rum bonarùtn lègum amatore», quid facere jubebatis regi »nant tempora*. » Nolite ergo, fratres mei, confiderò in
vestro? Nam qui rex vester erat, imperalor orbis erat, et vita vestra, quia«Dies perditionis proximus est et adesse
tamcn in bono eum nontimentes, legem patrum observare » festinant tempora. Quaerite ergo Dominum dum inveniri
volentes, ad ipsum durfl in summo gaudio erat et l®titia, »potest, invocate eum, dum prope est*. » Hunc (.7) in
morti» nuntios destinabatis, dicentes : De quali metallo se- presenti vita invocate,.quia velox est ad ignoscendum, sed
pulcrum tibi fieri jubes? Romani igitur, fratres, prudentes
per hoc nihil aliud suo regi significare volebant, nisi
« Memorare novissima tua, » quomodo natus, quomodo ad
mundum intrasti ornatus, vivendo pediculis circumda-
tns et pulicibus ; quomodo et hodie sedes in cathedra,
et forte quod eras dormies in sepulcro. Volentes ergo Romani
imperatori significare, quod cito essct corruplibilis ,
ne etiam legem eorum transgrederetur, et ut (1) mundum
pacifico regeret, hoc dicere illi nullo modo curabant (2).
Vili. Dum etiam apud Romam rhetoricam legerem,
me audisse a Fabiano viro clarissimo bene recordor, licet
ipse non tunc temporis fuerit, quod, mortuo Alexaudro,
octo sapientes (3) ejus sepulcrum circumdederunt, quorum
primus djxit : Alexander ex aaro fecit thesaurum,
sed nane aurum ex suo cadavere thesaurum fecit. Secun-
dus dixit : Heri Alexandro non sufliciebat totus mundus,
sed hodie illi (4) sufficiunt très ulnæ terre. Tertins dixit :
Heri Alexander popolo imperabat, sed hodie populus imperai
illi. Quartus dixit : Heri Alexander multos a morte potuit
liberare, sed hodie Alexander mortis jacula vitare non potuit.
Quintus dixit : Heri Alexander ducebat exercitum, sed
hodie ab exercitu ducilur ad sepulcrum. Sextus ait : Heri
Alexander terram premebat, sed hodie ab eadem terra prenotar
ipse. Septimus dixit : Heri Alexander timebatur a
gentibus, sed hodie a genlibus vilissimus reputalur. Oc-
tavus dixit :Heri Alexander pascebat corpus (5) proprium,
sed hodie ipse cibus eflìcitur vermium.
IX. Quid ergo, fratres, faciemus? quam viam nobis
eligemus , nisi poenitentiæ ? Ecce ergo nunc tempus poenitentiæ;
«Ecce nane dies salutis, ecce nunc tempus accep-
in futuro paratus est ad judicandum. Festiuemus hic poe-
nitere , et converti ad Dominum. Pravas conscientias lavate
et eleemosynis peccata vestra sufiocate ; excutite pulverem
vitiorum; surgite et nolite timere confiteri , quia nemo*
justus vivens, qui confessione et poenitentia non indigeat.
Rumpite vincula vitiorum, ut mereamini in terra viven-
tiam requiem et principem (8) Angclorum. Amen. 4
» tabile; »ecce nunc tempus cogitandimortem, ut non pec-
cemus in æternum. 0 mors, ciijus memoria beata, cujus
spes infallibili , cujus adventus summe a bonis expectatur,
cujus aggressio malis mala et pessima (6) reputatur 1 O
mors fedelissima , quæ nemini parcis, neminem despicis,
sed cunctos visitare peroptas, quando jasserii ille qui enneta
bona crea vit, qui etiam te videndo, satis dolere et tædere
coepit, ut homo ! O mors foecuudissima, quid Paganus ille.
de te senserit audiamus. Clama, o prudens Pagane, die
discipulis tuis : Sæpe mortis memoriam ad mentemvestram
reducite, quæ quasi frenum, miserum hominem frenat,
ne defluat, ne deviet ac disenrrat per viam ambitionum ,
cupiditatis et libidinum.
X. Quid enim plora Paganus ille de memoria mortis
dicere potuisset? Ordinavi! enim ipse Conditor naturarum
inter omnia creata terram infimam esse et pedibus concul-
candam ; nos per hoc docens cunctn terrena dcspicere et
coeleslia adamare. Conculcate ergo, fralros, mentis pedi-
bus quæ terrena sunt, et concalcantes amate coelestia. Nam
sicut homo super omnia dominus est sapientia et prudenza
, sic et anima nostra cunctis perfectior est, et earn a
cunctis terrenis elevare debemus, quouiam «Ecce nunc
» tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis ; » ecce dies
graliæ.
XI. Honeste igitur ambulemus, quia in dfesumus1, quia
credimus, quia Christum suscepimus. Assumite, o fratres,
indumenta justiliæ et poenitentiæ, ne nudi in conspectu
Domini appareatis*. «Estbte parati, quia veniet dies Doji
mini , sicut fur in nocte ’ . » Dies enim Domini mors est,
et dicitur dies salutis et diés perditionis, secundum merita
et demerita; «Nane enim proprior est nostra salas*. » Et
Moyses dicit : « Juxta est dies perditionis, et adesse festit
Rom. x iii, x3 , — 2 a Cor. v , 3. — 8 x Thess. v , a, et Matth. xjuv, 44.
, . ao-— 81
SERMO XXXI.
In Quadragesima VI.
Nonpertinere ad sanctum Augustinum sermonem se-
quentetn, ex co manifestum est, quod ipsum laudet scrip-
tor, et Sigiberti se esse compatriolamasserat, quanquam
nomeriAugustini falso habeatinBibl. /Edit., cod. x, fol,
i 3, unde eruilur. Locus ejus in appendice post sermonem
prcecedentem, cum numero in Quadragesima xiv.
SYNOPSIS.
I . Jejunìi sancta efficacia. I I . Mali jejunatores. I I I . Sit mo-
d e ra tio in jejunio. I Y . Fugienda prasertim fo rnicatio.Y.Oculi
c la u d e u d i , accingendique lum b i .
I. F r a t r e s chariSsimi, perfeetnm jejunium et rationa-
bile est, quando noster homo exterior jejunat et interior
orai; facilius enim per jejunium oratio penetrat coelum.
Tunc enim homo aflectu. (9) Angelis conjuqgitur, ideoque
liberius copulatur. Per jejunium occulta mysteriorum (10)
ccelestium revelantur, divinique sacramenti arcana pan-
duntur. Sic namque Daniel, Angelo revelante, sacramenta
divinorum mysteriorum cognosceremcruit. II®c enim vir-
tus et Angelorum manifestationes, et eorum annuntiatio-
nes ostendit. Jejunia enim fortia sunt tela adversus tenta-
menta dxmonum. Cito enim per abslinentiam devincuntur,
teste Salvatore, qui ait : « Hoc genus d®moniorum non
» ejicitur, nisi per oratiónem et jejunium7. » Immondi enim
spiritus ibi se magis figunt, ubi plus abundare escam et
potum cognoscunt, sicut per eiTectum coguoscere possumus
in conviviis sxcularium. Ibi enim multa mala perpè-
trata s®pe cognovimus. Et ideo Sancti, quamdiu in hujus
s®culi vita habitant, desiderio superni roris corpus aridam
portant. Quod si forsitan ille sanctus Job sic filios facere
docuisset, forsitan Satan tantam potestatem occiden di filios
non habnissel. Dicamus ergo Domino : «Sitivit in te anima
»mea ; quam multipliciter tibi et caro mea6 !» Caro enim
tunc demum sitit, quando per jejunium abstinet et arescit.
Abstinentia enim vivificat et occidit ; vivificai animam, et
vitia occidit, corpusque mactat.
II. Sed s®peh®c abstinentia simulate agitar,.ut hypo-
crita ; ore namque pallescunt, facie atteuuantur, Cordis alta
suspiria ducuùt, ‘mortem ante faciein semper portare vi*
dentur; sibi ipsis valdc compatiuntur, peccatores jubent
se appellari, ut in foro digito demonstrentur , ut sancti.
Isti mel portant in ore, et venenum in- corde ; gradiuntur
— * Rom. x in , i x . — 5 Deut. x x x u , 3 5 . — 8 Isai. t v , 6. — 7 Matth. x v u ,
aal. t x n , a.
(x) Deest ut in cod., unde sensus subvertitur.— (A) Id est non timebant. ' ceps. — (5) Dèest- corpus in cdd.' — (6) Cod. pexima. — (7) Id. hic. —
— (3) Cod. et sapientes, ubi evident est quod partícula et posita fuerit pre (8) Forte gaudium. — (g)’ Cod. ef/ectiis. — (io ) Id. ministeriorum, et sic
oetOj qnte vox scripta erat per abbreviationem, — (4) Cod. sibi, et sic dein- paulo inferius.
capite inclinato, et intus (1) gladium bi» acutum ad occi-
dendum portant.Talcs sunt inventores malorum, zizaniam
et discordiam inter fratres seminanles. Isti sunt rnptores
et lupi rapaces, qui do alieno suum libenter faciunt, et
conantur ad mortem. Isti sunt luxuriæ patres, superbi®
fratres, avarili® ma 1res, qui bono male et pessime (a) utun-
tur. Nos autem non sic, fratres, sed jejunium et eleemo-
synam in abscondito faciamus, ut ille qui cuncta abscon -
dita novit, reddat uobis mcrcedcm* : jejunia enim cum
bonis operibus acceptabilia sunt spud Deum; qui autem
a cibis abstinet et male agit, dæmones imitatur, quibus
dæmonikus esca non est et ncquitia semper adest. Ille enim
vere jejunat, qui, deposilisvitiis, per confessionem a vitiis
jejunat. Non tarnen est abstinentia reputanda , ubi fuerit
ventris saturitas; speruitur enim jejunium, quod in vespe-
ri» deliciis compensalur, diccnte Isaia : «Ecce in diejeju-
» nii vostri invenitur voluntas vestra1; » voluptas enim dolici®
intellignntur. Sicut (3) enim repetitio debitorum lites et
contentiones generat, ita et delici® improbantur a Prophet a
in jejunio. Tota enim die epulas in cogitatione ruminant,
qui ad explendam gulam vespere sibi delicias præparant.
III. Sollicita enim discretione caro cdomanda est, ut
non totaliter deficiat, nec in aliquo superbire queat (4)*
Infirmi tate carnis nimia prevalente, ad perfectionem per-
tingere nemo potest. Quidqnid ergo cum moderamento fit,
Deo summe acceptnm est, et summe salutare est ; quidqnid
nimis et ultra modum est, perniciosum est et stultum. In
omni ergo opere modum et lemperamentum oportet habere,
quia omne quod excedit, periculosum est. Superflua namque
in proximo humilitas, sæpe superbia reputatur.
IV. Igitur moderate vestràm carnem domantes, super
omnia in his sanctis diebus a forni catione omniabstineamus,
per quam membra diaboli statim efficimur. Nam dæmones
scicntes animarum nostrarum pulchritudinem esse castita-
tem, per quam homines Angelis coæquantur, summo livore
percussi, invidia mittunt per sensus corporis deside-
super ubera vestra (9). Et quid dicere Pater ille intendit,
nisi cordis libidine» resecare, qu® ad lumbos pertinent?
Nam cor super ubera est et lumbare( io). Libidinis iimnode-
rala licentia nescit habere modum; ideo prefalus Augustinus
¡ile gloriosus Aurelius, fralribus zonas pelliceas more Eli®
portare jussit, ut ait Sigibertus (t t) compatriota meus, vir
fidelissimus, ut immoderata restricla lumborum libidincf 12)
libere ad gloriano accedere non pavescant. Caste ergo, fra-
tres, vivamus in cunctis, sine qua (i3) nihil boni polerimus
in presenti.
rinm, quatenus a coelestibus deorsum dejectam animam
pertrahant secum ad tartara. Sed, ofrotres, attendile quod
quando impulsa a dæmonibus mens ad delectationem for-
nicationis impellilur, divini judicii metum (5) et æterna
incendia ante ocolos mentis ponere non differamus ,
quia nimirum omnis poena, gravioris supplicii formidine
superatur. Sicut enim clavus clavum cxpellit, ita sæpe
recordalio ardoris inferni, ardorem expellit luxuriæ. Sed
quidam sunt in juventute luxuriöse viventes, et in senec-
tute continentes cificiuntur; tunc enim eligunt servire castitali,
cum misera caro jam conlempsit habere libidinem.
Numquid taies continentes dicendisunt PNequaqnam; quia
injuventute luxuriöse vixerunt. Tales non habent premium,
qnia certamen laboris non habuerunt; illos enim expectat
gloria in quibus fucrunt laboriosa cerlamina. Cavere namque
semper debemus ne luxuriöse vivamus , ne tanquam
relieto patre fugienles a patria, glandibus (6) porcos in
villa pascentes et custodientes, rcpellamur a paterno con-
sortio.
V. Prima enim tela fornicationis, oculorum visto est,
secundaestverborum; sed qui capitur oculis, inox capitur
corde ; qui vero non capitur oculis, nec cordo ; faciliter
potest resistere verbis , licet et cæci multa mala luxuriöse
sæpefaciant. Oculos igitur , sive comedamus, sive ince-
damus, sive stemus, sive loquamur, claudamus : hoc enim
est quod Salvator precipit fieri, ut « Si oculus scandalizat
0 te, eruas(7) eum. »Et quid est eruere, nisi claudero, « ne
»videal vanitatem * ? » Accinge (8) etiam lumbos tuos, ne
deiluant. Accingite, inquit Augustinus Aurelius, organum
Trinitatis et sanctitatis norma , accingite lumbos vestros
* Matth. vi, x6-x8.— 2 Isaï. im i, 3.— 8 Matth. v, 9 .— * Psal. cxvm. 3 7..
(1) Cod. inter. — (a) Id .pexìrtie, et ante boniiih. — (3) Ìd. sic. — (fi)
Id. quiescat. — (5) Id. metus. — (6) Id. fd'. erue. --(8}
Id. accingere, et sic inferius.— .(9) Hunc Augustini tcxtum non inveni.—
(id ) Cod. lumbar. Forte et lumboruni libidinis, etc., sine puncto. — (x?)
Sigibeftus, probabiliter Gemblacensis, mortuus an. x 1 la , nou in omnibus
SERMO X X X I I .
In Ramis Palmarutn.
Multa sunt in, hoc sermone utiliter et eleganter dicta,
sed et nonnulla singulariter, prater quam quod eruitiir
ex Bibl. JEdil., cod. x , qui propter rationes supra dllalas
nullum pruabet securitatis argumentum. Dignus tarnen
ille qui legalur. Locus ejus in Appendice post sermonem
prcecedentem.
SYNOPSIS.
I . Cur Christus venit sedens super asinam ? II. Quomodo
suscipitur? III. Quid significent asina et pullus e ju s .IY . Sedeat
Christus in anima digneque suscipiatur a nobis. Y . Cavendum
impoenitentibus, ne videant Christum in sede majestatis. Y I .
Exhortatio ad poenitentiam.
I. « Ecce rex tuus, fìlia Sion, venit tibi mansuetus ,
»sedens super asinam et pullum ejus6. »Mandat ergo Dominus
nobis per Zachariam propheUfm, ut in suo adventu
gaudeamus. Venit ad te qui longe jam erat, venit ad te
bumilis, ut le faciat humilem ; venit ad te plorando per
viam, ut tu rideas in patria; venit sedens saper asinam,
ut tu sedeas in coelesli gloria. Antequam tarnen veniret,
premisit legatos, scilicet Patriarchas et Prophetas, dicens
eis : «Dicite fili® Sion , » scilicet Ecclesi®, quam filiam
Sion appello, speculationis et dilectionis, « Ecce rex tuus
»veuit tibi. > Recesserat enim Dominus a filia Sion propter
peccatum , ideo condolens Dominus Ad® ait « In aura post
»meridiem : Adam, ubi es6 ?» In quanta miseria positus
es! Aura vero ad quam perambulabat Dominus, refrige-
rationem charitatis in mente hominis esse significabat, et
quod ipse ab amore hominis refrigerabat, qu® refrigeratio
fuit post meridiem, id est, post calorem charitatis a mente
hominis discedentem (x 4) ; sed quia recesserat per jasti—
tiam, nunc venit sedens saper asinam per misericordiam,
et venit ad bellum contra principem mundi : et tunc«Prin-
» ceps mundi ejicietur foras7 » a menlibus hominum, in
quibus prius regnabat. Ideo elegit paucos secum et pau-
peres, ut confundat fortia. Quid enim Petrus ? quid Andreas?
quid Joannes? nisi insipicntes et ignobiles ; et lamen
unus ex illis cum tradidit; et tarnen ( 15) volens Magister
Discipulum corrigere, ait cunctis audicntibus :« Qui in-
» tingit mecum manum in catino, hic me tradet *;» ut cum
sciret eum cognoscere cogitationes suas, prcnileret : aliis
autem manum retrahenlibus, Judas impudentia sua qua tra-
diturus erat, manum cum Magistro suo-in catino misit, ut
audacia bon® conscienti®, se non esse ostenderet esteri».
Traditur ergo a Discipulo Dominus ; ad quam traditionem
— s Matth. xxi. 5. — 8 Geo. ih , 8, 9. — 7 Joan, x u , 3 x. — 8 Marc, xiv, ao.
fidelissimus, utpote qui Henrictim IV imperatorum contra papam defende-
r lt ,; et' causam presbyterorum conjugatorum susceperil vindicandam. — •
( la ) Cod. in moderata et restricla. — (x3) Yitiosa locutio ; supplendum
est substantivum castitate. — (14) Cod. discedente. — ( i 5) Forte menduoi
est aljquod in hac iteratione verborum et tamen.