4.Rii- 8.
& deinctpi
A Rtf-13-
ÌA'&Ì6'.
generationes duodecim computentur , poftea
quacuordecim generationes defcriptas effe me-
moraveric. Sic enim habesiOw»« generationes, ab
Abraham ufque ad David generationes quatuorde-
xim : & à David ufque ad tranfmigrationem Babylonis
, generationes quatuordecim tranfmigratio-
ne Babylonis ufque ad Chriftum generationes qua-
tuordccim. Et primùm oportet cognofcere, quod
antejam diximus, poiTe plures eflefucceffiones,
pauciores generationes. Poffunc enim diutius
-vivere aliqui, &'ferius generare, aut certe peni-
tus exfortes generarionis exiftere. Itaque non
■qux regum, eadem generàtionum tempora/Un-
de & Matrhxus eos quos ad generationem non
putavitpertinere, prxteriit. Nàmfipropofitum
eflet ei fucceffiones defcribere, rationabiliter
moveremur, cur cùm in Regnorum libris & Pa-
• raiipomenis conveniat, quod poft Joram Ocho-
zias regnaverit, &.Jodam, & Amafias : Amafix
autem fucceiTerit Ozias ; fandus Matthxus tres
illos reges p rx te r ie r it , Ochoziam , Jodam &
Amafiam, a &. poft Joram Jofaphat iiibjecerit.
Sed non eum in regum fucceffione, fed in gene-
ratione rubjecit. Denique generàtionum relato-
rem fé fuiiTe memoravit : potuit autem fieri ut &
Joram tardius generaverit,6cJofaphatferiusper-
ceperit regnum ; atque ita Joram patri Tuo, cui
in poteftatem non fucceifit,in generatione fuc-
ceflerit.
46. Quod vero poftjechoniam duodecim generationes
enumeraiTe videtur Evangelifta, fi di-
ligenter advertas,hic quoque quatuordecim ge-
nerationum poteris invenire rationem. Duodecim
enim ufque adjofephnumerantur, non ufi.
que ad Chriftum. Tertiuf-decimus eft Chriftus.
Sed nihil refert utrum in duabus generationibus,
an in unamendacium fit. b Tamen ne hìc quidem
cxcum aliquem fcopulum aut naufragium inve-
nias veritatis. D u o s jo a c h im ,h o c e fi , duo sje -
chonias fuiiTe hiftoria inclicat : unum ante tranil
migrationem, alterum in ipfa tranimigratione
generatum, id e ft, patrem & filium. Ergo pater
in ter generationes iìiperiores eft computatus,
qui fucceifit J o fix : filius inter pofteriores, qui
iucceffit patri, id e f t , neposjofix. Duos autem
fuifte Regnorum libri indicant. Sic enim fcrip-
tum e ft.c Et imperavi t Pharao fuper ifrael, Ioachim
' filio Iofia regnante in Iudaa prò Iofia patte f u o &
convertii nomen Ioachim in regnando,d" un decim an.
a. Omncsedit. & poft loram Ofiam fubjecerit. MiT. è contrario,
& poft loram Iofaphat fubjecerit. Q u * quidem vera le&io e ft , cùm
infra in omnibus omnino mff. Sl edit. hoc ipfum nomen invenia-
tur. Q u o c ir c a n ihil abfuidi diilurum cum putamus , qui affir-
m a r it , Oziam Ambrofio trinominem fu iffe , a c non modo Oziam
atque Aiàriam , quibus vocabulis in facris paginis nuncupatur ,
appellatimi, fed & A v i nomine Joiàphat. N e c vero defunt exem-
pla Hebrxórum qui fimiliter trìplici nomine vocitati l in t , ut
-rìdere eft apud Corn. Janf. Comment- in Conc. Evang. parte 1.
cap. 6.
d. H i c trifariam dividuntur mff. Etenim Corb . Mich . & alii
• fex optimx notxprxferunt : Tamen ne hic quidem eum capere aliquem
fcopulum, aut ^ quidam, & ) naufragium inventai { v c lu t nonn
u lli , invenies) veritatis. R e liq u i vero pattini- cum ant. edit* le -
gimt : Tamen ne hic quidem capere aliquem fcopulum aut naufragium
fojfis, invenies veritatem ■■ pattini «un edit. Rom. ut fupra in cor-
pore. Et hi eod. quamquam pauciores, nobis tamen videntur hoc
lo co porìorcs , citrn fenlum clariorem,atque clcgantiorem phrafim
exfeibeant.
c. Ita miT. & vet. edit. magno confenfu. Non tamen di/fitcniur
ab hiftoria fa era prout in Bibliis omnibus cx liibecur, hunc lo -
cum diflìdeie haud mediocritcr. Itaque Rom. edit. cum emendare
conata eft in lu n e formami : Et ctnftituit Pharao fuper ludam
A nos regnavit in Hierufalem. Quibus fubjecit : Et
reliqua verborum Ioachim, dr omnia qua fe c it, nonne
fcripta funt in libro verborum, & in diebus e or um,
qui regnaverunt in fydaa? Etdormivit Ioachim cum
patribusfuis j®navit Ioachim filius ejus pro eo....
Filius decem & 06I0 annorum erat Joachim, & cum
regnarci, tribus menfibus regnavit in Hierufialem ;
nomen matris ejus Mefola. ... & omnia qua fecit fub
o culis Domini pater ejus, ó" ipfe fecit: ó 1, in diebus
ejus adfeendit Nabuchodonofor rex Babylonis in Hie-
B rujalem. Vides igitur quoaalius fuericjofix filius,
alius nepos: filius ille, cui Hieremias nomen im-
p o fiiit, nepos ifte qui patris vocatus eft nomine.
E t bene fim&us MatthxusàPropheta noluitdiil
crepare; ut non Joachim, fed Jechoniam nominarci.
Simul, ut luprà diximus, majorem frudum
Dominica: piecatis adftruxit, fi generis nobilitateti!
non in omnibus Dominus requifivit : fed de
captivis & peccatoribus congrue nalci voluit,qui
remiifionem veniebat predicare captivis. N o n
C igitur fuppreflìt alterum Evangelifta, fed utrum-
quefignavit ; quod uterquejechoriias dirftus fit.
I ta addito juniore Jechonia , generationes quatuordecim
computantur. Ergo illa Matthxus.
4 7 . Pulcre autem Lucas quoniam filiosJacob
plures non poterat comprehendere , ne extra
generationes evagari fuperfluà ferie videretur ;
licet in a liis, id e f t , longe pofterioribus, patriar-
charum tamen nequáquam nomina prxtermit-
tenda arbitratus f i t , ied p rx ceteris eligenda,
D Jolèph ,J u d x , Symeonis, & Levi. Quatuor enim
genera in his quorum ifti pofteri funt,cognofci-
mus fuiiTe virtutum. In Juda, id eft,ilio fuperiore,
D om in ic i per figuram paifionis myfterium fuif.
fe prophetatum : in Jofeph prxceifiiTe caftitatis
exemplumdn Symeon vindiàam Ixfi pudoris : in
L e vi officium làcerdotis. Per Nathan quoque
expreifam advertimus prophetix dignitatemj ut
quia unus omnia Chriftus Jeius, in fingulis quoque
majoribus genera virtutum divería p rxce -
E derent.
48. N o e quoque jufti inter D ominicas generationes
commemoratio non debuit prxtermitti;
ut quia xdificator E cclefix nafeebatur, eum fui
generis au&orem prxmifiiTe videatur,qui eam in
typo ante fundaverat. * Nam de Mathufala quid
d icam , cujus ultra diluvium numerantur anni j
iit quoniam iolus eft Chriftus, cujus vita nullam
fenfic x ta tem , in majoribus quoque fuis non fené
r Hierufalem Eliachim filium lofi a regem pro lofia patre ejus, &
convertit nomen ejus Ioachim. . . . in libro fermonum dierum regum
luda . . . . Ioachim ehm regnaret, & tribus menfibus . . . . matris
ejus Neft ha. Ecrurfus paucis inccrjcérìs , ille, cujus Pharao
nomen convertit: nepos ifte, cui Hieremias & c . Porro confen&is ille
am. edic. & mff. Ambroiìanorum illud confirma s, quod jam
alibi annotavimus, grxcum vet. Teftamenti codi ceni , quouce-
batur Antiftcs nofter , ab iis quos mtne liabcmus , in multis d if-
crepaffe.
* . Q u o tempore Mathufala mortuus fic ,famofiJfima ( ut ait
Hieron. lib . de Qnjeft. Hebr. ) queftio , & difputatione omnium
Ecclefìarum ventilata. Nonpauci enim quibus hie fubfcribit Am -
brofius quibufdam corruptis 7 o . Interp. codicijius nimium confili
eum 14. poft diluvium annos vix iflè crediderunt ; & ne ipfis ob»
ji c i ea poffent qua: de d iluvio Scriptura commcmorat, eumdem
dixerunt tum temporis cum patre fuo Enoch è tcrris tranllatum
vitam produxiffe. Verum Auguft.. lib . l ; . de C iv it . cap. u . Se
Qua:ft. ì . in Gen. & Hieron. loc. eie. fai fi tate codicum illorum
ex aliis Hebraicis deprehensa, Mathulàlam vel fexco ante d ilu-
vilini j lIC ille : vcl ipfo , ut alter contendit , diluvii anno diem
obiiffe demonftrarunt j acque in hanc pofteriorem fententiam a lii
demum frequentes tum Chrono lo g iftx, tum Interpretes pedibus
ivére.
4- Peg. j
Ette.}.]a
G e n . 4j,i
C tn . j).j
G t n .) i . m- I l i um.).i
i-fy'U
I.
Gen. (.u
Gai. i-1;
fiíle diluvia videretur. Enoch vero nonne mani- A efi, E t , Vriufquamfeiat vocare patrem aut matrem, EA '-8 +•
feftum òc pietatis D om in ic i & divinitatis indicium
eft jeo quod nec mortem fenièrit Dominus,
& ad cxlum remeaverit,cuj us generis aiuftor raptus
ad cxlum eft ? Und^e mànifeftum e ft,& Chrif*
tum potuiiTe non moria, ièd noluiile ; ut nobis
mors illa prodeilec. Ec ille quidem raptus eft, ne
malitia mutaret cor ejus : Dominus autem quem
malicia ix culi mutare non poterat,eo unde vene-
rat , natura: fux m ajeftate remeavit. Siletur fane
accipiet virtutem Damafci, & fipolia Samaria. H ic Mi
enim eft puer cujus incunabula Magi ipoliis
orientalibus referierunt; quia gens ante Chrif-
tum incredula, de exuviis idoIorum,mutatajam
fide, manubias obtulit Domino triumphales.
jo. H x c t ib i, frater^-de generatione Chrifti
non incognita putavi prolixius proiequenda; ne
quis ciim ifta in Evangelio minus adtento animo
recenieret , aliquatenus fluiftuaret *. q u x iandi
parricida fratris 5 neque enim rationabile erat ß Evangeliftx ad majora miracula , & diviniora
ut eum qui percuftèrat fratrem, inter Domini
numeraret au dores jcùm iervulos ifte fervave-
rit, ut fraterni eos nominis honore b donaret : ifte
non ferv av e r it,n e c fratri pepercerit. Sed nec
illud otiofum , quod Seth prxteritus non e f t ,
quem pofteriore Adam generatione fufcepitj ut
cùm dux fint populi generationes , fignaretur
in typo dominum Jefum Chriftum in pofteriore
potius quam priore generatione numerandum,
Domini gefta properantes, perftringenda bre-
vius, quam diffundenda uberius putaverunt. Eo-
rum igitur more, qui iàtis putantignaris viarnm
quafi notas quafdam itineris & femitas demonE
tra r e , fpiritalis via: femitas collig entes , videro
utrum fecundo veritatis eventu, certe religioio
fidei dudu in myfteriorum fecreca contendimus:
verentes ne quis ifta cùm legerit, quod prover-
bialiter dicitur, quali puer machxram, trad are
49. Jam de ipfo Adam qui juxta A p o fto lum C per infantiam fortia arma nefciret,magifque vulfiguram
accepit Chrifti , quid pulcrius potuit
convenire, quam ut facro-fanda generatio à De i
Filio incipere t, & ufque ad Dei Filium deduce-
retur; creatufque prxcederet in figura, ut natus
. in veritate fequeretur : ad imaginem fadus prxi-
ret, propter quem D e i imago defeenderet ? Et fi
myfterium primi difeutiamus errori« , lignum
feientix boni & mali, fallente diabolo, Èva fuanus
ex imprudentia, quàm falutem ex ledione
ièntiret. I n f i r m o s enim téla fua vulnerant,
nec poteft bene uti armis, qui ea ferre non no-
verit. Et ideo circa fidem vir perfedus exigitur,
in qno non perhumum feientix reptet infanti a,
non debilis quxdam , nec carens ienfibus myfti-
c x cognitionis titubet x t a s , qux virtute juven-
tutis am iifà, coronam gloriofi certaminis non
d en te , ille guftavit •, ut ifte nobis priufquam fei. requirat, & fenefcentis aquilx modo, qua: prius
ret malum, eligeret bonum, dirique ferpentis in- D aut leporem rapere pedibus confuerat, aut anferem
, x v o feila minorum avium implumes foetus
requirat, qui folidiorem cibum adferre non pof-
fint.
fidias Ecclefia fuadente, evacuaret, juxta quod
fcriptum eft : Jjftuoniam priufquam fciat puer bonum
aut malum, non credet m aliti a j uteligat quod bonum
a. Edit, onines cum parte inlT. fed voluijfe, refpicicnccs nim i-
rum ad fequentia il la , ut nobis mors ilia prodejfet. M ff. vero Corb.
ac deccm alii mclioris not* : fed noluifie. Optima le&io. Subin.
telligicur enim : non mori, quod prxcedit.
b. In edit- omnibus ac mff. aliquot defiderabantur fequentia :
ifte non fervaverit, net fratri peprrcerit: qiltc verba ex mff. decern
remotioris scvi reftituimus ; ciim alioquin i
c plenior oppofitió
reddatur, non fine omnino fuperflua.
L I B E R Q ^ U A R T U S .
i . TL T O n abfurdum, opinor, de generatione E
r \ Domini confecimus opus : certe infruc-
tuoliim non fuit Dominicis diutius inhxrere ma-
joribus.Nam fi ii qui magnum mare littorali pa-
rant navigatone tranfmittere,altioris compendium
curfus,a itidem ut nos , fiducix infirmitate
vitantes, agros & urbes littore dedudas , capti
Iocorum decore frequenter invifunt : quanto
magis nos in tanto non elementorum, ièdgefto-
rum cxleftium fid profundo, viciniores legere
portus, & frequences amare debemus excurfus*, F
ne quis lo n g x navigations txdio fatigatus ,faf-
tidii vomitum tenere non pofiìt. b Certe fi quis
intutx ratis vitia infida perfpexerit, tamquam
frequenti librorum portu ob jedo , licet ut au-
rium vela d ep on a t,& ledionis anchoram figat.
N o n videtur deferuiife navigium,fed confeciiTe
curfum, qui defcendit in portum.
2. Et plerifque in locis fortaife amoenitas ipfa
Iocorum invitet prxtermeancem.Nam fi UlyiTem
ilium, ut fabulx ferunt ( licet & Propheta dixea.
Rom. edit, hinc refciderac, itidem ut nos : qua: tamen verba 1 nec in u lla alia edit, v e l m(f. prxtcrmittuntur , ncc fane inepcam |
fententiam efiiciunt.
b. Ita cimiti mil'. & vet. edit. Rom. v e ro , Certe f i quis infida
ratis vitia perfpexerit. . . . tor tu objeclo,auriumveladeponat.
S. Ambr. T om . I.
rit : Habitabunt in eafilia Sirenum : etfi non dixif.
let P rop heta, nemo tamen jure reprehenderet ;
cùm & gigances, & vallem Ticanum Scriptura i
comprehenderit ) c fi ergo UlyiTem ilium poft s
decem annorum exfilia quibus bellatum in Ilio
eft,decemqueerroris annos feftinantem ad pa-
triam Lorophagi fuavitate baccarum tenere po-
tuerunt: fi horti Alcinoi retardarunt i fi poliremo
Sirenes Cantu vocis illedum, ad illud famo-
fum voluptatis naufragium pene deduxcrant, nifi
adverfus illecebroix fonitus cantilenx infertà
ceraiociorum claufiflet aures: quanto magis re-
ligioibs viros cxleftium fadorumdecet admira-
tione muleeri ? Atque hic jam non baccarum
iùavitas haurienda, fed panis ille qui defcendit
de c x lo : non olerà Alcinoi fpedanda, ied iacra-
menta funt Chrifti. Nam Qu i infirmus efi, olerà ;
m(inducet. Non claudendx igitur aures , fied re-
ferandx fuiit; ut Chrifti vox poffit audiri, quam
quifquis perceperit, naufragium non timebit.
N o n corporalibus,utUIyiTes, *ad arborem vin»
c. Stergo Vlyffem ilium, hxc omiffa fuerant in Rom. edit, cùm
tamen poft parenthefim lona;iulculam prima periodi verba feitè
repeti frequentiffimus leriptorum ulus palam faciat.
*. jtd arborem, navis fcilicet., id eft , ad malum. Vide Homer.’
Odyff. M, ubi fabulx hujusferiem fufc defcriptam reperies..
P p p p ij
Efai. i j .i
■ Reg. S