Deze voorbeelden, die wij nog aanmerkelijk zouden können yermeerderen, zullcn genoegzaam
bewijzen, hoe hoog de finantieele nood yan ’sLaids sohatkist, zoo wel als yan de Gewesteljke
en Stedelijke kassen gestegen was ; die nood was de eerste yruoht yan het yolkshe
.l, dat nu »door Fransche hulp» yerkregen was. De inhond dier stukken wijst reeds
aan, dat de aanle.ding tot hon geboorte te yinden was in de yerspreiding der Fransehe
asstgnaten (1), waarmede aanyankelijk eoo de Fransche militairen als de speculatiegeesthunprofijt
deden, en d.e znlk een aantal publikatign enz. in de Gewesten noodzakelijk maakte, dat
w g m e t P . L o o sje s A e e z . z e g g e n : » a l l e s w a t m e t d e a s s i g n a t e n y o o r y i e l o p l e h a l e n z o u e e n
»boek op zieh zelyen uitmaaken” (z). Die publikatign loklen doorgaans het misnoegen nit der
Fransche Representanten, die e r , en niet ten onrechte, een blijk in meenden te zien (en
daann hadden ZIJ geen ongeiijk) yan het geringe krediet, 't welk men in het papier hunner
Katie stelde, en dan stonden die er o p , dat men ze herriep; lerwijl het kwaad nog yermeerderd
werd door het aanzienlijk getal valsohe assignaten (3), die in omloop kwamen en
door degene die mt Brabant hier werden ingeyoerd, waar zij tot yeel lager koers genoteerd
stonden dan waaryoor zij hier te lande in de publieke kassen werden aangenomen. Om zieh
een denkbeeid te maken yan den yloed, waarmede dat papier ons land orerstelpte, diene
iS’ er met alleen in voor / 2 , 864,760, maar zells in Stad en Lande
voor f 1,000,000 van inwisselde (*).
En toch, d .t in den aanyang geleden yerlies was nog onbeduidend bij d at, waarop in 1795
de requ.zu.es yanleyensmiddelen, fourrage., equipementen enz., door d e Franschengedaan,
ons te staan kwamen, en die bekroond werden door het cadeau yan honderd millioen. dat
hun aangeboden en met gratie geäccepteeri werd (3). De Franschen waren eindelijk zelyen
yersleld oyer het fed , d a t, welke yorderingen zij ook deden, er nog steeds aan yoldaan
w e rd , en een hunner, De Semohv.lle , drukte er zijn yerbazing oyer nil met de woorden:
ce pays est tnepuisable !
Vrijwill.ge (meestal mislukte) en gedwongen leeningen, de opbrengst (0) yan het onge-
munt (1) good- en zilyerwerk, hoofdelijke omslagen en andere hulpmiddelen moesten tebaat
genomen worden om aan de requizilign te yoldoen. »De naneef,” zegl P. Loos.es Aeez. fa)
»ons gesch.edblad Iezende, zal yerbaasd staan, wegens de yorderingen yan geldigen onder-
» stand, oyer de middelen, daartoe aangewend, en de beantwoording daaraan door den
» Landzaat, die reeds jaaren agter den anderen zo yeel in Koophandel , Zeeyaart en Fabrie-
».ken geleden, en zo yeel schats, meer dan gewoonlijk, hoe zwaar ook de algemeene belas-
» tingen mogten wezen, in *s Lands staag ledige schatkist gestört had.”
( ' ) B . , . de scliuld1)ewijzen van Overijaael, l»™ stlmE der aaatgn.ten, /> 2 ; bij V . » C a n s , II. bl. 8 8 7 , f 4 25.
,. ", ° “ ™ ' Tobr' 17° 5 ’ lt t s l m“ ! " P “ voornaamate confusie, die hier met de Franaehen p in t s hccft,
■ I S I 7T r ‘ °V" ijSMl) «” h e h en Oudh. ran de Prov. Groningen, I I I . b l. 70. W B f jlr . I , d , i.a eA
( 3 ) Vad. m t . Ve rv ., XXX. bl. 280—2 9 2 ; Ned . J aarb., 1795 passim,
. ( 3 ) W S S M 1 7 9 5 ’ M 8 5 5 - 8 7 6 ’ alwaar de Signalementen van de valscbe assignaten voorkomen; Vad. Hist. Verv.
v. a. p . , 01. ¿85—288.
( < ) X a oM ia der ProHaei.lt, Muulelpalileil 27 May I f 0 5 : . Gemformeerd, d .t er van Md tot tlid vote
da l r T i ” “ f “ ’ VCf * El 7 h”‘ “ " ” 3“ ™ Assignaten, op andere plaataen voor geringe prijs gckogt, nlamcde
1795 M 661 ” ° seederen koglcn voor ndsignaten g e k o g t e n a . , h i. 4 . Fad. H itt. , t. a. p . , h i. 289; Ned. Jaarb.,
(■> Reed. in December 1792 hadden de Fnn sch e bevrijdera dll cijfer In het hoofd. . P o m ,m i lea p a lr io lla i n t o , ,
Wla mlapuStaf .7t,oa “ Ba7la ee a I. Social,& “ *"* J W 'e»r donner l a ».open, d o c t o r tear aßi-andjaematleeat men in de. aati, de Ut tibcrtd a, de 24 BicaOr, 1792, Par!s, .793 p ’ 3
(■ JI m e t de peiee/e ophrengW k y .m echter in •. Land. K a s, en vrij wa, raakte ondar y o g anek. Bij aan der wijheidsman-
nen d.e met de onlv.ngat d.er gonden en ailveren voorwerpen belna, y a a , vond m en , n , zijn dood, een achierzolder, die er
mode was volg epropi; de man had de gelegenheid nog niet gevonden om dien huit met voordeel-kyijt te taken
< ) Meda.Uea, legpenningen en vreemd. mnnlen waren - in Holland nlth.na _ van daze ophrengat uitgeaonderd, Tod.
" " X X X m - bL “L i Ecn nrnaaakunitvoorwerpan, ook van historische w .a rd e , verdween op die trijzo in da ameltk
ro e s; voor enkele maakte men een günstige » t e n d e r in g . Zie a l l . , hi. 3 0 -3 1 . Ook een groot aantal der vrijgestnldn me-
4 » m i - H h H “ “ “ °P> “■ b" il,e " * * seldgehrek entdeden. In Fricshmd (vergalijk
t. a. p. bl. 10) mzonderheid de gouden Landsdag- en Vroedschapspenningen, volgens overlevering.
(* ) Vad. Hist. Verv., XXXIII. b l. 4 , en verder het geheele 95**« boek aldaar, bl. 3— 102.
Brood-
Broodloodjes als die van 1789, door ons bl. 401—402 vermeld, kwamen in dezen broode-
loozen, kouden en duren tijd wederom te vöorschijn. Een publikatie van 28 Maart 1795,
door de Provisionfeie Representanten van het Volk te Amsterdam genomen (Ned. Jaarb. , 1795,
bl. 2001—2003), maakt er gewag van en wel van drie soorteii, bestemd voor roggebrooden
van 12, 6 en 3 p o n d , uit te deelen door Regenten van de beide Huiszittenhuizen. Aan de
bakkers was, op een boete van /1 0 0 telken reize, verboden, die in betaling te nemen voor
meer dan een roggebrood tevens, en anders dan met bijvoeging in geld — van 15 stuivers
voor een twaalfponds-, van 7 | stuivers voor een zesponds- en van 3^ stuivers voor een drie-
pondsbrood. Herbergiers, tappers en houders van drinkwinkels mochten ze niet inwisselen
noch als geld aannemen, noch op eenige wijze er zieh van meester maken, op gelijke boeten.
Hoewel men in die dagen meer geneigd was, penningen te gelde te maken dan ze te doen
slaan, hebben zij toch nog een zilveren, vrij -wel gegraveerden penning opgeleverd (1).
Voorziyde. Een opengeslagen Bijbel, met het opschrift BIBLIA SACRA, leunende tegen
een half ontrolde landkaart en aardbol; daarvoor een boek, waarop een brandende antieke
lamp, met het woord EVANGELI op den ruggeband ; daarnevens een doodshoofd.
Reerziyde.
T E H G E D A C H T E N I S
V A N D E N
w e i.e e -itw.(aarden) H e e e
D A N I E L B E E K M A N
t. e e e a a e D E E j . u t Hr ( e r s eh e ) a E M: ( e e n t e )
T E W E S T Z A A N D A M
o b i i t 13 a p e i i 1 7 9 5 a ° a e T.(a t is ) 43.
Van dezen predikant, die, naar ’t schijnt, zieh ook mel aardrijkskundige Studien bezig
h .e ld , is ons yerder niets bekend geworden. Wij achten het opnemen yan dezen penning
in het plaatwerk dus overtollig (2).
834. P l a a t LXXIX. 1795.
B e l o o n i n g s p e n n i n g a a n h e t C o m m i i i R e y o l u t i o n a i r te G r o n i n g e n ,
w e r k z a a m y a n 27 J a n u a r i to t 12 F e b r u a r i 1 7 9 5 .
Toorzijit. Be Maagd yan Groningen, kenbaar aan haar stedekroon en het wapen op haar
borst, l.gt op beide knieSn en wordt opgebeurd door Minerya en Herkules (zinnebeeiden yan
wij, belaid en krachtoollen vioed) in theaterkostuum. ln de linkerhand houdt zij een krans
yan e.ke)oof, achter haar rug yerborgen, als om er bij wjze yan een aangename yerrassing
den haar bewezen dienst mede te beloonen. In de vooruitgestoken rechterhand heeft zij de
speer met den yrijheisdhoed omhoog. Achter haar rijst de zon uit de kim en yoor haar'ligt
een yerbroken juk. Minerya trapt op een pijlbundel en Herkules op een slrijdbijl. Achter
hen ziet men in ’t yersch.et den Martin.toren, oprijzende uit een omrasterd bosschaadje; yan
den eersten trans is eene kolossale vlag uitgestoken.
Om d e n r a n d :
D E B U t tG E E V R Y H E I D D O O II B E I .E I D 'E N M O E D T E G R O N I N G E N H S R S T ( e l ) “
I n d e a f s n e d e :
MDCCXCV.
( | ) Grootte 2 7 , Cat. Van Gr id e r n°. 4 1 8 6 , Tiaeede lijst n°. 4 1 0 , thans in .de collectie van den Heer J
( ! > D- Bebkman had sedert 1780 te Zaandam gestaan. Zie A. L o o s jk s , Zaanlandsche Bo rpen, Haarlem
• H. v a n Gkuns.
1 7 9 4 ,, bl. 158.