Lib. de V idais.
f- 17*
4. Reg. j .
A-Reg. 7.
Lib. deVib
4 Reg. seft
Chriftus î Videte ivitur quid mali invidia ad -A lutêm fperare commonitus,noñ terreni regis im-
_ 0 . . . . . .1 SGB9HI__________ nBuSMnlHäRl r_
ferae, lndigna propter invidiam patria judica
tur, in qua civis operetur, qua; digna fuit in qua
D e i Filitts nafceretur.
In veritate dico vobis: Multa vidua fuerunt in
perio , led divin« miièricordiæ liberalitate ià-
natur.
y1. C u r myftico numero mergere jubetur ? Cur
Jordanis fluvius eligitur ? Nonne boni,inquit, Abana
diebus Elia. 3
48. N o n quia Elia: dies fuerunt, led in qiiibus
Elias operatus e f t : aut quia dies faciebat illis, qui
in ejus operibus lucem videbant g ratia fpiritalis,
dr Pharpharfluvii Damafci fra lordane ? Sed ira-
tus hos prætulit , Jordanem meditatus elegie j
nefcit enim ira nryfterium , fides novit. Difce
baptifmatis gratiam falutaris : qui leprofus mer-
ferat, fidelis emeriit. D ifce fpiritalia facramenta
Ibidem,
8c convertebantur ad Dominum. Et ideo aperie- B fignari : corporis remedium petitur,mentis adquibatur
cxlum videntibus «terna 8c divina myfte-
ria : claudebatur quando fames erat ; quia nulla
erat cognofcendx divinitatis ubertas. Sed de hoc
plenius fcripfimus, cùm de Viduis fcriberemus.
Et multi lef roß erant in ludaa temporibus Elifat
propbeta : dr nemo eorum muti da tu s efi, nifi Nanni un
Syrus.
49. Evidenter hic fermo nos Domini falutaris
ritur. Abluitur caro,affedus abluitur. N o n enim
magis corporis quàm mentis lepram video fuiile
mundatam ; quando poft baptifmum, veteris
erroris colluvione deterfa , negat Ce diis alienis
hoftias,quas fpoponderat Domino, litaturum.
yz. D ifc e etiam congru« præcepta virtutis: 1
probavit fidem , qui præmia recufàvit. Diice
utroque didorum fadorumque magifterio quid
ièquaris. Habes Domini prxceptum,vatis exem. 1
in form â t, ôcadftudium veneranda: divinitatis C plum, gratis accipere, gratis dare : nec vendere
h orta tur, quod nemo ianatus oftenditur,8c ma.
culofi morbo corporis abfolutus, nifi qui religio-
fòofficioftuduitlanitati. N o n e n i m dormien-
tibus divina beneficia fed obfervantibus deferun-
tur. Et bene apto comparationis exempio arro-
gantia civium retunditur invidorum, Domini-
cumque fadum Scripturis docetur veteribus
convenire -, quod in libris quoque Regnorum le-
gimus gentilem virum Naamanprophetico ora.
minifterium, fed offerre. N o n enim pretio taxa-
tur D e i gra tia, nec in iacramentis lucrum qux-
ritur, iedobiequiumiacerdotis..
53. N o n tamen fatis eft fi lucrum ipie non
quxras : familix quoque tu x cohibendx funt
manus: nec hoc folum expofcimus, ut te fblum
caftum immaculatumque ^uftodias. Non enim
dixit ApoftoIus ,te folum: ie d ,7V tpfum caftum
cufiodi. Quxritur ergo non folum tua ab hujufculo
leprx maculis abfolutumjCÙmplurimosJu-D111^ nundinis, fed etiam domus tuæ caftitas
dæorum lepra corporis pariter & mentis abfu- Oportet enim irreprehenfibilem ejje facerdotem.........
ineret.Siquidem quatuor illos qui cogente fame*
in caftra regis Syriæ primi tetenderunt, tradit
liiftoria fuiflè leprofos. C u r igitur non curabat
fratres,non curabat c ives,non iànabatProphe-
ta confbrtes j cùm fanaret alienos, iànaret eos
qui obfervantiam Legis, & religionis confortimi)
non habebant : nifi quia voluntatis eft m edicina,
non gentisj 8c divinum munusvotis eligitur, non
fita domui bene prapofitum , filios habentem fubditos,
cum omni caftitate. S i quis autem domui fita praeffi
nefcit, quomodo Ecdefia Vei diligentiam habebit?
Inftrue ergo familiam tuam, hortare, cuftodi: 8c
í l te fellerit íervulus ( humanare enim non exci-
pio facultatem) prophetico deprehenfiis repu-
dietur exemplo. Cito turpem fequitur lepra mer-
cedera , 8c pecunia corpus animumque male 1
natura; jure defertur ? D i fc e , chriftiane, rogare E quxfira commaculat. Accepifii, inquit, pecuniam,
quod cupias impetrare : faftidioios viros cxlef- & pofiidebis ex ea agrum, dr vineam, dr oliveta, dr
tium profedus munerum non iequuntur. greges •* c'd* le fra Naaman applicabit fe in te, dr fe -
yo. Sed quamvis fimplex expofitio moralem mini tuoufque in aternum. Vides q u ia fa d o a u d o -
informet affedum ; grada tamen non eft occulta ris fucceflio damnatur heredis. In e x p iab ilis e s t
myfterii. Etenim cùm pofterioraà fuperioribus enim venditi culpa myfterii, 8c grati« vindida
deriventur, tum etiam fuperiora pofterioribus cxleftis tranfit ad pofteros. Denique Moabit« 8c ;
adftruuntur. Diximus enim in libro alio, in vidua cereri non intrabunt in Ecclefiam De i ufque ad !
illa ad quam Elias diredus e ft, typum Ecclefi« tertiam 8cquartam generationem:tamdiu videli-
pr«miifiim. “ Populus Ecclefiam congruit, ut Ce- cet ( ut fimplicius interpretemur ) donec culpam
quatur. Populus ille ex alienigenis congregatus, F audorum muldplicis fucceffio generationis abo-
populus ¿Ile ante leproius, populus ille ante ma- leret.
culofus prius quam myftico baptizaretur in flu-
mine, idem poft facramenta bapdfmatis maculis
corporis 8c mentis ablutus,jam non Iepra,fed immaculata
v irgo ccepit eile fine ruga.Merito ergo
magnus Naaman in confpedu Domini fui,8c ad-
mirabilis facie deferibitur; quoniam in ejus typo ■
falus futura gentibus declaratur, b qui iblut« con-
filio p u e llx , qu« fradis viribus civium, in hofti-
lem capdva venerar pot'eftatem, àPropheta iaa.
Edit, omnes cum miT. quatuor infima: a:taris : Popuhes Ecclefiam
oongregavit. A lii magno n um e r o . . .. congruit. Melius. Non
enim populus Ecclefiam congregail’e refte d ici p oteft, cùm ex populo
congregata fit Ecclcfia. Sed Populus Ecclefiam congruit, ut [<-
q 11 « tur, iciilum cxpcditum pra feret, fi trajeftis verbis ita expli- CCf, congruit ut populus Ecclefiam fequutur .
b. Rom. edit, fo la : qui {ancia confitto {stella. Vet. edit, ac
54. Sed cùm illi qui in Deum idololatri« errore
deliquerunc, in quartam generationem vi-
deantur efle multati : p rofed ò durior videtur
elle ièntentia, qua G ie z i fernen ufque in «ter-
num pro cupiditate habendi, prophetica audori-
tace damnatur , pr«fertim cùm dominus nofter
Jefus Chriftus per lavacri regenerationem omnibus
remiflìonem dederit peccatorum 3 nifi ut vi-
tiorum magis quam generis ièmen intelligas.
! mlT. undecim. : qui fa c ra tt& c . Opcimc vero Codices Corb. Mich.
& a lii fex probatiores : qui foluta Scc id eli nullis conjugii vin*
l.culis adftr-iila: : vel fi ma vis , parcrnarum cercmoniarum ju go
libera:. Quo-utroque nomine Ecclefia: potell figuram ac fimilitu-
| dinem pia: fc ferrc.
- c. Ita manu exarati Codices magno coiifenfu. Edic. autem om-
| nes : Et lepra Naaman adharebit libi Si c.
Sicut enim qui filii promiffionis font, æftimantur A fexum Dominus curaturus àdvenerat : & prior.
MH i * -F. in fernen bonum : ita etiam qui cfiil:i:i »er.r.„o.riirs funt, ^ .............
æftimantur in fernen malum. Nam 8c Judæiex
patre diabolo,non utique carnis fucceffione, fèd
criminis. Ergo omnes cupidi, omnes avari G iezi
lepram cum divitiis fuis poifident: 8c male qu«-
fita mercede , non tam patrimonium faculta-
tum , quam thefaurum criminum congregarunt
«terno fupplicio, 8c brevi frudu. Nam cùm diviti
« fint cad uc«, poena perpetua eft j quia neiànari
d ebuit, qui prior creatus eft nec p r« te r -,
mitri illa qu« mobilitate magis animi, quàm pra-,
vitate peccaverat.
58. S ib b a to medicin« Dominic« opera ccepta
fignificat; ut inde nova creatura cceperit, ubi.
vetus ante defivit: n ec fub Lege effe DeiFilium,
fed fupra Legem in ipfo principio defignaret :
nec folvì Legem ,fe d impleri. Neque enim per
L e g em , fed Verbo fadus eft mundùs, ficut legi-:
que avarus, nequé èbriofus, nequeidalis terriens B H : Verb. Domini culi firmati fr«t. N on-fojyiwr. t/U. M
f2e gnum De i• poWflHìdReMbiBt.i om n lftv Tpd tinnlpmr. nr fiat renovatio homi-
Et repleti funt ira omnes in Sinagoga, hac audien-
tes : & fiurrexerunt, & ejeccrunt illum extra civi-
tatem.
yy. SaçriJegia Judæorum, qu« multo ante D o minus
prænuntiaverat per prophetam, 8c pfalmi
verficulo declaraverat qu« paflurus eilet in corpore
conftitutus, dicens : Retribuebant mihi mala
ergo Lex , fed impletur ;ut fìat hominis
jam labentis. Unde8c A p o fto lu sa it: Exfipoli
antes vos veterem hominem....indui tenovum
qui fccundùm chrifium creatus efi. E t bene fabbato
ccepit ; ut ipfum fe offenderei creatorem , qui
opera operibus ineexeret, 8c profequeretur opus
quod ipfe jam cceperat : ut fi domum faber re-
novare difponat, non à fundamentis, fed à culmi-
nibus incipit folvere vetuftatem. Itaque ibi prius
Ephef 4.
Colojf. 3. 9 .
‘irò bonis, in Evangelio ducei effe completa.Nam C H H admòret).ubi antedefierac.
WcùSnÊtÊ ÊipÊfem p__er_ _p_op__u_ló_s_ b_e_n_e_f_ic_ia_ ^dliffFfu..nn,ldperprer t, iillllii S • * .................. .................................
injurias irrogabant. N e c mirum fi perdiderunt
falutem,qui ejecerunt de fuis fìnibus Salvatorem:
moralis enim Dominus 5 8c qui docuerat exemplo
fui apoftolos fuos omnibus omnia fieri, nec
volentes repudiati nèc invitosalligat,nee’ejicien-
tibus reludatur, nec rogantibus deeft. Sic Gerà-
fenos alibi cùm virtutes ejus fuftinere non pof-
fent, quafi infirmosSe ingratos reliquit.
y9- Deinde à minoribus in c ip it,ut ad majora
perveniat. Liberare à d«mone 8c homines, fèd in
verbo De i poffimt:refurredionem mortuis imperare
divin« folius eft poteftatis.
60. N e c quemquam movere debef, q uòdje fu
Nazareni nomen in hoc libro diabolus dixifie
primus inducitur. N e c enim ab eo Chriftus nomen
a c c e p it, quod de c«lo Angelus ad V irg ii
nem detulit. Eft enim hujus impudenti«, ut inter
t- 54*
Lue. i. 31,
5¿’ Simul intelìigs non ex neceffitate fuiffe , D homines aU qitìpr imosu fu fp e t . & ad homines
fed voluntariam corporis paffionem : nec cap-
tum à Jud«is,fed à fe ipfo oblatum. Etenim quando
vult capitur, quando vult elabitur , quando
vult fufpenditur, quando vult non tenetur. Et
h ic in fupercilium montis prxcipitandus adfeen-
derat : 8c ecce per medium illorum, mutata fu-
b ito vel obftupefada furentium mente, defeen-
dit 3 nóndum enim hora venerar paffionis. Qwin-
etiam malebat adhucJud«os fanare quam pj-r_
quafi novum'deferat, quo terrorem fu« poteftatis
incutiat. Denique 8c in Genefi primus Deum
homini nuncupavit; fic enim habes: Et d ixit fer* i
pens mulieri: J>uid utique dixit Deus ne edatis ab
omniligno?\3teT<\ue igicurdeceptusa diaboloeft,
ianatus a Chrifto.
61. Sequere cetera , & Evangelic« le&ionis
difce myfteria, atque in duorum fanitate publi-
c« facramentum lalutis agnofce. Sicut enim in
d e re , ut inefficaci furdris exitu definerent velie, E Adam omnes
quod implere non poflent. Vides igitur 8c hic
divinitatis e ffe a quod operatus e ft, 6c illic voluntatis
effe quod captus eft. Nam quemadmo-
dum à paucis teneri p o tu it, qui à populo non
tenetur ? Sed noluit facrilegium effe multorum 3
u t in audores culp« crucis invidiam retorque-
ret 5 atque à paucis quidem afEgeretur, fed pro
roto orbe moreretur.
Et in Synagoga erat homo habens Jpiritum im-
mundum. Et infra : Surgens autem de Synagoga in-
travit in domum Simonis dr Andrea. Socrus autem
Simonis tenebaturmagnis febribus.
y j% Vide clementiam domini Salvatoris>: nec
indignatione commotu s,nec fcelere offenfus,
nec injuria violatus Judxam deferit : quin etiam
immemorinjuri«, memor clementi« ,nunc do-
cendo nunc liberando, nunc fanando, infid«
plebis corda dcmulcer. E t bene fandus Lucas virum
ab fpiritu nequitix liberatum anteprxmifit,
8c fubftituit feminx fanitatem. Ucrumque enim
a. Onines edit, quod non captus eft. Omnes mlT. quod operatus
efl ; nempe mutationcm in niente furentium. .
b. Mil. aliqu o t, natura diaboli non improbart, quidam , »ontm-
probare, opera iniqua. Sed potiorem cflc allOfum , ac edit, lcitxo-
ncm pa’tet cx iis qua feqimntuiv
S. Ambr. Tom. I.
vificabuntur. Quis eft ille qui in Synagoga fpiri-
tum dxmonii habebat immundum, nifi populus
Judxorum, qui quafi ferpentinis fpiris revindus,
8c innodatus diaboli laqueis, fimulatam corporis
munditiam interioris mentis fordibus inqui-
nabat > Et bene : In fynagoga homo erat qui fiir i-
tum immundum habebati quia Spiritum iandum
amiierat. Introierat enim diabolus, unde C h r iL
p tuséxierat.Simul'oftendicurb natura diaboli non b
improba, opera iniqua. Nam quem per fuperio-
rem naturam Dominum confitetur,opere negar.
E t in hoc apparet c éjus nequitia, 8c improbitas c
Judxorum, quod ita populo vefanx cxqitatem
mentis offudit 3 tit populus n eg et, quem dxmo-
nes confitentur. O pejor magiftro difcipulorum
hxreditas ! Ille verbo Dominum tentar, hi facto
: ille dicit, Mitte te : ifti adoriuntur, ut mittant, tue.
61. Si altiore confilio ifta penfamus, animi de-
bemus intelligere 8c corporis fanitatem }ut prius
animus qui ferpentis laborabat infidiis, abfolu-
tus fit. Anima enim numquam 4 corpore vinceren
c. Edit. Rom. fola : ejus nequitia & improbitas, quod ita popul»
Judaorum & c . Ve t. edit, cum tribus omnino niff ut in tcxtu.
Cetcri cod: ejus nequitia improbitas ludtorum &c. Non itj* male ,
ft nequiti* , fumatur in fexto cafu , {taper neqmuam.