resuscitavi!., non ipse se. Non infirmetur ili hoc intellect
s fidelium, Fratres. Quid autem facit Pater sine Verbo,
■vel quid facit sine Unico suo? « Omnia per ipsum facta sunt,
» et sine ipso factum estnihil(a). »Audi quia et ipse Deus erat,.
de quo dicit Apostolus : « Deus suscitavi! eum amortuis. »
Audi quia, et ipse se ipsum resuscitavi^ Audi. Dicat ipse
Judæus, dicat quod superius dictum est : « Solvite tem-
» plum istud, et in tribus diebus » Pater resuscitat illud.
Sed quomodo eum suscitât Pater, et Fibus suscitât, sic
cum Filius suscitât, et Pater suscitât. Quia sic dixit ipse
Filius : « Ego et Pater imum sumus (¿); » et iterum :
« Quaecumque enim facit Pater, hæc eadem et Filius fa-
•» cit similiter (c). »
III. Quid sibi vult numerus ille XL et VI annorum, de
quo Judæi dixerunt, « Quadraginta et sex annis ædifîca-
■» tum est templum. » Iterum ipse Adam quia per totum
orbemterrarum est, cum jam diceremus, audistis ; et ut ple-
nius, et planius agnoscatis, audite. In quatuor btteris grae-
cis quatuor verborum græcorum, Adam esse in totomundo
cognóscite 5 cum enim ista verba quatuor, quæ dicturus
sum, scripseris, id est, nomina quatuor cardinum mundi,
Orièntis, Occidentis, Aquilonis et Meridiani, in quibus
positus est totus orbis •, de quibus dicit Dominus : « A qua-
» tuor ventis cceli colligam electós meos (d) ; » et de quibus
David ante cecinerat dicens : « Dicant qui redempti sunt
» a Domino, quos redemit de manu inimici, ab Orienteèt
» Occasu, et Aquilone et Austro '(e). » Si (quis) ergo ista
faeiat quatuor nomina in linguam graecam-, dicit : Anathóle,
quod est Oriens ;Dytis, quod est Occidens ; Arctos, quod est
Aquilo -, Mesembria, quod est Meridies. Audi ergo quomodo
faciant Adam : Anathole A ; DytisD ; Arctos A ; Mesem-
bfia M. Capita ego istorum verborum attende ; Adam inventes
; et quoniam de carne ipsiusAdam Christus carnem
suscepit, quam in croce confìxit, hoc est templum de quo
dixit : « In triduo suscitabo illud ; et Judæi dixerunt :
» XL et VI annis aedifìcatum est templum, et in triduo
» suscitabis illud? Ille autem dicebat de tempio corporis
» sui. »
IV. Jam.ergo inveniamus, et numerum istum XL et VI
annorum, quomodo ipsi Adam faciant. Iste enim numerus
in magno sacramento est positus, quia non tantum ipsius
primi hominis riomen, quod est Adam, significat, verum-
etiam é^Cundi hominis Christi, quomodo sit conceptus in
utero Virginis, usque ad tempora partus manifestât. Ergo
primi hominis nomen Adam ; in hoc numerum quæramus.
Græci secundum suam doctrinam ad litteras numerum
computant, etponunt dicentes: Alpha a , quod est unum;
eum àutem in numeris scribunt Beta b , hoc dicunt duo ;
ubi scribunt r vocatur in numeris ipsorum tria ; et cum
scribunt a , in numeris dicunt quatuor. Et sic per omnes
litteras numéros habent. Ubi vero dicunt m quadraginta
significat; dicunt m tessaraconta. Jam videte has litteras
quem numerum habeant, et ibi invenietis Adam. Habet
enimAdam A (alpha) quod est unum; ecce unum;habet et a
(delta), quod sunt quatuor; super unum quatuor fàciunt
quinque; habet iterum A (alpha) quod est unum, ecce
sex. Habet et M(mu) quod est quadraginta; ecce Adam in
numero, quadraginta et VI annorum, in quo aedifìcatum
est templum.
V. Et quoniam Dominus noster Jesus Christus de Adam
corpus accepit, non de Adam peccatum traxit, templum
corporis inde sumpsit, non iniquitatem quæ in ilio fuit.
Ipsa autem caro1, quam traxit de Adam, Maria fuit, et
Dòmini caro de Maria processi!. Ipsam carnem Judæi crucifixerunt,
et earn Dominus post triduum suscitavit. Hoc
ergo est, quod illi « Solverunt templum (quod)XL'etVI
» annis aedifìcatum est, et ille in triduo suscitavit illud.»
Nam et corporalem ipsum confectum, qui in materno utero
plasmatur, ita se habere mèdicinalis auctoritas docet; in
XL et VI diebus impletis, formatimi esse corpus in utero
matris, id est VII, V ili et XII, et XVIII. Ita ut septem
diebus quasi lactis ha beat similitudinem ; sequentibus no-
vem diebus convertatur in sanguinem ; deinde duodecim
diebus solidetur; reliquis vero decem et octo formetur
omne corpus per diversa lineamentamerabrorum;et bine
jam reliquo tempore usque ad tempora partus magnitudine
corpus 4 augetur. Hi vero quadraginta dies qui significati
sunt, dum -fuerint multiplicati per senarium numerum
propter sex ætates hominum, id est, infantiam, pueritiam, *
adolescentiam, juventutem, ætatem mediani, etsenectu-
tem decrepitam3 ; (sexìes ergo quadragies sexies fiunt omnes
dies ducenti septuaginta et sex ; hoc est novem menses
et dies sex, qui computantur sic ex die octavo Kalen-
das aprilium, qua die conceptus est Dominus, in qua et pas-
sus est, usque ad octayum Kalendarum januariarum ,-in
quo dienatus est,) memorata summa dierum ducentorum
septuaginta sex completar. Non ergo incongrue XL et VI
annis dicitur fabrication esse templum, quod ejus corpus
significabat, ut quot anni fuerunt in aedìficatione templi,
tot dies fuerint in plasmatione corporis Domini nostri Jesu
Christi.
VI. Ecce unde dictum est : « Solvite templum hoc ,, et
» in triduo suscitabò illudi Et illi dixerunt XL et VI
» annis aedifìcatum est templum, et tu in triduo suseita-
» bis illud? Ille autem dicebat de tempio corporis sui. »
Benediçimus Dominum Deum nostrum, qui sacramenta
abscondita revelare dignatur servis suis. Sit ergo gaudium
nostrum semper in humili ta te cordis, utmercedem ab ipso
accipere mereamur regni coelestis.
SERMO XXX.
De Pascha X.
Legitur in Cod. Cass.ysi^fol. 1 7 5 , sine nomine
quidem, sed in hoc manuscripto quod totum fere
S. Augustinum repreesentat ; unde sancto Dociori
minime videtur abnegandus. Ponatur post prcece-
dentem cum numero de Pascha xv.
t SYNOPSIS.
I . Paschae significatici. IT. Christus p ro pec ca to m o rtuus ad satisfaciendum
suas justiti®. I I I . P a s c h a , trans itu sC hris ti adcoelum a
nobis imitandus ; dandi filii ei qui F ilium dedit.
I. P a s ch a , Fratres dilecti, quidam graìcum putänt esse
sermonem, id est, a passione4 ; non ita est. Pascha, sive
Phase, quod neque alio nomine hoc ipsum Pascha Scriptura
commemorat, uterque hie brevis sermo in latino
transitus s.onat. Idcirco autem transitus, quod hac nocte
praèterita, Dominus per ./Egyptum transierit, quando
iEgyptiorum primogenita universa percussit5 ; commemorante
eodem Domino, atque dicente : « Et transibo
» per terram ^Egypti, percutiamque omnem primogeni-
» tum in terra ^Egypti (/). » Nos tamen illud interius
Pascha, hoc est, illum magis transitimi colimus; quod Do-
(a) Joan, i , 3 . — (6) Id. x , 3o. — (c) Id. - (ci) Hatth. , 3 i . — (e)Psal. evi, 2 ,3 . — ( / )6 en .
• Tpeaia aatem camem. - .Id . magaitajinem-, mmitaá crepita. — 4 Vide Enarrat. rive Semi. i j i M i n u , '
E à te d e d n rm n O ™ « » . ,!» , ,, Q » * . h e b e t Eeerret. in f i c ix , n. 6. - «Vide TU E. t v in t a n t ,
verbo corpus. — 3 Codex male : Juventus, cetas media.
SERMO XXXI.
DE PASCHA XI. 49
a saeculi actibus fide ac spe ad superna rapiamur. Idcirco
ille inferna penetravit, ut redimeremur ; idcirco ad superna
minus et Salvator noster nocte hac post passionem de
morte ad vitam, de infernis ad superna- transiit, dum
resurgit1. Et vére transitus lue magnus atque mirandus
est, quia4 Salvator noster mortem, quam volúntate susce-
perat Divinitate calcavit; quod quidem ante prædixerat,
dicens : « Potestatem habeo ponendi animam meam, et
» potestatem habeo iterum sumendi eam (a), » Ita enim
placuit imperspicabili providentiæ et misericordiæ Dei,
ut per mortem indebitami corporis Christi nos a morte
peccatis debita solveremur.
II. Soient essequidaminfidelium qui proponunt: Quid
necesse fuit, ut Dominus pro homine pateretur ? quasi
liberare hominem præcepto pro sua potestate non potuit.
Non parva quæstio, Fratres diarissimi, apud hæc orantes ;
sed attendite, obsecro, dum paucis, Domino donante,
ista dissolvimus. In principio peccaverat homo Dei præ-
cepta transgressus ; traditus fuerat post peccatum morti
lege'peccati, nec injuste; sciens utique adversario con-
senserat, voluntarie jussis3 inimici manus dederat. Hinc
hominem diabolus jure velut captivum tenebat, ex quo
prævaricatus fuerat ; per damnationem mortis eum non
immerito possidebat. « Regnabat enim, sicut scriptum
» est; mors ab Adam (b). » Deus autem noster, qui sicut
potens, ita et in omnibus verax est, qui nec contra diabo-
lum quidem sine justifia judicandum putavit, cum hominem
ab eo vellet auferre, non virtute cum eo agere vo-
luit, sed veritate, nec inique ab eo hunc quem reposce-
bat rapere, et quasi per vim extorquere. Obtinuerat enim
hominem, et possidebat ; dandum erat pretium prò captivo.
CæterO indigna res, Fratres, si quem diabolus juste
occupaverat, hic a Deo auferri videretur injuste; Num-
quid non potuit jubendo hominem liberare? Sed illùm
ita liberasse potentiæ ejus erat, justitiæ non erat. Ille
vero judex justus non considérât quid per imperium pos-
sitefficère, sed quid pro æquitàte debeat judicare. Libe-
randus homo a diabolo erat, sed salva justifia liberandus.
Factum est ergo ut justitiæ Dei fuit congruum ; salvavit
hominem non jubendo, sed redimendo. Assumpserat e n im
tam ineffabili æquitatis, quam pietatis mysterio, veruni
hominem et veram carnem Dominus Deus noster4, ut
\ rectehomo hominem redimeret, dum caro pro carne pateretur.
Et idcirco venerai in similitudine carnis peccati,
ut per crucem solvendo, quod peccaverat, jure peccatum
carnis aboleret., Actor5 sæculi istius, qui plus petierit,
quam debetar, omnem repetifionis causam perdere dicitur
; nam, ut verbis ipsius loquar,- dicitur plus petendi pe-
riculum incurrisse. Non immerito securidum hoc aliquid
et de diabolo dici potest. Homo eidem debebatar; Deum
petiit, causa cecidit ; dum plus petit, periculum diabolus
incurrit. Juste i taque, Fratres, reum amisit6, qui invaserai
innocentem ; juste quem quæsivit innoxium, per-
didit criminosum. Amisit ergo quod jure retinebat, dum
appétit, quod non licebat : rediit nequitia in auctorem
suum. Sæviendo in eum quem pbtinere non poterat, quod
tenebat perdidit, nec quod quærebat invenit; invaserat
servum, manus quoque intendebat in Dominum : recte
dum utrumque quærit , in utroque nihil; profeci};. Evasit
enim servus, dum redimitur; vicit Dominus, dum resurgit.
III. Transitus est quod hodie .celebramus, quia hodie
Christus Jesus cum mortem profugaret, vivus apparuit;
etnitamur et nos cum eo resurgente consiu’geré. Ideo enim
descendit ad nos, ut nos cum eo ascenderemus: Ille as-
sumptum hominem potentia sua evexit ad ccelum, ut nos
transiit, ut sequeremur. Scriptum est : «' Caput
» viri Christus est (c)'. » Deus ergo ille caput nostrum
est; nos corpus ejus sumus; non divellamura nostro pd»
tre ; qua nos secum trahit, qua in coelum jam processiiùus
capite, sequamur et corpore. Quapropter gloriàturhomo;
cum intei’dum filios vel fìlias Deo offerimus, cum pro no-
bis Fihum suum Dominus noster Deus obtulerit? Nos ali-
quoties vix dare illi contenti siimus e miiltis unum , ille
pro nobis dedit Unicum : nos Deo filiòs commendare cunc-
tamur, et ille pro nobis Unigenito non pepèrcit. « Quid
•» dignum retribuemus Domino pro omnibus .quae retri-
» buit nobis (d) ? Quid7 dignum retribuemus, » etiamsi
filios ofieramus? Hie pro nòbis Filium obtulit, ut more-
retur; nos vero Deo offerimus ut vivant. Salvator noster,
Dei Patrisimperio, Dei Patrisparuit voluntati.
SERMO XXXI.
De Pascha XI.
Eruitur ex Cod. Cass. xii yfol. 1 6 5 , cum sancii
Doctoris nomine. JVihil in contextu occurrit, quodab
hoc titulo possit nos deterrere. Ponatur postSermo-
nem prcecedentem cum numero de Pascha mi. q
SYNOPSIS.
I . D e Pascha; nomine e t ration e. I I . Christus agnus Dei pro
salute nostra occisus. I I I . C ru ra Christi non fracta ; Christus pro
Adam mortuus.
I. Parricidale hocsaerificium est’, si patris fìlius immola
tur ; parricidale revera, nisi ideo Christus occisus est, ut
esset tertia die victurus. Dum ergo immortalis occisus est,
quid.hic Patri detractum est, qui Filio non crevit occiso8?
Humanum corpus exposuit, resurrexit ut Deus. Novatìo
ista, non poenaest, cum talis Christus ab inferis remeat,
qui jam non possit occidi. Audi hoc et disce quid feceris,
Gens incredula Judaeorum :: in Filio Dei, qui vivus est,
homicidium perdidisti*. Yos autem, fidelissimi Christia-
ni, quos Pascha non decet qüaerere, sed timere, audite
mysterium paschalisqiie nominisratioriem. Hebrai'ce Pascha
dicitur transitus, graeco vero nomine passio interpreta
tur. Judaei Pascha solum transitimi colunt, quo majores
eorum ex iEgypto liberati mare sub pedibus corporatum
siccis in fluctibus transierunt': nos vero et transitumto-
limus, et Domini*Christi passionem. Sicùt enim transitus
populi pedibus factus ^ captivórum redemptio fui« , ita
passio Christi est redemptio peccatorum. Hanc ergo diérri
Dominus fecit esse solemnem, quo in ejus honorem ,’ afe
votis Judaeis agnus innocens mactàretur.
II. Proh nefas ! jam ih pectore meditata solemnitäs j u-
gulandi! dum haec anniialiter renovant, Filium Dei pél11-
petuo religiosi carnifices1 occidunt ; recteque hic se fe-
cissé confirmant. Quoniam per Prophetas CHristUs agnus
est appellatili. Joannes* flamqUe cum Dominum CKfisiSum
vidisset in terris, hoc eum nòmine’Utìnciipàvit^^iluÌEècé
» Agnus Dei, ecce qui tollit pecca ta munch (è) 1 ¥ ‘höh1 èst
aperte dicere ? Hic est agnus ille'pasfchälrs. Ish’räs de 'illh'Siè.
prophetaverat saeculis; priiis- quam carnalitèr naScé^étih’':
« Sicut agnus coram tondente obmutescet, sic non ape