Wederom vervoegden zieh Va.it Goddoever en eenige anderen op den lsten en 4^en Maart bij
Burgemeesteren, de laatste maal om kennis te geven, dat men reeds v o o r / 130,000 had inge-
schreven tot behoud van het Corps van Salm , en een nader adres tot dat einde werd op den
6<l«sn Maart door eenige Officieren ter Burgemeesterskamer gebracht. Daarin noemden zieh de
adressanten: » Wij en onze Committenten, te zamen uitmakende een aantal van 94 Hoofdoffi-
cieren der burgery en alzoo leden van den grooten Krijgsraad — zoo voor ons en onze Com-
miltenten [dit laatste was onwaar] als in den naam van het beste en braafste deel der Burgerij
van Amsterdam” (1). Onwillekeurig vraagt men met den schrijver der Ned. Jaarb. , 1787 (2) :
» Wie gaf dien Officieren de bevoegdheid om zieh die zaken aan te trekken ? Hadden zy regt
om voor de gansche burgerij te spreken ? Het geen zy zochten, was dat wezenlyk en zeker het
gevoelen van alle of de meeste stemgeregtigden in Amsterdam? Waaruit bleek dat-? Wie
had hen daartoe gemagligd ? Heeft de Amsterdamsche Krygsraad ooit regt gehad of verkregen
om de gansche burgery te vertoonen ? Hadden die 96 Officieren het regt om den Krygsraad
te vertoonen?” enz.
Bezorgdheid voor onlusten op ’s Prinsen verjaardag (8 Maart) gaf aanleiding tot de instelling
van .het zoogenaamd Defensiewezen, samengesleld uit vier Vroedschappen, een Sekretaris, de
vijf Kolonellen, vijf Kapiteins, twee Luitenants, een Vaandrig en twee raadgevende Kapitens.
De dagwacht nam den 7<fe*» Maart een aanvang (3 ). V ait G ou do e v e r , de gezindheid der Kat-
tenburgers kennende, had de kompagnie aldaar alle geweeren onthouden, onder voorwend-
sel dat die moesten worden schoongemaakt; doch de Kolonel V ait Ma r s e l i s , onder wiens bevel
zg stond, hiervan onderricht, had ze haar terug doen geven (4). De gevreesde dag liep echter
buiten verwachting rustig af.
Ingevolge het besluit, door de achterblijvende leden van den Krijgsraad genomen, hield
deze nu op den 218,eu Maart weder vergadering; doch dewijl zoodanige vergaderingen op ’t
Stadhuis plaats hadden, moest daartoe vooraf het verlof van Burgemeesteren worden gevraagd.
Dit werd dan ook door V ait G o d do e v e r gedaan; doch Burgemeesteren, met reden verwonderd,
dat een Krijgsraad, die anders maar eenmaal i n ’t ja ar gehouden wordt, n u , na pas gezeten te
hebben, weÄr zou moeten bij een komen, alsmede, dat het verzoek slechts door eenen Kolonel
gedaan werd en niet door twee, als de regel was, ontboden de overige Kolonellen, die ver-
klaarden van niets te weten; w aaro p ’t verzoek werd afgeslagen en de sleutel der kamer ge-
weigerd.
Deze weigering deed echter V a n G o d d o e v e r en zijn medestanders niet afzien van hun voor-
nemen om Krijgsraad te houden, en zij belegden dien in het logement de Nieuwe Doele op de
Garnalemarkt (ß). Dit vernemende, stelden de vier overige Kolonellen (15 Maart 1787) een zoogenaamd
mandement poenaal daartegen in bij het Hof van Holland («). Dal V a n G o d d o e v e r en
de zijnen zieh hier niet aan stoorden, is licht te begrijpen: de vergadering kwam bijeen en
bestond uit een Kolonel, 40 Kapiteins, even zoo veel Luitenants, deze reis geflankeerd met
32 Vaandrigs. Door dien onwettigen Krijgsraad werd alsnu niet alleen de partij door de keuze
van 16 nieuwe Officieren versterkt, doch bovendien geweigerd, J. W. T h ie r e n s , die door
Burgemeesteren tot Sekretaris van den Krijgsraad benoemd was, in plaats van B a c k e r , die be-
( 1 ) Ned. Jaarb. , b l. 4 3 7 , 445—451.
( 2.) A id ., bl. 266.
( * ) Aid. , bl. 451.
( 1 ) A id ., b l. 452.
( * ) Aldaar vergaderde reeds het Defensie-wezen, en de Officieren, later in plaats van de afgezette Kolonellen benoemd,
kregen daarom van de Prinsgezinden den bijnaam van de Garualen-Kolonellen. Zie ook Vad. Chocol., bl. 10.
( • ) Zij grondden zieh te recht op een publikatie van Prins W il l em IV , op 15 September 1748 te Amsterdam gedaan, en
op de nadere uitlegging er v a n , te vinden in de Ned. Jaarb. , bl. 459—4 6 3 , houdende, » dat de Krijgsraad niet anders zal
vergaderen, dan met voorkennis van Heeren Burgemeesteren en op de beschijving de r Kolonels." Het Mandement Poenaal is
een mcrkwaardig stuk, te vinden in de Ned. Jaarb. , 1 7 8 7 , bl. 458—466. Het werd aan Van Goddoever en aan den Kapitein
Ga l e s beteekend door den deurwaarder Stoo pend aal. De geïnsinueerden appelleerden aan den Hoogen lia ad, alwaar dc
zaak blee f hangen, Vad. Chocol. , b l. 13. » Geene tegendrnisschingen," zegt de schrijver, » konden G. ontmoedigen, geen be-
dreigingen konden hem verschrikken ; vertrouwende op God en de rechtvaardigheid zijner zaak, vreesde hy niet.”
dankt
dankt had, voor als nog als zoodanig te erkennen, en beweerd dat die benoeming aan den
Krijgsraad stond ( 1 ) ; terwijl er wijders een kommissie werd benoemd, met Via G o u d o e v e i i aan
’t boofd, ZOO ’t heette » tot handhaving van der bürgeren reebten en vrijheden.” (1)
Dan nu moeslen de nieuvv benoemde Officieren door Burgemeesteren be£edigd worden, en het
spreekt van zelve, dat deze laatsten weigerden, eenverkiezing, op zoo informeele wijze gedaan,
te homologeeren. De zoogenaamde Krijgsraad begreep daarom hun dien eed wel zelf te kun.
nen afnemen en dien ook van den nieuw aangestelden Sekretaris te vorderen, en toen deze
zieh hiervan verschoonde, in zij ne plaats, wederom even eigendunkeljk, een anderen aan te
stellen, in depersoon van den Advokaat Mr. J. A.Cuperus. Niet onnatuurlijk was het, d at, toen
op den 3dea April wederom het hezoek van Van Goudoevee met 103 Offieren ten stadhuize
plaats h ad , waarvau wij in de levensschets van Hoorr gesproken hehhen, Burgemeester Dehel
zijn gevoeligheid te kennen gaf over de aanmatigingen, welke zieh de Krijgsraad veroorloofd
had (s).
Maar weinig stoorde Via Goudoevee , die in alles met Hoorr in overleg handelde, zieh aan
de ontevredenheid van Dedel. Integendeel hield hij reeds den volgenden dag (4 April) weder
Krijgsraad (s) e n , toen zijn vier amhtgenoten daarop niet versehenen, werd er gezorgd, dat op
15 April een request bij den Krijgsraad werd ingediend om hen te ontslaan, en nog wel o. a.
op grond, omdat zij zieh tot het Hof van Justitie gewend hadden en een vreemde decieie inge-
roepen hadden, waar het een domalieke zaak en de ma/hankelijkheid van den Krijgsraad
gold (*). Niet zonder grond werd hiertegen aangevoerd, dat de onafhankelgkheid zelfsvan den
Amsterdamschen (laat staan van een onwettigen) Krijgsraad niet zoo verre ging, dat zieh deze
hoven wet en Justitie stellen kon, en dat het Hof sedert meer dan drie eeuwen de wettige
rechtbank voor alle ingezetenen van Holland was, om beidepartijen lehooren, terwijl nu Van
G o u d o e v e e en de zjnen rechters waren in hun eigen zaak. »Debenaming vreemde decieie
zegt de schrijver der Ned. Jaarb. (5) , »was dus slechts een hatelyke titel. Maar,” vervolgt
h ij, »in een ty d , dat de gemoederen ongelukkiglyk tot zoo hoogen drift waren opgewonden,
golden deze redenen weinig.” En inderdaad in een Krijgsraad . reeds op den lSde. April gehouden,
werden, zonder vorm van proces, de Kolonellen Bosaooa, Van MansELis, Waata en
Nruan verklaard te zijn afgezet en in hunne plaatsen aangesteld Van Hooehdohf van Hofux-
gen («), Ahtohi Meyhts (!), Hoybeht BasrERT (8) en Jacon Abtohy de Roth (»). Dertien Kapiteins,
die deze willekeurige handelwijze afkeurden, en een aantal luilenants legden in
de volgende dagen uit eigen beweging hun betrekking in Burgemeesterskamer neder ('»),
hierdoor zelfs den laatsten zuurdeesem van Prinsgezindheid ontnemende aan den Krijgsraad,
welke laatste, zieh nu van alle afhankelijkheid ontslaande, aan Burgemeesteren Het verzoeken
— men kon het » gelastpn” noemen — voortaan geen convocatie-briefjes aan de geremaveerde
heeren meer te zenden.
De toezegging van twee veldstukjes len geschenke, te dier gelegenheid aan het Genootschap
van Wapenhandel gedaan voor bewezen diensten, is de laatste der daden van den Krijgsraad,
waar men Vin G od do e v eh bij genoemd vindt. Even als Hoorr, nadat hij jongere ambtgenoo-
ten nevens hem gekregen had, treedt ook Van G od do ev er na de toevoeging van nieuwe Kolo(
» ) Ned. Jaarb., 1 7 8 7 , bl. 467.
( * ) A id ., b l. 691— 697.
( 3 ) A id ., b l. 764—765.
4 « ) A id ., b l. 765.
(.* ) Aid. , b l . 767.
(®) Deze zat sedert 1782 in Schepensbank en beboorde tot de vurigste patriotten.
' < '> De” ™ Assurndciir van zijn i.eroep, Joch hield ziel, o n t na 1Î95 Im ite politieke betrekking. Z i. J . v a h I b h h e ,
Feestrede, b l. 53. ’
( 8 ) Dez e , een tabakshandelaar, werd in 1795 als Kolonel hersteld en was zelfs een poos Kommandant der stad.
( 9 ) Zie over D e Roth hier bo v en, bl. 227 , en den penning n°. 603. Toen hij tot lid van de Vroedschap gekozen werd in
plaats van een der geremoveerden, volgde hem op den 9* « Mei 1 7 8 7 , Ip e r o s W isb liu s , de vader des beroemden dichtere in
zijn Kolonelschap op. Ned. Jaarb., 1 7 8 7 , bl. 1022,
" '(10) Ned. Jaarb., 1 7 8 7 , bl: 768.
nel