hij genot van zijn hoogen rang; daar hij reeds den 8s»e«> Mei 1793 te ’s Grayenhage, waar hij
yeelal yertoefde, overleed. Hij werd zonder eenige buitengewone plechtigheid begraven,
op eene wijze, » beantwoordende aan zijne n e d e r i g h e i d gelijk een tijdgenoot zieh uit-
uitdrukl. Dat er geen gedenkteeken op zijn graf prijkt kan niemand verwonderen, die bedenkt
, d a t, onder de Republiek, zulk eene onderscheiding alleen werd toegekend aan die
zeehelden, die in dienst v a n ’t vaderland gesneuveld waren, en dat toen nog niemand op de
gedachte was gekomen, zieh zeloen een monument op te richten (•).
811. P l a a t LXXVII. 1793.
I n w i j d i n g d e r k e r k v a n d e H e r s t e l d e L u t h e r s c h e G em e e n te te
A m s t e r d a m , 2 8 A u g u s tu s e n 1 S e p t e m b e r 1793.
Vjorzyde. De afbeelding van het kerkgebouw.
Om d e n * ra n d :
T EMP LUM ECCLES I J E RE STAURAT J L LUT HER:(anae) AMSTELOD(amensis)
GEBOUW DER HERSTELDE LUTHERSCHE KERK TE AMSTERDAM.
l n d e a f s n e d e :
C O N S E C R A T.(om) 2 8 AUG(usti)
E T 1 SEP T.(embms) 1 7 9 3
INGEWIJD OP 28 AUGUSTUS E N 1 SEPTEMBER 1793.
Keerzijde. In het midden het altaar der JVaarheid, als zoodanig gekenmerkt door de zon,
die er op is afgebeeld, en over hetwelk heen de Eendraclit en de Godsvrucht elkander de
hand toereiken. De laatstgemelde rust met den rechter voet op een vierkanten steen en houdt
in de linkerhand een boek, waarin te lezen Staat A U G SB (u rgsche) CO N F (essie) , een en ander
tot zinnebeeld van hare volharding bij de oude leer (2).
Om d e n r a n d :
E E L I X , S I P IE TAS QUE P E T U N T C O N C O R D IA Q U E ARAS,
GELUKKIG, ALS GODSVRUCHT E N EENDRACHT DE OUTERS ZOEKEN (3).
I n d e a f s n e d e :
VERO S P L E N D O R E
CORUSCAS
MOOGT GIJ SCHITTEREN DOOR WAREN LUIS TER.
I. M. L A G EM A N F.(bcit)
( 1 ) F. J. W in t e r Tromp, Jur. Utr. student te Utrecht, g a f een Lierzang bij het afsterven van J . A. Zou tman , in het
lic h t, Dordr. 1 7 9 3 , 14 b iz ., beginnende:
» Zoud’ ik , dien nog het edel bloed
Van Tromp stroomt door de zwellendc ad’ren ,” enz.
( 2 ) Volgens de beschrijving, die de Ned. Merc, van 1794 bl. 1 5 8 , van dezen penning g e e ft, zou de Eendracht kenbaar
zijn aan den pijlbundel, waarvan echter niets te onderscheiden valt. Misschien had de verslaggever alleen de teekening ge-
z ie n , naar welke hij gesneden werd en die door den bekwamen architckt B. W. A. Zie s en is vervaardigd w a s, en kwam daar
die pijlbundel op voor.
( 3 ) In den Ned. M e r c ., t. a. p . , aldus omschreven: » gelukkig is eene gemeente , daar Eendragt en Godsvrucht zieh hand
aan hand naar het altaar beg ev en, 't welk van een nieuw licht bestraald is.”
81«. P l a a t LXXXIII (i). 1793.
T e r z e l f d e r g e l e g e n h e i d e n t e r e e r e v a n d e n L e e r a a r d e r H e r s t e l d e
L u t h e r s c h e G em e e n t e te A m s t e r d a m , J o h a n n e s H am e la u .
Foorzijde. Op den achtergrond het kerkgebouw, door een hemellicht bestraald, en op den
voorgrond het rechts gewend afbeeldsel van — blijkens de zijschriften —
D ( o m in u )* JO H A N N I S H A M E L A U 1 7 93.
D a a r b o v e n , o p e e n l i n t :
G O D A L L E E N D e E E R E
Keerzijde.
* Op de
P L E G T IG E IN W I J D IN G
Va n de
N I E U W G E B O U W D E K E R K ,
b i de
H E R S T E L D E L U T H E R S C H E
G EM E E N T E .
binnen AMSTERDAM
op den 28^ v a n Oogsbmauncl A% 17 9 3 ,
d o o r d en W:(el) Eerw.(aarden) en Z:(eer) Geleerd.(eh) H E E R
J O H A N N E S H A M E L AU .
T E X T EXOD{us) XX l.(aatste) ged.(eelte)
v{an) V(er)s 24.
Op deze beide penningen wordt de herinnering bewaard eener scheuriug, die op ’t laatst
der 18d. eeuw bij de Luthersche Gemeente plaats had. Eren als de Heidelbergsehe Katechismus
bij de Hervormden, werd bij de Lulherschen de Augsburgsche Confessie door sommigen,
zoo predikanten als leeken, voorgesteld als bloot menscheawerk, en dus niet te bescbouwen
als een onfeilbaar richtsnoer v a n ’t geloof. Geen wonder, dat de streng rechtzinnigen zieh
hier aan ergerdea, en de zoogenaamde » nieuwiichters” ran ketterij beschuldigden. Wie
zieh Yooral onderscheidde als voorstanders der oude leer was J o h a h n m H a m e l a u . Deze, op
23 Maart 1737 te Amsterdam geboren, was achtereenvolgens predikant geweest bij de Lutber-
sche Gemeente te Amersfoort (1760), te Bodegraven (1762), te Leiden (1772) en in 1791 te
Amsterdam beroepen. G l a s io s ( 8 ) , die zijn geschriften vermeldt, getuigt ran hem, dat hij
een hartelijk en stichtelijk prediker was maar wiens leerredenen door ongepaste en smake-
looze beeldspraak werden ontsierd. Voorts yerhaalt hij van hem, dat hij niet alleen tot die
C' ) y «u dezen zeer zeldz.men g egreveerden penning is □,« eerrt nn dnt Plnnl LX X V II, npnrop het veorgemde natmner
“f*m er lit • « “ fotografische .fboelding gevorden door de rrelvrihendheid van den bezltter , den Heer Mr. J
A. Volcker , te Amsterdam.
< • ) <Ms .t o r d » * r W , II. h l. 9 - 1 1 . z ie .Id ,e r ( t ) de brenne» vermeld voor een verhn.l v . » de v erding der nienve
Genieelite. De verz.mehng p ,„ am .e n v ,n den Hem- In. MnnnuA» te Amsterdam U d . .„ v e r zeer rijk.. Wö vermelden .1-
le en . Jiedrnen, die cra greol n en /.I feden der L u th m c h e G tm ca iI, Ahmen J m t e n h m b ,reeene» AeASra . . . . „ n ffmneenie m
te ric h te n , Amst. 1791 (7 0 Wz.), uit welk sink te zten i s , hoe reed, in 1779 de sclieuring begonnen w a s, ten gevolge vsn het
tarnen een semmlge (bl. 6 opgenoemde) gewichtige leer.tnkken, n U .d e H. H K W f f l de eenwige en wäre Godheid
Oh ra tn., de leer der yerzeen.ng ■ enz Het plan tot aiseheidlng werd 21 Fobrunri 1791 ontwerpen. De goedkenring da.rop bij
de Stadsregeermg op l s Unart nan s.vm .gd en recht 20 April gegeven. De .erste leerrede voor de nieowe Gem.ente werd ep
3 Attgustus 1791 door H a u b la u in de Gnsthniskork gehenden. De Scbete d.arvan kwam in druk.nlt (60 blz.) en lokte een
legen,ehrtft n,t g « . d t Beeebelä.e e rk f.g e . (15 h l , ) . V .» de talri.ikheid der (meest n .sm i.e z i g J r i l n L *
" u t r n T h ; I * 8 ”P “ ■ 33 “ ““ ■ D“ ™ P » afseheiding zagen .D en hij D A * .
pre