erkentenis schuldig mcendc te zjju; terwijl de algemceuc yreugd over de yerlcssing „it het
gevaar zieh (19 December) lucht gaf in een schitterend feest (i).
8 5 8 . P l a a t LXXXI. 1799.
B e l o o n m g s p e n n i n g y o o r d e g e w a p e n d e b u r g e r s y i n A r n h em en z . 17 9 9 .
roorzydc. Ben Batavier, kenhaar aan zijn van teenen geylochten en met eikeloof omkranst
hoofddeksel, en aan zijn kleeding van beestevellen. Aan zijn linkerarm draagt hjj een
schild, yvaarop een eiketak is afgebeeld. Met de rechterhand houdt hij een speer, waarmede
hi) een neyens en om hem liggende hydra (>) heeft doorstoken. De zon rijst aan de kim.
Om d e n r a n d :
G E T R OUW AAN T V A D E R L A N D .
I n d e a f s n e d e :
L A 6 E M A N . F.(ecit)
Keerzijde : Binnen een eikekrans :
AAN
D EU G D
EN
d a p p e r h e i d
» De Eerste Kamer van het Vertegenwoordigend Ligchaam des Bataafschen Volks, gehoord
» hebbende het rapport van hare personeele Kommissie op eene missive van het Uitvoerend
» Be wind kennis gevende van het voorgevallene in het Departement van den Rhijn op
»den 4<len en 5den Sept. 1799, belrekkelyk de aldaar in den om trek van de Stad Arnhem
» gestoorde rust door eene bénde oproerlingen en van den Bataafschen grond trouwloze uit- ~
»gewekenen, voor zoo verre Arnhems gewapende Burgermagt, en andere, zoo militaire per-
»sonen als particulière ingezetenen, tot herstel der rust zieh daartegen manmoedig hebben
» m den bres gesteld, bij besluiten van den llden en 16d°<i des vorigen maands (Sept.) be-r
» noemd om de yergadering van consideratien en advys te dienen, op welk meest gepaste
» wijze het loSelijk gedrag van voornoemde burgers zoude kunnen en behooren te worden
» gehonoreerd en anderen daardoor tot geüjke republikeinsche daden en conduiten aangemoe-
» digd.
» Overwegende,. . dat Arnhems gewapende Burgermagt, zoo wel als een aantal Burgers,
»die bij de organisatie der gewapende Burgermagt uit ’s Lands dienst zijnontslagen, benevens
» onderscheide andere vrijwilligers, waar onder het tooneelgezefschap onder directie van den
» burger F. O b e l t , als mede verscheiden andere militaire personen, een detachement Bataaf-
» sehe kanonniers en dragonders der correspondentie-post, op den en U m Sept de
»meesten yver en dapperheid hebben betoond dat de kolonel der gewapende Burgermagt
»van den Rh ijn , de burger S choma.it , de meeste bewijzen van activiteit en militair beleid
» heeft gegeven.. . . dat de burger vait d e r S c h il d e mede in het byzonder door zijn bereidwile
) Batavus aan d e Ba taten te r gelegenheid van den aanta l en a fto g t van Engelschen en Russen. Arast. 1799.
f ) Op d e roemrijke overwinning in de Beverwijk 1799.
( 1) Een aantal redevoeringen en feestzangen werden hierover in het licht gegeven. Zie Vad. B is t. Vert. blz. 359 en
Vaderl. L e tt. 1 8 0 0 , blz. 154—168 en 244—252.
( * ) Batavieren en hydraas vielen toen algemeen in den smaak. S . F o k k e drijft er op geesüge wijze den spot mede in zijn
A pollo, Sergeant d e r Burgerwacht.
» ligheid om, op de eerste aanvrage van den kommandant van zyn detachement, aan het Ro-
» sendaalsehe veer de rivier over te zwemmen en een vaartuig van den overwal te halen, van waar
» zieh telkens vyandelijke patrouilles vertoonden, een blyk van voorbeeldeloze stoutheid en
» moed heeft aan den dag gelegd hesluit : 1° dat voornoemde personen .zieh aan het
» vaderland verdienstelyk hebben gemaakt.
» 2° Aan de gewapende burgermagt der stad Arnhem, op de plechtigste en meest gepaste wyze
» te vereeren een nationale cravatte aan ieder vaandel tot dat korps behoorende.
» 3° Dat wyders door of van wege het Uitvoerend Bewind zal worden vervaardigd eene me-
» daille ter grootte van een Hollandschen daalder, in zilver, ter waarde van 50 à 52 stuivers,
» waarvan de afteekening en uitleg met de byschriften nevens dit besluit is geannexeerd. (*)
» 4° Dat by de sub 2 genoemde gelegenheid de kolonel dier Burgermagt mede met zoodanige
» médaillé in zilver zal worden vereerd.
» 5° Dat de burger H. vait d e r S c h il d e voornoemd mede zal worden vereerd met eene ge-
» lyke médaillé van zilver en waarop de naam van dezen waarlijk verdienstelyken man, onder
» het opschrift der tegenzyde, zal worden gegraveerd (3) ; dat voords alle Officieren der ge-
» wapende Burgermagt, militaire Officieren, of die by die gelegenheid Officiersdiensten hebben
»gedaan en zieh wel hebben gedragen met eene gelyke médaillé van zilver, ten waardeboven-
» gemeld, zullen worden vereerd.
»6° Dat alle gewapende Burgers en Militairen of ook andere personen, dievrijwillighunnen
» dienste in die merkwaardige dagen hebben aangeboden en gepraesteerd, en zieh van hunnen
» plicht met eere hebben gekweten, met soortgelyke médaillé van zilver ter eeuwiger gedach-
» tenis zullen worden vereerd.
» 7° Dat die gebeurtenis jaarlyks door de gewapende Burgermagt der stad Arnhem op den
» vijfden September plechtig met een groote Militaire Parade en met alle mogelijken luister zal
» worden gevierd” . (3)
Bij het bovenstaande, dat wij ontleenen aan het Dagoerhaal der Handelingen van het Ver-
tegenwoordigend Ligchaam, voegen wij nog, dat o o k a a n h e n , die te Zwartsluis een tiental
Engelschen krijgsgevangen hadden gemaakt en die den vijand uit gemelde plaats en uit Gene-
muiden verjaagd hadden, de voornoemde médaillé werd toegewezen. (é) Of hij echter ooit
is uitgereikt is e e n andere vraag. Wel leest men in eene der overwegingen (5) » dat zoodanige
» erkenlenis en vereering met den meesten spoed behoort te worden in het werk gesteld en de
» onoerwijlde noodzakelijkheid daarvan verklaard wordt” ; doch tusschen dergelijke verklarin-
gen en bet gevolg geven aan de zaak doen zieh niet dan te dikwgls bezwaren op. Uet aantal
der tot den penning gerechtigden volgens n°. 6 was wellicht grooter dan men geraamd had
en zoo kan het onderzoek naar de gerechtigden tot het bekomen er van, gepaard met finantiëele
beweegredenen, wel van uitstel tot afstel geleid hebben. De penning komtalthans zelden voor.
( * ) Zie bij V o n k t. a . p . I . , blz. 128 (2 6 ) de beschrijving, herhaald in Vad. Hist. V e r t., LXV., blz. 2 7 6 , alwaar
verwezen wordt naar het Dagverhaal, V I ., blz. 2 7 4 , 3 0 8 , 3 1 4 , 715;
( * ) V. » . Schild e ontving nog van het Depart. Bestuur een zilveren tabaksdoos, waarop zijn moedige daad was gegraveerd.
Von k I blz. 122. V e rt. Vad. Hist. L X V , blz. 274. Gesch. van den gewapenden inval. Arnhem 1 8 0 1 , blz. 31.
( * ) Vonk t. a. p. I , blz. 123—130. Zie a ld ., blz. 114 , een plaat van de actie te Westervoort.
( * ) V e rt. Vad. Hist. L X V , blz. 305 inet aanhaling van het Dagverhaal, VI D e e l, blz. 2 3 8 , 2 4 5 , 694— 698. Over het
toen in Gelderland voorgevallene zie m en : Geschiedenis van den gewapenden inval d e r uitgewekene Nederlanderen in het Departement
van den Rhyn. Arnhem, 1801. 156 b lz .; Bild b r d ijk X I I , blz. 334—3 3 6 ; Vad. H ist. Verv. L X V , b lz. 265—294.
Ov e r/h et berückte v onnis, voltrokken aan Jo ii. Magd. Cath . J u d i t h v a n D orth tot Holthuisen, die in een doodkist werd
gefusilleerd, B il d b r d i jk , X I I , blz. 335 (*); Vo n k , I , 1 2 1 , I I , 190—194 (sentenlie van 21 Nov. 1799); N a t. X I , 2 3 3 , 2 9 1 ,
354 alwaar de 21«" November als de dag van haar dood wordt vermeld; verder Nov. X I I , blz. 35—3 6 , 106 (alwaar wordt
aangehaald Van d e r Aa , Gesch. van den jon g st geeindigden oorlog, VIII met een plaat der executic en de verdediging van den
Fiscaal bij deze vonnisvelling, W. P aschen G. J z . , Drost van Breevoort, legen Cornb l is v a n d e r Aa , Dec. 1 8 0 7 , met
diens r ep liek , Utrecht 1807; — allen vermeld in den Rec. ook der Recens. — Aug. 1 8 0 7 , Dee l II). Voorts nog Nav. X I I ,
blz. 133 waar een hist, roman van A. Nauta , He t kasteel Harreveld (de woning van Freulc van Dorth , onder Lickten-
voorde) wordt besproken: en eindelijk Nav. X I I I , blz. 5—6.
¡ 8 ) Vonk. I . h l. 124.