ilio die commendata nobis qu®dam requies ab omnibus
operibus nostris, ut post bona opera nostra intelligere-
mus nos requieturos sine termino. Nam omnes dies ibi
habent vesperum, septimus non habet ; operamur enim
cum fine, requiéscimus sine fine. Ibi sanctificatio sonat
magno quodam mysterio, pertinens ad Spiritum sanctum.
At eum me dicentem, fratres ; Accipite cum venia,
òbsecro vos, magis inquirentes quid coner, quam quid
explicem : novi quis loquar, et quid vobis loquar ; Divina
hominibus homo1. Ecce anmtimini mecum, labo-
rate mecum, ut quiescatis mecum , quantum Dominus
donat, quantum aperit, quantum significai-, quantum
innuit ipsa sapientia ostendens se amatoribus suis in viis
liilariter, et in omni providentia occurrens eis. Sanctifi-
catur dies Sabbati, quies Dei. Ibi primum sonat sanctificatio
, quantum mihi videtur, quantum et vos cognosci-
tis, quantumque credimus (a). ] Sanctificatio nulla
divina et vera est, nisi ab Spiritu sancto. Non enim
frustra dictus est proprie Spiritus sanctus ; cum sit et
Pater sanctus, cum sit et Filius sanctus, nomen tamen
hoc proprium Spiritus accepit, ut tertia in Trinitate
Persona Spiritus sanctus diceretur. Ipse « Requiescit
» super humilem, et quietum» tanquam in Sabbato suo.
Ad hoc septenarius numerus etiam Sancto spiritili depu-
tatur. Hoc Scriptur® nostr® satis indicant ; viderint me-
liora melrores, et majora majores, et de isto septenario
numerò subtilius aliquid, et diviniuS dicant, et expli-
cent. Ego tamen, quod in pr®senti sat est, illud video,
illud vos ad videndum commemoro, septenariam istam
rationem (1) numeri proprie sancto Spiritili deputatam,
quia (2) septenario die sonat sanctificatio. Et unde pro-
bamus sancto Spiritili deputali septenariam (3) nume-
rationem? Dicit Isaias spiritum Dei venire super fidelem,
super Chiistianum, super Christi membrum « Spiritum
» sapienti®, et intelleetus, consilii, et fortitudims,
» scienti® , et pietatis, Spiritum timoris Dei2 (A). » Si
secuti estis septem res percucurri, tanquam descenden-
tem ad nos Spiritum Dei a sapientia, usque ad timorem,
ut nos ascendamus a timore ad sapientiam. « Initium
» enim sapienti® timor (4) Domini5. » Ita ergo et septenarius
spiritus et unus spiritus septenaria ratione unus.
An aliquid evidentius vultis? Pentecosten diem festum
Scriptura sancta de septimanis factum commemorat. Ha-
betis in Scriptura Tobi® (5), ubi etiam evidenter dici-
tur istum diem festum de septimanis. Septies enim septem
quadraginta et novem in summa redeunt; sed
tanquam ut redeatur ad caput ; Spiritu enim sancto ad
unitatem colligimur, non ab unitate dispergimur; ideo
ad quadraginta et novem additur unum honor unitatis,
et fiunt quinquaginta. Non ergo jam sine causa quinquagesimo
die per Ascensionem Domini venit Spiritus sanctus
(6). Resurgit Dominus, ascendit ab inferis, nondum
in coelum. Ab illa resurrectione, ab illa ab inferis as-
sumptione numerantur quinquaginta dies, et venit Spiritus
sanctus in quinquagenario numero, tanquam natalem
sibi apud nos faciens. Quadraginta enim diebus hic con-
versàtus est Dominus cum Discipulis suis, quadragesima
die ascendit in ccelum, et peractis ibi decem diebus,
tanquam (7) decem pr®ceptorum signa, venit Spiritus
sanctus, quia nemo implet legem nisi per gratiam Spiritus
sancti. ltaque, fratres, manifestum est septenarium
istum numerum ad Spiritum sanctum pertinere. Quis-
quis autem non cohæret unitati Christi (c) et oblaterat
adversus unitatem Christi, intelligendus est non habere
Spiritum sanctum. Contentiones enim, et dissentiones,
et divisiones non faciunt nisi animales, de quibus Apostolus
ait ; <r Animahs autem homo non percipit qu® sunt
» Spiritus Dei4. » Deinde scriptum est et in Epistola Jud®
apostoli.: « Hi sunt, qui segregant semetipsos (8) ani-
» males spiritum non habentes. » Quid manifestius, quid
evidentius ? Merito veniant etsi eadem credentes, qu®
nos, tamen accepturi Spiritum sanctum, quem habere
non possunt quandiu sunt bostes unitatis. Hos autem
comparât Apostolus Magis Pharaonis : « Habentes, in-
»quit, formam pietatis, sedvirtutem ejus abnegantes5.
» Habendo formam pietatis similia fecerunt, sed virtu-
» tem ejus abnegantes (9) in signo tertio defecerunt. »
XVIII. [Sedadhuc quærite mecum quarein tertio signo?
Defecissent enim in secundo, defecissent in quarto, quid
interest ubi deficerent defecturi? Quare ergo in tertio
(d) ? Sed prius videte quod promiseram, utrum illis
Magis hæreticos comparaverit apostolus Paulus. « Ha-
» bentes, inquit, formam pietatis, virtutem autem ejus
» abnegantes, et hos evita. Ex his sunt qui penetrantes
» domos, et captivas ducunt mulierculas oneratas peçca-
» tis, qu® ducuntur a variis desideriis, semper discentes
» et ad veritatis scientiam nunquam pervenientes. » Testimonium
quippe de Ecclesia catholica semper audiunt,
et ad Ecclesiam catholicam venire nolunt. Semper di-
centes, neque enim non semper audiunt : « In semine tuo
» benedicentur omnes gentes 6 : » non semper audiunt :
«Postula a me, et dabo tibi gentes hæreditatem tuam,
» et possessionem tuam terminos. terr®7; » non semper
audiunt : « Commemorabantur, et convertebantur ad
»Dominum univers® Patri® gentium8;» non semper
audiunt: « Dominabitur usque ad mare, età flumineus-
» que ad fines orbis terr® 9. » Semper ista audiunt, semper
discentes, et ad veritatis scientiam nunquam pervenientes.
Videte jam quod promisi. Quid Apostolus sequitur?
« Sicut autem Jamnes, et Mambres restiterunt Mosi, sic
» et isti restiterunt veritati ; homines mente corrupti, re-
» probi circa fidem. » Quid deinde ? « Sed ultra non
» proficient, dementia enim eorum manifesta erit omni-
» bus hominibus, sicut et illorum fuit10. » Jam videte
quare in tertio signo defecerunt. Mementote eos, qui ad-
versantur unitati, non habere Spiritum sanctum. Tria
vero illa præcepta prima in Decalogo ad Dei dilectionem
pertinere intelliguntur, ut septem cætera intelligantur ad
dilectionem pertinere proximi ; ut duabus tabulis legis,
et decem præceptis, duo illa tanquam summaria præcepta
teneantur. « Diliges Dominum Deum tuum ex toto
» corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota virtute tua ;
» et diliges proximum tuum (10) sicut te ipsum : In his
» duobus præceptis tota Lex pendet, et Prophet®11. »
Referamus ergo tria prima præcepta ad dilectionem Dei.
Qu® tria prima? Primum : « Nonerunt tibi dii alii præ-
» ter me ; » Cui contraria plaga est aqu® convers® (i i)in
sanguinem, propter quod summum principium Creato-
ris ad simulationem (12) human® carnis adductum. Secundum
præceptum : « Ne accipias in vanum nomen
1 Isa?. i.xvi, 45. — 2 Isai. x i, a i — 3 Frov. i, 7 . — 4 Cor. ir; 1 4 . - 8 a Tim. ih, 5, e t seqq. — 6 Gen, 1, 2. — 7 Psal. 11, 8. 8 Id. xxr, 58. —
" » Id. lxxi, 18. — «0 2 Tim. i n , 8 , e t seqq. — 11 Matth, x x ii, 3? , 38.
(a) Hic resumilur lectio e d i t i o n i s . - ( i ) S i secuti estis septem res perca- supplevi ex Cod. Excerpt (d) Hac explanatione frequenter ahrupta, forcurri
tanquam descendentem a d nos Spiritum D ei supplevi ex Codice Excerp. tasse etiam longiore, genuinitatem Sermonis 11011 hehelari Augustini familiäres
Eug. manifesta enim e ra t lacuna.— (e) E t oblaterat adversus unitatem Christi noverunt, a u t saltern praafationem Erasmi ad Augustini opera legentcs.
(1) E d it, inveniri p ro p rie .— (a ) E d it, septimo die. — (3) E d it, numeri ipsos. Judee 1. 19. — (9) E d it, qui pro in . — -(io ) Ed it, tan q u am .—
rationem.— (4) E d it. Dei. — (5) Tob. a . 1. ju x ta lta lam post septuaginfa ( 11) E d it, aqua conversa. — ( i a ) ' E d it, simulationem, e t in animadver-
In tc rp r .— (6) E d it, resurrexit. — (7) E d it, decimo pneceptorum sigilo. — sionibus. Simnlalionèm. Eugip. conformis e st nostro Codici.
(8) Ed it, a d d it ( reprehendens loquebatur) hi sunt qui segregant semet-
» Domini Dei tui. » Pertinet, quantum arbitrer ad verbum
(i) Dei, quod est Filius Dei. «Unus enim Deus,
» et unus Dominus noster Jesus Christus, per quem
» omnia1. » Contra verbum ran®. Vide (2) contra verbum
ranas, contra rationem strepitus, Contra veritatem
vanitatem. Tertium præceptum de Sabbato, pertinens ad
Spiritum propter sanctificationem, qu® primain Sabbato
sonuit, quod vobis paulo ante vehementer, quantum
potuimus, commendavimus. Huic præcepto contraria
plaga inquietudo in muscis de corruptione nascentibus ,
in oculos irruentibus. Ideo in hoc tertio signo defecerunt,
qui unitatis inimici Spiritum sanctum non habue-
runt, facit enim hoc Spiritus sanctus poena : aliud enim
facit gratia, aliud poenâ ; aliud enim facit implendo,
aliud deserendo. Denique ut jam evidenter ipsis confiten-
tibus Pharaonis Magis agnoscere valeamus, quomodo -ap-
pellatus est in Evangelio Spiritus Dei videamus, quod
nomen (3) accipit. Objicientes Domino convicium Ju-
dæi, cum dixissent : « Hic non ejicit :d®monia, nisi in
» Beelzebub principe d®moniorum, » respondit ille.
« Si ego in Spiritu Dei ejicio d®monia, certe supervenit
» in vos regnum Dei2; » quod alius Evangelista sic enarrati
« Si ego (4) digito Dei ejicio d®monia. » Quod alius
Evangelista dixit, « Spiritus Dei3. » Alius dixit « Digitus
» Dei ; » ergo Spiritus Dei digitus Dei. Ideo lex data,
scripta digito Dei ; qu® lex data est in monte Sina quinquagesimo
die post occisionem ovis, celebrato Pascha a
populo Jud®orum. Implentur quinquaginta dies post
occisionem ovis, et datur lex scripta digito Dei; implentur
quinquaginta dies post occisionem Christi, et venit
Spiritus sanctus. Gratias Domino occultanti providenter,
aperientì suaviter. Jam videte hoc etiam (5) Pharaonis
Magos evidentissime confiteri ; deficientes in tertio signo
dixerunt : « Digitus Dei est hic4. » «Laudemus Dominum
Datorem intelleetus, Datorem verbi. H®c si non
mySteriis gererèntur, non studiose qu®rerentur; si autem
non studiose^qu®rerentur, non tam suaviter inveuiren-
tur. ]
‘ Rom. xi, 36. — 2 Matth, x ii, 2 4 .— 3 Luc. x , 20. — 4 E x o d .v iii, 10.
(v) Edit, regnum Dei. — (2) Edit. Videte. — (3) Edit, accepix. — (h) Edit, in digito. — (5) Edit, addit fratres.