■
il
■ l i
I
l a
i l
l i i l
l ip
i l
K
■ i l l i
facientes omnibus notam, satietur intentio vestra gemm is
fidei cumulata. Rex bodie natus est Angelorum in medio
peccatorum, ut donaret gratis indulgentiam delictorum.
« Lai ten tur coeli, etexultet terra1, » quia descendit verus
arcbitectus instaurare mundi ruinam, ut quod (1) fuerat
SERMO XXIX.
per Evam male vexatum, per Mariam fieret reparatum.
Mulierolim perdiderat mundum, et Maria portat (2) in
In Natali Domini XXL
utero coelum. Illa gustavi t de ligno, tradidit viro, et
intulit mortem, et hasc generare meruit Salvatorem. Legitur hicsermo cumsancti Augustininomine, in Bibl.
II. Advenit, sicut audistis, Gabriel angelus ad pu- Laur., Plut. xiv, cod. 11, fot. 296. Nil obstare videtur,
dicam Virginem, et ait ad eam : « Ave, gratia piena, Do- quin beato Doctori ascribatur, nisi quod tre^aut quatuor
» minus tecum, benedicta tu inter mulieres2, » quia uterus linea occurrunt, qua pariter inveniuntur in alio sermone,
tudseffectus estdomus Filii Dei. Expavescitad angelicum ctw titulus In nocte Natalis Domini., et quem , lioet pul-
introitum ; audit mysterium, et tractat negotium : « Quo- cherrimumi, in appendicem relegavimus , quia in qui-
■ modo, inquit, fìet istud, quia virumnon cOgnosco*?» prx/ixumkaba nomcn sanati Falgon-
De consuetudine dico Banani generis, et non de viriate 1 3 Sodkxo rauo non „a gravisv,dotar, utproptcroam
dubito majeslatis.' lllud corde yolvo I quia virgo decrevi K B W 3erm° U g P“ 5?“»
cum sapius sanctus Fulgentius sanctum fuerit Augus-
tinum imitatus. Ponatur igitur inter Auguslinianos cum
numero in Natali Domini x x x i i .
SYNOPSIS.
I. Christi nativitas mirabiliter Dei commendat charitatem.
II. Haec autem nativitas non est prima et seterna, sed secunda
et temporalis. III. Hanc nativitatem praecessit matris existen-
tia , cujus matris virginitas et fcecunditas mirabiliter sociantur.
IY. Nativitas Christi mirabile exhibet mysterium. Y. Christus
verus homo venit, ut homines faceret salvos, et Dei filios.VI. In-
carnationis mysterium verbis in invicem contrariis explicatum
videtur; nulla vero adestcontradictioinEcclesiae doctriua.VII.
Credendumergo firmiter, quae sancta tenet Ecclesia de hoc mys-
terio , speciatimque de utraque Christi nativitate, cujus differentia
et similitudines hie exponuntur. VIII Cum grato corde
considerandum mira beneficia nobis collata in incarnationis
permanere ; et quomodo sine marito poterò filium generare
? Non ita, Maria ; non sic paries quomodo cæteræ
foeminæ. Tu ita filium generabis, ut nunquam amittas
caslitatem, quæ ipsam portare mereberis Deitatem.
« Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi
» obumbrabil libi4; » quia venter tuus palatiumfactusest
Spiritus sancti. Et illa , ubi coeleste audivit pactum ,
nuntio præbct audilum, et meruit illico intra cameram
ventris (3) habere bospitem Deum. «Ecce, inquit, an-
» cilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum 5. »
Repletur ambitus uteri ; concluditur intra bumani corporis
metas tota majestas. Eflicitur fìlius , protector, ha-
bitator et custos. Advenit et jam (4) tempus pariendi ;
generai filium'Maria, eteastitatis clausapermanetporta6.
Procedit proles magnifici germinis , et pudor perseverai
integer castitalis. Nuli us fuit gemitus parienli, quia partum
susceperat coeli. Hodie lastantes exercitus Angelorum redemptionisque mysteriis. IX. Unus est ergo Christus Deus
canunt (5) : « Gloria in excelsis Deo, et in terra pax et homo, qui natus pro nobis, et pro nobis mortuus est.
S bominibusbonæ voluntatis7, » quia foecundatus est
uterus virginalis. I. T e m p o r a l i s secundum carnem Filii Dei, Domini
III. Cognoscité, fratres, quanta circa nos claruit nostri, nativitas ante sæcula prtedestinata, in Roc sæ-
clementia divinitatis (6) Dei, ut dignaretur inter homines culo præsentata, a Prophetis prænuntiata, ab Apostolis
nasci, quos terree limo plasmavit. Nativitate sua refecit, prædicata , in Yeteri Testamento fìguris congruentibds
morte sua redemit, et occisus ab inferis liberavit. Magna obvoluta ,. in Novo Testamento rebus manifestissimis re-
pietas, ut Justus impiorum peccata susciperet, et imn?a-s velata, Patribus promissa, nobis exhibita, fratres cha-
culatus crimina nostra portaret; quia redemit nos abini-** rissimi, commendai (7) innobisDeigratuitamcharitatém.
micis nostris, dum de ccelo descendit, et mortuus inclytus Gratuitam quippe nobis impendit (8) Deus dilectionem,
rex ex inferno revixit; et sic universa captiva resolvit quibus gratis Unigeniti sui misit redemptionem. «Re-
Dominus noster Jesus Christus Filius Dei, cui est gloria » demptionem enim misit Dominus populo suo8; » quod
et potestas in sæcula sæculorum. Amen. de Christo intelligendum esse beatus Paulus ostendens,
ait : « Quifactus est sapientia nobis a Deo etjustitia, et
» sanctificatio, et redemptio9. » ;i/v
li. Ista vero nativitas Filii D ei, quam hodie celebrarne
, non est de utero Dei Patris, sed de utero Virginis
matris. Huic nativitati suæ præposuit initium mundi,
præposuit, et quod est mirabilius , plenitudinem tem-
poris10. Istam nativitatem suàm ille filius servavit, quem
æternus Pater sine tempore generavit ; sic nascendo dig—
natus Filius a Patre mitti, qui nunquam potest a Patre
dimitti. Non est ergo ista ejus prima nativitas , sed secunda.
III. Istam nativitatem Filii Dei humanitas materna
præcessit, cujus primam nativitatem paterna Divinitas
nullatenus antecessit. Qui ergo non est posterior Patri,
idem factus est posterior matri. Inde est quod bodie cele-
bremussanctæYirginis partum, illius utique virginisquam
» Piai, xcv, x i . — 2 Lue. ; - 3 jbid. 34. —— * Ibid. 3 5 . — 5 Luc. t, 3 8 . — 6 Ezech. xliy, a. — 2 Luc. n , 14. — • Psal. ex, 9. — 8 1 Cor. 1, 3o.
— 10 Galat. IV, 4>
( I f !
(1) Codd. in quo. — (a) Cod. x portabat. — (3) lid. cordis. — (4) divinitas. — (7) Cod. addlt male Deus. — (8) Id. impendat,
Codd. etiam.— (5) lid . canebant. — (6) Sic cod. 1; cod. evi claruit
B |
Ht II
ü l i
sic veraciter prædicamus et matrem, cujus virginitatem lifer in plenitudine tem por um factus asserii ur, per quem
glorificavi! materna foecunditas, ef cujus maternam (1) facta sunt tempora. Utrumque enim sancti Prophetæ
foecunditatemglorificavit intemerata virginitas.Huic enim Apostolique dixerunt; utrumque nobis veracius ipsius
virgini gratia foecunditatis accessit, sed ab ea gratia vir- veritalis Discipuli tradiderunt. Christus enim qui hujus
ginitatis non recessit. Hujus enim virginis talis (2) est nativitatis suæ testes misit Apostólos natus, ipse Prophe-
foetus, ut ei nullatenus ista possit inesse foecunditas, nisi tas mittere dignatus est nasciturus. Et Prophetæ igitur
permanerei ejus intemerata virginitas. Sola hæc virgo et Apostoli a veritáte missivenerunt, et ab eadem, quod
singulärem gratiam summæ divinitatis accepit’; solido- nobis dicerent, audierunt. ln quorum verbis nihil est
natum est f ut in illa , et de illa rerum omnium Creator falsum, nihil est dubium , sed totum manifestissime ve-
raisericorditer crearetur , Institutor foeminarum sine se- rum , totum verissime manifestum. Ecce, fratres charis-
mine conciperetur, et Deus sine initio natùs, initialiter simi, prophetica apostolicaque doctrina. Dum Dei Fi-
nasceretur. bum, et factorem dicit et factum, dum creatòrem asserii
IV. Istam Filii Dei nativitatem , quæ in tempore facta et creatum , dum temporalem prædicat et æternum,
est, Doctor gentium insinuansait : «Cum autem venit nullatenus a se ipsa discrepai, nec.se ipsam vitio falsitatis
» plenitudo temporis, misit Deus Filium suum , factum oppugnai, sed salubrem fidei veritatem in utriusque na-
» ex muliere , factum sub Lege, ut eos qui sub Lege tivitatis vera professione conservât. Manet enimprorsus
» erant, redimeret, ut adoptionem fìliorum recipere-r in Domino unigenito utraquè nativitas vera, in quo vera
» mus1. » Quibus verbis beatissimus Paulus fecit corda manet humana divinaque substantia. Hinc est quod innostra
ad intelligentiam nostræ salvationis intenta. Di- dubitanter catholica Ecclesia unum eumderaque Dei Fi-
vinorum namque fidelis conscius arcanorum, prædiçavit lium crèatorem redemptoremque suum cognoscit : crea-
nobis multum mirabile , multum amabile sacramen- torem scilicet, quia secundum divinitatem fecit illam ;
tura. Quare mirabile? quia sic factum est. Quare ama- redemptorem vero quia secundum carnem factus est prop-
bile ? quia pro nobis factum. Quare mirabile? quia ille ter illam. Novit certissime sponsum suum castissima
qui natus est verus Deus ex Deo, idem (3) -est natus ex sponsa, quæ illi est utriusque naturae plenitudine ac ve-
homine verus homo. Quid enim tam mirabile , quam ut ritate conjuncta. Novit ipsum caput suum, non solum
verus Deus, qui naturaliter Dominus (4) natus est de Pa- ex patre ac in Patre manere sempiternum atque incom-
tre, idem servus nasceretur ex Virgine, et Creator om- mutabilem Dominum, verum etiam de Matreipsum Deum
niumtemporum crearetur in tempore. Quare autem nobis hominem temporalem extitisseperfectum. Novit ineounam
hoc amabile (5) sacramentum ? quia Unigenitus, qui est divinitatis cum Patre naturam ; novit unam cum Matre
in sinu Patris2, ideo nasci dignatus est exhominè verus carnis animaeque substantiam. Novit unum eumdemque
homo, ut nos nasci faceret (6) ex Deo. Christum , qui et esse coepit, et esse non coepit. Unige-
Y; Ut autem idipsum quod dicimus cunctis audien- nitum quippe Dei Filium , quem novit Ecclesia catho-
tibus plenius atque planius innolescat, ea quæ de Uni- lica, ex æterno Deo æternum Deum , ipsum novit ex ho-
genili Dei humana nativitate simul audivimus , denuo mine temporali temporalem factum. Propter hoc sancta
resolvamos. « Cum autem venit, inquit, plenitudo tem- Ecclesia unum eumdemque Dei Filium, et Patri æqua-
» poris, misit Deus Filium suum, factum ex muliere, fac- lem prædicat, et minorem , quia novit unum mediato-
»tum sub Lege8.» Ecce qualiter Deus verus, natus rem Dei et hominum9 hominem Christum Jesum, naturae
est verus homo. Quid autem vobis jam (7) Dei humana salvatricis et salvatæ participem. Naturam quippe nos-
nativitas contulerit, ostendens Apostolus ait : « Ut tram, quam exnóbis Deus totam gratuita bonitatesalvavit,
» eos qui sub Lege erant redimeret, ut adoptionem filio- totam Deus unigenitus , ut salvaret, accepit; atque ita
» rum reciperemus4. » Ecce quemadmodumnatus Deus factum est, ut et Deus Pater homini salutem per unige-
homo, fecit ut nos homines nasceremùr ex Deo. Etenim nitum Deum, divinitatis suæ participen!, daret, et homo
per gratiam ex Deo nati sumus , quando adoptionem fi- salutem a Deo, per eumdem unigenitum Deum partici-
liorum Deum credendo, cepimus. Ex Deo enim natos pém humanitatis, acciperet, atque ita in uno eodemque
beatus Joannes ostendens ait : « Quotqiiot autem recepe- Dei Filio, vera salus fidelium permanerei. Hæc èst vera
» runt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, his qui catholicæ fidei regula, hæc est divina sanaque doctrina,
» credunt in nomine ejus, qui non ex sanguinibus, neque utramque naturam veram credere in Filio Dei, et ex hoc
»ex volúntate carnis, ñeque ex volúntate viri, sed ex Deo utramque nativitatem unius ejusdemquc Filii veraciter
» nati sunt5. » Hanc adoptionem divinæ gratiæ recepì- confiteri.
mus in homine secundo, quam perdideramus in primo. VII. Sit igitur, fratres, in nostris cordibus certura ,
Item gratiam non habuimus , quando in iniquitatibus fixum, sit fidei veritate fundatum, sit charitatis plenitu-
concepti, et in delictis nati sumus ; quia prius cognos- dine radicatum , unigenitum Deum per quem facta sunt
cimur eam (8) perdidisse, quam nasceremùr in carne, omnia , secundum veritatem natum semel sine tempore,
« In quo omnes peccaverunt 6, » in ipso adoptionis semel in tempore, semel sine initio, semel a certo (9) ini—
gratiam perdiderunt. « Commendat autem suam chari- tio ; semel de Deo Patre, semel de Virgine Matre, de
» tatem Deus in nobis 7, » quia factum est ut Unigeni- Deo Patre sine aliqua matre, de Virgine vero Matre, non
tus , per quem facta sunt omnia 8, fieret inter omnia , omnino sine aliquo Patre, sed sine homine patre ; Deum
in plenitudine temporis factus, per quem factum est quippe habet Patrem unigenitus Deus, non solum in
tempus. illa nätivitate, qua sine initio Deus natus est de Deo
yl. Disccrnendum est autem, dilectissimi.fratres, quo- Paire, sed etiam in ista qua temporaliter est Deus homo
modo potuerit fieri per quem facta sunt omnia vel qua- creatus ex virgine. In prima itaque nativitate Deus Pater
- ***■•*• «*. « » • b
9 x Tim. li,( 5 .
. / A CoA mate *ef». j S Deest,.fallt in c o d ._ (3) Cod. W. - E M Id. t em .- - ( 8 ) Deeat wm in c o d , S i c co d .; forte legendam
(4) Id. bis habet Dominus. — (5) Id. male admirabile. — (6) li.fecisset. accepto._