p e r , kwamen, in 1 8 6 7 , twee stuks voor den da g , thans bij Mr. J e r . de Vr ie s J eez. , te Amsterdam, en den heer O. B.
' t H o o f t va n Bbnthuiz en , te Dordrecht.
139) 783* P l. LXXXVIII, 1788. Eeuw fee st van den tocht van Willem I I I naar Engeland. Bij n°. 782—783 voegen wij
nog een derde g e ta kk eld , geel koper.
a. Voorzijde: Rechtsgewend borstbeeld van Wil l em II I . Daaronder <>. 1688 <).
O m s c h r ift. G U L I E L M U S I I I D E I G R A T IA
W IL L E M I I I DOOR GODS GEN AD E .
Keerzijde. Een lauwerkrans ; daar binnen :
NO V(embbr)
4™.
1788.
Omschrift-. G L O R IO U S R E V O L U T IO N J U B I L E E .
H E T E E U W F E E S T D E R ROBIS. VOLLE OM W E N T E L IN G .
b. Eon vierde (co ll. V a n Geuns), bijna gelijk aan den derden, he e ftopd e voorzijde : GUILIELMUSIIt, DEI GRATIA.
E ” “P d« teerelld ei NOV'. H ) 1788. Omsctoift: REVOLUTION JUBILEE on wjj.t OM eon D a v i s . a ls» e rm r iig e t
daarvan aan.
139*) Biz. 400 (4 ). In 1800 (Tweede L ijs t n°. 43 5 ) vereerden Regenten van be t H. Geest- o f Armenweeshuis te Leiden
een penning aan P . d u F r e e .
140) 789 790. Broodloodjes (biz. 401) (3 ). J)e beschaldiging der patriotten, van Frankrijk te willen uithongeren, treffen
wij ook aan in het Discours prononcé le 2 5 M ai 1791 p a r quelques patrio tes Holtandois à la Société des amis de la Constitution
séante h P a r is , p . 35, Zij zeiden van de Oranjeklanten: »O u i, ce furent eux qui affamèrent Paris; c’est à eux que l'on doit
» l’exportation du numeraire et consequemment la cherté des denrées: c e sont eux : qui aux approches d’une famine générale
" refusèrent de vendre aux François du bled ; dans l’espoir de voir la France anéantie par le plus affreux des fléaux,” etc.
141) De afbeelding 791 A is genomen naar het vignet, op b lz. 404 (4 ) vermeld, ¿ e n afdruk van het zegel door Mr. J e r . d e
V r i e s J e r z . , ons n a het drukken van plaat LXXVI geworden, deed ons bespeuren. dat ter rechterzijde van het schildgelezen
moet worden: V e r g e r F(ecit).
142) Onder n°. 792 hebben wij , op het jaar 1 7 9 1 , den nieuwen prijs der Maatschappij tot redding van drenkelingen, te
Amsterdam gev estigd , geplaatst. Eerst later gewierd ons door Mr. J e r . d e Vr ie s J erz. de afteekening vaneensoortgelijkeu
penning van een dergelijk Britsch Genootschap: waarschijnlijk in 1 7 8 6 , aan het Amsterdamsche vereerd. Deze omstandigheid
noopte ons om er een nog op p l. LXXXVII open zijndeplaatsje mede te vu llen , en dezen op te nemen als :
900. E er ep rijs van h e t B r its ch Genootschap to t redding van door v erstikkmg schijndooden. 1773. (1)
Voorzijde. Een ontkleed schijnbaar gestikt jong e lin g , liggende naast den mond van een put. De kunst, als een knielend
grijsaard afgebeeld, wrijft met de rechterhand den hartkuil van den schijndoode en weert met zijne iinVt»ri»nTH de schiebt a f ,
waarmede de achter hem staande dood dezen den laatsten steek wil toebrengen. Op den achtergrond een door den bliksem
getroffen en daardoor bedwelmd m an , leunende tegen den boomstam, waaronder hij zicli voor het onweder verscholen had.
Verder op: een derde persoon, die van een boom een ander gebruik heeft gemaakt, door dien a ls galg te bezigen. De Werkt
a g e n , gewoonlijk gebezigd om deze bedwelmden in het leven terug te roepen, liggen op den voorgrond, het zijn een rookende
tabakspijp, een blaasbalg eu spiritusflesch. Boven deze voorstelling op een band LIFE RESTORED; H E T L E V E N HER-
G E V E N .
Keerxijde. Een lauwerkrans, met h e t omschrift :
GENERAL INSTITUTION FOR GR.(eat) BRITAIN AND IRELAND. 1773.
A LG EM E E N E IN S T E L L IN Q VOOR G ROOT B R IT T A N J E E N IE R L A N D .
In het veld :• I n Honour o f the ORIGINAL INSTITUTION f o r Restoring L ife Foundebat AMSTERDAM 1767.
Ter eere van de oorspronkelijke instelting to t wederopwekking van leven , gesticht in Amsterdam in 1767.
De Med. Dr. A. J ohnson zond dezen penning, in d iv e r , met zijn werkje: R e lie f f r o m accidental Death o r summary I n stitu
tio n s aan de Amsterdamsche Maatschappij. Deze besloot uit erkentenis hem haren zilveren penning aan te bieden, waarop
gegraveerd: ALEXANDRO JOHNSONO dono dedit SOCIETAS AMSTELODAMENSIS 1786 (2 ).
142*) Blz. 406 (3 ). Ploos van Am ste l. Prentteekeningen (1 780) 46 stuks en 9 bijteekcningcn, 4°. en fol. (Cat. F. M ull
er , April 1 8 5 8 , n°. 846).
143) Blz. 4 1 5 (4 ) 4 ° ., aldus t e lezen:
DVH TID e n z ., ook met den Hollandschen titel : Plechtigheid te r gelegenheid van het . . . huwelyk van . . . den . . . E r fp r in s e
Willem Prederik . . . met H . K. H . . . . Frederika Louisa Withehmna, Prinsesse van Pruissen . . . geviert door de Portug.
Joodsche Gemeente in ’s Gravenhage, op Vrydag den 4 . November 1791. 6 blz. Hebr., 7-blz . Spaansch en 7 blz. Nederl.
tekst. Kl. 8° . Het gebed was vervaardigd en werd uitgesproken door D a v id d e Is. L eon.
( 1 ) Wei te onderscheiden van de Maatschappij tot redding van Drenkelingen (the Society fo r the persons apparently drowned) in 1774
opgerigt. De eereprijs daarvan werd in 1777 door Lewis Pingo naar een ontwerp van Dr. Watkihson vervaardigd. Voorzijde: Een kindje,
met alle kracht blazende op een brandkout en zeggende: laieat scintieuUa forsan. (Of er misschien, nog een vonkje verborgen was.) Omschrift
: &>c.(ieta8) ¿Mitüinonsis) resuscilat.(iom) intermorluorum ûia.(titata) MDCCLXXIV. (De Londensche Maatschappij tot herteving van
schijnbaar gestorvenen.)
Keersijde: Een eikekrans. Omschrift : Hoc pretium cive servato M il. (Heeft dezen prijs behaald, wegens bet redden van een burger.
Zie Historie en Oedenkschriften van de Amst. Maatsch., V I I , Amst. 1778, blz. 852. 856—357.
(2) Aid. X , 1792, blz. 876 , 379 , 882 , 384 en reeds vroeger vdér de oprichting der Lond. Maatschappij, zie aid. I I , blz. 201.
144) Blz. 4 1 8 (1 ). Bij te voegen: '
Fortsatte Bemaerkninger om oldtidssymlole a f stierne-Kors-og c irke l-fo rm a f Dr. L . Müller. Kjobenhavn 1 8 6 7 , in 8° . ,
vermeld in de Revue de la N um . Beige, 1 8 6 7 , p . 460— 461.
145) 811/812. K e r k der Hersteide Luthersche Gemeente te Amsterdam.
In de Nederlandsche^aarboeken van 1 7 9 7 , blz. 325—3 4 3 , vindt men een verhaal van het voorgevallene ten aanzien van de
gebouwdc kerk en van zaken het bestuur der Gemeente betreffende. Wie er lust in heeft kan daaruit z ien , welk een twee-
spalt er bij den opbouw en later plaats h ad ; hoe d e , blz. 4 2 8 , genoemde aannemers / 104,500 ontvingen, « ondanks door een lid
der gemeente een veel fraaijer teekening voor een kerkgebouw van c i r c a /20,000 minder werd aangeboden’’, en hoe er (v o l-
gens het verhaal) met den opbouw geknoeid werd. Relata re fero .
146) N°. 8 1 2 , blz. 427. J ohannes Hamblau. Zie B er ich t van hem in den Ned. M ercu riu s, 1 8 0 3 , b lz. 40 9 ; Tegenbericht
1 8 0 3 , blz. 43 9 ; Nader b e rich t, blz. 479. Hij overleed den 23 Sept. 1804. Zie h e t medegedeelde van den exeeuteur in zij-
nen boedel: Ned. Merc. 1 8 0 4 , blz. 409—410.
147) Blz. 428. H, P al ie r . Zie V. d . Aa , P . , 1)1. 56—58.
148) Blz. 4 3 9 , regel 1 van bo v en, Staat: 1 2 1 , le es: 821.
149) Blz. 4 3 9 , laatste regel (tekst) S taat: 1 2 3 * , le e s : 823*.
150) Blz. 442(4) bij te voegen: J . M. Ke m p e r , Op het overlijden van P. Nieuwland , 2 8 Nov. 1794.
151) N°. 831., Blz. 449(7). Komt ook met de Kz. van den duit van S ta d Utrecht 1791 voor.
152) Blz. 450. Zeelandsch papieren m u n t 1795. Volgens besluit van 25 Maart 1795 der Staten van Zeeland werd er pa- ;
pieren geld gemaakt v an : 18 st. = 40 Fransche sous = 2 livres.
.9 st. = 2 0 » « = 3 .livre.
4% st. = 10 » » = % livre
en van 2 stuivers. (Dit laatste niet voorgekomen de andere 3 soorten z ijn inhetkabinet
van het Zeeuwsch Genootschap.)
De Fransche kwartiermeesters moesten maandelijks het voor hunne kompagnie. benoodigde g e ld , dat zij in Assignaten bij zieh
hadden, doch dat niemand scheen te willen hebben, bij de provincie, die toen geene kontanten h a d , tegen h e t Zeeuwsclie papieren
geld inwisselen. Het had wettigen cours in Zeeland en werd later ook ingewisseld. (Mededeelingvan den heer A. H . G.
F okker.)
152*) Blz. 4 5 4 (4 ). Verwisseling van Fransche Assignaten. Den 3 Juni 1796 deed de Nationale Vergadering nog eene pu-
blicatie omtrent het verwisselen er van in mandaten. Zie Jaarb. d e r B a t. Rep u b l.. V I I I , n°. LXV: b l. 250 251.
153) Bl. 455. Broodloodjes van Amsterdam van 1795. Den 10 Febr. 1796 werd door d e Representanten van 'tV o lk van
Amsterdam gepubliceerd: »dat het uitgeven van broodloodjes met deze week een einde zal nemen, daar zij tot-hunne smart en
»met de hoogste verontwaardiging ontwaar geworden z ijn , dat . . . deze menschlievende änrigting op verregaande wijze is mis-
„ ijruikt geworden, en frauduleus daarin gehandeld is.’’ — Een aflevering voor verminderden prijs aan de daartoe gequaliliceerde
personen verviug de loodjes.
153*) Bl. 458(6). N . Nederl. Viag. Zie ook Vad. H is t., Dl. L X , (1 8 0 6 ), blz. 1 66—17 5 ; Jaarb. der B a t. R ep u b l., Dl.
V I I , n°. XI.
154) 836. Draagpenning door de Commissie to t aanmoediging van den Zeedienst u itgereikt. Blz. 439 (5 ).
In de Nederl. Jaarb. 1797 vonden wij de antwoorden op de in (5 ) gedane vragen. Aldaar wordt b^z. 1211 — 1214
een adres medegedeeld van de bovengenoemde Kommissie, gedagteekend uit Amsterdam, 18 October 1797, en onderteekend
door acht der Kommissarissen, waaronder M. C. v an Ha l l , in (1) vermeld. Dit adres le er t on s , dat door den Raad der gemeente
van Amsterdam een Kommissie in 1796 is aangesteld om ’s Lands zeedienst op alle mogelijke wijze aan te moedigen.
Deze Kommissie bestuurde een fb n d s , afgescheiden van h e t (in 1 7 8 1 , na den slag van Doggersbank,) opgerichte fo n d s om de
weduwen en wezen van voor het vaderland gesneuvelden o f vonninkten te ondersteunen. De kommissie had echter ten d o e l, even
als later in 1 8 3 0 , om het dienst nemen te r ze e, even als toen het u ittre k k e n van schutters en vrijwilligere, zoo als m en hetn oemde,
gemakkelijker te maken. Zij belastte zieh met de ondersteuning van vrouwen en kinderen van in zeedienst tredenden. Ten
tweeden wilde zij » daaden van braafheid, heldenmoed en dapperheid belonen", en zij was toen (1 8 Oct. 1797) reeds eenmaal
in de gelegenheid geweest om » in eenige jongelingen de door hen betoonde hlijken van moed en vaderlandsliefde te vereeren.” \
Dit was toen nog niet lang ge led en , want dezelfde Ned. Jaarb. 1 7 9 7 , blz. 1127— 1 1 2 9 , bevatten het verslag van deplechtig-
heden, waarmede op 1 September 1797 ter reede van T ex el, aan boord van het Admiraalschip de V rijh e id , d e uitdeeling der
ponningen aan 13 jongelingen, kweekelingen van het Instituut voor Zeevaart te Amsterdam, geschiedde. De besohrijving van
den penning wordt aldaar ook blz. 1129 medegedeeld.
Over de overgave blz. 459 ( 3 ) , zie nog Vad. Hist. Verv., L X , (1 8 0 6 ), b l. 280—293.
155) N°. 836. Blz. 4 5 91) Een derde exemplaar bij Mr. J e r . de Vr ie s J e r z . heeft de inscriptie: A a n G. G. L ans , L id
d e r Commissie.
156) N°. 836. Blz. 459(2). Kweekschool vorn- de Zeevaart. Zie C. d e Ko ning , I I I , b l. 65—70. Een Fonds voor de Zeedienst
werd in 1781 te Haarlem door een der Doopsgezinde gemeenten opgericht. Het werd vereenigd met het A m s t. Vaderl.
Fo n d s, dienende in het algemeen te r aanmoediging van ’s Lands zeedienst en in ’tb ijzo n d er te r ondersteuning der behoeftige weduwen
van gesneuvelde zeevarenden. Hieruit ontstond de Kweekschool.
156*) Blz. 4 59. S. St i j l , Lo fsa n g aan de Vaderlandlievende Maatschappij te A m s te rd am , te r bevordering d e r N e d er l.
Zeevaart. Amst. en Iia a r l., 1785 , 21 blz. 4°.
157) N°. 8 3 9 , blz. 463. Hier had nog beschrcven moeten worden de z ilver en , gbed gesneden bruiloftspcnning van het
echtpaar, dat n°. 839 liet slaan. (Zie Berste L i js t, n°. 62).
Voorzijde. Een brandend door een hemellicht besehenen altaar, omringd door wolken en een viertel engeltjes. Een hunner,
daar boven vliegend met een wierookvat, ontsteekt de huwelijkstoorts aan de vlam. Twee (links) bieden een krans van rozen