hoc licere regi libere pronuntiavit. Quod rex lege sua
prohiberet, admonuit eura ne faceret contra legem , ut
sua ipse jura calcarei, ne ipsum potius leges et jura dam-
narent, si leges ipse (i)vel decreta sua damnaret. Ilio ergo
tempore, ne sancii Joáriúis pública , ac libera , ac justa
contradicho staret, correptus jussione nefandi regis, in
carcerem obsctìrum dètruditùr, ubi sóla illuni léx divina
servaret. Acceditetiam quoderatipsi (2) sacrilego regi na-
talitius dies, et accèrsendó proceres et' potentes^ sacrilegas
mentís sociis nefandum convìvium apparavit (3), et fit
circus domus regís, ut ita dixerim.
III. Fpia règis ingredilur, ause virgineum pudorerq ,
mèmbra dum frangerei, sol yit.' Jurat proppus. pater p^r
ébria ^iscumbentium capata, squmque clypeum protes-
talur, ut ínter ludieras saìtationes et flexus quidquid filia
postulasset, acciperet. At ecce, cum in pulvere adulterino
inter Ínfulas molles gestùs solutiones exprimeret,
solvitur e capite compositus crinis ; credo, ut disperso vel
errante per genas (4) capillo, lagere prius discéret, quam
ridere. In islp ergo suggestii Saltatricis; pantat organum,
fístula sibilai; sonat tib^a pii in patres nqmine, patris ira-
buta cledecòre; teneris tarnen vestibus nuda, qua se die-
mopiaca mente yesperat, ut colore vestís, i^agi,s corpus
^u°Iudepat> Nunc arcuaturn ktus.spectantipra
ecfebat in oculos, nunc pectus, amplexu defectior (5),
jÀctóbai in viros, et per nauseam resupinra ceryicis ,coÌ-
lum discumbentibus prramittebat;nunc seipsa respiciens,
nunc nium qui e^m amplius respiceret, mirabatur; nunc
eleyatis ocubs deäuebat(ö) in calces, nunc contrabebatur
in rugam , et dum frontem detegit, brachium fastjdiendo
nudai. Mcecbabàntqr, credile , discumbentes, qui cum
fléxu incùrvàtra mutieris capita libidinosa quassabant (7).
0 mtìlièr, o regis filia, quas cum saltare virgo ccepisses(á),
tantos ini adulterio geiieris et pudoris per lenones ocp.los.
fecisti ma ritos , placuisti infelix omnibus vitiorum ma-
gistris, et quod est amplius prodiga sacriìegis amatoribu?
placuisti.
IV• Prob nefas ! leno pater est, et nullus aepusat. Accusant
tie,leges, áccúsant te tormenta, vel quibus chara
pùdicitia est, vox accusat te mariti. Certe ut hopestius
aliquid sentiam , etsi fìliam paterna reverenda turpiter
non respéxit, taipen quod saltavit, et, leno pater, et in-
ces.fus ainavit. Mirum si castitas sic decorata est. Ó pater,
amplècteré nxorem fratris , parentem sanguinis libidini
mancipasti. Pocebat, inquam, te caput Joannis appetere,
qui dieta Ityarty ris respuèb^s, cui fel'jxpastitas non pla-
cebat. 0 genus, o inores, 0 nomea, 0 errar insanabili» !
Aménto ergd( tè., sjci^t legin^qs in S'cripturis d im s ’ « Peg
» WM P^ribiles vernpes depasti sunt1. » Filiara luana
gláfci^ decollayit (oj, uxorem prpcúíam(io) cracitas. iqr
téffécu. $ic blaspbem us elidi tur, sic iniquitas sepelí,tur,
sic§ànctitas vin^icatur fi 1). Nam nos, qui amatóles su-
mtís casíitatíp et pacis, rogemos omnes , ut ab omni pps
iuécebra custodire dìgnetur! Amen.
SFflMP LXXXJ.
In Natali §aqp|;ppuqi Mantyrum Feljeis (12), et
Aflaucti (ti3) I.
Hic sermo educitur ex Cod. Cass, xu, fol. 265, nihilque
quod sancto repugmet Angustino. Locus ejus post preecfdentem,.
SYNQPSIS.
I. Felix verefe!|ix, II. Omnem superavi 1 ipipuli felicitatem.
I- 4x^11 m.artyreai ( 14) et inter suspendia fortem, et
iptey tormenta felicenl, hoc merito, quod vocabulo, hoc
nqqppe, quod bonqre, pio cuncti venoremur obsèquio,
et 9ont,inuis s^udiis frequentius bonoremus. Non hic auro
vel argeptQ censuque caduca felix, aut fastigio potestà^-
\ b\c veye (16:) soblimis. Non eum blattea ( 16) plura
cpnspicuum , ajtìjt fc^mili^ distinctae gregei, pompaque
superba beatuna, sed cruor preliosuoi purporèumque fe-
cerat, et ceelesti,s reddebat gratia candidatum. Vario
igitur sgneta anima pingebatur ornata. Fulgebat Christas
in capite. Roseus. cruor non borrebat, sed micabat
in porpore,; pulchra. ^eddebat membra martyris , non
ungula carnifìcis,, sed deeor rubipundus , quia saevitia
peyseq^entis gloriasi non potuit maculare Felicis.
II- Q?dant, (17) nunc insignes procerum trabie, ce-
dapt lapidum pretia, cedat ( i 8) turba gemmarum. Plus
pensai cruor mundus (1.9) quam totus mundus. Amplius
valet stilla fusi sanguinis, pro nomine Salva loris, quam
tota ^puli magnitudi), cum regniset apparitoribus Suis.
Appende nunc in staterà j usti tira fragiles opes et Marty-
ru.ro yires ; evolantes fumos potentira sracularis, et peren-.
1 5 giovani confessoris. Ipsam. dealbatra prosperitatis
feciem, nostrra causra produciraus testei»; qura nihil*
aliud, appetit simulando veritatem, quam se ab Omnibus
prradipayf felicem, Intueraur oculis, in ter tbeatra plau-
denlia, dira certamina, qura subrecti marlyrès turbisla-
cescentibus exbibebant. Non ibiferarum classes, sed pios
Cbristianorum greges (2 0 ) producebant ad pugnam.
Laniabatur sine crimine corpus, et populus acelama-
bat insanus.Tendebantur equuleis membra pendentia, et
cruenti carnifìcis manus fodebant prostratorum (2 i ) un-
gulis latera.Torquebat hominem poena, etnon erat culpa.
Quem ita reddiderit natura ferocem , ut cruciari cupial
i nuocente ni ?
( i ) God. perperam. ipsis.— (a jïd . pèrperam ipsis.— (3) Id. apparine.—
(tìity- (?) Ìfcriyis ¡sta di/ficitis e t iorSitan mendosa. Sensum esse
Si v i» meliorem iaveniatsig-
nfficalionem, h p c libenter amplecteraur. — fra Sic c,o,d. ^pr.te qi^ptj
nrt&tli r ÌUéi tojlicieb'àt 'in ca/cesl — ( y f ’¿od. ’moechaiainr..'. quassabat
j forte per scribenlis errorem. — (8) Cod. cccpis set. — (9) Sic
cod.; forte decalvarit. — (10) Proculus ille dicitnr qui natus est paire
absente, vel a paire progresso telate. — ( u ) Hic error manifestas depre-
fo^ “Dt # eF^J?»*. pdpus qpidem qui dici tur Mag-
V ‘ .puero» Hebræorum decidi jussiç, utMessiam iuterficeret ; hic
vennibus còrrosus interiit post annos regni qpadraginta ; secundus, qui
co^pmràabatur Aulipas, et qui jp a ^ i s Bapiisiaj ¡MlerfMtor, Lugduuum
pos'iea l'elégafus, ibidem cum Herodiade misere defunctus est ; tertius denique
qui vocabalur Agrippa, et de quo loquuntur Aposlolorurn Actus, xu, a3.
Hic au lem ultimus seduto dislinguendus Mi abeo qui Joannem Baplistam
interemit. Error autem iste, non solnm nou ubslalquin scrmo nosler S. Au-
guslino tribuatur, sed potius ejus authenticitatem confirmât, cum de duobus
Herodibus solummodo loqualur beatus Doctor, ut legere est in libro ad Donatista*,
cap. xiii, n. 17.— (1 a) De Felice martyre multa babet Auguslinus
in Enarrai, in Psal. cxxvn. Sed hic non idem est ac ilio de quo hic agilur, et
qui-normè tiilif martyrium; Vide martyrologium Romanum ad 3o Augusti
— ( i 3) Sic legendum; cod. male Au gelati.— (14) Cod. beatus martyr. —
(x5) God. absque sensu beerete. —• *'(16) lìlateéa vox derivata et! ìilàtta,
vermiculo quo purpura tingebatur, posteti vero prò ipsa purpura, t e l 'purpureo
colore usurpata. Venautius Fortunatus , t. r , fi' 3g , ih notis studio
P. Lutili editis. — (Ì7) Cod. male soi'ebant.— (18) Idi c e d a r t t (T9)Td.
mululimi, et aptea pensee.— (so) id. p ìii... gregibus.— (a i) Id. fun'debant
prostrarne.
SERMO LXXXI1.
In Natali Sanotprnm Martyrum Felicis et Adaucti li.
noiatn pr$ifixp.m sermoni prtqceflentit qui hupe ip-
sum antecedit. ip eodem cod. et eo4 et(t fftl. focus ejus, post
ppcccedenterip
SYNOPSIS.
I . Felicis nomen prsescientia Dei Felici impositum. I I . Felix
ejus victoria.
I. Felix dies, inclyta et honorabilis, dies sraculis ( i )
celebranda , dies qura cum nomine sacro concurrit, et
Fplicem coronando perfecit. Quid isto Felice felicius(2)?
Quem cum materna viscera in istam infunderent lucem,
itine Christus adnotabat in coelo felicem. Adumbyatum
est prifesàgium in vocabulo , claruit veritas in triumpho ;
et sic Certum quia nostrum nibil deperii Deo, atque om-
ne datiliìi optimum, et omne donum perfèctum1 pendet
ex ilio. Ipse voluit appellari Felicem , quem prralegerat
m.4rtyr'6Pl > ipse linguam parentum voluit prophetare ,
qui Felicem jam decreverat coronare. Sic Jeremias Deo
pafus, ante quam nati vi tatis sumpsisset initium. Laborat
ipter perfidos, peri eli ta tur in ter incrednlos, affligitur
ipter impios; bos patitur cives ingratos, quos furibun-
dps sustinet fratres. Et cum sic Judraa fremerei, et ad-
yprsus Pei Prophetam (3,) insaniret, rabidusque ut ca-
ni§(4) rastuaret, non potuit delere Judraus quod scrip-
aerat Deus ; nec (5) valuit subripere humana machinatio,
cpiod divina fuderat (6) electio. « Priusquam te, inquit,
» förmarem , in utero novi te , et antequam exires de
» yulv.a, sanctificavi te , et prophetam gentibus (7) po-
» aui te h a Q divinra volnntatis immutabilis ordo, et
iuvicta potential Faoit (8) esse, quod vult ; eligit ante-
qoatn formet; sanctìficat antequam creet; placet insti-
tiieye qupd diligat}.jubet nasci quod negai. Quid contra
baso fìraoa ipens bominum mentitur ? quid contra ccelum
màlitia debilis et infirma conatur ? Patiebatur sanctus
J$j£!pias in ter propinquos cognatosque pericula, et di-
yjoa pon potpit immutali sententia.
. JI. Yeniamus nunc adfortem militem et felicem , in
quo est djvini forma judicii. Incertum igituf penes bo-
mines (9) erat, quod de ilio: tegerent raterpi secreta con-
siìii, Sraviebapt frustra et persecutor et carnifex. « Qui
» pptem habitat in ccelìs irridebat eo .se t Dominus sub--
Grqciabant (,10) se furore suo insanie
ippptep(ll).; internia doloribua laniabantur (1 a), quia,
cqpf&iorem Dpi superare nonpotqrant. Hinc pudor ungu-
lag;, inde flammas cordi furor admovebat ( \ 3). Torque-
baptBjr illi, qui torquere putabant, et nodis indisse-
IpbUibllS alligati, rabidi» atridoribus infremebaut, quia
et;fapifibantMärtyrern, etnon poteran^ spperare Felicem.
4pgèbi>Pt gloriaw , cujus exeogitaverant pcenam; vide-
b^flt flptqra « qUèP) putaverant debilem ; aguoscebant ih
ìuni non posse vinci, et se intrinsecus sauciari.O magni,
1 Jacob. I , 17. — 9 Je rem . x, 5. —
( i ) Cod. ttecub. — (a) V ìd » A ugustin. Enarrai, in Psal. cxxvi», nuro. 6'
de nomine Felicis-, licet hio F e lix non s ii idem ac ille de qlio hio agitar.
— (3) Cod. male Propheta.— (4) M. o dies bnmanis ! assettare. — (5) Id.
ne. — (6) id ; ftu id e ra f, forte fimdaverat. — (7) Id . male htgentibus. —
(8) Id .fe c it. — (9) I d . male p ene hominis, -r- (10) Idi crueiabàntitr. — (1 t j
Id . insana mente. — (xa) Id . laniabant. — ( l 3) Id . f e r iti admovebant.—
( t 4) Vide Augustin. Enarrai, in Psal. cxxui, num. x3. — (15) Sanctus
regales tituli ! 0 quam fortis , ccelestis inscriptio ! rasti-
mabant tunc perfidi, quód inter illa tormenta irascere-
tur Deus servo suo , cum ille maximam gloriam prrapa-
rét Martyrì suo; et ille pptabatur a Christo desertus,
quia finis latebat òccultusi Sed quoniam jam oportebat,
ut panderetur qùod Dominiis satlxerat, etiam nunc qui-
dem profanus suam sentit èt patitur poenam, Felix autem
raptus est ad coronam. Dicat nunc igitur beato Felici
omnis chorus Marty rum sòciorum. «Benèdictus Dominus
» qui non dedit nos in captiònem dentibus eorum.
» Muscipula contrita est, et nos liberati sumus ( i4)- Ad-
» jutorium nostrum in nomine Domini, qui fecit ccelum
» et terram, mare et omnia qùra in éis sunt4. »
SERMO LXXXIII.
In Natali. Sangti Cypriani Martyris I.
Hic senno eductus e x Cod. Cass. xu , fol. 270, cum no
miete sanctj. Augustini, sequitur in cod. sermonem qui legitur
in edit. Benedict, cum ninnerò c c c l x ; wide nulla ratio dubitarteli,
quin ad etimi lem xit referendus. focus ejus post
sermonem Maurinenscm ceexiv cum numero in Natali sancii
Cypriani vi.
SYNOPSIS.
I . Cyprianus martyr et sacerdos. I I . Ejus prima confessio
et exilium. III. Secuuda confessio et martyrium.
I. Duplex gemma in sancto Cypriano prrafulsit, fratres
dilectissimi, Sacerd 0 turn pari ter et Marlyrùm ( i5),
et invicem se decorant, dum in Episcopo clara est vita .
e( mors in Martyre pretiosa. Quam beatum gessit sacér-
dotium, qui conclusionem fecit dulce martyrium ; et sé-
curitatem dedit victoriam triumph or uni, ut qui antea
pro populo sacrificium Deo offerebat, modo autem se
ipsum offerret quod habebat ! Advolans ( 16) Angelus redolente
tburibulo ( 1 7 ) , precum ejus offerebat incensum
ad supernum altare, ante sedentis (18) thronum, modo
autem ipsum levavitin aulam coelorum. Prracedant crater®
potestates Pontificem simul et Martyrem ; ut quem cir-
cumdabat populus sacrificium offerentem, modo eum
coronent Angeli confitentem.
II. 0 dedicata passio, et gloriosa confessio ! Unus
ictus gladii secantis separavit caput a membris , et jnnxit
capiti Salvatoris. Absolvitur vinculo carnis, et cura
triumpho in coelum levatur ab Àngelis. Interrogatus sub
lenitate crudeliter , respondit sub patientia fortiter. Sacrifica,
iuquit, diisRoraanis secundum prraceptumlm-
peratoris. Ad brac sanctus Cyprianus respondit : Chris-
tianus sum et Episcopus; et non cognovi alium Deum
nisi unum et verum, pro quo paratussum diversis pcenis
judicari insraculum, quo possim infuturam resurrectio-
nemhabere spetn inperpetuum .Judexdixit : Vis ergo exul
Curubim proficisci, anRomanas colere craremonias(i 9) ?
Sanctus Cyprianus rcpondit : Profìciscor, ubi inipellis,
sed nego quod suades (20). Exilium meum comitabitur
8 Psal. xxxiv, x6. — ■> Psal. cxxm, 6-S.
Augustinus tu hoc Sornione dùplici te r miratnr Sanctum Cyprìanum sci-
licei ù l Sàccrilotcm e t u t Mnriyrem. sìcnt in Serm. cccix, 11. 4. quem el
prò CMtcris vidcas. — (16) Cod. male assoline. — (i'7 ) Id . absque sènsu
veniens de turabulo. Videat corrccliùncni lector e l judicct. — (iS) Id . sedìs.
— (1 9 ) Id. Romana: ceeremonia:. — (ao) RI. snadis. Legenduin Torte antea
atto impellis.