De laatste \voorden_ op den penning wijzen op een verbindtenis, meer onder den naam van
acte van guarantie bekend. Het aangaan dier acte droeg zieh op de navolgende wijze toe.
Naauwelijks had de omwenteling van ’t najaar van 1787 haar beslag gekregen, of Enkhui-
Zen deed, reeds op 5 October, ter vergadering der Staten van Holland en Westfriesland, het
voorstel om » op nieuw te declareren, dat hun Ed. Gr. Mog. het Erfstadhouderschap, Gouverneur
Kapitein- en Admiraalschap, erflijk in het doorlugtig huis van Oranje, zoodanig als
helzelve in hun Ed. Groot Mog. Resolutie van 16 Nov. 1747 is opgedragen en door den tegen-
woordigen Heer Erfstadhouder in het jaar 1766 aanvaard, houden voor een Essentieel Deel der
Gonstitutie en Regeringsvorm dezer Provincie en vastelijk gezind zijn, hetzelve niet minder
dan de vorige Grond^vetten, waarop de Staat dezer landen gevestigd i s , te conserveren en te
maintineren” (i).
Dit voorstel werd door de Staten van Holland op 15 Februarij 1788 aangenomen (&) en drie
dagen later ter vergadering van H. H. Mögenden gebracht. Hier werd besloten, de resolutie
van Holland ter kennisse te brengen van de overige Gewesten, »met ernstig verzoek eninstan-
tie , om deze gewigtige zaak in een spoedige en vruchtbare deliberatie te brengen, en mede
te werken tot een eenparige vaststelling van een point van zoo veel aanhelang, dat het staan
of vallen van de Republiek daarvan afhing” (8).
Aan dit verzoek werd door de Gewesten — Zeeland uitgezonderd, dat een poos achterlijk
b le e f met zoo veel spoed voldaan, als het omslachtig raderwerk der Constitutie het toeliet
(*). De acte van Guarantie of »Vrijwaring” werd den 27st(m Junij geteekend door de Af-
gevaardigden der Zeven Provincien en den 3den Julij door den Drossaard Graaf van H eidett ,
namens het Landschap Drenthe. Op dien zelfden 3dou Julij werd in de Oranjezaal van het
Huis ten Bosch de acte aan het vorstelijk gezin plechtig aangeboden, bij welke gelegenheid
Jhr. van H e e c r e r e n van Snider as een aanspraalc hie ld , die den geest des tijds niet weinig
kenschetste. De gansche zaak gaf niet weinig opspraak bij de Patriotten, die V a n d e S p ie g
e l voor den bewerker daarvan hielden (5). Natuurlijk werd op echt vaderlandsche wijze
de gebeurtenis met een maaltijd besloten. Doch ook meer blijvend werd zij herdacht in
drie penningen, waarvan de hier beschrevene, die zieh door grootte en zwaarte onderscheidt,
naar ’t on twerp van H emsterhxjis door S c h e p p werd gegraveerd («).
(A ) Ned. Jaarb., 1 7 8 8 , b l. 242—2 4 4 ; Vad. H ist. V e rv ., XX. bl. 46—50.
(*.) Ned. J a a rb ., 1 7 8 8 , bl. 245—249.
(S ) A id ., b l. 253.
( * ) Bouwens , Aan zijne committenten, Amst.1797, bl. 167, deelt een merkwaardig gcsprek over deze honding v an Zeeland
med e; zie Vad. H ist. Ve rv ., b l. 50 ( § ) , en over de toetreding, Ned. Ja a rb ., 1 7 8 8 , b l. 593—5 9 8 , 1037— 1038.
( » ) Zie de acte in de Ned. Ja a rb ., 1 7 8 8 , b l. 1090—1 0 92; de toetreding van D renthe, a ld a a r, b l. 1092—1 095; een waar-
schuwing tegen rustverstooring, b l. 1Q95— 1 0 9 6 , en de aanspraak, b l. 1097—1101, Verg. Vad. Hist. Ve rv ., bl. 54— 59;
Ned. M e rc., Deel LXV. bl. 9— 11. .;
( « ) Bij den Heer Sch e p p , te Rotterdam, berust een daartoe betrekkelijk stuk van den navolgenden inhoud;
„ Memorie wegens de kosten van de Medaille door Haer Hoog Mögenden dorn vervaardigen en uitgedeelt voor de herstelling van
de ru st in de Provincien. _ _
.nuden voor zijn Hoogbeid m ö g t 13 Onoe M E n g e ls, ’t gond 23 k*. 10% g r ., dos 3% grjjn bovon Duoatm
6 f 726 2 'S > l' goudt a f 53 per on c e ............................................................................................................................................. J
100 zilvere , weegendc 874 Ons 10 Eng», is 109 mark 2 On e, 10 En g .: ’t zilver houdende p“
22 grijn dns 16 gr. boven het Ducatons zilver a 27 per m a rk ........................................................... 2951 8 ~ ? ^
Voor het maaken van een goude medaille................................................................................... ......................... 6 3— : — .
100 Silvere tot / 3 3 het stuk........................................................................................................................................ 3 3 0 0— . — •
Voor leccagic cn essai van 13 Oncc 14 Eng: goud en 109 mark 2 once 10 Eng» z ilver........................
Een mahonie houte D o o s ....................................................................................................................................... ...— — ---------- -A— —
Nog een goude ^ 7 2 4— 1 5— 8.' . V ^ 2951 8
Het maaken 63 — : — | 3300— : — :
Essaay en leccagie. . 6 — : — > _______________________
- , o Een d o o s ................... 2 — ilur ,—_ .. •/' 6281 — 8 — :
796 i i 8 ' Komt 1 silvere te staan op f 62— 18 — :
» D eze Medailje is geslagen in gevolge de Resolution van Haar Hoog Mog. van den 27 Juny en 1 July 1788 en is ver-
vaardigt door den Medaiijeur Schepp ingevolge he t plan daartoe ontworpen door den lieer F. Hemstebhuib.
De beschrijving van deze Medailje is te vinden in de Rotterdamsche courant van den 26 Augustus 1 7 9 0 , n . 102.
V9&. P l a a t LXXIV. 1787.
Z e l f d e ö n d e rw e r p .
V oorzijde. Het links gewend borstbeeld van den Prin s, ’t hair en cadogan, met ordeband
en star. Daaronder LAGEMAN F .(e c it) .
Om d e n r a n d :
W ILH .(elmvs) V D.(ei) G.(ratia) P R.(inceps) AR.(avsiae) E T N AS S. (a via e) TOT.(ivs)
B E L G.(ii) POED.(eèatï) G VB.(ernatok) HÆR.(euitauivs) ETC. •
IFIILEM F, DOOR GOBS GEN AB E PR IN S FAN ORANJE E N NASSAU, ERFSTABEOU-
BE R FAN BE GEHEELE UNIE ENZ:
Keerzijde. Een piramide, waarvan de punt niet zichtbaar i s , met het opschrift :
MEMORI
AE
AE T E RNA( e)
TER EEUWIGER GEB ACHTENISSE.
»De fVijsheid en Voorzigtigheid (zoo luidt de gedrukte verklarihg (>)), voorgesteld door
twee geniën, zijn bezig aan den gedenkzuil een kleed ie hangen, waarop het wapen van Prins
W il lem V is geborduurd, rüstende op den Zevenpijlen bundcl, het zinnebeeid der zeven Ver-
eenigde Provincien, te gelijk met het teeken van het Erfstadhouder-Kapitein- en Admiraal-Ge-
neraalschap, hetgeen door een scepter met een oog daarböven, den commandostaf en scheeps-
roer afgebeeld w o rd t, want ook op die zinnebeeiden rust het wapen, omgeven door de jaar-
tallen 1747, 1766, 1787. Deze jaartallen zijn er niet alleen" als zoo vele gedenkwaardige jaren
op geplaatst, maar ook omdat deze verbindtenis (acte van guarantie) ten doel heeft de hand-
having van het Stadhouder-Kapitein- en Admiraal-Generaâlschap, met aile de praeminentiën,
zoo als die in die jaren zijn opgedragen. Op het kleed leest men nog het woord VNITI (door
één hand verbonden) en het omschrift NE SEPARENTVR (dat z i j— de Provinciën, en het gezag
van den Stadhouder daarover — niet gescheiden worden), geeft te kennen, dat deze acte ge-
maakl is , 1er voorkoming eener nieuwe scheuring.”
O n d e r s t a a t :
10 I Y L1 1 17 88
L A G E M A N E.(xoit).
Deze medaille weegt aan oud zilver 8 ons en 10 Eng. / 27,—. De Ned. J a a rb ., 1 7 9 0 , bl. 1 8 9 2 , stellen dien op f 30,— en
deelen m ed e , dat de penning eerst in he t begin van Augustus 1790 aan de leden der regeering en staatsdienaars is ter hand ge-
steld. Het Verv. Vad. H is t., XX. bl. 5 9 , en de Ned. J a a rb ., 1 7 8 8 , b l. 1 1 0 2 , z eggen, dat de Leden en Ministers der Staten-
Generaal, die der Raad van State en der Generaliteits Rekenkamer er een in zilver ontvingen. Het voorstel van den penning te
slaan, ging van den Raadpensionaris V an d e S p ie g e l u it, volgens R. L. B o d w en s , aan zijne Committenten, Amst. 1797,
bl. 170. In h e t XXIII® deel Verv. Vad. H is t., bl. 285 (* ), wordt, overeenkomstig B o uw en s, t. a. p . , b l, 3 6 3 , nog het/vol-
gende ter v.erbetering van het eerste bericht geme ld: »Den 11 Aug. heeft de Griffier F a g b l ter tafel van H. H. M. gebragt 66
»Zilveren Médaillés, door den Raad van State vervaardigd volgens resolutie van 1 Juny 1 7 8 8 , ten getale van 1 0 0 ; van welke
»e r drie aan Z. H . en zijne zoonen zijn gegeven; 15 aan de Leden en Ministers van den Raad van State; 16 voor de Rekcnka-
»m e r , en vermits er maar 56 noodig zijn voor de H. H. Ordin. Gedeputeerden en dus te zamen 8 5 , beslooten II. H. M. er een
» te geven aan den Drossaert van Drenthe. De 14 nog overgeblevene beslooten H. H. M.aan H. H .Ed. te offreren, om daarmede
» naar deszelfs goedvinden te handclen, tcrwijl de Raad van State verzocht werd er nog een van goud te laten maken voor de
» Princesse.?' , De schrijver van h e t Vervolg, v oegt er nog bij , dat de Raadpensionaris V an d e S p ie g e l op de voorzijdc had
willen afbeelden de zeven pylen bundel, met het omschrift NODUS INDISSOLUBILTS, en aan de keerzÿde een eenvoudig ver-
liaal van het gebeurde in goed Latijn.