1* ?1"U HX e n z ., ook met den Hollandsclien tite l: Beschryving van alle plechtigheeden, vreugde-gezangen, en gebeeden,
v erricht in de Portuguese Joodse Synagogue te Am s te rd am , te r gelegentheid d a t . . . Willem V . . . met d e sze lfs Gewa-
U n n e.. . de gemelde Gemeente hebben ge&even te v ereeren, in Gezelschap.. . van de Magistraat. . . op Vrydag den 3 Juny
1768. Amst., by G e r h a r d J o h a n J a n s o n , ten huyzc van I s r a e l M on d o v y , 1768." (Hebr. en IIolI.). 31 biz. gr.
4 °. H e t Hebr. gedeelte was zamengesteld o f vervaardigd door den rabbijn der gemeente, Sa lomo S a lem , en vertaald
door D. X [im en b s] P [ b r e y r a ] .
2 . a m n ^ n n o sn m i x enz. en met den volgenden IToll. titel: » Vreugde, L o f en Dankbaarheydgecelebereerd bij de Hoog-
duitsche Jooden, in der selver Synagogue te n dage d a t . . . d e . . . P rin c e e n . . . de Prin c ess e, van Oranje Sf Nassau . . .
onse s ta d met hoogst derselver teegen woordigheyd vereerd hebben. Amst., Jo s e p h , J a c o b , & A b r a h am S a lom o n s
P r o o f s , 1768” (in een chronostichon). Ilebr. en Holl. 16 b iz. 8°. Het Hebreeuwsche gedeelte verscheen ook af-
zonderlijk 8 biz.
15) N°. 426. Vijf-en -tw in tig ja rig huwelijk van V a n d e r P a r r a , Gouv.-Gencraal van N . I n d ie , 1768.
Van dit 25-jarig huwelijk bestaat nog cen vroegere penning, waarvan Mr. J . I . v a n D o o rn in c k ons een afslag ter aftec-
kening toezond. Zie plaat LX X X VII, n°. 426*. Waarschijnlijk is dit ruw , zeer vlak be werkt en zeldzaam stuk in N. Indien
vervaardigd, en gaf de schrale, smakelooze uitvoering aan de zilveren echtelingen aanleiding om eenen beteren, fraaier penning
door J . G. H o l t z h e y te doen vervaardigen. Deze behield be t versje van de keerzijde, aldaar zeer wanstaltig, als een
draai e r eens om ! in vier Tegels, als omschrift geplaatst, en ook den offerenden knaap, maar g a f hem een ander, minder krijgs-
haftig pak. — Doch men vergelijke. — De penning op pi. LX X X VII, N°. 4 2 6 * , heeft op de vo o rzijd e :
De gehelmde wapens van V a n d e r P a r r a en B a k e , gehecht aan een ornament. Zij zijn door een strik verbonden, welke
door twee uit de wolken körnende vereenigde handen wordt vastgehouden. Een hemellicht bestraalt nog een paar daarboven
zwevende brandende harten. Onder de wapens leest m en :
TER GEDAGTENISSE: DE S : (sic) XXV: IAARIGEN: HU
WELYKS. VEREENEGING, VAN. PET :(rus) ALB(brtu)* VAN
DER PARRA. EN ADRIANA. IOHANNA
BAKE. OP. DEN 13 IUNY A(nn ) ° 1743.
Daar onder nog een ornament en T. L . K. F E C IT .
Keerzijde. Een offcrend jongske, met helm en pantser. In de vlam zijn een achttal ronde vonken, de jaren van zijn ouder-
dora aanduidende, zichtbaar. Op het altaar het cijfcr XXV. Daaronder, in de afsnede:
DEN 13 IUNY A (n n )3
MDCCLXVIII
Omschrift, in vier r eg e ls:
NAA TWEE MAAL VYF EN ZEEVEN I AAR IN DEGT GEZEEGENT DOOR GEBRAGT ONTLOOK DE SPRUYT DIE OP
’T ALTAAR ZYN DANK HIER WYD AAN DOPPERMAGT OP T IIEUGELYK SILVER BRUYLOFTSFEEST.
TERWYL DER OUDEREN BLYDE GEEST VERVULT MET WAARE DA—NKBA
ARHEYT ROEMT S’HEEREN GOEDERTIERENTHEYT
15*) Bl. 1 9 , reg . 5 v . b . staat: P e r r a , le e s : P a r r a .
16) N°. 427, b l. 21—22. J . A. v a n d e r P e r r e .
V a n d e r P e r r e was zeer vermögend, stichtte voor zijn woonhuis hettegenwoordig Provinciaal Gerechtshof te Middelburg.
Westhoven bij Dorabnrg werd door hem 'szomers bewoond. Zie het le e s k a b in e t, 1 8 6 1 , bl. 183 , 185. In 1786 bezocht Prins
W il lem V met zijne familie hem op zijne buitenplaats T e r Boede. Ned. Ja erb ., 17 8 6 , bl. 573. I lij was toen een der vier
gezanten naar Brussel. Zijne weduwe schonk aan het Zeeuwsch Genootschap ook nog een plan eta rium , door J . v a n d e n E eck-
h o u t , van 1782—1 7 8 5 , op kosten en naar aanwijzing van haargemaal vervaardigd. Lee ska b in e t, 1 8 6 1 , n°. VI. b l. 170.
1 7 ) N°. 431 biz. 27. C o r n . Z i l l e s k n . Deze eereprijs werd op den 28 Aug. 1781 in zilver aan C o r n . Z i l l e s e n toegewezen,
als antwoord op cen vraag van het Zeeuwsch Genootschap van Wetenschappen te Vlissingen, betreffende het M u n t-w e z en , gelijk
de titel luidt in de Werken va n genoemd Genootschap, 1 7 8 2 , IX. b l. 2 ; maar de vraag betrof eigenlijk het volgende: De-
Staten van Zeeland hadden, ter voorkoming van het uitvloeien van he t in Zeeland gemunt g e ld , den Rijksdaalder met de
ondcrdeclen daarvan van 50 op 5 1 , voor ruim 100 jaren destijds g e led en , ensedertnogtwcemalengelijkelijkverhoogd, we3halve
die notitiepenning nu to t 53 stmvers gangbaar gesteld w a s, niet tot voordeel der finantien van Zeeland. Men vroeg daarom :
Welke z ijn de middelen, om de aanmerkelijke schade, die de Ingezetenen d e r P rovincie Zeeland door den nadeeligen Wisselcours,
inzonderheid sedert de laatste verhooging, geacht werden te lijd e n , voor te k om e n , zander deze provincie aan gevaar van gebrek
aan contariten bloot te ste lle n , ma a r dezelve in tegendeelin sta a t te houden om de benoodigde specien te kunncn aanmunten. E n
w a t m iddel zou e r z ijn , om d e munt-specien, door de geheele Republyk op eenen egalen voet van gehalte en evaluatie te brenyen,
m e t dien ejffecte, d a t op alle de m u n te n , bij aanhoudendheid, zoo gouden a ls zilveren specien, to t de gestatueerde o f noch te
statueeren gehalte in Evaluatien zouden kunnen aangemunt word en ? Z i l l e s e n s antwoord beslaat b l. 3 —22 . Daarop volgt
dat van J a c o b u s M a r e b u w , b l. 23—18. In 1771 bekroonde de Holl. Maatsch. van Wetenschappen te Haarlem C. Zill esen en
A. R o g g e met zilver en II. H . v a n d e n I I e u v e l met g ou d , voor hunne verband., als antwoorden op de prijsvraag: Welke is
de g rond van Hollands Koophandel? Welke oorzaken en toevallen hebben dien to t heden aan veranderingen en verval bloot ge steld !
Welke middelen z ijn h e t best geschikt en gemakkelijkst te vinden om dezelve in zijne tegenwoordige gesteldheid te bewaren, zijne
verbetering te bevorderen en den hoogsten tra p van votkomenheid te doen bereiken 7 Zie XVI. Dee l der Werken en Vad. Hist.
\ V e r v ., I . Dl. I . bl. 154. Meer bekend is zijn in 1796 in 8°. versehenen werk (Amst. bij J oh. Al la r t) , Wijsgeerig onderzoek
wegens NeHrlands op komst, bloei en welvaard, het daarop gevolgd verval, en w a t de nog overgeblevene middelen van h e rstel z ijn ;
zo in S ta a tsb estu u r, fin a n c ie n , landbouw, koophandel, ze eva a rt, fa b rie k en en industrie.
18) N°. 4 3 7 , b l. 31 . D u it van Overijssel. In den Cat. Tent, te D e lft, 1 8 6 3 , is n°. 1357 een houten theekistje, ingelegd
met Overijselsche duiten van 1766, waarop het portet van Wil l em V, benevens duiten der 7 provincien.
P 9M I
19) N°. 4 3 8 , b l. 32. Cornblis J ohan de L ange.
Bij de berigten t . a. p. en bij Va n d e r Aa , Biogr. Woordenb., L . bl. 114— 1 1 5 , te vinden, voege men nog he t v o lg end e,
ons door den Heer Kemper te Gouda medegedeeld: » Mr. Corn. J ohan de L a ng e was een zoon van Mr. Bo na venTura de
» L ang e en Qu ir in a J acoba v a n Ge lr e . Ilij werd geboren te Gouda den 24,t*n Sept. en aldaar gedoopt den 27slen Sept.
«1 7 5 2 . Hij werd den 29**®“ Sept. 1820 te Gouda in het familie-graf, de zoogenaamde Cools-kapel, begraven.” Zijn voorstel
over de regeeringsbestelling te Gouda gedaan (Pad. Hist. V e r v ., X. b l. 181—1 8 3 ), gaf reeds aanleiding om aldaar zijn portret
op te nemen. Zijn aanspraak bij het uittrekken der Goudasche manschappen, vindt men aldaar XVI. b l. 285.
2 0 ) Bl. 38 regel 12 v . b . staat: voorzijde, le e s : keerzijde.
\ 21) N°. 447. Het merk op de baal, voorkomende op den Vroedschapspenning van Rotterdam, bl. 38 vermeld, moet Zijn
.ijii waardoor d e stempelsnijder T. V. V(an) B (erckbl) wo rd t aangewezen.
22) Bl. 39 in noot 1 , staat: n°. 5 , le es: n°. 6.
23) N°. 4 5 1 , -bl. 4 1 . Ba ta a fsch Genootschap te Rotterdam. In te vullen in de aanteekening (1 ) 1793. Vèrg. 12 Aug. Zie
N ed . M e rc ., 1 7 9 3 , LXXIII. bl. 457—464. Het programma voor 1797, a id ., 1 7 9 6 , LXXVI. b l. 434— 438. Voor 1 7 9 8 ,
a id ., LXXVIII. b l. 413—420. Het portret van Steven I Iogendyk, deft stichter, + 3 Julij 1 7 8 8 , oud 97 ja a r , te Rotterdam .
a id ., LXXX. (1800) bl. 493. Programma (1 800), a id ., LXXX. b l. 485—4 9 3 ; (18 0 1 )LXXXI. b l .407—4 0 9 ,4 3 4—4 39 ;(1 8 0 2 )
LXXXII. b l. 449—4 5 1 , 485—4 8 7 , 517—52 0 ; (1803) LXXXIII. b l .8 3 , 431— 4 3 4 , 468— 472; ( 1804) LX X X IV .b l. 383—392.
24) N°. 455. Eeuw fee st van het Wale Weeshuis, te Amsterdam. Van de yoorZÿde van 455, met het Walen W eeshuis, bestaat
nog een andere Stempel, als 455* op plaat LXXXVII opgenomen. Van den zijgevel zijn daarop drie raraen meèr zichtbaar
, en in het omschrift leest men POSER, Welke taalfout wellicht mede aanleiding tot het vervaardigen van n°. 455 en 454
gaf. Vergelijk bl. 46. Ook in de afsnede is verschil.
2 5 ) N°. 461. Inwijding van het Luthersche Diaconiehuls te Amsterdam.
Hiervan bestaat een tweede Stempel der keerzijde, vooral daoraan kenbaar, dat h e t woord MISERICORD.- tot MISERIC:(or-
dia) is afgeknot, en men daarop met leest KONSE. F .( e c it) , maar alleen KONSE. Afgebeeld pi. LXXXVII, als n°. 461*.
D it zal de oudste Stempel, verbeterd in 4 6 1 , zijn.
26) Bl. 5 3 , regel 8 v . o . , staat: 1 1 , le es: 12.
27) B l. 5 5 , regel 5 v . b . , staat: 1 7 6 8 , le e s: 1 7 72; en regel 13 v . b . , staat: onze, lees: onzen.
2 8 ) N°. 4 66. Tweehonderdste verjaring der verlossing van Vlissingen, bl.'5 5 .
Van dezen penning schijnt n o g , wat de voorzijde betreft, een andere Stempel te bestaan, bij D e R o y e , n°. 3 1 7 1 , aldus vermeld
: »He t borstbeeld en de piédestal zonderling gefigureerd en onder hetzelve een C." Thans in de collec tie van den Heer
J . II. v an Gb cn s.
2 9 ) Bl. 57 (1 ). Bij te voegen: Dankoffer van de eerstelingen vànNeêrU Vrijhètd b ij h e t vieren van het tweede eeuwgetij der
inneming van den Brie lte door de Watergeuzen, Gode binnen deze s ta d op woensdag 1 A p r i l 1 7 7 2 , p legtig opgedragen naar
aanleiding van eene redevoering over Psalm 66, v s. 8—1 5 , gedaan door Corn. Cl eyn.
3 0 ) N°. 469—470. A f branding- en herbouwing van den Amsterdamschen Sfads-Schouwburg.
Bl. 59. Litera tu u r daarover. Zie nog Mr. J . v a n L enn? p , in Holland, Jaarg. 1 8 6 6 , bl. 36—48. Een afbeelding van het
Tooneel-Gordijn in 1801 is in den N ed . M e rc ., D e e lL X X X I. 1 8 0 1 , b l. 216 te vinden.
31) N®. 472. Penningen te r eere van Va n Swie tbn , bl. 60—61.
In het in de aant. ( 1 ) , bl. 61 aangehaalde Werk, Schau- u n d Den kmünzen, is die penning n°. C C X L III, en men le est a ldaar,
bl. 340—34 1 : »Sa Majesté l’Impératrice Reine la fit frapper pour laisser à la postérité un monument authentique non
h seulement de l’estime dont e lle avait honoré le baron Gerard v a n Sw ie t en , mais encore de toutes les rares qualités de ce
» grand homme aussi recommandable par l’étendue de ses connoissances dans toutes les branches rélatives à la Medecine e t par les
» excellens ouvrages dont il enrichit cette science que par l’honnêteté et la droiture inaltérable de son coeur et en égard de tous
« le s services essentiels qu’il rendit à l’état."
De graftombe (zie Keerzijde van n°. 472) werd in marmer, op kosten van de Kcizerin, in de Augustijnen kerk opgcricht. De
knaapjes, daarop voorkomende, stellen de Genees- en Plantenkunde voof. De aangehaalde penning (b l. 6 1 ) , met Providentia
e t c ., is onder n°. CXCVIII in de Schau- und Denkmünzen afgebeeld en bl. 265 bcschreven.
Over V a n S w ie te n zie men nog Kobus , II. b l. 1010—1011.
3 2 ) Bl. 6 1 , reg. 12 v . b . , Staat: 376—377, le es: 375—376.
33) Bl. 6 2 , reg. 11 v . b . , Staat: Oldenhomen, le e s: Oldehome.
33*) Bl. 6 3 , reg. 6 v . b ., s ta a t: X L II, lees: XLIII.
3 4 ) N°. 479. Gedenkp. d e r Fransche uitgewekenen.
Bl. 66, reg. 2 5 /3 1 , H e lb n o p o lis = Lunenburg. In de Orbis la linus oder Verzeiclmiss d e r Lateinischen Benennungen der
bekanntesten Stä d te etc. e tc ., door Dr. J . G. Th. G r a e s s e , te Dresden, vindt men Ilelenopolis = F ra n k fu r t am Main.
» Lunenburg wordt ook wel Pelenopolis g eheeten , wat lig t met Helenopolis verward kon worden." N a v ., X I. bl. 318.
3 5 ) N®. 480. Prijspenning van het Prov. Utrechtsch Genootschap, bl. 67.
Van de voorzijde is no g een andere Stempel, door Va n Calker g esneden, die waarschijnlijk is afgekeurd cn alleen in afdruk
in lak schijnt bewaard te zijn gebleven (collcctie van Mr. J b r . d e Vr ie s J erz. , tc Amsterdam). D e afbeelding vindt men
onder n°. 480* op plaat LXXXVIII. Het omschrift der Keerzijde van 4 8 0 , vindt men aldaar op de V o orzijde, dat waarschijnlijk
daarom naar de Keerzijde is verplaatst, oradat die anders niets als een krans kon bevatten. In de afsnede van 480* vindt
men alleen de aanvanglettcrs van den naam des graveurs.
3 6 ) N°. 481. Eerepenningen der Teeken-Akadepiie te Rotterdam.
Bij de reeds b l. 68 (4 ) en (* ) gedane mededeelingen van den Ilcer Va n Geuns , voege men nog deze: «E r is no g een va-
« rictcit bij hrij, zijude g ou d , klein model, met A. BEMME F. en C. B. D. De letters van het eerstgenoemde stuk zijn weder
lfMii ■mm
iiiii
III
»
ÄB ■vjEfc--?
1«f1is j IBÜ \
ill