Pfal. 141.
lobati- ^
IV*
Cant i .
1039 Saniti Ambrofi 1040
filiam tuam offeras,utpio cofìfecretur velamine: A fed fad e ad fadem vultibus amatorìs dileda pofi
poffelfìonem minoris non tamquam iollicitus
invafor adfpicias, fed quali parens fedulus reli—
giolòtuearis affectu ; per has feneftras profpicic
Chriftus,ut vocet Sponfam,«»/»mi fuper retia.
11. Bene eminens, quia folus eft quem retia
non involverint peccatorum. Omnes intra retia
erant, immo adhuc intra retia fumus 5 quia nemo
fine p e c cato , nifi folus Jefus, quem non cógnof*
ccntem peccatum,peccatum pro nobis fecit Pa*
ter.
tiaris.Ethice illa decuriafint.Myftica autem illa,
fi poffumus, vel * linea intueamur extrema.
24, Sedebat intra domum Sponfa,devora D o mino,
intra parietem Legis Se prophetarum, fpi-
ritalium lapidum exxdificatione fundatum, qui
claudeb'at atque vallabat domum regiam, ple-
nam jucunditatis atque fetida:. Mirabatur the-
fauros regios, Se intuebatur follicite, cupiens fa-
pientiam,qux has libi dividas demonftraret, advx.
Etenim tradidit eum laqueis, trad iditeumB fcifcere. In fecreto erat, fed fecreti ipfius inter,
etibus mittens eum non in peccatogli quo erant pretem requirebat. Venit dominus Jefus faliens
- ■ ......................... ....... fupermontes. Nobisferovidebatur ven ire ,fed
ille properabat. Saliebat denique 8c tranfiliebatj
ut Judxorum corporalia 8c faxofa dogmata tran-
filirer. Adftidt poll parietem domus,qua: erat in
veteri Te ltam en to, prolpiciens per Legis fenef-
tram,per prophetarum cavernas.Nondum erant
domus illius aperta veftibula : nondum claves
fcientfe portarum clauftra patefecerant,quibus
omnes homines,fed in fimilitudine carnis pecca*
ti j ut de peccato damnaret peccatum in carne.
Peccatum erat caro lècundùm illu d , quia hereditario
erat damnata maledillo. Peccatum erat
illecebra Se miniftra peccati. Venit dominus Jefus
, 3 Sein carne peccato obnoxia militiam vir-
tutis exercuit.Facka funt membra noftra jam non
arma Iibidinis , fed arma virtutis. Namque ubi
erant incentiva Iibidinis,ibi nunc funt domicilia C Legis claudebanturinterna.De fnperiore-tamen
caftitatis. H ic ergo venit ad laqueos, fed volun- hoc eft,fpiritali parte profpeltans,EccIefiam votarius
: venit ad retia, fed fecurus. catjur per Legem Se prophetas Evangelii vertice
i l . Piena erant omnia laqueis,referta retibus. fublimis adfurgens, retia Judaica: interpretatio-
Audi dicentem : In via hac qua ambulabam, abf- nìs Se nodos intrepido calcet veftigio. Ideoque
conàtrunt laqueum mihi. Et in libro Sapientiie Sy-
rach moneriSjUt cognofcas quia inmedio laqueo-
rum ambuIas.Quot vicia,tot retia: quot peccata,
to t laquei : hereditarii jam te nexus teñebant.
Venit ad laqueos Jefus, ut Adam folveret : venit
próxima vocatu r, ut adha:reat Chrifto, mundana
non qiuerat: ideoformofa, ut fpeciofos evangelizan
tium pedes p rofera t: ideo columba, ut ipiriJ
talia pctat, terrellria derelinquat.
25. Ecce^ inquit,hyemsprateriit:imber abiit, ¿if- .cm.i.
liberare quo^i perierat. Omnes retibus ten eb a-D ceflitfibi, flores viji funt in terra. Ante adventum d* u.
mur nullns alium eruere poterat, cüm fe ipfum Chrifti hyems erat:venit Chriftus,fecitieftatem.
nonpoffet exuere. Talis ergo neceilarius fu it , Tunc omnia erant florumindiga^ nuda virtutum:
quem vincula generationis humana: delidis ob- palfus eft Chriftus,Sc omnia cceperunt no vie gra-
■tr. . . . ------ 1: j-jg» fcegundari germinibus. Imber abiit luxuria:
profluentis, 8e nubila tetris orta flagitiis, icftiva
jam puree confcientfeíérenicate laxantur. Ideo
non evadunt, quorum fuga hyeme fitj quia non
iequuntur Domini pallionem, non rollunc cru-
cem fuam,8e Chriftum foquunlür.Imbérimpedit
noxia non tenerent,non cepiffet avaritia,non li-
galfet dolus.Is folus eratjefus,qui cùm hujus carnis
fe circumdediflet vinculis, captus non e ra t,
non erat alligatus : fed dirumpens ea atque dif-
folvens, adfe magis vocavit Ecclefiam, profpi-
ciens per laqueos, eminens fuper retia 3 ut Sc ipla
difeeret vinculis non teneri. Denique eo ufque E florès : at nunc flores videntur in terra. Boni flonon
longe à vinculis fu i t , ut pro nobis fubiret Sc
mortem : fed tarnen non fervus mortis effeclus,
fed fiber inter mortuos i liber enim e ra t, qui fol-
vendæ mortis poteftatem habebar.Denique ipfe
te d o ce a t, qui ait : Solvite hoc templum, dr in triduo
refufcitabo illud.
23. Audiamus itaque quid dicat: Exfurge, vèni
próxima mea, hoc e f t , furge à mortuis, exfurge à
vinculis,quibus circumdata tenebäris. Exfurge ;
res apo fto li, qui diverlorum icriptorum atque
operum fuorum fuderuntodorem.
16. Tempusfe candì advenit 5 quoniam matura ind<m.u-
in horreis rrumenta conduntur-.Scqui merit,mer-
cedèm accipit.^o.v turturis audita ^ q u ia invenit ¡bidtm.
fibi nidum,Ecclefia énim domus ell calli tads. Ficus
qua: propter infcecunditatem jubebatur ex-
c id i, fruclus jam ferre ccepit. Vinea tranllata ex ihiitmf
^ g y p t o , jam non maceriis deftrucla depolids .
quia ego refurrexi tibi: folve vinculum iniquità- F incurlàtur à beftiis, nec informis 'lèntibus j fed
cisjquiaego jam folvi tibi. Veni-^ quia jam retialo- J | ^ j ‘ a ’ c r
luta funt. Virgo peperit, puer natus ex Virgine
eft. Nihil debet muliebri hereditati : quali filius
mulieris non tenetur. Cerne medium parietem
maceria: jam folutum, qui interiorum alFeduum
concordiam dividebat, Sc indiverfum excitabat
diilenfiones corporalium pallionum. Veni ergo
fecura, cupio videre faciem tuam, Sc audire vo-
cem tuam: veni, ut jam me non per retia videas,
a. Hunc locum Catharinus Opufc. De Concepì. B . Marie., lau- I
dat ; fed ita rcfcrc : E t in carne» atte peccato in matrefuerat ob noxia
Blc. Vèrùm jam viris do&is oblervatum eft hsec verba in matte, \
nufcjuam apud Aminoli uni inveniri- Et certe S. Doétor id tantum
hoc loco lignificar, Chrifti carncm ejufdcmae nofiram, qua; .peccato
obnoxia eft , naturae efl'c : neutiquam vero inficiatur bear®
V irginis immunitàtem ab omni peccato ; quippc quam non obl’cu-
rc ari limar in uJtimum liujus ipfius pfalmi verficulum illis vcrodorajam
floribus,quie lolebat facere fpinas,
fruftu curvefcit uvarum.
17. Merito igitur lànclus David pafcha Do-
mini celebrans, Se ferventi fpiritu tempora in-
grelTus a:ftiva, qui in verbo D e i fru&us varios
collig eba t, hyemis adveria declinans ait : Et ne
auferas ex ore meo verbum veritatis ufquequaque ;
quia in judiciis tuis juperfperavi. Quantus labor
eft,ut verbum percipias ? Quantum iteruni peribis
: Sufcipt me non in carne , que iti Adam lapfa efi. Sufcipe me
non ex Sarra, fed ex Maria ; ut incorrupta f i t Virgo, fed Virgo per
grati am, ab omni integra labe peccati.
*. E x trema linea, id eli , cminus leu è remotiori loco. Nant
quod in quaque re poftremum eft , exeremum dicitur. Eft autem
proyerbialis locutio à c ir co , ubi varii gradus & fpatia Jincis dif-
tinguebantur, tranllata : de qua vide Adagia Erafmi Clvil- 4.' Cent,
j . Piov . 46. & alibi.
cui um
l i l l
‘«PII < Sii
1041 in Pfalmum C X V I I I . Expofit
culum fi amittas ? Et ideo tibi dicitur:iVb/; negli- A
gere gratiam qua in teefl. Excole diligenter quafi bonusagricola,
campum tuum iutpafeantur agnitui,
& fata tuafloreant. N on auferatur ex ore tuo verbum
5 ne forte fadis verba non congruant,8c dt~
forment iniquitatis opera magifterium difcipli-
nie.Tollitur ex ore verbum, cùm dicitur peccatori:
¿guaretu enarrasjuflitias meas ? E t i p s a ob-
muteicit facundia , li.sg ra fit confcientia. Ve-
niunt aves cxfijedam ip fe tollunt verbum ex ore
tu o ,3 qua: tollunt verbi ièmen è faxojnefrudum B
adferat.
28. Nunc confideremus, utrum edam ex corde
polfit auferri verbum veritatis. Radicatum
enim verbum atque depreiTum,Sc infixum men-
tibusnoftris difficile auferri poteft.Denique dictum
eft à D o m in o :^ ^ tu enarras juflitias meas?
Nondixit:Quare cogitaftijuftitias measìEtadJu-
mis Teflamentum meum peros tuum?Non dixit: Per
cor tuum. Sermo cohibetur indigni animi, noii
obftruitur pcenitentià:iniolentiam prohibec.non C
excludit cor redio nera. Cavendnm tamen eft ne
Se ipiàinterius corda turbentur, 8c offundat té-
nebras maficia j ut cor vanis cogitationibus ob-
cxcatum lucem veritatis amittat, fulgoremque
verbi capere non poffit. Si igitur David orar, nè
auferatur ex ore luo verbum,8C fi auferatur,non
ufquequaque, id eft, non penitus auferatur: quis
tantus e l i , qui in poteftateTua gratiam difputa-
tionis elle commemoretj pra:fertim fi vita redar-
guat, quod dodrina p rx fum a t, Se judicio D e iD
damnandacommittat?Is enim qui in judiciis Dei
fperat,fervare poteft verbum veritatisj quia dum
veretur pcenam, cuftodit gratiam.
29. Ideoque ait : Et cuftodiam legem tuamfem-
per, in aternum,& infeculumfecali.Duo dixit,cùm
unum lads elle p o llè t, fi unum lignificare voluif-
fet. Sed quia non iolum in pradenti vitie hujus
tempore, ièd edam in futuro poli hujus vita: curriculum
cuftodienda lex promittitur 3 ideo arbi-
trof quia Se lècundum eos qui exemplari 8c um- E
bra: lèrviunt cxleftium, Se lècundum eos qui in
carieftibus liti iècundum veram Legem cultus
De o deferunt,pollicetur libi effe vivendum 3Ut Se
hìc Se ibi legem cuftodiat. H ìc in exemplari, in
Ipeculo, in a:nigmate : illic in iplà facie veritatis.
30. Poffumus Se illud intelligere 3 quia 2^4
rovi®-' non iolum id fignificat quod dicitur,lem-
per ,fed edam id quod , per omnia 5 quia ille per
omnia Legem cuftodit,qui cùm fit eruditus in Lege,
Tub Lege natus,Se fupra Legem devotionis fua: F
gradum promovenSjfiberatur b àL e g e ( Chriftus -
enim nos redemità maledico Legis) non fine lege
D e i , led in lege fa&us eft Chrifti : aut certe fi
per omnia Legem cuftodiam us,fi legitimam pue-
ritia: atque adolefcentiie difciplinam , juventutìs
converfationem, fene&utis maturitatem, trami-
temque fingulis prxfcriptum a:tatibus nequa-
quam vita: noftra: ufus excedat. Similiter edam
ànima: noftrie quiedam effe videntur S ta te s , per
■ quas percurrit Se tranl^utpolfit dicere : Curfum
a. Edit. omnes : ex ore tuo. Sunt enim tempora tentationum, qua
tollunt verbi ftmen è faxo , ne radicem Uabentcs. Vet. edit, frultum
adferant : Rom. nec etiam fruBttm ferant. Sed qua: rcfecavìmus c
textu in nullis Gali, m lf rcperias. Et certe penitius locum i n f i cienti
,nonobfcurum fucrit fcioli cujufpiam effe paraplvrafim.
Q u ò enim, qua-fo, ne radicem habentes ? Nam quod MIT. aliquot
S. Ambr. Tom. I.
10. 1041
conJummavi.T)eni(]\ie anima: a:tas eft illa,de qua
dicitur\Etatasfenetfutis vita immaculataRzr om- ,
riia ergo Legem cuftodit, qui Se in his corporis
noftri iEtatibus, 8c in illis animse noftra: procelfi-
bus non deviarità Lege.
31. '' Et ingrediebar in latitudine ; quia teftimonia
tua exquiflvi. Qui lècundum mandata anguftam
Se arélam graditur viam, ambulat in latitudine.
Gnde legimus:/» tribulatione dilatafli mihi. Et alibi:/
» tribulatione invocavi T>ominum,& exaudivi t
me in latitudine. Sapiens enim in cordis fui am bula
i innocentia, Se de ej us fonte fuperfluunt aquie
fuper ejusplateas, qui mentemfuam non intra
corporalia Se terrena concludit 5 lèd dirigit ad
ca:leftia,utconverfatio ejusin ca:lo fit. Audi nùl-
las anguftias fentientem : Vrefluram, inquit, pati-
mur :Jed non anguflamur. Et quomodo coanguf-
taripoterat,cujus os femper patebat 3 ne creden-
tes coartarentur?Ipfe exponat quid fit ingredi in
latitudine.Dicit enim -.Quia etfl corpus anguftatum
e fi,cor noflrum dilatatimi efl. Non anguflamtni in no-
bis: coartamini autem in vifeeribus veflris.
32. Coanguftari in Paulo non poterant, in quo
erataltitudo lapientia:,8c fidei latitudo.Quomo-
do enim poterant coartati in eo,qui erat vas elec-
tionis ¿eterna: ? Sed coartabantur in fernet ipfis}
quia improbus in le iplo coartatur,malitia: fux laqueis
ftrangulatus. Conftitue mihi avarum, vil-
larum quotidie rerminos proferentem,excluden--
tem vicinos 3 utrum is tibi dilatati,non coanguftari
videtur, quem terra ipla non capit? Quanta-
ciunqueipatia domus fux porrexerit, clauditiir
anguftis opinionis llix finibus, cui quod habét
non eft iatis.Sed non talis eft, qui poteft dicere :
Et ingrediebar in latitudine. Addidit etiam cau-
làm '.Jpuia teftimonia , inquit, tua exquiflvi.
33. E t loquebarinteflimoniistuis in cpnfpeóture-
gum , & non confundebar. Grate con venit ifta vox -
martyri, qui vocatus ad lacrilegium,exprobran-
tibus fibi regibus crucifixum Jefum ,non erubef.
cebat:fed magis gloriabatur in cruce C h rifti, Se
iilam mundi falutem effe teftimoniis cieleftibus
adftruebat.Hos vocat Chriftus in Sponlà dicens
in Canticis canticorum : Et veni tu columba mea,
in tegumento petra, juxta pr&munitioncm 3 hoc eft,
venijuxta Evangelium. Propugnacula fidei tuie
gefta funt Chrifti : muri tui fubfidia verba flint
Domini:palfio Dominicixorporis tua virtus eft.
Oflende mihi faciem tuam, dr inflnua vocem tuam 3
quia vox tuafuavis e fl,d “ facies tua pulcra. Sua vis
eft voxjquia ore confelfio fit ad ialutem:Sc decora
facies,qua: non erubefeit Au£torem,non con-
funditur Redemtorem. Oftendit ergo faciem
fuam ,fignaculum crucis prafferens : Se infinuac
vocem fuam, aucloritatem prxdicationis adfu-
mens. in tegumento enim corporis Chrifti,‘quo
redemta eft à p e c cato , munimentum gratix ipi-
ritalis invenit3Ut làlutaria fibi Se fentiatSc loqua-
tur. Suavisergo vox q u x in divinis teftimoniis
loquebatur : decora facies, quac in conlpectu re-
eumnon confundebatur.
rfal-4 -i.
P fa l .i i j . ; .
legunc , adferant, id quidem ad fernen qu® vo x co lieiliv a eft ,
j poteft referri. '
b. Omnes edic- à Lege. Chriftus enim nos redemit a maledillo
Legis : d f ideo non fine Lege & c. Sed prxcciquam quod , & ideo ,
j in cunitis mlf. deiìderacur, minus libi cohxrec ièries oracionis -,
I quo circa Ic ilio nilT. potior v ifa eft*'
V u u
I li
P i | | II
1i l