E E R S T E
E E R E PRY S
B O UWK U N D E
JAN. SM IT S J:Z. ( i)
MDCCC.
850. Kleine r . |||- Foorzijde als 855.
Keerzijde.
TW E E D ®
E E R E P R Y S '
B O UW K U N D E
JA N D E G R E E F .
MDCCXCIX.
Het teekengenootschap Pictura te Dordrecht, opgericht den lsien October 1774 door A b r a h am
v a n S t r i j , R r ih ie r G o u d s b e r g e n , W il l em v a n d e r K o o g h en P ie t e r H o fm a n , heeft ten d o e l,
het beöefenen der teekenkunst gedurende den winter, door het teekenen van 1° October tot
ultimo Maart en door het zoo mogelijk houden van vier kunstbeschouwingen in die tijdsruimte.
Het bestaat uit werkende en honoraire leden en leden van Verdiensten.
In het ja a r 1798 werd bij dat Genootschap een departement voor de Bouwkunde opgericht.
In deze afdeeling , in 1808 opgeheven, werden jaarlijks op kosten van het Genootschap een
groote en een kleine zilveren medaille uitgereikt aan hen, die de meeste vorderingen gemaakt
hadden (2).
Door den Heer P ie t e r v a n d b n S a n t h e u v e l (s) H e n d r ik s zo o n , Heer van Driel, honorair lid
van het Genootschap, werd, bij testament van 21 April 1792, daaraangelegateerd: gedurende
het leven zijner huisvrouw Ma r ia A d r ia n a G e v a e r t s , eene som van / 50 jaarlijks, waarvan
men ieder ja a r een eereprijs van zes gouden dukaten moest geven aan dengenen, welken
Directeuren zouden oordeelen dien door zijne vorderingen in teeken- of schilderkunst’t best
te hebben verdiend, — e n , na haar overlijden, in plaats van bovengemelde som v a n / 50
jaarlijks, een kapitaal v a n / 2500 (nu maar/900) inschr. 2£ % Obligatien ten laste van Holland
en West-Friesland, ten Comptoire Dordrecht, welk kapitaal vrij van onkosten geplaatst moest
worden ter weeskamer aldaar en de zuivere interessen daarvan jaarlijks uitgekeerd aan de
Directeuren van ’t Genootschap om tot nut daarvan te worden aangewend en meer bijzonder
om er een of meer prijzen van ten m in s te / 50 jaarlijks aan de meest gevorderde leerl ingen te
doen uitreiken. Die uitreiking moest te zijner gedachtenis geschieden op den dag van zijn
overlijden (*).
( 1 ) Zie zijn levensbericht door Dr. J . G. Schotel in de Handel, der Maatsch. d e r Ned. L e tt, te Leiden, 1 8 5 7 , biz. 83—102.
Over den penning, 26 April 1800 behaald , aldaar biz. 89.
( * ) 11 Mei 1799 J oh. van L exmond n®. I , J an de Greek (zie n°. 85 6 ) n°. IT. — 26 April 1800 J a n Sm it s J a nsz.
(zie n°. 85 5 ) n°. I , J . Sin g e l s n°. II. — 20 Aug. 1801— 1807 ontvingen A. Ma t e n a , J . Sin gels Az n . , Corn, db Gr e e k ,
L bbn dbrt v a n St r i j , Abra ham v a n St r t Ab r z . , M. C. Bomv en H erm. Kramers de groote zilveren médaillés. De kleine
gewierden in da ttijdvak aan A. S in g e l s , Ge r r it Ma t en a (2) , P ie t e r Rudolph Kl b i jn , St ev e n du He n , M. Gregoor
en J ohannes d e Kl brk.
('* ) Zoon van H en d rik va n d en Santh eu v e l en Fr ançoise Machlina E v erwijn. Bij zijn overlÿden was liij Ond-
Raad en Oud-Borgemeester van Dordrecht e n Ontvanger der Gemeene Lands Middelen.
• ( * ) Van 20 AuE- 1300 tot 20 Aug. 1805 — de jaren waarover onze arbeid loopt — werden de groote médaillés uit het
legaat uitgereikt aan J oh. v a n L bxmond, J an de Gr e e k , Cornblis v a n Br a a m , P ie t e r Rudolph Kl b i jn , N. van
T ouwwinkbl en A. F . Sp e e lm a n ; de kleine aan Ab r . van d e r Ko o g h, B . Bo n k e t , Arn. va n W e l l , J o h a n d eKo n in g ,
A. T. Sp e e lm a n en P ie t e r Martin us Gregoor. Ten gevolge van den siechten toestand der financier) en von de tierceering,
had er in 1808 en 1 8 0 9 , in 1811— 1815 geen uitdeeling plaats. In 1861 werd een nieuwe prijs- o f eercpenning gesneden. Zie
Op h e t v i j f t i g j a r i g b e s t a a n v a n d e f a b r i e k v a n h a r s t , t e r p e n t i j n ,
z w a v e l e n l i jm b e r e i d i n g v a n J. A. v a n E y k , o p d e n O v e r to o m ,
g e v i e r d d e n 17deu F e b r u a r i 1 8 0 0 .
Foorzijde. Drie vaten, 1 •*— 2 , met de opschriften :
T.(bbr) OLY
H A R S T ZW A V (el)
gekroond door een Merkuriusstaf, aan twee rechts en links staande boomen verbonden door
een guirlande van . . . . lijmkoekjes ! Ter weérszijden struiken.
Om d e n b o v e n r a n d :
IA N A D R IA A N V AN EYK.
I n d e a f s n e d e .
GEB.(0Ren) 2 9 A P R IL
1 7 3 1 .
Keerzijde. Een hemellicht, nederstralende op het navolgende rijm :
GODS g u n s t wou v rij,
Op S T O O K E R I J
En L Y M -B E R E ID E N ,
Z ich 50 j a a r v e r f p r e id e n :
’K h e rd e n k d ie g u n s t,
D o o r S tem p e l-k u n s t.
Beneden : een L in een slangerond, rustende op een vereenigde eike- en mirletak , daar-
o n d er:
’T F E E S T G E V.(ibrd) 1 5 F E B .(ruarij) 1 8 0 0 .
J a n A d r ia a n v a n E y k was een zoon van Co r n e l is v a n E y k en Ca t h a r in a S m ed e loo. G. v a n
E y k dreef handel op Frankrijk en vond daardoor aanleiding tot het oprichten van een stoo-
kerij tot bereiding van h a rs t, zwavel ; enz. Toen hij in 1750 overleed, werd zijn negentien-
jarige oudste zoon, J a n A d r ia a n , aan het hoofd v a n ’tkantoor geplaatst, ook ten behoeve
zijner daarin betrokken moeder. Meer voordeel ziende in het uitbreiden der fabriek dan in
den handel, Iiet hij dezen varen en legde zich ook op de lijmbereiding toe. Het maken van
zwavel en harpuis kreeg een groote uitbreiding en leverde jaar op jaar aanzienlijke winsten.
Den 14den September 1762 met J o h a n n a S t o k k e l a e r getrouwd, had hij bij haar een zoon,
W il lem J a co b , d ie , toen deze zelf trouwde, deelgenoot werd in de fabriek en het hoofdbeleid
der zaken overnam. Zijn dood op 33jarigen leeftijd , in 1810, was een groote slag voor de
fabriek, waar reeds teruggang te bespeuren was, sedert men in Italie zelfs begonnen w a s ,
den ruwen zwavel — en beter dan in Holland — te raffineeren. De bejaarde vader kon nu
de zaken niet meer in haar ganschen omvang gadeslaan : de lijmerij werd op zijde gezet en
daarvan de Beschrijviny met een kortverhaal van de geschièdenis van het Genootschap door J . A. Smits van Hie uw b rk e rk ,
te Dordrecht 1864 met een afbeelding. Het is aan dezen h e e r , dat wij de bouwstoffen dank weten voor deze schets. Zie
verder Jubelfeest der 25"w verjaring van het Dordrechtsehe Genootschap Pictura. Ingevallen den eersten van Wijnmaanden gevierd
den vierden van Wintermaand 1 7 9 9 , Dordrecht, 1800 en Feestviering van het v ijftig ja rig bestaan van het Genootschap
Pictura te Dordrecht, op den 17dcn Aug. 1 8 2 4 , door A. Kis t E z . en B. F. T vdeman. Znd. j . o f pi. 81 b iz ., kl.. 8 ° , , vooral
biz. 30—38. Het genootschap is nu gevcstigd in het bovengedeelte van de Heelhaaksdoelen, waarover men zie Dr. G. D. J.
Schotel, Ile t klo o ster, het h o f en de kerk d e r Augustijnen te Dordrecht. Dordrecht, 1861 ; Leeskabinet 1 8 6 1 , biz 232.
de