1 1
I I ili
I
IH ;
p !
1:
[j|
ilium qu i L e ,rem M o y s id ed e ra t,q u o d non n o ve rai hominem? te rra trem uli prue gau d io et c x u lla v it , mortili resurgenles
•E t tàmon tribus annis cum Ghrislo jam s te te ra t. Ideo Judaii resurgentem crucifixnm ma gn ifican t; sol c la r io r ap pa ru it;
jam c red eb an t P e l r o , e x quo tam fo rlitor ju ra re ccepit ; Infernns u lu la n d o , qu od suum n o n e s t , emittore v a ld o fe s -
ideb Petrus securita te arinatus, qu ìa1negando clama ve ra t, tin a l. Omnis enim crea tura C rea torem h o d ie resurrexisse
u t eum omncs b en e a u d ir e n t , atisus fu it in tra re, ubi Deus a mortuis manifestai. Numquid e t nos lacero debomus ?
cra f. E t tu n c Dominns aspexit Petrum , c o r d e ipsi d ic e n s : II. Annuntiavimus (6) enim hod ie quinquies Dominum
«P e tre,a spic eu lrumm ocogn ó sC a s ; non enim te n e g av i,dum nostrum apparuisse secundum Evangolii v erbum : primo
esses in mari. » E t lu n b P c t ru s e x iv it, e t fle v it amare*. S ed Mariae5 flenti ad monumentum (7), secundo cidem e t aliis
"■ande, 0 pe cba lo r, qu ia lic e t Petru s p e c c a v e r it , e t multa duabus m u lie r ib u s , uuntiantibus c t red eun tibu s a monu -
m-ala c om m is e r it, hodie tarnen in ter caetoros, e t supSr cae- mento ad Discipulos; le r tioP e t ro ; quarto Discipu liscuntib u s
te ro s , a Sa lva tore nominaiur : « D i c i l c , in qu it (1) Disci- in Em m a iim ; quinto ipsis rev e rsis in J e ru sa lem , absente
» pulis e t P ètro *, » qui cap ut e st A p o s lo lo rum , qu od non T h om a 9. Sed quia hod ie satis de his au d is lis , id e o d e s e x ta
desperet de pe cea tb tonpcr commisso. apparitione d ic ere non pigre scat. Nam p o s t d ie so cto in J e -
V I . E c c e e n im , f ra t re s yd u o p e c c a to r e s , quo rum qu ilibet rusalem Discipulis ap p a ru it, T homa praesento, e ù ln t r a v i t
grattam magnani re c e p ii : bam Maria v id e i e t d e n u n t ia t , »januis c lau s is , e t stotit in medio e o rum , e t dixit : P a x
sed e t Petrus se n omin arims lim at. E ia e rg o , o pe ccato re s , » v o b is7. » S e d s iq u is ph ilosoph orum, in imicus v irtu tis ,
quid agitis ? quid amplius dormilis? cu r pigroscitis ? E c c e pra sum ps it p e tc re , q u omod oCh r is tu s januis clausis adDis-
enim Sa lva tor pro v ob is (2) m o rlu u s est. Hauriatis e rgo cipulos intrare p o lu i t , d ic a t , o b s e c ro , u iihi p a g an u s ille ,
sp em , ha iirialis aquas ; fletè amare cum P c t r o , rigate quoraodo e t idem Deus e t homo supra mare s iccis pedibus
-Cb risti ‘(5 j pedes cum Maria. F a c iam u s quod Maria fe c it : ambulavjt. N um q u id n o n (8 )e t iq a r e e tom n ia o b cd iu n t ,ta n -
■eruil enim aroma ta , e t v enit ungdre J esum * . Numquid quam fa cto r i e t c re a to r i cun,ctorum ? « In tra v it enim januis
•v e n it , u t resu sc ita re t? Scimus enim, quod resuscitare nos- » clausis, e t s tetit in medio,- e t d ixit : P a x vob is. » P o r r e x it e t
4rum n o n 'est, sed b en e ungere nostrum est. Em am usen im dedit id , quod e st sum mum bonum honorum. Deinde ait
aromata cum trib us ' mulieribus ; tre s enim mu lic res sunt Thomse : A c c e d e , e t « Mille inanimi luam in latu s m e um ,
-m en s , manus e t lingua. De his e n im , u t a rb itror, P etru s » e t v ide * , » e t palpa , si sum i l l e , qui te e le g i de mundo.
a Domino mandatum r e c e p i i: « P a s c o ,in q n it, mente , pasce E t ait T homas : «Deus m eu s, e t Dominus m eu s9.»
o r e ,p a s c em a n n 1^ ) , 'id e s t, opere. »Pa sce tu e rgo animum
III. Sed d ic e t quis : C u r permisit se tangi a T h om a , e ta
tuum e't p ro x îm i, o ra lio n c , pasce v erbo e t exhortatione ,
Maria so tangi non permisit? Cu ju s r e i causam hanc esse
pasce exemplo c t e xhibitione. Quærat e rgo mens vestra
decerno. Nam Maria abundavit in Ild e; stalim audiendo in
arómala compassiortis , quærat aromata re c lilu d in is e t jns-
h o r lo vocem Domini, d ix it ilia : « Vo x Domini e s t; » statina
titiaîj quæra t eliam arómala discretionis e t perseveranliæ.
v idendo c o g n o v it, e t prie gaudio eum amplecti e t stringere
S ic enim fe c it M a r ia ; sic e t p e r se v e ra v it, e t perseverando v o lu it , n o n q u o d d u b ila r e t .s c d u tc o n s o la r e tu r ta c lu , s icu t
v id it c l in v e n i t , quod (5) co n cu p iv it; quem c liam v id ere con so laba lur au d itu e t visu. V e l aliter , quia omnia Christi
nos ipsos ipse idem fa ciat qui cum P a ire e t Sp iritn sanclo actio nostra e s l in st itu lio , n o lu it tangi a feemina , u t e t
nos ipsos tangi ab cisdem non pe rmillam us , quousque as-
cenderimus ad P atrcm in ccelum. P in g a lis enim fmminas
omni s a n c lita le ,o rn e lis e t homines omni v ir tu te ; nil pe ju s,
nil magis dub ium, n ilim p e r fe cliu s , nilm or life r iu s volentibu»
ca s le v iv e r e , quam hab e re consortium feeminarum. Noluit
ergo Dominus tangi a Ma ria, ut nos d o c e re t; vo lu it tarnen
tan gi a T h om a , u t eum e t nos illum in a re t, quia non erat
lld c lis , sed satis in credu lu s . S ed postquam t e t ig it , clama-
v it e t d ixit : « Deus m e u s , e t Dominus m e u s .»
IV . Nos au tem , f r a t r e s , discutiamus e t c o g item u s ,
q u o d (9) jam Dominus intrare d ignatu r ad no s ; non enim
v iv it e t regna t in sæcula sæculorum. Amen.
SERMO XLVIII.
ln die Paschæ IV, de Resurrectione Domini.
E d u c itu r e x e ju s d em B ib l.M d .il. eodem cod. x , f o t.5 1 . visitare e t in tra re ad omnes dignatur, sed ad b en e operan-
S i t hie sermo cum cceteris in appenxlice, postprcecedentem , tes e t pe rsev erantes.Ta le s e rant A p o s to li, quia «Cum esset
cum numeroinelie Paschte x v i. »se ro die i l l a 14, e tc. (10) »Q u id pe r S e r o , nisi tota v ita
hominis d esigna tor? Nam s icu t p e r m a n e , principium
operis, p e r meridiem medium o p u s , s ic p e r S e ro finis ope-
r is designa tur, e t tempus recipiendi me rced em e st. A d sic
persev erantes C hristus fe s linanter a d v e n i t ; tales v is i t a t ,
SYN O P S IS .
I- Festi P a scb a lish c titia .il. Postquam quinquies apparuisset tales c o n fo r la t , talibns se s ic manifestat. Intra t e t venit
Christus , sexta vice Thomas se manifestat. I II. Cur Christus
Sa lva tor ad qu ie sccnics , quia «Una sabbatorum 11 »A po stoli
qu ie sc eb an t; s ic quiescentibu’s in tra v it ad eos ; s ic se-
d en lib u s , Spiritum sanctum misit ad cos. Nemo enim
Christum v id ere p o t e n t , nemo Spiritum sanctum recipere,
nisi fu e rit mente quietus. In tra t Sa lva tor, e t v isita t r e c lu -
sos ( 1 1 ) , quia januis clausis in tra v it.T u e rgo claudas portas
corp oris lu i , oculos ab illic ita v is ion e , manus a pra va opevolu
it se langi a Tlioma , non autem a Maria Magdalene ? IV .
Qui sunt hi ad quos Dominus dignatur intrare ? V . Apostolos
ìmitemur.
I. H o d i e , fratre s d ia r is s im i, omnia q u a :le g un tu r , omnia
quae praedicantur, cum omni laetilia audienda su n t,
qu ia e c c e jam « Vetera trans ierunt, e t e c c e nova fa cta sun t r a t io n c , aures ab omni mala auditione. F n g c ad e rem um ,
» omnia*.» Haec e st enim dies magna: n o v ila tis , quae non si in ( 12 ) mundo haec fa ce re pcrtimescis, e t ibidem boatus
in ve le ra sc it. Ideo dies Pascha: dies boni nuntii e s t ; id e o , a Christo poteris ( 1 3) visita r!, u t P au lu s eremitarum pater,
fra t re s , hodie s ilcn d um n on est. S ed si tace re volu erim u s, In tra v it Sa lva tor, e t v isita vit congregatos. Nam qui bene
merito arguemur. Nam hodie lo c u li sunt ccelorum c iv e s , fortes non su n t, ad eremum fu gere p c r icu lum e s t , si soli
2 Marc, xvi, 71 — 3 Ibid. / — * a Cor. V, 17. — s joan. xx, i r , et seqq. — ® Lue. xxlv, 1 , et »cqq. — 1 Joan, x x , 26. ■
8 Ibid. 27.— 9 Ibid. 28.— 10 lin'd. 19. — « Ibid.
* { 1 ) Cod. quia dicite. — (a) Id. nobis. — ( 3) Id. sibi. — (4) Uode lisec a quo lisec fuerunt decerpla. Prima tarnen apparitio narratur apud Joannem.
«uclor muluatus fuerit, prorsus nescio, nisi quod sic tripliccm Christi — (8) Dcest in cod. non more solilo, et deindc sibi pro ipsi. — (9) Cod.
vocem velit interpretari. — (5) Forle quem, ut recte dicla concord ent. sed. — (10) Id. et quid, pro etc. quid. — ( n ) Id. male ad reclausos; et
— (fij Cod. annuntiamus.-rxjn) Lcgitnr liic lumi/te ultimo, aut potins Lucce inferius pariler reclausos habet pro rcclusos. — (ca) Deest in apud tod.
ultimo, quae verba nihil aliud esse videntur, quam indicatio qdeedam capitis, — ( i 3) Cod. Beati... potentis.
ibidem pe rman se rint; quod si c e c id e r in t , non h a b en tm o x quando sacramentum passioms lllm sm entc e t co rp o re digne
sublevantem* : perfectorum igitur e st solus in solitudine
habitare. Congrcgem ur e rg o sim uliti u num, si de numero
p e r fe ctorum non sn u iu s , et sic v ir ilile r præ liemur. Una
enim candela cito satis e xtin gu itur, sed si multæ simul (1)
accensæ fu e r in t , de le v i sic e xtin guí non possunt ; e t si
oves congrégalas non fu e r in t , fa ciliu s cap iu ntu r a lupo.
Intra t Sa lva tor e t v isitâ t timoratos; nam timidi erant, quia
« P rop ter metum Judæo rum1 » v a ld c timeb ant. Oportet
ig itur nos in cu n c lis Deum tim e re , quia qui sine timore
e s t , numquid ju s tif ic a n poterit ? P e r timorem enim con-
cipimus sancta desideria , protulimus sancla su sp ir ia , et
pa rere possumus bona e t perfe cta opera.
V. E r g o , fratres m e i , sáne los istos Apostolos sic timora
to s , s ic re c lu s o s , s ic perseverantes i sic fide fe rventes ,
sludeamus sequi e t imitari. Nulli jam n o s trum , de cæ le ro ,
v eritatis dubium r c lin q u a lu r , v el igooran tiæ lo c u s , v e le r -
roris casus. Com ed it e t bib it, s tetit e t am b u la v it , loqui et
tangi voluit. Omnes e rgo sanctam fidem calholicam con-
fiteamur, a gn o s c en le s , amplectentes e t o b s e rv an te s , c la mantes
: «Deus meus e t Dominus meus ! » quem v id ere nos
fa ciat ¡I le , qui pro nostra salute mori et resu rgere digna-
tus est. Amen.
SERMO XLIX.
In die Paschte V.
Habcs hunc sermonem in Bibi. Mdil., cod. x , fol. 3 1 b,
de quo satis dictum èst. decedere ■videtur hcec homilia ad
Origenis methodum et dictionem. Sit in appendice post pr<e-
cedentem, cum numero in tlie Paschte xvi.
SYNOPSIS.
I. Quomodo vetus Pascha celebrabatur. II. Christus verus
a g n u s paschal is, cujus sanguine salvàtur homo, et carne nu-
tritur. III. Cuin pcenitentia et bonis operibus accedendum. IV.
Aghoscenda Christi divinitas , simul et humanitas. V. Vitia
restringenda, mandataque Dei festinanter adimplenda. VI. Sic
pervenitur ad veram felicitatem.
I . A u d is t is , fratres diarissimi, qnod ille sapiens Archi-
teclns, vas electionis, veritatis prtedicator, et doctor universi
mundi , et turris fortiludinis Sion, nobis pradicavit
suscipimus. Ideo in supérliminaribus domorum poni debet.
Et quid est, fratres, domus? nisi mens nostra designatur,
cujus domus superliininare est ipsa inlenlio, qua: prseeuii-
nct aclioni ? Qui igitur intentionem sua: cognilioois ad imi-
lationcm Dominica: passionis dirigit, in superliininare (2)
domùs sanguinem agni ponit. In noclo quippe agnum co-
medimus, dum in sacramento Domini passionis corpus
accìpientcs, adhuc invicem nostras conscientias non vide-
inns ; quse lamen carnes igne assandse sunt, quia dissol-
vunlur carnes quas decoxeril aqua ; sed si assantur, robo-
rantur. Sic enim carnes nostri Rcdemptoris assaUe fuerunt
in ara crucis, etaruerunt tanquam lesta*. Quid namque
testa , nisi molle lutum? Sed igni ponitur, ut solidelur.
Virtuscrgo humanitatis Christi, velut lesta exaruil, quia
ab igne passionis usque ad yirtulcm incorruptionis crevit.
quomodo in nostro Pascha Agnus immolalns est. Pensare
ero-o debemus , fratres, quid de Pascha Lex loqualur, ut
videamus sublilius, an de Christo dicta videantur. Moyses
quippe ail :« Sumént do sanguine agni, et ponent super
»utriimquc postem, et in supérliminaribus domorum, in
» q u i b u s comedent illum , et edonl noctc ¡Ila carnes assas
»igni. Caput cum pedibus ejus et intestinis vorabitis, nec
» remanebitex eo quidquam usque mane. Si quid residuum
»fuerit, igne comburotis5. » Ubi et additur :«Siccome-
»delis ilium : renes vostros accingetis, et calceamonta ha-
»bebilis, habentes baculos, et comedelis festinanter*. »
lliec autem cuncta magnani aedificationeui pariunt.
II. Quis namque sit sanguis agui, non audiendo , sed
bibendo didicimus ; qui sanguis super utrumque postem
ponilur, quando non solum ore corporis, sed cordis reci-
pitur. Ib utroquó enim poste sanguinem agni ponimus,
* Ecclè. iv, io !— 2 Joan. xx, 19. — 3 Exod. xu, 7, el seqq. — * Ibid. 1:
- ; — 9 Gen. n , 7-
( ì) Cod. ' insimul. — (a) Cod. non habet in. — (3) Id esl fundari dicitur,
quam haretici in sacra Scripturafundare frustra nituntur. — (4) Cod. hoc
flatum. — (5) Sic evidenter Iegendum; cod. male in creando ersatur, et
IH. Sed sola Redemploris noslri pcrcepta sacramenta
ad veram pnritatem mentis non suHiciunt, nisi et bona
opera conjungantur. Quid enim prodest homini corpus
Domini percipere, et mores malos non corrigere?Ideo sub-
dit : a Azymos panes cum laclucis agrestibus*. » Vere
azymos panes illi comedunt qui recta opera siue vana gloria
faciunt. E fermento namque Deo sacrificium immolat qui
sacrificium de rapina parat, vel qui sacrificium Deo cum
odio ministrai, vel cum intenlione redeundi ad peccala
consistit.Tales vero comedunt panem supramodum fermentatimi
, de quo ail Apostolus : « Modicum fermentimi totam
»massarn corrumpit7, »quia a Qui peccai in uno faclus est
» omnium reus8.» Attendile igitur, fratres, a tali fermento
Pharismorum , ne cum eisdern demergamini io profondimi
maris. Lactncie vero agresles vai de amara: sunt, quae apud
Romanos indivia (sic) nuncupanlur; carnes vero agni cum
laclucis agrestibus edendse sunt. Et quid perlactucas, fratres,
nisi amara pcenitentia designator? ila: enimlactucaecorpus
refrigerant, sed et pcenitentia animam purgai; lactucaehe-
par emundant, sed et pcenitentia animam laelificat. Come-
dendus est igitur agnus cum lactucis agrestibus, ut ipsum
digne sumere valeamus.
IV. Sed agni caro nec cruda sumenda est, nec cocta in
aqua, quia ipse Redemptor. nosler nec purus homo existi-
mandus est, nec per humanam sapienliam qualiter incarnar!
potuil est dispulandum. Hoc autem volens Arianus
investigare, inter caelera mala, dixit factam esse, animam
hominis ex substantia Dei; quod falsum esse omnino pu-
tamus; nam Dei substantia nonmulatur, anima vero hominis
de bono in melius, et de malo in pejus quolidie unitari
videmns. Pereat inlenlio illa, quse in sacra Scriptura
fundatur (3), scilicet : «Spiravit in facjem ejus9.» Licet enim
Deus in faciem hominis inspiraverit, hunc (4) llatum in eum
posuit, non tamen anima de substantia Dei est, sed inl'un-
dendo creatur, et creando infunditur (ó). Nolite ergo sapere,
nisi in quantum necesse est sapere. Omuis eniui qui
Incarnationis mysterium (6) juxta humanam sapienliam
quaeritet sludet investigare, carnes in aqua vult coqucre,
et dispensationis ejus mysterium per vanam scientiaui penetrare,
ad quam attingere uon potucrunt naturalcs phi-
losoplii, sed aperta liiil huniilibus piscaloribus. Homo (7)
igitur, fratres, per muudunaui sapienliam profundilalcm
Incarnationis penetrare non prsesumat, sed assas carnes
ejus comedat, ut dispensari omuia per Spiritùs sancii po-
tentiam sciai :de quo adhuc recle subjungiliir: «Caput cum
»pedibus et intestinis vorabitis*9. » Caput enim agni vorare
est divinilatem ejus percipere : pedes vero vorare, est vestigia
ejus humanitatis amando el imitando perquirere.Quid
etiam per intestina, nisi verborum illius occulta et mystica
mandata, qux tunc voramus, cum verba vitas cum avidi-
tatè sumimus ? Sed quia nullus sufficit, ut omne sacrum
1 ^— 5 Psal. xxi, 16. — 8 Exod. x u , 8. — 7 x Cor. v, 6. — 8 Jacob. 11,10.
— 19 Exod. x u, 9.
creando informatur. — (6) Cod. male ministerium, et «ic deinceps plufiet.
— (7) Deest homo in cod.