» recte docet, vel ex suis principiis indirecte astruit, ab Patrum notis, et sine prastermissis ab eisdem legitimis
»omni nota sese cavillose abstinent. Insuper quoties- notis-; 2° editores Collectionis select® prüden ter egisse,
» cumque de gratia efficaci agitur, illam voeant simpli- cum plerasque Benedictinorum notas omiserint, imo nec
» citer et absolute gratiam Christi : quasi in statu naturae prorsus a veris principiis defecisse, cum operae pretium
» laps® nulla esset vere gratia interior et proprie dicta , duxerint stampis iterum subjicere duos primos inter in-
» praeter eam quam clamitant gratiam per se efficacem. editòs sérmones , licet a Benedictinis jam in appendice
» His arlibuslector sensim sese assuefacit ad hoc systema editos, sed cum ponderosis variantibusquas de indus-
» quod vocant Augustinianum , ita ut nullam gratiam tria dissimulat noster xriticus, rescribendo tantum eas,
» Christi in Augustini libris inveniat, prseter efficacem. qu® minoris esse momenti videntur. Cur non hanc citavit
» Hoc est venenum quod lector incautus propinai in le- sententiam a nobis emendatala : « Appetita est venenosa
» gendo textu cum illis notis... Licuit-ne Benedictinis ».dulcedo mortis, et contempta est salubrilas perpe-
» marginales notas Augustino attexere, ex quibus nihil » tu« vitas,» in qua codex nosier phrasim convenienter
» nisi hòc systema naturaliter insinuetur? Licuit-ne gra- libi-at, addita voce mortis , quae deest in edilis? Cur
» tiäm efficacem, ut solam, veram et proprie dictam non istam : «Homo, pomum rapiendo, epulatus est
» gratiam Christi incessanter inculcare, et gratiam suffi- » mortem, » pro his editorum vocibus, « Homo pomum
»'cientem amandare , aut silentio supprimere , ut quid » rapiendo mulctatus est morte? »Cur non illam :« Arbor,
» putidum et indignum quod reperiatur. in Augustino ? » si mala non fuisset, homiui mortem non propinasset, »
» Hac via Pontifici® Bullae deridentur. Audias , si pia- pro his editorum verbis : « Adam non cecidisset?» Sed
» cet, quid respondeant Benedictini. Nemini, inquiunt, cum centum triginta et amplius differentiae occurrant, ab
» obscurum esse debet, nos penitus abhorrere a quibusvis illis hie commemorandis abstffieo, quas videre potest lec-
»'partiumstudiis(i).Quasivero^>«/’iiM/wii«i/w.yfavissent tor in Collectionis select® vol. i 3o. Ut autemadinccep-
» et partiales sese ostendissent, si non confudissent passim tum redeamus punctum, quid mirum si eàdem de Bene-
» quameumque gratiam Christi proprie dictam cum ef- dictinorum praejudiciis sentientes ac supra allegatus Fe-
» fìcaci, et si non suppressissent in notis qualecumque nelonius, diximus principia in his sermonibus explicata
» sufficientis vestigium ! quasi vero editores catholicos Benedictinis non placuisse, cum ibi non incerte, sed clare
» non deceat ostendere se abhorrere a novitate Ba'iana et asseratur , hominem invitum non peccare ; peccare vo-
» Janseniana ! Quasi vero zelus servandae catholicae ve- luntate, non necessitate? Quid mirum , si talium virorum
» ritalis sit aliquid a quo, ut a partium studiis Bene- sententiam suspectam habuerimus, praesertim cum ilium
» dictini abhorrere debeant! Quasi veroipsamet Eccle- sermonem rejiciendi sola ratio fueril, quod in codice
» sia, Jansenii erroribus infensissima, sit una e sectis a Corbeiensi extet sine nomine, et nomen sufficienter
» quorum studiis editores abbprrere debeant! » Et astruatur auctoritate triumcodicum,etquidem veterani,
deinde : « Hi sunt qui in marginali nota absque uUo tem- nobis ab Italicis biliothecis suppeditatorum? Quid tan-
» peramento posuerunt : Necessitas non pugnai cum dem mirum, si duos illos sermones,, licet legantur in
arbitrio voluntatis. 0 terribile effalum ! o indignum editione Beuedictina, nòstr® editioni inseruerimus, qui
» et scandalosum axioma ! Praeterea quid magis redolet appendices nunquam in lucem emittimus , et his prseter-
» Jansenianum errorem quam duplex h®c nota margina- missis , nostros subscriptores eorum penitus notitia frus-
» lis ; Gratia Dei eaproprie est, quee bonos amalis. trassemus ? Senno III ita impugnatur, ut intersectis
» discernit (2). Augustinus eo loco duplicem gratiam sententiarum membris, absurdus omnino et ridiculus
» docet, alteram quae bonos discernit a malis, alteram propaletur ; qu® quidem industria ubique adhibetur. Le-
» que communis est bonis et malis. Editores declarant gatur integer, et omnia grata, concatenata et pia appare-
» efficacem quae discernit, solam esse quae proprie gratia bunt. Yox dissimulare , in eodem sensu accepta ac tar-
» dicatur, ac proinde quameumque cómmunem et ineffi- dare, a sancto Augustino, in Scripturis peritissimo,
» cacem, nomine grati® improprie tantum appellari. legitime potuit exscribi, cum s®pius eodem sensu inve-
» Secunda nota sic habet in eadcm pagina : Posse ha- niatur in sacris Libris, ut Genes, xix, 16, Dissimulante
a bere fidem vel charitatem, naturce esi hominum ; illo,apprehenderunt manum ejus ; eti Reg. xxm, 13 ,
» habere autem , gratice fidelium• Hinc sequerentur Quamobrem dissimulavi exire. Imo ipse dicit dissi-
» h®c duo: 1® quod gratia quo fidem vel charitatem miliare a fugava Serm. IX, n. i 3. Vox/ubentem qu®
» habemus, sit sola gratia proprie dicta fid.elium ; 2° quod objicitur, in notis ut mendosa indicatur ; si eixstentem
» posse natur® sit, et praecepta eo sensu sint creden- ejus locoponas, sensum habes planum, quern omnes, nisi
» tibus possibilia, quod etiamsi destituantur auxilio c®cutiant, subito apprehendent.Vox subripiat legitime
» grati® proprie diet® , scilicet .victricis, habent tarnen defendi potest, spectatque ad crastinum, quod potest no-
» illud posse remotum , quod natur® est. Infinita sunt bis a morte subripi ; proposita autem a critico correctio
» alia ejusmodi (3). » ' satis mihi piacerei, et h u ju S verbi mutationem libenter,
llinc duo iterum deducenda videntur, i° editores re- ponendo subrepat, admitterem. 1 n hac sententi?, quotidie
centiores operum omnium sancii Augustini apud fratres peccata transire videntur, adversarius noster prorsus a
Gaume in eo peccasse quod Benedictinam editionem in- sensu aberravit : nam scriptor, quern sanctum credimus
tegram repr®sentaverint, cum prayis reverendissimorum Augustinum, non dicit peccata quotidie 'transire im -
( i ) P re fa t. gener. pag. 5 versus ¡»ilium. - ( i ) Tom. x , p . y S ' j lH ' f a ) Fenelon: Epistoi. ad *** de generali p ràfatio n e.Patrum Benedict-n. in novissim.
S. Augustin, oper. editionem ; Lebeli x8 a3 , tom. xv, pag. 88 et seqq.
V
p u n i t a sed hanc exsurgere in mentlbus infelicem cogi- ginitatis integritas, veridica stipulatio, cubiculare se-
tationem, ut quotidiana tantum peccata àttendantur, cretum; apage, barbaries ! Sed adduntur alia non solum
transactoque die penitus a memoria evanescant. Quod et parum latina, sed etiam parum casta verba : Die mihi,
illi pariter accidit in hac phrasi : Nonne homines su- queeso ,, Sancii sanctorum Mater, qua maternijloris
bito moriuntur, quia tu altendis Ut differas poeniten- odorém et niveum lilium convallium sine succo hu-
tiam? ubi vellet scriptorem posuisse, dum tu usque di/- mance propaginis et sine imbre carnalis seminis in
ferspcenitentiam, qui non est auctoris sensus, cujus in sinus Ecclesia seminasti ; die mihi, qiiceso , unica
hoc recidit concisiorcogitatio, nonputas ergo quod ho- Mater, quibus manibus, vel quo divinitas artificio
mines morìantur subito, quia tu attendis ut dif/eras. ( editio nostra per errorem typographicum male habet
Sequentia mentis me® subtilitatem transcendunt. Nescio articulo) in utero tuoformavit Filium... Maria facta est
certe, quomodo pr®sumptio et desperatio possint dici genitrix sine comparispondere. Quid inde? Nonne apud
mala, non autem dicipossint v/iw.Multum esttempus ex sanctum Augustinum multa similia legimus. Sic Ser-
quo verbum Dei ex cathedra evolvo, etvitii nomine sem- mone cxn : « Miramur Virginis partum, et novum ip-
per h®c insignivi ; non mihi videtur solummodo malum, » sum nascendi modum incredulis persuadere conamur,
sed vitium , qood ex voluntatis consensu fit peccatum. » quia in utero non seminato germen prolis exortum est,
Malum sit, quod vitari non potest ; quod vitari potest, » et a complexu carnis viscera immunia Filium hominis
et a virtute discedit, vitium nuncupetur. Qu®rit cri- » protulerunt, cujus patrem hominem non tulerunt. » Et
ticus utrum vitium sit sperare? Cui respondeo affirma- Serm. cxci : «Gaudentes celebrate (virginibus loqui-
tive ; sperare vitium est, si male speretur. Alii enim peC- » tur) solemniter in hodierna die Yirginis partum. Ille
cant nimium sperando , sicut et alii sperando minus. » quippe est natus de foemina, qui non est a masculo
lrrideat aliunde qua de corvo dicitur; hoc genus est »'satus in foemina,... utnonuterumfoetibus, sed animam
omnino Augustinianum ; nihil propius ad ejus stylum » foecundam habere possitis virtutibus. » Sed, inquis ,
accedit, quam h®c sententia : Caput album et cor ni- quomodo excusari possunt h®c usque ad fines orbis abi-
grum. Nihil minus ridiculum quam ea qu® dicuntur de genda? lnflatos tumore superbia, apposito humilitatis
corvo senescente, nec nécesse est ut verba pracedentia ernplastro, utmitismedicusipsecuravit. Emplastro!!!
ad corvum referantur, sed per rapidam collationem ac- et deinde : Non adhibens diversis pigmentis epithe-
commodari possunt ad eos quorum corvus est imago ; mam (melius scriberetur in neutra epithema.) Epi-
corvus non est reversus; jam in suis aberrationibus senuit; thema II! Sed caveas, quasso ; attende hac verba sancti
sic et peccator, qui corvus est ; caput jam albescit, cor Augustini Sermone c l i v , n. 6 ; post verba sancti Pauli,
nigrum est. Ponat criticus punctum admirationis, aut Ne magnitudine revelatìonum mearum extollar, etc.
potius irrisionis ; nulla mihi irrisionis adest vel admira- addit : Qualem tumorem limuit, qui mordacissimum
tionis occasio. Ponat etiam, si velit, dimissus pro de- E p it h em a . accepit? Quod autem spectat ad vocem e/nmissus;
correction! non obsisto ; emendatis enim sexcen- plastrum, notaillam rèperiri apud auctores non prorsus
tis et amplius in codice erratis, qu®dam errata attentum contemnendos, cumque ex gr®có assumpta sit, illam non
potuerunt animum fefellisse ; quanquam necessaria om- minus benepotuisse a beato Doctoreadhiben, quamalias
nino non sit correctio, cum demittere sit idem ac mit- ejusdem generis voces, epithema, entheca ,-malagma,
tere d e , corvusqùe fuerit de arca missus. mangana, etc.
Sermo IY ideo videtur critico aljiciendns quia leni et Transeamus ad Sermonem V I , quem adversanus
tranquillo Jlumine dècurrìt, et explicationem unice noster ideo rejicit, 1“ Quod anctor dicat nativitatem
moralem persequilur. Ergo quotiescumqne senno de. CEristi factam fnisse quingentis annis ante tempns quo
W religionis non disserit I nec inexpectatw co- vivebat I unde juita crilicum debuisset dteere : Pene
eitationis scintilla excidit, pro nibilo habenda est ve- quingentos. Sed puto ilium non attendasse ad hoc
tnstissimorumcodicumauctoritas! Ergo nunquam piane verbum circa quingentos, qui m eumdem sensum
et simpliciter, Scripturam evolvens, locutus est Augus- prorsus recidit ac pene, u- Quod loquatur, smut juris,
tinus! Ergo nunquam morales populo explanavit regu- consultus de stata, de causa,preeslatione; ub.videas,
las ! quot et quanta hlc esempla afferri possint, si genus qumso , quam difficilis sit noster adversanus I qui I si oc-
hoc critices negativum confutationis pondere indigeret. currant sententi^ et verba sancto Doctor! consueta, hanc
Sermo V ita scrlptus dicitur ac si spectaculi sacri y similitudinem habet mfensam , utpote quae meram dequceMystetioTamnominemediocevoagebantur'SCente
monstretAugustinisimiamiSlverodeprehendanturverba
describenda debuisset inserire. Et quareÌ quia sunt a b eonondumusurpata, hocdiscnmeninducit, quasi falsi-
barbara multa. Quae vero P ke%e\us Jlammigero volata tatis notam. Ergo tantus Doctor nullas alias potuit egerere
micans ; quid barbarius? Marias domicilino, ; quid s e n t e n t i a s , nulla aba verba usurpare, quam quae in ali,s
minuslatinumP Pirginitatisprcetorium; quidabsurdius? locis adhibuit. 3*Quod adsit locus qui non solmn Augus-
Cum animo conferre; quid magis eKtrmeamìProlixius tino repugnat, sed etiam recise ration!, ita ut inde ap-
cogitam attuare; quid alienum magis a Ciceronis lin- pareat Editores Collectionis selectee non majorem ad-
gua? Ponderata examinatione auscultare, et mentis hibuisse diligentiani singulis intelligendis , quam
staterà perpèndere; quid sancto Augustino indignius ? totis sermonibus judicandis sagacitatem. Attendai
Quemadmodumproquomodo; quid magisregulis con- autem lector, et videbit hoc solum apparere, nempe
trarium? Thorum cubìlis, incentivai amor, Massa vir* critieum latinam sententiam minime luisse ass?cutnm,
9