Door den
A r i s to c r a a t
B o o s en l i s t i g
V e r r a a t :
S ta d * h o u d e r , en
P r u i j s g ew e lt
I s P r in s en
P r in c e s h e r s t e l t
A m s te r d am
1 7 8 7
Wanneer men bedenkt, dat H o l t z h e y den penning oorspronkelijk gemaakt had en er den
Stempel van bezat, dan heeft het, bij ’s mans bekende politieke gevoelens, allen schijn , dat
hg het was, d ie , door hem thans aldus in patriotschen zin te vervormen, zieh wreekte over
de hem gedane opdracht tot vervaardiging van penning N°. 701. Ook de rijinelarij is volko-
men in zijn gewone manier. De penning, zoo als die nu was geworden, kon bij vriend en
vijand gedragen worden: de Prinsman kreeg alleen de voorzijde, de Patriot ook de keerzijde
te zien.
9 0 8 . P l a a t LX1X. 1787.
Op d e c a p i t u l a t i e v a n A m s te r d am . 1 7 8 7 .
Voorzijde. Het links gewend borstbeeld van F r e d e r ik W i l l e m , Koning van Pruisen, met
een geschubd borstkuras en ordelint. Daar onder': D. LOOS (*)•
Om d e n r a n d :
ER.(e,e d e e i c d s ), W IL H . ( e i , e u s ) BOB. (u s s i a e ) R.(ex) G U B E R N . (a t i o n i s )
H O L L A N D . ( ia e ) R E S T I T U T O R .
FREDERIK WILLEM, KONING FAN PRUISEN, HERSTELLER FAN HET STAD-
HOUDERLIJK BEWIND.
Keerzijde. Op een steenen bank zit een vrouwelijke figuur, die de Maagd van Amsterdam
moet voorstellen, ofschoon zij niet de keizerlijke, maar een muurkroon draagt: met de linkerhand
steunt zij op een rond schild, waar de Leeuw van Holland op is uitgebeeld. Boven het
schild zweeft een Arend, die den bliksem in de klaauwen voert, en der Maagd een olijftak
aanbiedt, dien hij in den snavel draagt.
Om d e n r a n d :
F U L M I N I S M I N I S T E R L A C E R A T A E S E D I T I O N I B U S
DE BLIKSEMFOERDER (biedt hulp) AAN DE DOOR OPROEREN FAN-EEN-GERETENE
(Stad).
I n d e a f s n e d e :
AMST. ( e l o d am o ) E X PU G . ( n a to ) C A R O L I
BRTJNS V.(i o a e) D.(u c i s) A U S P I C H S
M D C C L X X X Y I I
AMSTERDAM IN 1787 IN GENOMEN DOOR KAR EL , HERTOG FAN BRUNSWIJK.
( 1) Volgens Schlickeysens Erklärung was Da nie l F r ed er ik Loos te Altenburg in 1735 geboren, stempelsnijder te
Maagdeburg 1756— 1 7 6 7 , hofmedaljeur te Berlijn 1768 en overleed hij in 1819. De Ned. Mereurius, Deel 6 4 , bl. 1 1 7 , geeft
als ontwerper van dezen penning op den Hoogleeraar Raml er en als teekenaar den Rector J . W. Me il . Tn zilver was de prijs
e en , in goud zestien dukaten.
Voorzijde» Het rechts gewend borstbeeld van den Hertog van Brunswijk in ’t borstharnas
en met twee ordeteekenen versierd.
Om d e n r a n d :
CAROLYS. G Y IL IE LM Y S . E E R D IN A N D Y S . DVX. B R Y N S Y IC E N S IS .
KAREL WILLEM FERDINAND, HERTOG FAN BRUNSWIJK.
Onder den geknotten arm: R ( e ic h ) (1 ).
Keerzijde Gezicht op Amsterdam (»), met de blokhuizen aan de Amstelzijde (8).
I n d e a f s n e d e :
De door elkander geworpen wapens der Zeven Provincien, en daaronder, met zinspeling
op de spreuk der Unie:
D ISC O R D IA M AN G NA E (sic) R E S P E R E Y N T
DOOR TWEEDRAGHT GAAN GROOTE ZAKEN TE NIET.
Boven het stadsgezicht dezelfde wapens, doch weder naar behooren gerangschikt, met het
bovenschrift:
Y E N IT . Y IC IT . R E D E G IT . AD. T E RM IN O S . Y N IO N IS (*)
H IJ KW AM, H IJ OFERWON E N HERSTELDE DEN BAND DER UNIE.
Onder het stadsgezicht:
D : ( i e ) 1 3 S E P : ( t e m b b i s ) 1 7 8 7 . (5)
9 1 0 . P l a a t LXIX. 1787.
A ls b o v e n .
Voorzijde. Hetzelfde borstbeeld, links gewend; daar onder: REICH. Voorts hetzelfde randschrift.
Keerzijde. Als die van den vorigen penning.
( • ) R e ic h , geboren in 1 7 4 0 , was stempelsnijder te Furth van 1758 tot 1814. Zie Schlickey sen, t. a. p . , b l. 149 en 216.
( 2 ) De Duitsche verklaring z eg t: * In das Mitte die Stadt Holland” !
( 4 ) De blokhuizen, op den penning vertoond, schijnen geteekend naar een oude pla a t, waarop die voorkomen, welke in
1651 na den aanslag van Prins W ill em I I opgericht, doch drie jaar later we£r gesloopt werden. Wel wordt in het Monument
voor Amsterdam, IIden zang, b l. 201 (h—1 ), gespot met de kostbare en van geen nut zijnde blokhuizen; doch die sebijnen e lders
gestaan te hebben: immers op den Amstel werd, volgens de beschrijvingen der verdediging van de stad , alleen een
drijvende batterij geplaatst.
(■* ) Het 184e couplet van een L ied op de gelukkige omwenteling der publicque zaaken in Holland den 19 S e p tem b e r llil ,
luidt als volgt:
Een Brunswijk dapper held
Die Muitzucht heeft geveld
Moog lang in voorspoed leeven!
Zyn roem zy steeds vermeld!
Hy kwam, Hy z a g , Hy w o n ,
En deed de snoodaars beeven.
( 5) Op 13 September 1787 begon de marsch der troepen uit he t Kleefsche in Gelderland. Zie Th. P hil, von P f a u , Ge-
schiedenis van den veldtogt der Pruissen in Holland in 1 7 8 7 , Amst., 1 7 9 2 , 1 , b l. 31.