericordia Dei rimulam, qua mittas ; pauiatim quidquid acquisieris
blandiuntur sibi, ut nunquam corrigantur ; hoc enim mittis. et non vides ; si quod miseris et non videris sér-
dicunt : Etsi facimus mala, etianisi iniquitates commit- vat tibi teiTa. Non tibi servabit qiri fecit coelum, et tertimns,
etiamsi luxuriöse, et Éftinorose vivimus, etiamsi ram?]
pauperem, et egentem contemnimusetiamsi superbia II. Relevate ergo, fratres, relevatesarcinam meam, et
nos extollimus , etiamsi nnllum dolorem cordis de nòstris portate mecum, bene vivite [d) pascendos habemus bodie
malis habemns, perditnrus est Deus tantam multitudi- compauperes nostros, et cum eis communicanda èst hu-
nem, et paucos'liberaturus (a)? Duo sunt ergo perioda, manitas. Vobis autem fercula mea verba ista sunt. Pas-
unum quod modo audivimus ex Propheta, alterum quod cere omnes pane tractabili, et visib%;non sufficio, inde
non tacuit Apostolus ; nam contra eos, qui desperando pasco unde pascor : ministersum, paterfamilias nonsum ;
moriuntur, quomodo gladiatores quasi destinati ad fer- inde vobis appono, unde et ego vivo de tbesanro Domi-
rum, brinando voluptatibns, et vivendo nequiter, quasi nico, deepuiis illius patrisfamilias « Qui propter nos
addictas jam animas suas contemnunt (A), ait quod di- » pauper factus est, cum dives esset, ut ejus paupertate
cunt sibi : « Iniquitates nostra super nos sunt, et in pec- »nos ditaremur », si panem vobis ponerfem, fracto
»■catis nostris contabescimus, quomodo vivere poteri- pane singuli frusta ablaturieratis; et si egomultum po-
» mus? p i Aliud autem unde Apostolus dicit :, « An nerem, perparum ad singulos perveniret. Modo autem
i dividas bonitatis, e t'misericordi®, et longanimitatis qqod dico et omne totum habcnt, et singuli quique
Sejus contenmis8? » Contraeos qui dicunt : Bonus est totum habent. Numquid enim verbi mei inter Toa syl-
Deus, misericors est Dens, non perdet tantam multitudi- labas divisistis ? Numquid ipsius. (e) producti sermonis
nempeccatorum, et liberat paucos, nam utique á nollet singula verba ahstulistis. Dnusquisque vestrum totum au-
illosesse, nec vlverent; quando faciunt tanta mala, et vi- divit. Sed videat quomodo audivit, quia erogator sum,
vunt, utique si Deo displiceret, de terra eos statim au- non exactor. Sinonerogem, etpecumam servem , terret
ferret (c);f Contra hosApostolos ignoras, inquit, quia pa- me Evangelium. Possem enim dicere : Quid mihi est radio
tientia Dei ad poenitentiam te adducit? «Tu autem esse hominibus? dicere iniquis: Inique agere nolite?:sic
» secundum duritiam cordis tui, et cor impoenitens thè- vivite? Sic agite? Sic agere desistite? Quid mibi est,
» saurizas tibi iram in die ir® , et revelationis jusli judi- oneri esse hòminibus? Accepi quomodo vivam. Yivarn
» rii Dei, qui reddet unicuique secundum opera ejqs. » quomodo jussus sum, quomodo praceptus sum. As"-
« Rom. in , 4. — 2 Rom. ii, 4. — 3 2 Cor. Yin, 9.
(a) Vide Serm. 20. N. 3. 4. u b i similia o c cmrunt. — (5) Fo rte aliquid que, simplici commate urgere, ne dum prolixius in ea immorari? Siquidem
deest. — (c) Vide Serm. 18. n. 3. e t in Psal. 1 01. Serm. 1. n. to . et iu ejus Scripta legentem non fallit, eumdem ipsum qui in speculativis auditores
Psal. 144. n. i x. V ide etiam lib . 1. cout. advers. leg. et Proph. c. 17. n . 34. acutos req u irit, in p rac tic is, e t moralibus cxposcerehomines laboris palien-
— (d j Editio addit natalis Dòmin i imminee. Dandum n e incurise L ibrarii, tes, dicam cum Krasmo (p ra fa t. ad Oper. Au g .), ul eis seque semper a rri-
quod verba : n a talis Domini imminet prsetereantur in MS ? An iiwccta fue- deant Senteutise, quibus instandum ipse duxerit. Prseterea difficile suomi
ru n t in to t Codicibus Gallis a quopiam Cicsarii M inistro, vel alio nescio quo credam, S. Doctorem projoptasse ilio die onus spiritaliter pascendi fideles a
de Episcopi ordinatione dicente circa Nativitatis festum ? Dicam quod sentio, futura Solemnitate mutuari, potius quam a Pastoris ministerio, de quo tama
conjcctnra sequens probabilia. A Maurinis tom. V in appendieem rejicitur prsemiserat. Sed Pagium, Bollandianos, Maurinos, Tillemontium. csetcrosque
Sermo u 6 Cassario inscriptos a Codice Corbeiensi, cujus n . 6 leg itu r: Na- primi subselliicriticos insciens,offendo, qui omnes textui Edit.oms Iubentis-
talis Domin i im m in e t... a d convivía v est-a frequentine pauperes evocate sime adstipulautur, u t inde Ordinationem Episcopi Hipponensis peractau.
et num. 3. Pauperes ante omnia adconvivium freq u en ter vnccmus : Cassa- concludat mense Decembri. Porro a d lian c Epocham deßmendam nullam de
riiiro vero mense D eccmbri renuntiatum Episebpum conjicere baud prohibet penu meo, sed Divi Prosperi sentenliam recito, quam Cassiodorus in Cro -
eius vitas scriptor , qui « o n io e vivis sublato XVI Kal. Septembris non nico, e t Hermannus CouUactus apud Canisium secuti sunt, quaraque ipse
lougo tempore p o st Cassarium Arelatensi Ecclesias prajpositum dicit : Quibns Tillemontius auctoritate Domini Pontac certam fatetur (Memoires po u r ser-
verbis maluerim designari intervallum paucorum mensium, potíusquam die- vir à l’histoire Ecclésiast. torn. i 3,n o t. 2 4 , § . 85). Dignos autem illcAugus-
rum noonullorum spatium opinalum a Bollandianis. Quidam ergo ex Diaco- tini discipulus testatur (Chromci p arte Secunda) imperante adhuc Theodos.o
nis vel Sacérdotibus Cassarii, de ejusdem Ordinatione, adveníanle Natali cum filiis A rcadio, e t Honorio, Coss. autem Olybrio, e t Probino, anno scib-
verba faciens, illius Epìscopi Senlentiam cum Angustini sermone consuit, cet 395 ad Hipponensem Cathedram evectum fuisse inclytum illud Ecclesias
immutando vocem hodie in illas -.Natalis Domini immin e t, u t de conviviis decus : A t cum Socrates dicat h ist. Ecclésiast. 1. 6 , c. 1. Theodosium vita
pauperum diceret, arrepta occasione a metaphora spiritualis alimoni®, iu fu nclum XVI K al. Februar, ejusdem anni, omnesque chronographi ad unum
quam perliumaniter luserat Augustinus. Sed qu®res c u r ea denegem Epis- consentiant ; prefecto Augustinus mense Jan u an o renuntiatus est Episcopus
copi liipponcnsi ? Nullibi, quod sciam, S. Doctor d e peculiari liac pr®para- Hipponensis. His omnibus ergo positis, firmatur ventas Codicis Cassinensis
tio n c ad Domini Natalem loculus est,' liic proinde un u s esset locus, in quo hodie pro Natalis Domini imminet legenlis. — (e) Quomodo productus dici-
p ro illa iustitisset. Ecp iis autom in Angustini lectione vel minimum versatus tu r Sermo, si vix dimidiam Editionis pagioam exerevit. Ablata ergo fuerant,
d ixerit, potuissé Eum hujusmodi prmparalionis necessitatem furtim, rap tim- qu® a MS. Cassinensi restiluuntur.