u
eli ■ quia ipfe cs Vanua. Per te fi quis in tro ierit, A tatis>Quis e li qui fperat,nifi qui quod fperat.op.
’ 1 u f 1 . T)/».- ro lì nnìc n.r m rlilio-ir» Onori enim f tat,& diligit?Quod emm fopeerraammuuss., opeerr poaafciieenn---
tiam exfpectamus. Ergo qui fperac/uítinec : qui
fuftinet impatientia: udque excludit affe&um.
Quis eft qui portat jugum gravea juventutcj fuá,
nifi qui deliciis renuntiat, luxuriam fugic ? Quis
eft qui íiugularicer fedet,nifi qui fxcularibus vo-
Juptatibus abdicatis, moleftiarum omníum e x -:
regnum illud poffidebit æternum. Per te fi quis
intraverit, non deçipietur j quia falli non poteft
quicumque domicilium fuerit veritatis ingreiTus.
S E R M O N O N Ü S .
.0 Theth.
NOna littera T t ó , cujus interpretado cludit tumultus ? Ifte ergo nihil timere poterit,
eít excluíío. Quid eft exclufio ? Num - quia caritatis grada vim timoris abforbuit.
■ - A ‘ 1 w 4 . Eft 8c alius qui excludatur in b o n o , ut ille
qui Apoftolica au&oritate fublatus è medio pie
bis eftjquia malum opus fecit,traditus eft in car-
nis interitum, u t ejus fpiritus falyaretur. Ex quo
intelligimus quia in bono excluditur, qui jube-
tur agere pcenitentiam -, ut humilietur, 8c com-
pungatur corde. *H æc enim reconciliationis fb-
lent efîe fuffragiâ.
5. Denique etiam in Hieremia fcripta fub hac
littera id videntur fignificare. Sic enim legimus
quid lìcut domo aliquis exclud itur, hofpitioque B
dejicitur: ita qui excluditur à D e i regno,bonis il-
lius fraudatur ; ficut HI e x c k ift funt virgincs ,
qua: fecum oleum non tulerunt ; £c dum venit
Sponfus, extin&x funt faces earurn, atque in
emendo o leo, inflammandifque facibus o ccupata:
fecerunt moram ,8c ingreifojam Sponfo, in-
troire cupientes leguntur exclufar?Nonarbitror.
Nam quomodo d ice ret3 fi a bonis fanitus Propheta
eifetdeje&us, atque exclufus à D e i regno :
lucunditatem fecìfti cum fervo tuo? N e c Propheta: C de Hierufalem illa terrena: lmmunditia ejus unte
meritum huiufmodi intelleclum videtur admit- pedes ejus.Non fu i t memor noviftimorum fuorum
te re nec feries fubditorum. Audis dicentem: Sua- cecidit invalide : non ejl qui confoletur eam. Vide,Dovis
es, Domine, & in jucunditate tua doce me juftifi- mine,humilitatem ejus; quia magnificatas eft inimi-
■ itones tuas. Audis dicentem : Bonum mihi lex oris cus.Et quia fic humiliataeft Hierufalem, meritò
tui fuper millia auri & ardenti. Et potes dicere poftea ei dicitur : Deficit iniquitas tuafiliaSion.'Et
quod fit exclufus à regn o, qui non eft exclufus à omni qui pcenitentiam egerit, lacrymifque pro.
Leo-e? Quid ergo intelligemus? Hccret interpre- priis peccata defleverit,bene dicitur: Deficit initatm
8c obfcuritatem fènfus fui fermo videtur quitas tua. Alibi quoque fub hac littera dicit Hieoffundere.
remias:Bo«/ erant vulnerati gladio} qudm vulnerati
2. Vocant merita Propheta: ,vòcat ejus gratia, D fame. Abierunt compungic a nativitate agrorum.
vocat fubjedorum feries , ut altioris intelledus Compungiraurigicur,quando noftrorum agirnus
aliquid debeamus eruere$ 8c b occurrit in tempore
quòd in terdum excludamur in bono.Scriptum
eft enim : Perfetta caritas timorem excluditforas. Et
generaliter qiiidem caritas excludit timorem.
Ùt niiles qui imperatorem d ilig it, bella pro imperatore
fufcepta non metuit : ut fervus amans
dominum, quamvis per devia Scprarupta mitta-
tur ; tarnen omnia pericula domini amore conpcenitentiam
deli&orum : compungimur etiam
recordatione delictorum. Unde ait Propheta
David : fi¿ua dicitis in cordibus veftris, ó 1 in cubi-
libus veftris compungimini. Qui autem compungi-
tur,utique delectationeni excludit erroris:& qui
agit pcenitentiam, excludit pudorem, iequeftrat
verecundiam flagitiiconfitendijut recuperando:
fpem falutis inveniat. Meritoque 8c ipfe David
temnit ac fi quis dominum petat,fe ipfum offer- E ubi cognovit errorem : Peccavi, in q u it, Domino.
re non trepidar: ut qui trans mare pofitos filios Tantlis rex,tantus prophetamon erubuitpeccavidere
defiderat, non metuit naufragia, libero- turn proprium confiteri ; 8c ideo didum eft ei: Et
rum caritate ingreditur maris fludus , fubit in- Dominusabftulitpeccatum tuum.
certa navigiirfed metum difcriminis levant defi- 6. Sublato igitur peccato,ait: lucunditatemfe-
deria filiorum.Quam pulcre etiam de martyribus cifti cum fervo tuo , Domine,fccundhm verbum tuum.
dicitur,qui vere militant Chrifto,qui perfecutio- Multa videntur in hoc fieculo jucunda qffe, quje
nes , un^ulas, oladios, incendia non timentes^ non fu n t, multa fuavia, bona plurima. Luxuries
infeftis ft re^ibus obtulerunt. Timorem etenim videtur effe jucunda : fed exhaufto fit amara paquem
poterant habere pcenarum, excluferunt trimonio. Dulcis libido, cùm fervei : ftd eadem
amore martyrii. F horrida8cexftcranda,cùmproditur.Suavesepu.
3.Hunc fenlum autem effe interpretationis hu- he, cùm fumuntur: fed foetida:, cùm digeruntur.
ibi don.
&8M
jus etiam deThrenis Hieremise pofTumus appro-
bare. Nam 8c ibi fub hac littera fcriptum eft: Bonus
eft Dominus fuftinentibus eum, anima qua quarit
eum. Bonum eftfutfinere, & fperare in falutare Dei.
Bonumeft viro ehm portaveri t jugum grave a juven-
tutefuafedebitßngulariter ,& filebit; quia tulitjugum
grave. Harc utique quid aliud adftruunt, nifi
bonse exclufionis hanc interpretationem videri ?
Quis enim fuftinet Dominum , nifi ftudio caria.
Codices Reg. C o r t Nav- unus^ Laet. ac Fife- diceret, f i bonus
& fantini ejiet Propheta dejecjits. Edit. Rom diceree bonis
fanellis Propheta , f i efiet & c.
b. Quidam miT. Et occurrit interpretatio. E d it.. . . tn mterpreta-
tione. A t mff- novem • • . . intempore, id e ft, opportune ; 'dum v idelicet
mihi animus de hoc ipfo inveniendo follicitus eli.
a. H ic Se alibipiuribus locis Ambioiius véterem indicat Eccle-
Bona multa in hoc fieculo,dum vivimus,a:ftiman-
turjquia ufuinobisfunt,ut pecunia,aurum,argentum
, poiTeflìones : eadem nihil poflunt prodefle
defundis : hic omnia relinquuntur. Quin etiam
majori'dolore quis moritur,cùm his f t fraudari
copiis ingemifeit. N o n eft ergojucunditais vera,
nifi illa qua: fecundùm verbum Dei eft,5 ut quis
bonorum meritorum acque virtutum fubfidiis
gaudeat f t eiTe munitum.
fi a;- morem , cjue Epifcopi impoficas ù fc pee ni ten ti bus publicis
pcenas minuerc, nec non cxcommunicacionis tempus brevi are con-
i'ueverant, habica ratione ipforum'contritionis acque humiliation
n is , qua: proinde reconeiliationis dicuntur eflc iìiiRagia.
c Rom. edit, à flerilitate agrorum. Reliqua: cnm mll. omnibus,
à nativitate agrorum. Melius ; lie enim L X X . inogtifnoiu ¿»xe-
•7. H a c David jucunditate vel bollicate D e i A lium ¿gtifiv fuave accipimus. Dixie enim : Tollite .
lieta tur- quia jugum grave à juventute portavit, jugum meum . . . . quia leve eft, & onus meum, quia '
& fuftinuic, acque exfpedavit Domini in ft gra- fuave eft. D ixit enim, rb <po/»n ov fiv Unde
tiam ,non prieripuit, qui fiepe occidendii#egis
Saul tributä fibi copiä, maluic tarnen exfpedare
a Domino deferendi tempus imperii, quam oc-
ciio rege prieripere. Semper Deus bonus eft j
ideoque Sc Paulus a i t : Vide ergo bonitatem ö-feve■
ritatem Dei-, bonitas enim in omnes e f t , ftveritas
in paucos.Deniquefubdidit idem A poftolus : In
.meriro bonitatem De i ab ipfo qujerit doceri, ne
forte quis perfundorie accipiens bonum D cum
efle,in erroribus perftveret,quod per' m iftricor-
diam De i fciat impunitatem fuis daripoifepec-
catis 5 cum etfi indulgeat Dominus, tarnen feed a
eft converfatio in criminibus Temper hierere.
N o n ergo bonitas ifta vulgaris eft ftd qua: femeosquidem
qui ceciderunt ,feveritatem : in te autem B per diftiplinæ exfped et profedum.
bonitatem. Si enim non cecidiffent, utique ute-
renturôcipfi bonitateDei.Namfic cibi ideo bonus
eft,quia permanes : quod fi non permanferis
in bonitate,8c tuexcideris.Nonergo Deus prop-
terea bonus elle defiftit, quia tu Iapfus e s , Sc in-
diges ftve r itate .a Siquidem Sc ftveritas De i in
bonitatem recurrit j ut unufquifque caftigatus
pedem référât à peccatis, & ad virtutum trami-
tem , bonamque converfationem recurrat. Deìdeoque
qui intelligit altam Dei effe
bonitatem, doceri defiderat etiam difciplinnm.
Nam plerique avertuntur à ftudio difciplince,
dum eam feveram & triftem arbitrali tur: fed per-
ipicaciorfenfu intelligit, quod difeipiina fi triftis
ad tempus fir, pofterioribus fiat jucunda temporibus.
Sed eft diiciplina vel correptio Teveri or':
eft etiam moderatior. Moderatior eft, de qua di-
cic Dominus : Corripiam eosin auditu tribulationis 1
nique d ocet de illis qui cecide runt, Apoftolus : C iör«w.Eft8cfeverior, quæeft in ira Se furore cor.
Quia f t non permanferint in increduli tate, inferen
tur. Potens enim eft Deus iterum inferere illos $ ut
quemadmodum deferta v irgu lta, ita & homines
velut candicibusquibufdam vircutis inferri, bonorum
fruduspoflìnt ferre meritorum. Accufes
necefle eft medicum crudelitatis5 quia putrefactas
vulnerúm fibras ferro putaverit exftcàndas}
quia noxia Se ftrpentia ulcera igni adufièric, ne
rus in ulteriora proferperet : vel quia magifter
reptio. Underefugienseam çorreptionem, dicit
David:Domine,ne in ira tua arguas me,neque in fu - .
roretuo corripias me. Et Hieremias; Corripe nos,Domine,
in judtcio, & non in furore. Ornnis ergo difei-
plina, etfi ad tempus habeat amaritudinem, ha-
beat perturbationem ; poftea tamen pacificos
frudus generare confuevic.
11. Sed qui petit doceri bonitatem 8c difcipli-
nam , debet petereetiam feientiam doceri. Nifi
difcipulum verberaverit negligentem ^ utmetu j ) enim habeat feientiam , molefta eft difeiplin
verberum indueret diligentiam?Caftigare enim
amantiseft,non exfecrantis;8cideo boniljatis eft,
non crudelitatis. R e d e ergo Se Dominus ubique
eft bonus,Se cùm remittit flagitia,8c cùm peccata
caftigat j Caftigat enim Dominus quem diligit.
8. Caftigatus eft edam David. Den iqu eait:
Et fu i ftagellatus tota die. Sed vir fàpiens, qui
intellexit caftigationem iJlam Domini fibi pro-
fuifle,aiv.Bonitatemfecifti cum fervo tuo, Domine,femolefta
correptio.Quid fit fcientia,doceat te Salomon,
qui ait de domino De o noftro : Ipfe enim
mihidediteorumquafuntcognitionemveram. Et ali-
bihic idem Propheta ait:J%ui docet hominemfeien,
tiam. Qui autem petit feientiam, credic rnanda-
tis Dei.
12. Aliud eft autem inmandatis D e i credere
aliud mandatis credere. Qui enim mandatis D e i
credit,cito efficit ut fit inmandatis Dei,8e inip_
Sap. 7.1 -1.
P fa l.s y io .
cundum verbum tuum ; hoc eft , etfi illa mihi ad E fis converfetur.Perfidem igitur feientia adfumi.
tempus amara vifa eft caftigatio,mihi fecundum
carnem,mihi fecundum meeftitiam corporis: tamen
fecundüm verbum tuum caftigatio illa fruc-
tus bonitatis adtulit. lllam mihi caitigationem
intelligo profuifle, illa caftigatione me a vitiis
eile revocatum, illa caftigatione non diu aliquid
in me licuiffe flagitiis, per illam caftigationem
Domini nihil in me adverfario licuiffe,nihil mor-
7- ti. Deniqu e, Caftigans cattigavit me Dominus, df
morti non tradidit me, ipfe Propheta memoravit.
Caftigatur enim qui recipitur : qui autem non F
-s- recipiuntur, non flagellantur. In laboribus enim
hominumnon fu n t , dt“ cum hominibus non flagella-
>• buntur.Ideoque fupra ait:Jguam bonus,Ifrael,Deus
rettis ¿Wr/Ergo bonus omnibus5quia omnes recto
vnlt eile corde. Qui autem cor declinaverit,
ipfe a fe gratiam divinx bonitatis avertit.
* 9. Sequitur: Iucunditatem,^ difciplinam,^feientiam
doce rhe; quia in mandatis tuis credidi. Juxta
Apoftolum «»qo» bonum intelligimus j quia di-
■it- x i t : vide ergo bonitatem Domini. Jiixta E van ge- ,
tur, per feientiam difciplina. Quod enim feimus
piacere D e o pofle, in eo nos converfatio ipfa
d e l e c t a r . Denique fcriptum eft : Noftra autem con- Philip, j.
verfatio in calis eft. Prieceffitfeientia, fequuta eft 10•
converfatio. D e mandatis D e i credere diximus.
In mandatis autem De i credere, hoc eft in ipfis
eile,Se credere quia vera mandata funt.Nifi enim
credideris mandatis Dei,eorum utique feientiam,
qua: per mandata D e i docemur,habere non po-
teris.
a. Edit. & miT. quatuor : Siquidem ■... in bonitate, ut recurrat |
unufquifque Sie. M l f duodeeim . . . . i n bonitatem recurrit; u tunuf- | |
quifque Sic. io quorum tarnen nonnullis\3.bcx.m,recurrat, & o
jiunö io , « i, defideratur. c- .
* . N o n e ll dubiura quin h ic Origeniftas , quod fenferint a
13. Séquitur verfus tertius : Priufquam humt- f . 67.
liarer ego deliqui:propter hoc verbum tuum ego cufto-
divi. Alia editio habet : Priufquam humiliarer ,
ego nefeivi. Undé putant * aliqui quod hominis *
anima hoc dicat: Priufquam humiliarer, ut in
hoc lutum corporis ititroirem,tua qua:non lege-
ram , mandata nefeivi. Sed quia Septuaginta vi-
rorum fententias magis fèquitur Ecclefia, Se hic
ienfus eft planior ., Se nihil ofFenfionis admittit,
quod poflìt aliquibus fcrupulum .commovere :
ideo accifimmus, humiliarer, ita dictum, eo quod
mas prius exftitifle , atqüe pcccafle , quam in corpora mittcrcn-
t u r , occulte perllringat Ambrofius. Et inde confirmari poteft
quod ante non fcmel jam diximus, eum has folas Origcnis opiniones
aiiquando proponete, quas ab aliqùikus a liis Pacribus ad-
mifias fuiile'inteliigebat, ncque ab Ecclefia reprobaras.
n i
il
Ä f i f li
il li!:
i l