cosn* «ftimemus excludi, gentilium, Jud*orum, 1
h*reticorum.
19. 198. E t idèo Apoftolus avaritiam dicit effe fugiendam,
ne impediti more g entili, inicjuitate,
malitia , impudicitià, avaritia, ad regnum Chrifti
Ephef. s- s- pervenire nequeamus : Omnis enim immundus ,
aut avarus, quod efi idolorum fervitus , non habet
hareditatem in regno Chrißi dr Vet.
199. J u d * i autem corporali minifterio ju g a fi-
b i Legis imponunt, Sc ideo fècundùm Prophe-
FfidLx- j. tarn : Dirump amus vincula eorum, & projiciamus
a nobis \ugum ipforum > Chriftum enim recepimus,
qui cervicibus noftris pietatis fu * jugum mite
fufpendit. Quinque autem juga funt verborum
decern, vel quinque libri veteris legis, de quibus
uh*». +. B Evangelio videtur Samaritan* dicere : g uinque
enimviros habuifi't.
zoo. A t vero hasrefis velut E va femineo rigo-
rem fidei tentar affe&u, Sc lubrica facilitate pro-
labens, lenocinia falfi decoris affe&at, interne-
ratam negligens pulcritudinem veritatis. Id e o 1
igitur ex cuiàn t, quia nemini intercluditur regnum
, nifi ei quern fu * profeffio vocis exclufe-
rit : Dominus autem omnes clementer invitar,
fed nos aut defidia noftra, aut error avertit.
101. Ergo Sc ille qui villam emit,alienus à
a regno eft 5 ementès enim atque véndentes a No e,
Luc. 17. nt legifti, tempore diluvia obruerunt : Sc ille qui
i8- jugum potiu sL egis , quàm g ra ti* munus ele.git:
Sc ille qui propter ducendam excufat uxorem j
Luc. 17. fcriptum eft enim : Si quis venit ad me & non
*7- 0 dit patrem fuum, & mat rem dr uxorem, non poteß
mens difcipulus q^.Etenim fi propter tc Dominus
Luc. 14.11. fux renuntiat matri, dicens : g u jt efi mater mea,
b aut qui fratres mei ; b cur tu Domino tuos cupias
anteferre ? Sed neque ignorare naturam, neque
fervire n atur* Dominus jubet : fed ita indulgere
n a tu rx , ut venereris auéfcorem , nec à D e o
parentum amore defciicas.
f . ti. i i . 202. Itaque poft divitum refupina faftidia con-
& l5' tulit fe ad gentes J u b e t bonos Sc malos introire,
ut bonos au g e a t, malorum affe&um in meliora
commutet } ut compleretur illud quod hodie
Lfai. 6;. lectum eft : Tunc lupi dr agnißmulpafcentur. Invia/‘
tat pauperes , debiles, c x co s : quo oftenditur
nobis quod nullum debilitas corporis excludat
a re gn o , rariufque delinquat cui illecebra defit
peccandi : vel quod infirmitas peccatorum per
mifericordiam Domini remittatur ; ut non ex
operibus, fed ex fide redemtus à crimine f it , ut
a . Ita cunéti mlT. ac. vet. edit, nifi quod h x cum illorum non-
nullis loco 3 pl/ruerunt, habent,fiorbuerunt. Edit, autem Rom. Loth,
ut legifti, tempore incendio perierunt. Sed lociihi ab Ambrofio ex memoria
t ita r i manifeftum eft. Porro quidquid legitur à vo cibu s ,
excufat uxorem, ufque ad numeri lèquentis initium, in edit. Rom.
cqntra aliarum ac mff. omnium fidem rejeflitm fuerat poft verba,
improbitate del t quer i t , num. i6 . polita.
b. Parif. qua-dam edit, cur te Domino tuo. Inepte.
c. Mff. non p au ci, nec poftremre cla flis, fir mam ( aliqui fid am )
habe at caritatem.
d. PJerique mff. atque edit. Era. & G i l l , in margine, lumen
interius eft Chriftus.
* . Coqua'us in lib. x i.d e Civitate D e i, cap. 9. fcribit Ambro*
iium , tamctfi has pcenas mcthaphoricc vidcatur interpretari, non
■tarnen negare verum dr proprium ignem , qui torqueat damnatos.
Contra vero Huecius Origen, lib. x. quseft. 11. citato hoc D o& o -
ris nollri lo co , Ignem, inquit , in confidentia fiacibus & flagellis
indem ut Origenes conftituit Ambr. Certe quidcm apcrtiora funt
Ambrofiana verba, quam ut poifint Coquseanam interpretationem
admittcre. Neque vero folus Ambrofius hac in re amplcxus eft
Origenis opiuionem. Idem quippe fencit Greg. N y f f lib.de Anima
& rtfiurr. Item Johan. £)amafc. lib. 4. de Orthod. fide fub fiqui
gloriatur, in Domino glorietur.
203. Mittit itaque ad exitus viarum} pilidentia
enim in exitu canitur. Mittit ad plateas, quia mi-
fit ad peccatores ; ut de latioribus viis ad an-
guftam venirent, q u * ducit ad vitam. Mittit ad
v ia s , Sc circa fepes , quod hi videlicet apti fint
regno c * lo rum , qui nullis pr*ientium cupidi-
tati bus occupati ad futura feftinant,in quodam
b o n * voluntatis tramite conftituti : & qui modo
fepis q u * a b in cu ltis cu lta fe c e rn a t,& incurfus
J arceat beftiarum, norint bona malaque diftin-
guere, & adverfus tentamenta nequitix fpirita-
lis , fidei munimen obtendere. Denique D om L
nus, ut vineam fuam oftenderet fuifle munitam,
Etfipem, in q u it, circumdedi , d r circumfodi earn. Matth. |;
#E t Apoftolus medium parietem fepis dicit efle ^
fublatum , qui continuatiònem munitionis irru- I4/ '
perat. Fides igitur &: ratio quxritur, & qu*ritur
in plateis, hoc e f t , in meatibus interioris affec-
tus j quia fcriptum eft : In plateis tuis diffundantur pr0v. s. h
J aqua tua. wj
' 204. N e c.hoc tamen plenum eft, ut aliquis vo-
catus a d v em i t , nifi veftem habeat nuptialem,
h oc e f t , c ftaem habeat & caritatem. E t ideo qui é
pacem Se caritatem non detulerit ad Chrifti altana
, tolletur ligatis pedibus Se manibus , d r Matth. n.
mi ttc tur in tenebra s ex tenore s. Illic eritfletus, drJtri- 15 *
dor dentium.Q u * funt tenebra: exteriores? Num-
quid illic quoque carceres aliqui latumixque
fubeundte funt ? Minime. Sed quicumque extra
) promiflà funt c*Ieftium mandatorum, in tene-
bris exterioribus funt j quia mandata D e i lumen
funt : Sl quicumque fine Chrifto e f t , in tenebris
eft j quia à lumen in tenebris eft Chriftus. d
zoj. Ergo ncque eft corporalium ftridor aliquis
dentium, neque ignis aliquis perpetuus fiamma-
rum * corporalium, neque vermis eft corporalis. *
Sed h * c ideo ponuntur, quia ficut ex multa crù-
ditaté Sc febres nafeuntur Sc vermes : ita fi quis
non decoquat p eccata iua, velut quadam inter-
E pofita iobrietate abftinentix , fed mifeendo peccata
peccatis,tamquam cruditatem quamdam
contrahat veterum Se recentium delidorum,
igne aduretur p rop r io, Se fuis vermibus coniu-
metur. Unde & Eiàias ait : Ambulate in lamine Efiai.'so.
ignis vefirt, d r fiamma quam accendifiisvobis. Ignis
eft quern generat mceftitia deli&orum : vermis
eft,eo quode irrationabilis anim* peccata men- <;
tem rei iènfumque compungant, Se quxdam
exedant vifeera confcienti* : q u x tamquam vernem.
Plures ctiam fuidc ’cjui flarcnt ab hac fententia , tefiatur
Hicron. lib- 3. invpift. adW/KB ¡ .6 . Q u i quidcm liccc acriccr c i -
dem fcntcntiic h ic & a li i refragerur, alicubi camen non videcuc
ip fam rejic cre , ut puta lib. 18. Comment, in lfiai. Aug vero poft-
quam dubie Se anxie lib .d e Gen. ad lit. cap. 31. & 33. de Civ it.
Dei lib. 1 0 . cap. 9. 10. 16 . Se x6. locutus eft , lib. dcmum i t .
cap. io* a it : Cur enim non dicamus quamvismiris, tamen verismodis
etiam fipiritus incorporeos pofte poena corporalis ignis affligi : qnibus
fatis ofiendit fe in cam fententiam qua: nunc in catholicis icholis
obeinet, propendere. Sed nec ab illa alienus efi ipfemet Ambrofius
in Pfalm. 118. variis lo c is , m axime ubi de ilio igne t ra& a t , quo
etiam juftosacfandlos urendos cradit. N ih i l autem eft quod oppo-
fita eum proponcrc quis miretur , ut potè in controverfia cujus
utraque pars magnorum ac faixftorum virorum aiufioritacc inni—
tatur,neutra vero ab Ecdefia repudiata fit : quemadmodum cum
Bcllarm. lib. z . de Purgat. cap. 11. fatcntur theologi.
c. Edit, vet- ac mff. non pauci, irrationabilia anima peccata. Melius
Corb. & a lii a liqu o t , irrationabilis anima, id eft , partis infe-
rioris , quam non iemcl animam fimpliciter vocat Ambrofius,
cùm fupra in homine tria agnofeit corpus, animam,& fipiritum.
In quo Platonicos videtur imitatus ; nam Photinus apua Numc-
nium di d ita t hominem Qwtrcuctj òa icttoi ou'/accvs, 5 , 5 ri”.
ty-ii--
f 4-
8. &
h
Tfal.tf 8*
Wer. 31.
»7.
T. Cor. lo .
'7- i]
Ìbidem, i j
Lue. 19 .10
i-Cer. 15.
mes ex unoquoque nafewntur , tamquam . ex A
corpore peccatoris. Deùique Dominus id per
Efaiam declaravit dicens : Et videbunt membra
hominum fravaricantium in me : & vermis eorum
non morietur ignis non extinguetur.
106. S tridor quoque dentium prodit indignan-
tis aiFedum s eo quod fero unumquemque pcani-
tea t , fero ingemifeat, fero irafeatur fibi, quod
tam pervicaci improbitate deliquerir.
Q'ZJ 'ts ex ojobis, inquit, homo qui habet centum g
bves, érfis errar:erit una ex illts, nonne di-
mittit nonagtnta nettem in deferto, & ìbit ad illam
qua errati: t
\ 207. Didiceras in fuperioribus ablegare negli,
gen tiam , vitare arrogantiam , devotionem fu-
mere, fecularibus occupationibus non teneri ,
cadt’ ua non pr^ferre perpetuis : fed quia fragili-
tas humana firmum nequit in tanto feculi lubrico
tenere veftigium, etiam adverfus errorem remedia
tibi bonus medicus demonftravit, fpem c
venise judex roifericors non negavit. Itaque ntin
otio;£||anaus Lucas ex . ordine tres parabolas
poiliit : ovis qua: perierat, 8c inventa ell : drachm
a qu® perierat, 5c inventa e li : filii qui erat
m o r tu u s ,& reyixit: ut triplici remedio provocati
, vulnera noilra curemus s fpartum enim triplex
I non cprrumpetur. ^ 'ir ffCW .fu n tim , pater, pailor, mulieri N o n ne
Deus 1’ .iter, Chriitus pailor,mulier Eccleiìa?
Chriftus te fuo corpore vehit ,qu i tua in fep e c - j
cara fu fe ep it, qu®rit Eccleiìa , recipit Pater.
Qnafi pallor revehit, quafi mater inquirit, quali
pater veilit. Prima mifericordia, feennda fuiFra-
g p t io , tertia reconciliatio. Singula finguHsqua-
draut: redemtor fubvenit, Ecclefia fuffragatur,
auftor reconciliàtur. Eadem divini operis mifericordia
, fed divérià pro meritis noilris gratia.
Ovis à pallore laifa revocatur : drachma qu®
perierat, invenitur: ad Patrem filius fuis v ed i,
giis red ir, Sc plenà condemnati erroris. regredi-
tur poemtentjS.Ùnde bene fcriptum eft : Homines
é-)umenta falitos facies , Domine. Qu® iu n tiila
iumenta ; Dixit Propheta : Semen Ifrael iti fernen
hominum , & luda in fernen animalium. Icaque
Ifrael quali homo falva tur, quafi ovis Juda col-
ligitur. Malo ergo filius e ffe , quam ovis s ovis
eliìm à pailorc repetitur, a Patte Filius hono-
ratur.
' ’ 2.09. Gaudeamus igitur, quoniam ovis illa qu®
perierat in A d am , levatur in Chrifto. Humeri ;
Chrifti-, crucis brachia funt. Illic peccata mea
depofui, in illa patìbulinobilis cervice requievi.
Ovis illa genere e li una, non fpecie : Omnes enim
unum corpus fumus , fed 'multa membra & ideo
' fcriptum eft : Vos autem corpus eßs chrißi , &
membra exmembrìs ejus.Tenie itaque f ilius hominis
falvum facere quod perierat ; omnes fcilicet :
Jguia ficut in Adam omnes moriuntur, ita dr in
Chrtsio omnes vivificabunttty.
zio. Dives igitur paftor cujus omnes nos cena
Ita mff a c edit, omnes, excepta Rom. h i c enim tocum
locum invc itit in lume modum: N ccvcreamur quod Pater t» F ili
um quem habebat, thtfaurum contülit. Fida emm cenjus. . . .nec
vereare quia acteptum fpiritalis patrimonium dignitatis terrenis pro-
deterit voluptatibus, ne te non rectptat. J
b. MIT- a liqu o t, errantem ille reftituet dignitats.
c. Coipit egerc, deeft in omnibus mff. Sed cum in ommbus-edit.,
S. Ämbr. T om . I.
tefima portio fumus. Hab e t Angelorum 4 habet
Archangelorum , Dominationum , Poteftatum^
Thronorum, aliorumqueinnumerabiles greges,
quos in montibus dereliquic. Qui quoniam fune
rationabiles, non immerito hominum redemdone
l*tantur. Quamquam hoc quoque proficiat
ad incentiva probitatis, fi unufquifque conver-
fionem fuam gratam fore credat coedbus Angelorum
, quorum aut affettare patrocinium, aut
vereri debet offenfam. Ét tu igitur efto Angelis
l * d d * , gaudeant de reditu tuo.
zìi. N o n otiofum edam quod mulier illa
drachmà l*tatur inventa. N o n mediocris h * c
drachma eft, in qua principis eft figura. Et ideo
imago regis , cenfus Ecclefi* eft. Oves fumus,
oremus ut fuper aquam refeftionis nos collocare
dignetur. Oves, inquàm, fumus, petampS pafeua:
drachmx fumus, habeamus predum yfilii fumus,
feftinemus ad Patrem.
>. ziz. a N e c vereamur quia acceptum fpiritaìis *
< patrimonium dignitatis terrenis prodegimus vo-
luptatibus, quod Pater in filios quem hab eb at,
theiaurum contulit. Fidei cenfus numquam exi-
nanitur : licet totum ded erit, totum habet -, quia
quod donavit, non amittit. N e c vereare, ne te
non recipiat : Non enim deletfatur Deus perditione sap. 1.13.
vivorüm : edam occurrens venienti tibi cadet
fupra collum : Dominus enim erigit allifos. Ofcu- pfai. 143.
lum dabit quod eft pignus pietatis Se amoris. 8-
Stolam, annulum, calceamenta proferri jubebit.
^ T u adhuc injuriam metuis, b ille reftituit digni- b
tatem : tu fupplicium vereris , ille ofculum defe
r ì : tu convicium times , adornat ille convi-
vium. Sed jam ipfam parabolani difeutiamus.
Homo quidam habuit duos filios, d r dixìt illi Ado-
lefientior: Da mihi portionem Jubfiantia.
213. Vides quòd divinum patrimonium peten-
tibus datur. N e c putes culpam patris , quod
adolefcentiori dedit ì nulla De i regno infirma
; xtas , nec fides gravatur annis. Ipfe certe fe
judicavit idoneum qui popofcft. Atque utinam
non receififlet à p a tre , impedimentum nefeiflet
*tatis : fed pofteaquam domum patriam dere-
linquens peregre profe&us e f t , c coepit egere. c
Merito ergo prodegit patrimonium, qui receflìt
ab Ecclefia. Pofteaquam domum , in q u it , patriam
derelinquens,
Peregre profetfus efi in regtonem longmquam. i -13 ‘
■ 214. Quid enim Ionginquius quam à fe recedere
} nec regionibus, fed moribus feparari ; ftu-
diis diferetum e ffe , non terris 5 & quafi interfu-
fo luxuri* fiecularis xftu, à divortia habere fa&o- H
rum ? Etenim qui fe à Chrifto feparat, exful eft
patri*, civis eft mundi. Sed nos non fumus advena EPhef- §?
atque peregrini ,fed cives fumus fanttorum , dr do- 19
mefitici Dei ; qui enim eramus lò n g e , fad i fumus i^dem. u .
prope in fanguine Chrifti. N o n invideàmus de
lono’inqua regione remeantibus j quia Se nos fui-
mus in regione longinqua, ficut Efaias docet di*
habeacur , eoque Hcintò fenfus quafi fufpenfus renianeat j ideo
illud non putavimus loco movendum. Quibus camen pociorcs h ic
videbuneur mff. fubintelligeie poteiunc, impedimentum fienfit sta.
t is , vel quid limile -, nifi pio derelinquens malis cum rccencioribuS
quibufdam mff. legere, dereliquit.
d. Rom. edit, loia , divortia habere fianctoruns.
Z z z z i j