IBl ß:^
I
■ H ® S fski
iJ l
! Wm S'
- 1 1
■ j i f I
5 1 8 5 . P l a a t XLVIII. 1778.
T w e e d e e e u w f e e s t d e r t o e t r e d i n g v a n A m s t e r d a m to t d e U n ie
e n d e i n v o e r i n g d e r K e r k h e r v o rm i n g a l d a a r . 2 6 Mei 15 7 8 .
Foorzijde. {Volgens de gedrukte verklaring.] De Vrijheid, als een genie afgebeeld, met
speer en hoed. Zij houdt het wapen van den Prins van Oranje en van zoodanige Steden, als
zieh reeds aan ’sPrinsen zijde gegeven hadden, zamengestrikt vast, en noodigt de Stedemaagd
van Amsterdam, die met haar wapen schoörvoetend aankomt, u it, dat bij de overige te voe-
gen. Tusschen haar ligt een afgerold papier, verbeeldende de 24 Artikelen, waarop de over-
gftve der stad op den 8 Februarij 1578 plaats had. Daarop ziet het Omschrift:
Om d e n r a n d :
T A N D EM L A B O R E PARTVM .
E IND E L IJK MET MÖEITE VMRKREGEN.
l n d e a f s n e d e :
8 E E B :(r u a r i j ) 15 7 8
Keerzijde. De Godsdienst, voorgesteld als een gesluijerde v rouw, door het Alziend oo» be-
straald, en kenbaar aan het k ru is, dat zij in den regter arm draagt, legt een brandend hart
op een versierd altaar, welks voetstuk met het jaartal 1778 prijkt. Achter haar is een obe-
lisk , omslingerd met twee slangeronden, zinnebeeiden der verloopen eeuwen.
Om d e n r a n d :
V E T V S IC O N A B IT C V R IA N OVA V E N IT .
H ET OUDE BEELD (■voorwerp van vereering) IS VERD WENEN, EEN NIEUWE
REGERING I S GEKOMEN.
I n d e a f s n e d e :
28 MAY (■) 15 78
Op d en s o k k e l :
I . M. I ,A G E M A N
Den 26 Mei 1778 was het twee eeuwen geleden, dat de Roomsch- en gedeeltelijk nog
Spaanschgezinde Overheid werd afgezet en die Regeringsieden, welke men voor de sterkste
tegenkanters der Unie hield, met een aantal geestelijken, vooral Minnebroeders, de stad werden
uitgeleid, terwijl zoowel het Raadhuis als de kerken door de Protestanten werden ingeno-
men. Hoewel het herdenken van dien dag zieh door geen feestelijkheden kenmerkte, open-
baarde het zieh door een aantal werkjes, waar, in rijm en onrijm, het gebeurde in geschetst
of bezongen werd.
Tot de laatste behooren de navolgende geschriften:
De Heroorming van Amsterdam in den ja r e 1578 enz. Amsterdam, bij P. Co n r a d i , 1778,
met een plaat der uilleiding in 1578.
Eeuwgety der Reformatie binnen Amsterdam, 32 b l., zonder plaats of drukker.
J. Mo b a c h iu s (rustend Leeraar te ’s Herlogenbosch), Gedenkteeken opgericht ter herdenking van
het 200jarig Tijdgewriclit en Jubelfeest zoo van de Reformatie in V gemeen als het dien aan-
( 1 ) Z66 staat er op den penning; d o c h ’t had 26 May behooren te zijn. Zie' Ned. Mercitrius, XLIV. bl. 1 8 9 , 190.
- 117 —
gaande ooorgeoallene in den ja r e 1578, omtrent den Kerk- en Burgerslaßt te Amsterdam (volgens
Exodus XIX : 4 en 5 ), 1778.
J . K o k , Amsteldams Eer en Opkomst door rhiddel der gezegende heroorming, geschied in den
ja r e 1578, en z ., Amst., 1778.
Tot de berijmde gelegenheidsstukken behooren :
B a r t e o l . R u l o f s , Amsterdam.hervormd, in drie zangen, Amst., 1774, metfraaie platenenportretten.
’£ Juichend Amsteldam o f Jubelzang op het tweede Eeuwfeest zijner heroorming in de Kerk
en burgerstaat in 't ja a r 1578 .• op het eerste Eeuwfeest der Nymeegsche vrede (1678) en op de
dortigste verjaring van de vrede van Aken (1748) door A r n o b iu s P h ilo m u su s G oesaitos , Amst.,
1778.
F e r d in a n d D o b b r a ü sk i , Eeuwzang op het 200jarig feest der Heroorming van Amsteldam,
Amst., 1778 (l). .
5 8 0 . P l a a t XLVIII. 1778.
V g f - e n - tw i n t i g - j a r i g h u w e l i j k v a n J o a n F r e d r i k d’O r v i l l e en
M a r ia P . h i l i p p i n a S c h r i j v e r . 2 9 Mei 1 7 7 8 .
Foorzijde. De Dankbaarheid offert knielende aan een aangestoken Altaar, versierd met twee
aaneengevoegde wapenschilden (2) en geplaatst voor eene Zuil, op welke het Bijbelboek ligt,
door een hemellicht omstraald. Een slangerond, binnen hetwelk het merk (£, ter aandui-
ding van een tweemalen gehalveerd honderdtal en alzoo van ’t getal 25, is in de zuil gebei-
teld. Aan haar voet ligt een hoorn van overyloed. Op den achtergrond vertoont zieh een
zeilend schip.
Om d e n r a n d :
JO A N E R E D R IK D’O R V IL L L E EN M A R IA P H IL L I P P IN A S C H R Y V E R
I n d e a f s n e d e :
V E R E E N D 29 MAY
1 7 5 8.
Op d e n s o k k e l :
I* G- H O L T Z H E Y - FEC.(it )
Keerzijde. Het Alziend Oog, in een hemellicht, dat de volgende regels bestraalt:
De K;e rk , onz’ E c h t , zyn b e id ’ in V r e u g d ,
Op d e e z e n d a g , n u wy n a a ’t P a a r e n ,
E n G o d s d i e n s t en o n s b e id e r j e u g d ,
Z ie n in d e s ,H e e r e n g u n s t V e rja a re n .
E e n D o c h te r s i e r t o n s z ilv ’re fe e s t.
Wy lo o v e n God m e t d a n k b ’re n g e e s t.
( l ) Vergeiijk den Nederl. M e rc ., XLIV. 1 7 7 8 , b l. 188—19 1 ; Vad. H ist. Beschr. , V. b l. 242—245. Zie over de aange-
liaalde geschriften: Hed. Vad. L e tt. , 1778 , VIII. 1 , b l. 391. Bijna vijftig jaren te voren was de omkeer van zaken binnen
Amsterdam herdacht door Is. le Lon g , in zijne Historische Beschrijviny van de Reformatie d e r sta d t Amsterdam me t meer a ls
70 hop. j> laten v e rc ie r t, Amst., 1 7 2 9 , fol.
(* j Het wapen van d’Orville is van sab el, met een klimmenden leeuw van zilv er , vcrgezcld met vierkuipersmessenboven,
heneden, regts en lin k s, van zilver. Dat van Schrijver is van k c e l, geschuind met een dijk van goud en met een zilveren
ster aan het hoofd links.
Voorts
1£. 30