»ontrermoeideu gVer ,„t s,«„d. Bij een ieder, die eemgsins raet de bronnen van d e n w eW t
»Za T Z r ' l Z i8’ l0°pea 0°Bmblikkdi)‘k het oprigteu en in atand honden
» st | ¡,nnen e‘ZelTe’ beneTens dc Koophandel en Zeevaart naar bniten als twee
»steunpilaren m het oog, d.e wel voornamelijk dien welvaart moeten schrägen, aal deaelve
» duurzaam zgn en toenemen; hij derhalven, die met een waarlijk vaderlandlievende sucht
»voor onaen bloet en welvaard beaield is , kan aieh veraekerd honden , daaraan mede te
»werken soodra hg arbeidt aan de verbetering van Handwerken en Zeevaart. De beschaving
»m deze vakken ,s apo aigtbaar bij elk der naburige Volken tot dat toppnnt geklommen, dat
» e r gver en werkaaamhe.d vereiseht worden om met hen op die hoogte te blnven, dat
» onze voortbrengselen en de knndigheid onaer handeldrgvera ons, doorminderevolmaaktheid
» niet bij, hen doen dalen.”
De eerste prijsuitdeeling (l) had plaata op 26 Jnni 1799 en geaehiedde door den hoofddirec-
teur P. »a Gavaaa De aehool telde toen 67 leerlingen in de Teekenkunde, 6 in de Bouw-
kunde en 10 in de Zeevaartkunde. Het onderwija werd gratis gegeven.
Wg hebben een,ge bladaijden vroeger (*) doen opmerken, dat men in 1795 wel ontwerpen
maakte van pennmgen, bestemd om de gewichtige gebeurtenissen van dat jaar op dnuraame
wgae m hermnermg te bewaren, maar dat gebrek .a n deelneming - een natuurlijk gevolg
van algemeen geldgebrek - het tot atand komen daarvan verhinderde. Ook latere proefne-
mingen van d.en aard alaagden niet gelnkkiger. Joaara Evskts («) te Dordrecht, medailleur
en graveur der Bataafache munt aldaar, gaf, in het begin van Mei 1798,een gedrukt plan van
mleekemng ,n het h eb t, » te r vervaardiging van eenen gedenkpenning, met opaicht tot de
»nieuwe acte van Staatsregeling voor het Bataafache volk, aangenomen den 23 April 1798”
De uitnoodigmg, m den brommenden stijl van die dagen en doorspekt met de noodige ' I en
—— , waar men toen aoo kwistig mei was, moest dienen om de » Bataven” op te winden tot
het helpen vereeuwigen van »deae godlyke Stichling, waarover de vrijheid aelveverruktwas”
Op de Foarzyie aou men te aien krijgen »Een rijzige gedenkanil waarop een mensehelyk
» hart - als ondeelbaar. Daarvoor een brandend altaar, waarop de „H a n d e l, als het sym-
»bool der vroegere genmeerde provintiale Souvereiniteiten, door de vlam verteerd wordende
»De een- en ondeelbaarheid der Bataafsehe repnbliek werd hiermede aangednid Aan de'
»regteraijde van het altaar aou men de vrijheid en gelijkheid aien, verbeeld in een sehoon
» gevormde maagd, hebbende m de eene hand de tpeer en het waterpat, en in de andere een
»palmtak en mhmkrant. De triumf op hnn belagers, den 22 Jan. 1798 (*) behaald aoude
»daarmede worden aangeduid. Aan de andere , aijde van het altaar aou men de Deiujd en
» Getrouwheid vereenigd vinden voorgesteld in pene dergelijke Maagd, welke met haar regter-
»hand het vuur des altaars aanstookt door h et vlammend oflervocht dat zij uit een schaal op
»den pijlbundel plengt om deaen des te spoediger te doen verteeren. Met hare andere hand
» dru k t aij op hären hoeaem de acte van Staatsregeling , welke op den 23*“ April 1798 is
»aangenomen. Voorts eenige toepasselijke Ietteren. — Kcerzijde. De Bataafsehe en Fransehe
» vlaggen in elkander gestrengeld en een aeer toepasselijk vers (dat waarschijnlijk no» gemaakt
» moest worden) en daaronder een bloemfestoen” .
In fij'n ailver aon de p e n n in g /1 0 , in g o u d /1 2 0 kosten, f h o f / 4 0 moesten als voorsohot
bij de inteekening, tegen een »behoorlijk certificaat” , worden gestört. («) Yermoedelgk schrikte
( ■ ) D . prijzen bwtond»» t»cn srootendetls in gotuigsctaiftcn op fnmoijn gcichrcvon cn v .n het » g e l der Äondemin
voorzien. Een buitengewone prijs voor boetseeren werd aan Go o r t je v a n Ölst verstrekt.
( s ) Blz. 45 0 aant. (1 )
{ > ) J o sep h E v e e t s sneod de penningen n". 620 s - b , hetgeen irij b is. 272 vereuimden te pemeld on. Ven te ln t den
Nattorscher, 1 8 6 8 , bl. 249—250. g J
(< ) Het was namelijk op den 2 2 « « Januari 1798 dat de Nationale Vergadering na een groot deel van bare leden te hebben
doen gevangen nemen, zieh eigenmächtig konstitueerde als het Een en Ondeelbaar JFeigevend üchaam d e r een- en- ondeelbare
Repnbliek, met vernietiging van alle provinciale en kwartierlijkc Souvereiniteit. Zie Ned. Merc. 1798. blz 16
( 1 ) Z n lt een eertMcnnt, sfgegepen , . n den bnpgep J o o sr EoMvmeEnr. in d". 9 Mei 1 7 9S, beneven, de MSS. verklerin.
en gedrukte uitnoodiging, zijn nog aanwezig ter Kon. Bibliotheek.
deze laatste voorwaarde de lieden a f, en mislukle daardoor de speculatie. Doch in elk geval
zou de penning te Iaat zijn gekomen, want voor dat hij had kunnen gereed zijn, had de staats-
greep van 17 Juni dien van 22 Januari reeds vervangen. Wat er van zij, het voorslel van
E v e r t s had hetzelfde lot als zoo vele andere die in dien tijd gedaan ■werden, (t) H l
S4G. P l a a t LXXXI. 1799.
Op h e t o v e r l i jd e n v a n W i l l e m G e o r g e F r e d e r i k , P r i n s v a n O r a n j e ,
te P a d u a 9 J a n u a r i 1 7 9 9 .
Voorzijde. Het horslbeeld van den jeugdigen Prins in Oosteürijksch uniform, met een
mantel omwikkeld.
Om d e n r a n d :
GV1L.(ielmvs) GrEOllG.(ivs) FRED.(ericvs) PEINC.(eps) AYR.(asiae) COM.(es) NASS.(aviae)
NAT.(vs) HAGAE. COM.(msj XV. FEB.(evarii) A.(nni) MDCCLXXIY.
WILLEM GEORGE FREDERIK, F R IE S VAN ORANJE, GRAAF VAN NASSAU,
GEBOREN TE 'S GRAVEN f f AGE DEN 15^“ FEBRUARI 1774 J J
Onder het borstbeeld: J. P. MENGER F ( egit ) . (3)
Keerzijde. De afbeelding van het gedenkteeken , door Ca n o v a gebeiteld en ter eere van
den overleden Prins in de Eremitani, de kerk der Augustijnen, te Padua opgericht. (*) ’ ln '
het dekstuk prijkt een lauwerkrans. Aan den rechter bovenhoek van het gedenkteeken hangt
een schild en een zwaard, (3) bij welke een vrouw, de Pietas (ü) voorstellende, zit te treu-
re n , met de rechlerhand het voorovergebogen hoofd ondersteunende. Een pelikaan (?) Staat
nevens haar als zinnebeeid der kinderliefde, die het gedenkteeken stichtte.
Om d e n r a n d :
PA R E N T V M. AM O R . P A T R IA E . S P E S . F R A T R I S . D E S I D E R I Y M
DE LIEVELING ZIJNER OUDERS: DE HOOP ZIJNS VADERLANDS:
R E T VOORWERF FAN ZIJN BROEDERS ROUW. (8) .
« i l i
( ' ) Zoo stelde Zqbli in 1796 ter Nat. Vergadering, bij ’tcindeloos harrewarren over de te ontwerpen staatsregeling, bet
uitloven van een eereprijs voor, bestaande uit een gedenkpenning van 100 dukaten, te verlcenen aan h em , die ’tbesteontwerp
eener staatsregeling voor Nederland zou hebben ingezonden; tot welke inzending alle bewoners van Europa zouden worden
uitgenoodigd.
( * ) Afgebceld en beschreven in de Beschrijving en afbeelding der Nederlandsche gedenkpenningen van 1815— 1838 aan
sRijk s munt te Utrecht geslagen en verkrijgbaar ge steld door F. J. vah H eeck er en van Brandsenburg. Tab. IV. n. 1. blz.
44—45. Prijs: zilver f 7 .6 0 , brons f 2.25.
( s ) J oannes P h il ip pu s Me n g e r , geb. 14 Dec. 1818 te Utrecht; thans nog graveur a a n ’sRijks munt aldaar. Voigens
A stre a , IV , 1855 , blz. 3 6 2 , sneed deze graveur dien penning in 1837. s
( 4) Aigebeeld in d’E scury , Hollands Roem, II. blz. 380 en bij H enry Mo s e s , The works o f Antonio Canova engraved
in outlines. Part XVI.
( * ) Op het schild Ieest men (op ’tgedenkteeken) Fr ed . Willblmo d’Or a n g e .
( «) » Met al den rijkdom onzer taal zoo eigen” , zegt d ’E scury t. a. p. b lz. 3 8 1 , « kan ik he t woord Pietas in ’t I-Iollandsch
» niet uitdrukken. lle t is de persoonsverbeelding van dat heilige menschengevoel, hetwclk in die liefde op eerbied gegrond,
»welke kinderen hunne ouders toedragen, bestaat: het sluit mede die in , welke ouders voor hun kro o st, broeders voor hun
» zusters gevoelen”, enz. enz.
( ' ) Althans zoo noemt hem B a e d e k e r , l’Ita lic Septentrionale, 1 8 6 5 , p. 249 en zeker heeft de vogel nicer v
sien wil j doch dat was den Hagenaar te vergeven!
oord voor Pietas kon v in d en , wij moeten ons even zoo beklagen over
’tDruk t, althans bij Horatius, het weemoedig nastaren eens afgestorkaan
dan van een ojevaar, dien d’E scury er t. a. p.
( 8 ) Klaagde d ’E scu ry , dat hij geen Hollaudsch
de onmogelijkheid om ’tLat. JDesiderium te vcrtolken.
venen u it, dien men zoo gaarne zou terug vinden.
i een peli